Haarlem's Dagblad
geheim -
Duitsch opperbevel
bevestigt Engelsche
troepenontscheping
£andmg-spiaatseu^
dec tëciUen woeden
Narvik nog in Duitsch bezit?
De Haagsche
spionnagezaak
Rechtshouden!
Buitengewone verloven weer verleend
n-v- G^TJif°ns
~^zezrrSTeVR's
Artikelen^
57e Jaargang No. 17432
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37, Postgiro-
dienst 38810, Drukkerij Zuidei Buiten Spaarne 12.
Telefoon, Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600. Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 17 April 1940
'Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
"K75, elke regel meer 0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
De havenstad opnieuw bestookt
Reuter's militaire medewerker schrijft dat
de voorhoede van het geallieerde expeditieleger
zich thans in Noorwegen bevindt, doch dat de
basis, die de afdeelingen hebben uitgekozen ge
heim moeten blijven, omdat de Duitschers in
't onzekere moeten blijven tot de troepen aan de
kust vasten voet hebben gekregen. Naar
volgens dezen correspondent verluidt zenden
de Duitsche* ds per vliegtuig versterkingen
in Westelijke richting, naar hun geïsoleerde
garnizoenen te Bergen en Dronthjem. Onder
deze omstandigheden is snelheid daarom voor
beide partijen van zeer groot belang.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldde van
morgen: „In Narvik is de toestand onveranderd.
De Londensche propaganda-berichten als zou
Narvik door Britsche troepen bezet zijn en de
Duitschers zich teruggetrokken zouden hebben
naar de Zweedschc grens, berusten op fantasie.
De ertsspoorlijn van Narvik tot de Zweedsche
grens bevindt zich in Duitsche handen. De in
en om Narvik opereerende Duitsche troepen
staan in permanent contact met de hoofdkwar
tieren in Noorwegen.
Verder bericht het D.N.B. dat Engelsche zee
strijdkrachten op den 16den April des avonds
opnieuw de stad en de haven van Narvik be
schoten hebben. Er werd echter geen poging
ondernomen Engelsche troepen aan land te zet
ten.
ONTSCHEPING BIJ HARSTADT
Hetzelfde bureau maakt melding van een bericht
van Europa Press, volgens hetwelk een Britsche
landing waarschijnlijk bij Harstadt geschied is.
Harstadt ligt op een eiland, dat hemelsbreed on
geveer 70 K.M. van Narvik is gelegen. Narvik en
Harstadt worden in de eerste plaats door een
breede fjord gescheiden» tusschen het eiland Hin-
noya, waarop Harstadt is gelegen en het schiereiland
ten Noord-Westen van Narvik.
Tusschen Narvik en dit eiland liggen de Lofoten-
fjord en de Rombankenfjord.
Het schiereiland zelf vormt een gespleten ten
deele boschrijk hoogland, dat op verschillende
plaatsen tot meer dan 1000 meter stijgt. De moge
lijkheden voor de beweging van groote troepen
machten zijn hier buitengewoon gering.
De nog volkomen wintersche temperaturen en
sneeuwlaag maken alle bewegingen bijzonder
moeilijk, aldus dit bericht.
NOORWEGEN „DOOR
MIDDEN GESNEDEN".
LONDEN, 17 April. (Reuter). De Londen
sche bladen publiceeren berichten uit Stock
holm, volgens welke de Duitschers van
Trontjhem uit de Zweedsche grens hebben
bereikt, waardoor zij Noorwegen in tweeën
hebben gesneden.
Volgens de laatste berichten uit Stockholm is
Kongsvinger gisteren in handen der Duitschers ge
vallen, doch in de dichte wouden bestoken de met
geweren licht gewapende Noorsche skipatrouilles
de Duitsche afdeelingen, die van de sneeuw veel
hinder ondervinden, en wier verbindingen worden
afgesneden.
De opmarsch van 16.000 man Duitsche troe
pen naar Elverum is tot staan gebracht. De
Noren voor Elverum versterken hun stellin
gen en leggen enkele versterkingswerken aan.
