Haarlems Dagblad Voorjaarsprijzen Huisbrandstoffen Vereenigde Brandstoffenhandelaren en Coöperaties Duitschecs meideit bezetting) Ons Geestelijk Bezit. Ingaande 1 Mei geheel vrijblijvend Voor Centrale Verwarming Betreft distributie Val van Dombaas en OsiaScantkeim. Storen te Londen niet bevestigd. Mei. Noorsche troepen leggen in grooten getale de wapens neer. Suikerbon No. 19 DANSEN 57e Jaargang No. 17444 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12. telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 1 Mei 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 Inaanden 3 25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel» ƒ1.75, elke regel meer ƒ0,35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Op den Nationalen Avond in den Stadsschouw burg, ter gelegenheid van den verjaardag van Prinses Juliana, heeft de burgemeester van Haar lem een rede gehouden waarin hij de hooge waarde van ons Nederlandsch geestelijk bezit hij citeerde prof. Huizinga in den term „ons geestes merk" en ons goede recht op den voorgrond stelde. Ik hoop dat men het verslag van die rede, in dit nummer, met bijzondere aandacht zal lezen. Wij weten allen dat de verzekering van de natio nale eenheid in het Huis van Oranje, die gisteren weer zoo treffend tot uiting is gekomen, zeer diepe gronden heeft. Wij weten allen dat die zich geens zins beperkt tot een min of meer gelukkigen loop van historische gebeurtenissen maar geworteld is in een grooten kamp om de vrijheid, door een Oranje ingeleid en door zijn nazaten bezegeld en telkens weer bevestigd.. Het Je Maintiendrai, Ik zal handha ven, dat edele devies, getuigt daarvasj. Een even nobel-woord van H. M. de Koningin, weinige jaren geleden gesproken: „Wij willen ons zélf zijn blijven" vond in zijn fierheid en tevens eenvoud een weerklank, die in ons volle is blijven leven. Dat woord „Wij willen onszelf zijn en blijven" schetst ons goed recht en ons geestelijk bezit, in eeuwen lang zelfbewustzijn gegroeid. Er zijn menschen geneigd tot cynisme, die meenën of althans doen alsof zij meenen dat dit in de practijk des le vens schoone phrasen zijn, dat het alleen eigen belang is dat de volken beheerscht. Geloof hen niet. Het is gemakkelijk sceptisch en eenzijdig te zijn en in sommige kringen wordt het aangezien voor een soort moed. Want het klinkt zoo ronduit. Maar zulke woorden zijn, al worden ze met nog zooveel beslist heid geuit, onwaar en kortzichtig. De menschelijke natuur is ingewikkeld, de menschelijke gevoelens zijn diep. Wie ze probeert terzijde te stellen in een minachtenden. dooddoener geeft alleen maar blijk van onwetendheid. Maar het is goed ons in dezen tijd weer te bezin nen op die hooge geestelijke waarden, op die grond slagen van onze onafhankelijkheid en van onze Ne- deriandsche samenleving, die ons tevens het goed recht geven te verklaren: Wij zullen ze verdedigen als men ons daartoe dwingt door ons aan te vallen, wij zullen ze handhaven, wij willen onszelf blijven. Burgemeester de Vos van Steenwijk heeft gespro ken van onze bedoelingen die van vreemde smetten vrij zijn en van onze geestelijke weerkracht. Moge ieder beseffen welk een ontzaglijke waarde die geestelijke weerkracht inhoudt. Men pleegt defensie nuchter voor te stellen in wapens, linies en troe pensterkten. Als achter die wapens, linies en troe pensterkten niet de geestelijke weerkracht stond, opgebouwd in eeuwenlangen groei en beproeving, zouden zij weinig waard zijn en op den vreemde ling ook weinig indruk maken. Hij zou ze slechts zien als een schijnvertooning. Maar dat doet hij. niet omdat hij weet dat achter dit alles een vastberaden wil staat, gegrond op een diepe overtuiging. 