Haarlem's Dagblad Gemeenschappelijke actie van Britsche en Noorsche strijdkrachten. KUNSTOOCEN De Oorlog in Noorwegen Verdedigingslinie ten noorden van Dronthjem. Spoorwegramp in de Ver. Stafen. Taal en spelling. JMexcodam voor Geveltegels Ernstige spoorwegstagnatie. Adikeieu^ 57e Jaargang Nö. 17435 Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Zaterdag 20 April 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel» ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0 60, elke regel meer 0.15. Groentjes zie rubriek. Vanmorgen is de tijding gekomen dat nu ook Fransche troepen in Noorwegen zijn geland. Na tuurlijk moet dat geschied zijn in de havens, die al in Britsch bezit waren. Dus in het Noorden. Door den Noorschen opperbevelhebber is pas gemeld dat de Noorsche en Britsche strijdkrachten een linie ge vormd hebben die loopt van de haven Namsos, on geveer 120 K.M. ten Noorden van Drontheim, dwars door het land tot aan de Zweedsche grens. Onlangs kwam al het bericht dat de Duitschers een dergelijke linie bezet hadden van Drontheim waar de Drontheim Fjord zeer diep landinwaarts snijdt tot Storlien aan de Zweedsche grens. Zoo ziet men nu teekenöig komen in den strijd in Noorwegen. Het Noorden des lands is in het bezit van de Noren, die daar zeer sterk staan -met de voortdurend groeiende versterkingen der geallieerden. Het Zui den is door de Duitschers bezet, maar in dit groo- tere en van meer beteekenis zijnde deel des lands voeren zij nog op verschillende punten strijd met de Noren. Die hebben hun mobilisatie in de steden niet kunnen doorzetten, omdat de invallers daar bij verrassing de macht in handen hadden genomen, maar wel op het platteland. Hoe het met die Noorsche verdediging in het Zuidelijk deel des lands gesteld is, hoe de strijd daar eigenlijk verloopt, wordt voorshands niet hel der. Het ligt voor de hand dat de Noren er een zeer zwaren strijd te voeren hebben en dat hun voor uitzichten in dat gebied niet rooskleurig zijn. Als de veronderstelling van Reuter, dat er nu 60.000 Duit schers in Noorwegen zijn, juist is, dan is dat geen groot leger voor zoo'n uitgestrekt gebied met zoo groote terrein-moeilijkheden, die verergerd worden door verbroken verbindingen: opgeblazen bruggen, vernielde spoorwegen en tunnels. Maar de Duit schers blijven voortdurend nieuwe troepen aan voeren. Zij doen dat met vliegtuigen en (alweer volgens de Engelsche raming) die aanvoer bedraagt tweeduizend man per dag. Hoewel de Noren nog steeds aan het mobiliseeren zijn op het platteland en dus hun troepenmacht ook nog steeds uitbreiden, is het begrijpelijk dat deze wedstrijd-in-bewapening tenslotte in het voordeel van de Duitschers moet eindigen, omdat die over schier onbeperkte mogelijkheden beschikken. De Noorsche zijn uit den aard der zaak beperkt en men moet zich wel met eenige verwondering afvragen, waar de Noren in het Zuiden des lands voldoende wapens en vooral munitie vandaan halen. Helpen wellicht de "Engelschen hen met aanvoer door de lucht? Het schijnt mogelijk maar het is nog niet gebleken. De verdere ontwikkeling van den oorlog in Noor wegen wordt zeker beheerscht door de vraag, of de geallieerden bij machte zullen zijn den Duitschen troepen-aanvoer te belemmeren. Dat punt wordt vandaag door onzen militairen medewerker op den voorgrond gesteld. Een tweede vraag is, wat de Britsch-Fransch-Noorsche strijdmacht ten Noorden van Drontheim zal gaan ondernemen. Ook die strijd macht beschikt over bijna-onbegrensde mogelijkhe den tot aanvulling van haar sterkte. En zoo zou men zich kunnen gaan voorstellen dat het arme Noor wegen het eigenlijke strijdtooneel van den grooten landoorlog zal worden: dat njen dien oorlog, onuit voerbaar gebleken in het Westen door de geweldi ge kracht der wederzijdsche verdedigingslinies, naar het hooge Noorden heeft „verhuisd". Dat klinkt