Zoodra de Duitschers zich weder kunnen rang
schikken, wordt voor Elverum en Hamar een
beslissende slag verwacht.
ir. S. tot 5 jaar
veroordeeld
ROTTERDAM, 17 April. De rechtbank alhier
heeft vandaag den 50-jarigen ir. F. W. J. H. S.,
Duitscher van afkomst, die een belangrijke rol heeft
gespeeld in de Haagsche spionnagezaak, veroordeeld
tot vijf jaar gevangenisstraf.
De rechtbank nam als bewezen aan het geven
van mededeelingen omtrent troepenverplaatsingen
en dat dit geschiedde in een week van groote span
ning (n.l. van 5 tot 11 December en het foto
grafeeren van scheepslijsten), hoewel dit niet vol
tooid kon worden, aangezien verd. voordien ge
arresteerd werd.
Hem was ten laste gelegd overtreding van de
artikelen 46 en 98 van het wetboek van straf
recht: poging tot opzettelijk openbaar maken aan
een buitenlandsche mogendheid en het mededeelen
of in handen spelen van berichten of inlichtingen
omtrent zaken waarvan geheimhouding in het be
lang van den staat wordt geboden.
De officier van justitie, had een gevangenisstraf
voor den tijd van acht jaren geëischt
Verdediger was mr, D. A. van der Linden.
Ook de burgerbevolking dwarsboomt de Duit
schers door de levensmiddelenvoorraden uit de
steden te verwijderen en in de provincie te ver
bergen.
In het uiterste Zuid-oosten hebben de Duitschers
n-aar verluidt thans de geheele provincie Oestfold
bezet. Op verscheidene plaatsen, o.a. te Dombaas,
zijn valschermspringers geland, doch zij zijn allen
gedood of gevangen genomen.
De totale sterkte der Duitsche troepen in Noor
wegen wordt thans op 60.000 man geschat.
Het Noorsche telegraaf agentschap „ergens in Noor
wegen" geeft het volgende overzicht van den Noor-
schen opperbevelhebber, generaal Ruge.
De Noorsche troepen zijn in het zuidoosten door
sterke Duitsche afdeelingen aangevallen en hebben
zich in oostelijke richting teruggetrokken. De strijd
duurt voort ten westen van Kongsvinger, aan het
Mjoesameer en nabij Hakedal, waar afdeelingen
Noorsche skitroepen met succes de Duitschers in de
flank zijn aangevallen. Twee Duitsche vliegtuigen
werden neergehaald. Nieuwe valschermtroepen zijn
vernietigd of gevangen genomen.
In de andere deelen des lands is de toestand on
gewijzigd. Engelsche troepen zijn in het noorden van
Noorwegen ontscheept en hebben contact gekregen
met de Noorsche troepen.
In een proclamatie zegt de generaal: Wij werden
verrast, hetgeen de verwarring der eerste dagen ver
klaart, doch wij beginnen de orde aan het front en
daarachter te herstellen. Wij hebben vele harde
Mappen gekregen en zullen er nog meer krijgen,
doch wij zijn niet meer alleen, daar Engeland en
Frankrijk tusschenbeide zullen komen. De Britsche
troepen bevinden zich reeds in het land. Onze taak
is, weerstand te bieden tot de hulp doeltreffend is
geworden. Wij zullen succes hebben als wij volhou
den en één zijn.
Een D. N. B. bericht meldt nog dat Noorsche troe
pen, die zich tegen den Duitschen opmarsch naar de
Zweedsche grens verzetten, na korten strijd met aan
zienlijke verliezen teruggeworpen werden. De Duit
schers maakten een aantal gevangenen. Tweehon
derd Noren werden over de Zweedsche grens ge
drongen en, geïnterneerd.
KONING HAAKON BIJ
ZIJN TROEPEN.
De „New-York Journal and American" publi
ceert een bericht, dat door de gezante van de Ver-
eenigde Staten i.n Noorwegen, mevrouw Harriman,
aan het ministerie van Buitenlandsche Zaken is
gezonden. Hierin wordt gezegd dat Koning Haakon
in Noorwegen bij zijn troepen is. Het is niet waar,
dat de koning naar Zweden is gevlucht. De gezante
verklaart den Koning onlangs nog te hebben gezien
en gesproken. Hij zeide toen dat hij nooit zichzelf
of zijn volk aan de Duitschers over zal geven.