'sÖnze vrijheid van taal, van godsdienst, van meeningsr uiting de tijdelijk daarop toegepaste beperking geldt slechts excessen onze vrijheid in de beoefe ning van kunst, litteratuur, wetenschap, onze eer bied voor anderer geestelijke overtuiging zijn ver ankerd in ons bewustzijn van recht en menschelijk- heid. Ook in deze tijden is de overgroote meerder heid van ons volk niet aan die waarden gaan twij felen. En ik geloof dat allen die behooren tot die overgroote meerderheid zich tevens bewust zijn van de onvergankelijkheid van die waarden. Wat er ook gebeuren moge, men zal ze niet van ons kunnen vervreemden. „Wij gelooven dat de stuiptrekkingen van onze Europeesche beschaving de barensweeën zijn waar uit een nieuwe en betere samenleving zal worden geboren" heeft de burgemeester in zijn rede gezegd en daarmee de overtuiging geuit, die inderdaad on der ons leeft. Wij staan in onze geestelijke over tuiging zeer sterk. Wij hebben in de jaren die aan dezen oorlog voorafgingen met overtuiging de zaak der internationale toehadering gesteund omdat wij die den goeden weg achtten en omdat die zich dui delijk eigende voor ons geesteswerk. Want wij zijn allerminst oorlogszuchtig, wij streven niet haar we reldmacht, wij willen leven en laten leven. Dat alles zit in onzen Hollandschen aard. Dat andere- volken een strijd om de macht voeren kan ons in onze overtuiging omtrent den juisten weg niet schokken. En dit is in waarheid de diepe grondslag van onze neutraliteit. Den oorlog willen wij niet, wij zeggen allen: val ons niet aan want dan zullen wij ons ver dedigen met alle kracht die in ons is. Als het eenmaal tot vrede komt en men vraagt ons onze hulp tot het scheppen van een betere in ternationale samenleving zullen wij daaraan met volle toewijding moeten voldoen. Het is zoover nog niet, maar het zal eenmaal zoo ver komen, wellicht spoediger dan velen vermoeden, want het loopt altijd anders dan „men" in zijn eigenwijsheid meent te kunnen voorspellen. Men zal ons oordeel en onze hulp vragen als men iets nieuws op wil bouwen. Omdat men daartoe ook onze medewerking zal noodig hebben. En men zal iets nieuws willen bou wen, vroeger of later, omdat de historische ontwik keling en de groei van het menschelijk streven,- na de mislukte poging met den Volkenbond, daartoe zullen nopen. Het algemeen menschelijk geestes merk duidt aan, dat zulle een ontwikkeling niet sterft maar zich blijft voortzetten met schokken en krampen, met „ups and downs" zou de Engelsch- man zeggen, maar met niet te remmen zekerheid.- Omdat er steeds genoeg menschen zijn die dat wil len en kunnen en omdat hun aantal en hun invloed door den loop der tijden groeien. Wat er ook ge beurt. R. P. Prijsverhooging suiker. AMSTERDAM, 1 Mei. Met ingang van heden wordt de suikeraccijns met 2.25 per 100 kg. ver hoogd. In verband daarmede wordt de detailprijs van 3 Mei a.s. af met 1 cent per halve kilogram ver hoogd, dus gebracht op 26 cent per halve k.g. BELGISCHE ANTHRACIET No. 1 n No> II No. III. No. IV LIMBURGSCHE ANTHRACIET No. 1 No. II No. III No. IV INDUSTRIE No. IV Per H.L. ƒ2— 2.Ó5 2.80 2.50 1.85 ƒ2— 2.20 1.95 1 «5 EIERKOLEN 1.40 GASCOKES (geklopte) 0.95 (parel) t1 Per ton COKES I - II en III19.