heel eenvoudig en beeldend bovendien, maar de bewij zen dat het zoo ver zal komen ontbreken toch nog. Er zijn zooveel mogelijkheden in dezen ellendigen oorlog, strategische en diplomatieke manoeuvres be- heerschen hem zoozeer, dat de belangrijkheid van den strijd in het Noorden slechts van tijdelijken aard zou kunnen zijn. Ook zou de strijd ten Noorden van Drontheim, waar beide partijen nu „linies" ge vormd hebben, weldra op de onneembaarheid van wederzijdsche versterkingen kunnen vastloopen. Al thans te land. In de lucht en ter zee zal hij natuur lijk voortduren maar er is nog altijd niet gebleken dat het luchtwapen'meer dan „hulpwapen" voor de legers en vloten is en tot beslissende resultaten voor eigen rekening in staat zou zijn. De aantallen ver nielde vliegtuigen vormen zeker geen beslissende factor, omdat men nieuwe vliegtuigen zoo snel (en in serie) bouwt. Dat is een heel andere zaak dan de bouw van nieuwe oorlogsschepen. Van veel meer belang dan het verlies van toestellen is het verlies van piloten. Wie het Britsch-Fransch-Noorsche leger in het Noorden aanvoert is nog niet gebleken. Als men denkt aan de ervaringen van den wereldoorlog en aan het opperbevel van generaal Gamelin over de geallieerde legers is het waarschijnlijk, dat een Fran sche generaal daar weldra mee belast zal worden. R. P. Duitschers uit Narvik gevlucht? De stad geïsoleerd. STOCKHOLM, 20 April (Havas) Volgens me- dedeelingen van uit Narvik aangekomen Zweden is deze stad thans volkomen van de rest van Noorwe gen afgesneden. Zweedsche reizigers verklaren voorts dat de Duitschers thans in wanorde uit de stad gevlucht zijn. Brilsclie verliezen ter zee. LONDEN, 20 April (Reuter) In gezaghebbende kringen heeft men er vanmorgen op gewezen dat de Duitschers sedert 16 Maart beweerd hebben 9 schepen, 7 zware en 6 lichte kruisers, 13 torpe dojagers, 8 duikbooten en 1 transportschip hetzij tot zinken gebracht of buiten gevecht gesteld te hebben. De waarheid is, zoo wordt nogmaals ver klaard. dat Engeland sedert het uitbreken der vij andelijkheden in Scandinavië slechts 4 torpedo jagers en 1 duikboot verloren heeft, terwijl, zooals gisteren gemeld, 1 torpedojager averij heeft ge kregen. De windhoos, welke Donderdagavond over het Westland trok, richtte aan de warenhuizen in de omgeving van Kwintsheul groote schade aan, welke voor het meerendeel niet verzekerd is De correspondent van de Daily Telegraph aan de Noorsch-Zwecdsclie grens meldt dat Brit sche troepen geland zijn te Romsdalsfjord, ten zuid-westen van Dronthjem, dat den to'egang beheerscht tot het 260 K.M. lange dal van Gud- brandsal, dat in zuid-Oostelijke richting naar Hamar loopt. Reuter's bijzondere correspondent aan de Zweedsche grens bericht dat tusschen de Noor sche en Britsche troepen van Narvik tot Dronthjem voortdurend actief wordt samenge werkt. Namsos en Bodö zijn beide in Noorsche handen. De Noren hebben, naar verluidt, een linie opgeworpen van Namsos. 120 K.M. ten Noorden van Dronthjem, tot de Zweedsche grens, teneinde den Duitschen opmarsch te stuiten. Volgens Radio Stockholm is dit in samenwerking met de Britsche strijdkrachten geschied. Gelijk reeds gemeld, heeft nabij Namsos het eerste treffen tusschen Britsche en Duitsche troepen platasgevonden. Het gebeurde te Grong aan den sporweg van Dronthjem naar Namsos. De Duitschers werden teruggeslagen. De Duitschers waren blijk baar per vliegtuig naar Grong vervoerd. De correspondent van Reuter te Stockholm meldt dat volgens een gisteren aldaar aangekomen jonge Noor talrijke Noren erin geslaagd zijn op skis uit Oslo te ontsnappen en zich naar het Noorden be geven om zich bij de Noorsche troepen te voegen. In een dag waren 2.500 man ontsnapt en gezamen lijk hadden zij zich naar het Noorden begeven. De Duitsche autoriteiten hebben in verband hier mede aan alle mannen tusschen 