(Bij een beschouwing over een sta
tistiek van verkeersongevallen
merkt de Knac o.a. op, dat onvol
doende rechtshouden van auto's
nog altijd een groote bron van ge
varen vormt.)
Ja, om dat nogeens te zeggen
En er dan ook uiteraard
Stevig nadruk op te leggen,
Is meer dan wat drukinkt waard.
Automobilistelingen
Denk, wanneer gij snelverkeert,
Aan dit punt vóór alle dingen,
Gij zijt allen rechts-geleerd,
Aan die leer moet gij u houden,
Links zijn komt niet in 't geding,
Bij een jongen of een ouden
Automobilisteling.
Maar, den middenweg gekozen
Is als leuze evenzeer
Bij chauffeeren uit den booze,
Die 's niet gulden in 't verkeer.
Waarlijk bruikbaar als een leuze
Is daar het rechts-richt-u slechts,
Houd dus, zonder andre keuze,
Op den weg rechtswege rechts.
Laat uw rechtsbewustzijn gelden,
Door den kant des rechts te gaan,
Laat de Knac nu niet meer melden:
Daar mankeert nog heel wat aan.
P. GASUS.
Opvarenden van Engelschen
torpedojager krijgsgevangenen in
Duitsclilaiid.
In welingelichte Britsche kringen wordt verno
men dat de namen van de overlevenden van den
Britschen torpedojager, welke gisteravond door de
Duitsche radio werden bekend gemaakt, de namen
zijn van opvarenden van de „Glowworm".
In Argentinië 34 slachtoffers.
Water van de Rio de la Plata zakt thans.
BUENOS AIRES, 16 April. (Havas). Tenge
volge van de overstroomingen van de Rio de la
Plata zijn 34 menschen verdronken, terwijl velen
worden vermist.
De materieele schade is zeer groot, alle badin
richtingen langs de rivier zijn vernield. Het water
begint thans te dalen.
SPOEDWERK
KAN OP GEWACHT WORDEN
W. KUIPERS ZN.
GEDIPLOMEERDE OPTICIENS
ZIJLSTRAAT 97 - TEL. 12726.
(Adv. Ingez. Med.)
„Algemeene positie
der Duitschers
in Noorwegen
geconsolideerd"
BERLIJN, 17 April (D.N.B.) Het opper
bevel van de weermacht maakt bekend:
De algemeene positie in Noorwegen is in den
loop van den 16den April door verdere verster
king van de Duitsche troepen en door de bevei
liging van belangrijke spoorwegverbindingen
geconsolideerd.
In de zóne van Narvik hebben Duitsche troe
pen de ertsspoorlijn tot aan de Zweedsche grens
bezet. Een Noorsche af deeling welke verzet
pleegde, werd na een kortstondig gevecht met
bloedige verliezen voor den tegenstander ver
nietigd.
Een deel werd gevangen genomen, de rest
wist zich over de Zweedsche grens in veilig
heid te brengen. Bij Harstadt op het eiland
Hinnoey, zestig kilometer ten noorden van Nar
vik, heeft de vijand troepen aan land gezet. In
de naaste omgeving van Narvik werden derge
lijke pogingen, niet ondernomen.
In de zóne van Drontjhem drongen Duitsche troe
pen door tot de Zweedsche grens en bezetten zij de
spoorlijn via Meraaker.
In de zóne van Bergen verliep de dag rustig. Bij
Stavanger ondernam het Britsche luchtwapen op
nieuw luchtaanvallen in den nacht van 15 op 16
April, welke echter geen schade aan militaire doel
witten aanrichtten.
In de zóne van Christiansand hebben nog twee
's-GRAVENHAGE, 17 APRIL
De Regeeringspersdiënst meldt: De minister van Defensie heeft bepaald dat de
buitengewone verloven, bedoeld in artikel 61 van het reglement voor de
militaire ambtenaren der Koninklijke Landmacht en in par. 10 van bijlage C van het
aanhangsel van het reglement op den inwendigen dienst der Koninklijke Land
macht weder verleend worden.
Dit zijn verloven, die verleend worden in gevallen van ern&tige ziekte, huwelijk,
overlijden, voor het afleggen van examens, enz.