— COKES IV 16.50 BELGISCHE NOTEN I 25— INDUSTRIENOTEN IV .-20— V 17.25 De prijzen der WALES SOORTEN en van de BRUINKOOLBRIKETTEN zullen nader worden bekend gemaakt. Levering is netto a contant, terwijl aan hen die nog schuld hebben bij hun leverancier, NIET geleverd zal worden alvorens deze is voldaan. Door de maatregelen van het Rijkskolenbureau is de gang van zaken als volgt: lste. Iedere handelaar levert slechts aan hen die in het tijdvak van 1 APRIL 1939 tot 31 MAART 1940 kolen van hem hebben betrokken 2de. Dezelfde soort (en) kan (kunnen) slechts geleverd worden als in boven genoemd jaar ontvangen 3de. Van de in bovengenoemd tijdvak geleverde hoeveelheid kan ten hoogste de helft worden afgeleverd vóór 1 OCTOBER A.S. N.B. Ingevolge art. 18 der DistrLbutiewet 1939 is hij die een bij of krachtens deze wet vastgesteld voorschrift of opgelegde verplichtingen opzettelijk niet nakomt, strafbaar met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaren of geldboete van ten hoogste ƒ10.000. (Adv Ingez Med.) aan de spaotOfn Het opperbevel van de Duitsche weermacht deelt mede: Dinsdagmiddag hebben de Duitsche troepen, welke den terugtrekkenden vijand krachtig ach tervolgden, in het Gudbrandsdal het belang rijke knooppunt van spoor- en straatwegen Dombaas, bezet. Bij het oprukken langs de zijlijn Drontheim Dombaas werd Opdal ingenomen, zoodat thans ook de spoorlijn OsloDrontheim in Duitsche handen is." Van officieuze Duitsche zijde wordt hieraan toegevoegd, dat het feit dat de Duitsche troe pen, die uit Drontheim naar het zuiden en van Oslo naar het noorden oprukken, elkaar de hand hebben gereikt, van groote militaire beteekenis wordt geacht. De in Drontheim staande Duit sche troepen zijn nu niet meer alleen op de zee- en luchtverbindingen met Duitschland aangewe zen, doch zij hebben een rechtstreeksche verbin ding met Oslo, waar alle verdere versterkingen en de gehèele tros in ononderbroken volgorde aankomen. In twintig dagen is strijdend een ge bied doorgetrokken, dat met den afstand. Ber lijnNeurenberg overeenkomt. De val van Dombaas en Storen wordt te Lon den niet toegegeven. In het laatste communiqué van het ministerie van oorlog wordt geconstateerd: 1. In het gebied van Dombaas hebben de En- gelschen, strijdend met ontembaren moed, el- ken vijandelijken druk weerstaan. 2. Ten noorden van Steinkjer hebben de Brit- sche troepen opnieuw hun superioriteit bij het patrouillewerk bewezen en den vijand zware verliezen toegebracht. 3. Langs de kust van Noorwegen zijn nieuwe landingen volbracht.". In een mededeeling van de B. B. C. wordt gezegd, dat volgens de laatste van het Noorsche front ont vangen berichten bij den opmarsch der Duitsche troepen in het Gudbrandsdal en het Oesterdal in de richting van Drontheim in de laatste'48 uur geen vorderingen zijn gemaakt. Er hebben zich volgens deze mededeeling gevecHP- ten voorgedaan in het Gudbrandsdal ten zuidwesten van den spoorweg naar Dombaas. Havas meldt uit Parijs: In den loop der laatste drie dagen is de toestand in Midden-Noorwegen met de grootste snelheid tot ontwikkeling gekomen. Terwijl in het begin van de vorige week de Duitsche trans porten practisch opgehouden hadden het Skager- rak over té steken, tengevolge van de door de Brit- sche vloot gelegde mijnenvelden, kregen de Duit sche troepen slechts druppelsgewijze versterkingen door de lucht. En zelfs deze wijze van vervoer werd