18 en 50 jaar verboden de stad te verlaten en bij alle uitgangen van Oslo en op de voornaamste skiwegen zijn wach ten geplaatst. BERLIJN HECHT WEINIG BETEEKENIS AAN DE BRITSCHE ONTSCHEPINGEN. Het Duitsche Nieuwsbureau meldde hedenmor gen: Naar aanleiding van de door de Engelschen ver spreide berichten over ontscheping van troepen in Noorwegen wordt van Duitsche zijde vastgesteld dat bij de voortdurend door Duitsche vliegtuigen on dernomen verkenningsvluchten is waargenomen dat in afgelegen fjorden en havens in Noord-Noorwegen op kleine schaal troepen zijn ontscheept en dat slechts in de buurt van Harstad voldoende Britsche troepen liggen om den strijd te kunnen aanbin den. Op de andere punten van ontscheping is de sterkte dezer strijdkrachten in verband met de geringe transportmogelijkheden onbeteekenend. Ernstige gevechtoperaties van de afdeelingen tegen de Duit sche troepen behoeven derhalve voorloopig nauwe lijks verwacht te worden. De Britsche landingstroepen worden voor de uit elkaar geslagen Noorsche troepen geen werkelijke hulp. Hun aanwezigheid en optreden zal echter tengevolge hebben dat de Duitsche tegenmaatregelen zich ook met alle scherpte tegen de Noorsche ge bieden moeten richten, waar deze zoogenaamde Brit sche hulp gemeld wordt en tot uiting komt en die anders van den oorlog verschoond gebleven zouden zijn. Van de ZweedschNoorsche grens wordt aan het D.N.B. gemeld, dat de Duitschers thans 65 K.M. ten noorden van Kongsvinger staan. De Noorsche troepen, aldus dit bericht, hebben weinig kans op succes tegen de Duitsche automatische wapenen. De plaatsen links en rechts van de Glommen zijn door de Noren ontruimd. Donderdag zijn Roverud en Grinder reeds bezet, ten oosten van de Glom men dringen de Duitschers verder op. terwijl ten westen van de rivier eveneens Duitsche troepen opereeren, ofschoon bij Elverum vrij sterke Noor sche troepen afdeelingen geconcentreerd moeten zijn, nam men aan, dat de plaats nog vandaag zou vallen. Ook Hamar is sedert Donderdagavond in Duitsche handen. De politie heeft biljetten aange plakt, waarin de bevolking wordt aangemaand haar kalmte te bewaren en de stad niet te verlaten. DE STRIJD AAN DE NOORSCHE KUST. Het D. N. B. meldt nader: Bij den luchtaanval, die Duitsche vliegtuigen Vrij dag op Britsche schepen voor de Noorsche kust heb ben ondernomen, zijn twee groote transportschepen en een kruiser door een voltreffer van groot kaliber geraakt. Op de transportschepen, waarop juist tot ontsche ping zou worden overgegaan, ontstond een groote paniek, een groot deel der soldaten sprong in het water en trachtte zwemmend de verscheidene kilo meters verwijderde kust te bereiken. De kruiser was zoo zwaar beschadigd, dat hij bleef liggen. Sterke rookontwikkeling en een groote olievlek werden waargenomen. In verband met het krachtige vuur van het afweergeschut der oorlogsschepen kon niet meer vastgesteld worden, welke schepen gezonken zijn. Reuter deelt het volgende over de krijgsverrichtin gen aan de Noorsche kust mede: Bekend geworden is dat het luchtwapen van de vloot tijdens de bescherming van de schepen, die Stavanger bombardeerden, een Heinkelmachine en een Dornier-vliegboot heeft neergehaald. Ook plaat ste het luchtwapen twee treffers op Duitsche tor- pedobootjagers. Sinsdien heeft het luchtwapen een aantal groote Duitsche vliegtuigen aangevallen op de bevroren meren nabij Narvik en er verscheidene vernield. Officieel wordt bekend gemaakt, dat het Duitsche s.s. „Rio de Janeiro" tot zinken is gebracht door de Poolsche duikboot „Orzel", die na het uitbreken van den oorlog uit Gdingen ontsnapte. Men gelooft dat de overlevenden van den Engel schen torpedoboot jager „Hardy", welke aan den grond liep tijdens den eersten aanval op Narvik, waarna de opvarenden aan land zijn gegaan, 120 Duitsche matrozen van een Duitschen torpedojager