Noorsche batterijen zich aan de Duitsche troepen
overgegeven.
De uitbreiding van het door de Duitsche troepen
in de zóne van Oslo bezette gebied wordt voortge
zet. De treinverbinding Oslo-Frederiksstad-Halden-
Kornsjö tot de Zweedsche grens is weer tot stand
gebracht. Een Duitsche afdeeling heeft Kongsvinger
in den middag van den 16en April ingenomen en
et titans haar opmarsch noordwaarts voort. Ten
noorden van Hönefoss namen Duitsche pantsertroe-
ten met succes aan den strijd deel. De oorlogsmarine
l eschermde het vervoer van personeel en materieel
naar Noorsche havens. Als onderdeel van de stel
selmatige uitbreiding der kustverdediging werden de
kustversterkingen in de Oslo-fjord in vollen omvang
voor den strijd gereed gemaakt.
VLOOTBEVELHEBBER GESNEUVELD
Bij de verdediging van Narvik is de gezagvoerder
eer torpedojagers, kapitein-ter-zee Bonte in een
1 eldhaftigen strijd tegen de Britsche overmacht ge
sneuveld. Van de bemanningen der beschadigde en
tiet meer gevechtsklare torpedojagers, die hun mu
nitie geheel verschoten hebben, werd tweederde deel
ingelijfd bij de verdediging van Narvik ter verster
king van de in die zóne opereerende troependeelen.
Ten noordoosten van de Shetland-eilanden heeft
een Duitsche duikboot een torpedojager der „Tribal"
klasse tot zinken gebracht.
Verscheidene Noorsche torpedobooten werden
door de oorlogsmarine in dienst gesteld.
Het luchtwapen zette op den 16den April zijn ver
kenningsvluchten boven de centrale en noordoos
telijke deelen van de Nooi-dzee alsmede aan de
Noorsche westkust voort en verkreeg waardevolle
inlichtingen. Ondanks het slechte weer werden een
heden van de Britsche zeestrijdkrachten door Duit
sche gevechtsvliegtuigen aangevallen. Een groot
troepentranspnrtschip werd door voltreffers van het
zwaarste kaliber getroffen. Een vijandelijke onder
zeeër en een vijandelijke kruiser werden ToO kilo
meter ten noordwesten van de Mold-fjord, zooals
reeds gemeld, door zware treffers van bommen tot
zinken gebracht. (Te Londen wordt, dit niet beves
tigd. - Red.).
Tijdens contrölevluchten aan de zuidwestkust
van Noorwegen schoten Duitsche jagers op 15 April
een Lockheed-Hudson en een Sunderland vliegboot
neer. Een Duitsche machine is van de vlucht tegen
den vijand niet teruggekeerd.
Aan het westelijke front hebben onze stoottroepen
ten zuidwesten van Merzig vier vijandelijke onder
komens opgeblazen, versloegen de uit meer dan
vijftig man bestaande Britsche bezetting en brach
ten gevangenen, wapenen en munitie als buit bin
nen.
Duitsche troepen in Oslo. Met muziek voorop marcheert een afdeeling door de straten
der Noorsche hoofdstad
Het woord is aan
Wilhelm Busch:
Maar zie, gelijk het meestal doet:
't komt anders uit dan men vermoedt.
v°° riasr
I~~U^aarJem.
(Adv. Ingez. Med.)
Plannen voor eventueele
benzine-distributie
In de Nederlandsche Staatscourant van 18 Maart
jl. no. 55 is bekend gemaakt, dat binnenkort aan
eiken houder van een motorrijtuig en aan houders
van een benzine- of benzolmotor, niet dienende
tot het voortbewegen van een motorrijtuig een
identiteitsbewijs zal worden uitgereikt.
Om verbruiksbeperking van benzol, gasolie en
smeerolie te bereiken stonden verschillende wegen
open. Zich voor oogen stellend, dat, mocht een
benzine-beperking geboden zijn, het motorwegver-
keer zoo min mogelijk zou moeten worden ont
wricht heeft de regeering in principe de voorkeur
gegeven aan een rantsoeneering van benzine, waar
bij het aan de houders van motorrijtuigen wordt
overgelaten op welke wijze en op welk tijdstip zij
van hun vervoermiddel gebruik wenschten te ma
ken.