aanzienlijk belemmerd door de omwoeling van het terrein, zoo wel het terrein van vertrek, zooals b.v. Aalborg op Jutland als het terrein van aankomst in Oslo, Sta- vanger en Drontheim, tengevolge van de Engelsche bombardementen. De Duitsche troepen in het gebied van Oslo hadden veel te doen in de zóne, die zij bezet hadden onmiddellijk na de eerste verschepin gen en zij werden in de streek ten noorden van de hoofdstad, tusschen Hamar en Elverum, tegenge houden door Noorsche detachementen, die versterkt waren door eenige Britsche detachementen, welke inderhaast van het meest nabije ontschepingspunt Daar zijn we dus weer in de Mei, Alweer de vijfde in de rij, Vier zijn er al verdrongen: Geen andre maand is, als de Mei Zoo vurig, veel en velerlei Door d'eeuwen heen bezongen. De wonderschoone maand van Mei, Vanouds gezegend door het ei, Dat alle vogels leggen; Zij zet ook alle zeilen bij Om het in vreugde, licht en blij, Met blad en bloem te zeggen. We zijn weer in de maand van Mei, Voltooiing van het nieuw getij, Dat de natuur doet leven; Helaas, de zorg gaat niet op zij, Om ons in deze maand eens vrij Van allen druk te geven. Hier is de schoone maand van Mei, Ik groet haar in de hoop, dat zij Als steeds in vroeger jaren; Wat tijd voor blijde mijmerij Voor u en, als het kan, voor mij. Zal baren en zal sparen Amdalsnes aan het uiteinde van de Romsdalfjord. naar het zuiden waren gestuurd. In den loop van het weekend bleek de toestand zeer gewijzigd door een plotselinge toestrooming van Duitsche versterkingen, die in de havens aan de zuidkust en met name in Oslo, zonder slag of stoot al het moderne hefmateriaal vonden, dat noodig is om terstond 't zware materiaal, tanks, geschut en zelfs vliegtuigen,aan land te brengen. De geallieer de troepeh daarentegen; die ontscheept werden in tweederangsch havens beschikten slechts over houten kaden, zonder voldoende hefmateriaal. Zij konden slechts zoo snel mogelijk oprukkeiï met lichte een heden over moeilijk terrein. Daarbij kwam dat de dooi in de kuststreek eer der begint dan verder in het land, zoodat de toe stand der wegen voor de geallieerden ook moei lijker was. Tevens hadden de wegen veel te lijden gehad van luchtbombardementen. Onder die om standigheden konden geallieerde lichte voorhoede eenheden er slechts tezamen met de Noorsche sol daten aan denken, zooveel mogelijk de z.g. ver plichte passages over rivieren, bergpassen e.d. te verdedigen tegen de herhaalde aanvallen der Duit sche gepantserde colonnes, die oprukten in de rich ting van Dombaas, Storen, Drontheim. Wanneer een van deze grendels gesloopt werd, viel den Duitschers een lang stuk dal in handen. Zij zijn sprongsgewijs opgerukt van Hamar naar Lille- hammer, van Lillehammer naar Kvam, van Kvam naar Otta en van Otta naar Brennhau, op 20 K.M. ten zuiden van Dombaas, waar volgens het Brit sche Communiqué de Engelschen een niéuwe stelling hebben ingericht. In het Oesterdal was de Duitsche opmarsch nog sneller tot Röros. Vandaar trokken de Duitschers, die tegengehou den werden, doordat 'een groote brug was opge blazen, over bergwegen in de richting van Ulsberg en Storen en in de richting van Hjerkinn en Dom baas. Deze resultaten konden slechts worden ver kregen door een massaal gebruik der luchtmacht, waarbij profijt kon worden getrokken uit den geografischen toestand, waardoor de geallieerden geen terreinen vonden voor het inrichten van vliegvelden. STOCKHOLM, 