gevangen hebben genomen en hebben uitgeleverd aan de Noorsche politie. In Noorsche kringen te Stockholm wordt ver klaard dat het moreel van de Noorsche troepen zeer goed is. De weerstand van het Noorsche volk wordt krachtiger. De oorspronkelijke Noorsche regeering heeft een decreet uitgevaardigd, waarbij alle Noorsche ban ken wordt gelast Britsche en Fransche munt te wis selen voor Noorsche, teneinde het voor de geallieerde troepen gemakkelijker te maken zich van het noo- dige te voorzien. De koers is vastgesteld op die van 6 April, voor de landing van de Duitsche troepen. Minstens 25 dooden en honderd gewonden. LITTLEFALLS (New York), 20 April (Reuter) Nabij deze plaats in de sneltrein „Lakeshore Limited", die op weg was van New York naar Chicago, door onbekende oorzaak uit de rails ge- loopen. Minstens 25 personen zijn gedood en 100 ge wond. De locomotief sprong uit elkaar. Negen van de 16 rijtuigen schoven over elkaar. De nieuwe spelling, naar men weet Reeds tijden op de helling, Is altijd nog maar niet gereed, Men waagt zelfs geen voorspelling. De tijd, eraan te kost gelegd, Is inderdaad omvangrijk, Daarmee zij niets onheusch gezegd, De taal is zeer belangrijk. Er worden soms van hoogerhand Wat nieuwtjes van gegeven, Zoo is er nu ook in de krant Weer iets over geschreven. Men is, dat weten we nu wel, Nog steeds aan 't voorbereiden, Wat op den duur in 't spellingspel Tot resultaat moet leiden. Intusschen kan een e of o Mij bijster weinig schelen, In dezen tijd kan zoo of zo Zoo'n groote rol niet spelen, In dezen tijd zij Neerlands taal Slechts eerlijk en eendrachtig, Van iedereen en allemaal Steeds waardig, flink en krachtig. Dat is de eisch die 't eerste geldt In spreken en in schrijven. Hoe ze bij 't laatste wordt gespeld Mag daarnaast bijzaak blijven. TOONZAAL: KAM PERSINGEL 24 Telefoon 12104—13029 (Adu. Ingez. Med.) Alleen: Zijlstraat 97 Gediplomeerd Opticien (Adv. ingez. Med.) Hitler's verjaardag. Weermacht betuigt haar trouw. BERLIJN 20 April (D. N. B.) De opperbevel hebbers van het leger, de marine en de luchtmacht hebben tergelegenheid van Hitler's verjaardag ieder een dagorder gepubliceerd, waarin trouw aan den Führer betuigd wordt. Minister Hess heeft zich over de radio tot de Duitsche jeugd gewend. Na dezen oorlog, zoo ver klaarde hij volgens Reuter o.a., zal Duitschland we der koloniën bezitten en de geheele wereld zal voor jullie openstaan. Italiaansch oordeel over de geallieerden. „Italië wijst vleierij krachtig van de hand." MILAAN 20 April (Stefani). Het tijdschrift „Relazioni Internazionali" stelt vast dat van Fran sche en Britsche zijde pogingen worden gedaan de neutralen in het conflict te betrekken. Wat Italië betreft, zoo schijft het, zijn houding is duidelijk. Het Italiaansche volk maakt zich geen illusies en zal zich niet laten overrompelen. De democratieën vleien de Italianen en roemen de vredespolitiek van Rome, doch wij wijzen deze vleierij krachtig van de hand. Het Italiaansche volk heeft zijn kaart en za! deze uitspelen. De wil van Italic steunt alleen op de Italiaansche wapens. Tegenover de in Europa gevoerde machtspolitiek moet, realistisch denkend, macht gesteld worden. Het woord is aan Sacchetti Een mensch heeft vaak spijt dat hij heeft gesproken, zelden dat hij zijn mond heeft gehouden. Door botsing tusschen twee goederentreinen. Vanmorgen zijn twee goederentreinen met elkaar in aanrijding geweest op het spoorweg emplacement tusschen Vught en 's-Hertogen- bosch. Een groot aantal goederenwagens is tengevolge van de botsing beschadigd en ont spoord. De zuidelijke toegangen tot het station Den Bosch, dus die naar en van Lage Zwaluwe, naar en van Tilburg, en naar en van Boxtel, zijn tengevolge hiervan versperd. Het spoorwegverkeer naar het Zuiden on- vindt dientengevolge groote stagnatie. Het rei zigersverkeer van het Noorden