Bij het gekozen distributieplan is men uit
gegaan van dc twee groote categorieën van
vervoer, waaruit het motorwegverkeer bestaat,
nl. het goederenvervoer en het personenver
voer. Bovendien is in de eerste plaats reke
ning gehouden met:
a. dc militaire vervoeren,
b. het vervoer door burgerlijke overheidsdien
sten,
c. het vervoer ten behoeve van dc levensmid
delen- en de brandstoffenvoorzicning,
d. het vervoer van dokters, veeartsen, e.d. en
e. het vervoer van geestelijken.
Aan de hand van de door de houders van motor-
lij tuigen in den loop van het vorig jaar ingevulde
formulieren is thans door het rijksbureau voor
aardolieproducten voor beide categorieën een basis
aantal km. vastgesteld.
Voor het bepalen van deze basisaantallen zijn
voor het geheele goederen- en personenvervoer,
voorzoover dit laatste het beroepsvervoer betreft
d.w.z. autobussen, taxi-ondernemingen, verhuur-
inrichtingen e.d. de aangiften van de autobezit
ters als maatstaf genomen, tenzij in bepaalde geval
len gerechte twijfel bestond aan de juistheid van de
verstrekte gegevens. In die gevallen heeft het rijks
bureau een basisaantal vastgesteld, welke het billijk
voorkwam.
Wat het overige personenvervoer betreft, heeft
de regeering het in dit stadium van voorbereiding
nog niet noodig geoordeeld verschil te maken tus
schen het luxe-vervoer en het vervoer voor zakelij
ke doeleinden (afgezien van de hierboven genoem
de urgente vervoeren). Voor dit gedeelte van het
personenvervoer is als basis-hoeveelheid voor per
sonenauto's 850 km. en voor motorrijwielen 400
k.m. per maand vastgesteld.
Uitgaande van het hierboven bedoelde basisaantal
km. per maand is voor elk motorrijtuig aan de hand
van het brandstofverbruik van den bctreffenden
motor een basisverbruik per maand in liters motor
brandstof vastgesteld.Het basisaantal km. is zoodanig
bepaald dat, indien 100 pCt. wordt toegewezen, het
Denzineverbruik reeds wordt beperkt. Het zou zich
dus kunnen voordoen, dat de voorraadpositie een
hooger percentage mogelijk maakt. Bij het goede
renvervoer en het beroepspersonenvervoer (auto
bussen, taxi's e.d.) waarbij het basisaantal k.m. op
normale verbruik is bepaald, zal zich dit laatste niet
voordoen.
Op het identiteitsbewijs, dat op nader te publi
ceeren wijze door de plaatselijke distributiekantoren
tegen betaling van 0.75 zal worden verstrekt, is
naast het nummer van de categorie, waarbij het
vervoermiddel is ingedeeld, vermeld het aantal liters
motorbrandstof, dat op bovenomschreven wijze is
berekend. Bij een eventueele distributie worden per
centages voor de verschillende categorieën vastge
steld, aan de hand waarvan de uiteindelijke hoeveel
heid te verkrijgen benzine voor een bepaalde periode
s te berekenen. Voor deze hoeveelheid zullen ben
zinezegels bij de postkantoren worden aangevraagd.
Een drietal aanvraagkaarten bevindt zich bij het
identiteitsbewijs. Nadere gegevens zullen nog wor
den bekend gemaakt. Belanghebbenden zullen, :'n
afwachting van eventueele distributiemaatregelen,
hun identiteitsbewijs zeer zorgvuldig dienen te be
waren
HEDEN: 10 PAGINA'S.
ï!''!l!;;,!l
Van een bijzonderen medewerker:
Nederland en Scandinavië. pag. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en
daarbuiten. pag. 3
Van onzen correspondent te Rome:
Zal Italië aan den oorlog deelnemen?
pag. 5
Van onzen Londenschen correspon
dent: De oude Lloyd George, pag. 9
J. B. Schuil: Molière's school voor
vrouwen. pag. 4
K. de Jong: Feestconcert „Zang en
Vriendschap". pag. 4
v. H.: „Een schilder aan de camera"
pag. 4 J
Laatste Berichten op pagina 7 1
mi—