naar het Zui den wordt in plaats van over Den Bosch, over Arnhem en Nijmegen en DordrechtLage Zwaluwe 'geleid. De spoorwegen hebben on middellijk busdiensten ingelegd van Den Bosch naar Waalwijk, Tilburg en Vught. Tusschen Vught en Boxtel werd nog een treinverbin ding onderhouden. Voorloopig werd tusschen Den Bosch en Utrecht een uurdienst onder houden en wel electrisch op het traject UtrechtZaltbommel en Diescl-electrisch tus schen Zaltbommel en Den Bosch. Van Den Bosch uit was het verkeer naar Nij megen normaal. Onmiddellijk na het ongeval is met de op ruimingswerkzaamheden begonnen. De botsing geschiedde vanmorgen om tien minu ten over half vier. Op dat moment vertrok een volbeladen goede rentrein, nummer 4009, van Den Bosch naar Roo- zendaal. Gelijktijdig kwam in het station Den Bosch aan de volgtrein 7737 uit Utrecht, welke ge heel was samengesteld uit ledige kolenwagens. Deze trein had moeten stoppen, zoowel volgens de dienstregeling als wegens onveilig signaal. Door tot nu toe onbekende oorzaak reed de trein echter door en toen de locomotief en drie wagens trein 4009 op kruisend spoor de trein itft Utrecht was bestemd voor Eindhoven was gepasseerd, kwamen beide treinen met elkaar in botsing. Van den voor Roozcndaal bestemden goederen trein, die nog slechts weinig vaart had en daardoor vrijwel onmiddellijk stil stond, raakte slechts een der wagens met een as buiten de rails. De gevol gen voor den aanrijdenden trein waren echter ern stig. Een twintigtal wagens werd uit de rails ge worpen, door en over elkaar en tenminste zes wa gens werden totaal in elkaar gedrukt. Het was een ontzettende ravage, een versperring tegelijkertijd van alle lijnen naar het Zuiden. Tegen vijf uur, toen voldoende materieel was gearriveerd, kon met het opruimingswerk worden begonnen. De ccne wagen van trein 4009, die uit de rails was geloopen, was spoedig weer op zijn plaats gebracht, waarna dc trein kon worden terug getrokken en langs anderen weg afgevoerd. Het opruimingswerk moest echter zeer voor zichtig geschieden. Doordat in verband met de electrische bovenleidingen geen groote kranen konden worden gebruikt, vorderde het opruimings werk echter zeer langzaam. Er wordt echter met alle macht onder leiding van ingenieurs der Spoor wegen uit Den Bosch aan het vrijmaken der spoorlijnen gewerkt. De grootste materieele schade is de vernieling van de vele wagons van den kolentrein uit Utrecht. Ook de spoorweg heeft geleden door de ontzetting van de rails en de dwarsliggers, doch deze schade is niet zoo groot. Bij de botsing hebben zich geen persoonlijke on gelukken voorgedaan. Ontploffing in munitiefabriek te Londen. Vijf dooden. LONDEN. 20 April. (Reuter.) Officieel wordt me degedeeld, dat zich vanochtend In een munitiefabriek in het noorden van Londen een ontploffing heeft voorgedaan. Vijf man werden gedood en tevens werd een aantal ernstig gewond. Verdere bijzonderheden ontbreken nog. Er is een commissie van onderzoek ingesteld, ter wijl maatregelen zijn genomen, teneinde de produc tie spoedig te kunnen hervatten. HEDEN: 16 PAGINA'S R, P.: De oorlog in Noorwegen. pag. 1 R. P.: Journaal van de week pag. 5 J. B. Schuil: Aerdenhout's Tooneel- Ensemble speelt: „Onder één dak". pag. 2 Melis Stoke: Volkszang. pag. 3 De vloten der groote neutralen. pag. 6 C. J. E. Dinaux: Als de steencn spre ken konden. pag. 7 Financieel Economisch Weekover zicht: Dunne markt. pag. 7 J. H. de Bois: Litteraire kantteeke- ningen. pag. 7 K. de Jong: Kamermuziekavond van Haarlem's Trio. pag. 8 B. K.: In tram en trein. pag. 8 Filmschouw pag. 8 J. B. Schuil: Kennemer Lyceum Re vue. peg. 9 Van onzen defensie-medewerker: De uitbreiding van den strijd naar het Noorden. pag. 9 A. J. D.: Prunus scrrulata pag. 9 Laatste Berichten op pagina 11 MRMftMNNIIMMHNIIIMi

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1