1 Mei. (Havas.) In een hier ont vangen mededeeling wordt gezegd dat in den afge- loopen nacht het vliegveld van Hartviek is vernield. Elf groote Duitsche bommenwerpers werden vernie tigd. Het fort Hegra heeft thans verbinding met de ge allieerde troepen. De ravitailleering van het fort geschiedt op normale wijze. <3 EALLOPMAR-SCJJ >DUIT5CH.E DuiT«5CHE 5.TEUL1NG5M Het woord is aan Fliegende Blaffer: De wijsgeer spot met den dood, maar heelemaal niet met zijn rheumatiek. Duitsch legerbericht: Britsche seestrijdkrachten met succes aangevallen". BERLIJN, 1 Mei (D.N.B.) Het opperbevel der weermacht maakt bekend: In Noorwegen gaat de Duitsche opmarsch ver der. Bij Drontheim werd gisteren nog gevochten. Gebleken is dat Noorsche troepen ten noordwesten van Lillehammer in grooter getale de wapens hebben neergelegd dan gisteren werd gemeld. Het betreft de rest van de tweede Noorsche divisie, welke met 200 officieren en 3500 man van ver schillende regimenten, zoomede veertig Britten, werd gevangen genomen. Aan buit zijn binnengebracht zeven kanonnen, 125 machinegeweren en 250 bruikbare auto's. In het gebergte bij Lomen tusschen Fagernes en de Sognefjord hebben zich nog 1200 man overge geven. Het duchtwapen heeft met succes Britsche zee- strijdkrachten voor Namsos aangevallen. Een voor de luchtafweer ingerichte kruiser werd door twee rechtstreeksche treffers van middengx-oot kaliber tot zinken gebracht een zware kruiser door recht streeksche treffers van het zelfde kaliber op het achtei-schip zwaar beschadigd. Voorts zijn na treffers gezonken een torpedojager en vijf Britsche transportschepen. Vijf andere schepen hebben zware of zeer zware beschadigin gen opgeloopen. Bij een Britschen luchtaanval op Stavanger wer den acht vijandelijke vliegtuigen door jagers en luchtdoelgeschut neergehaald. Bij een aanval op het vliegveld Fornebo bij Oslo in den nacht van 30 April, werd een Britsch vliegtuig door luchtdoel artillerie omlaag geschoten. Bij een nieuwen aanval der Britten op dit vlieg veld, in den nacht op 1 Mei, werd geringe mate- rieele schade aangericht. Aan het Westelijk front geen bijzondere gebeur tenissen. Een Fransch vliegtuig van het type Potez werd in een luchtgevecht omlaag geschoten. 's GRAVENHAGE, 1 Mei. Gedurende het tijdvak van Vrijdag 3 Mei a.s. tot en met Donderdag 23 Me a.s. geeft de met „19" ge nummerde bon der rijksdistributiekaart recht op het koopen van één kilogram suiker. Tornado in Arkansas. Door een tornado werden in het doi'p Tuil in den Amerikaanschen staat Arkansas zes menschen gedood. De helft' van het aantal huizen wérd ver nield. Zware schade wordt ook gemeld uit Chauffee Missouri en Mcmullen Hamlet. (United Press). Voor de brancards. W. B. Mej.. N. N. N. N J. v. D B. J. V K. C. W. V. J A. A. O. H. Z. 1.— 2.50 11 5.— 15.— 1.— M. C2.50 K. d. J2.50 In totaal is bij ons blad binnengekomen f 623, Giften kunnen worden afgegeven aan onze bureaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of overgeschreven worden op onze postgiro rekening No. 38810 onder vermelding „Voor brancards" en onder opgave, hoe men zijn gift verantwoord wenscht. HEMELVAARTSDAG. In verband met Hemelvaartsdag verschijnt het volgend nummer van dit blad VRIJDAG 3 MEI A.S. De Duitschers hebben gisteren medegedeeld, dat zij er in geslaagd waren, de verbinding DrontheimOslo tot stand te brengen, doordat zij de spoorlijn StorenOpdal—Dombaas hebben bezet. Wanneer zij er in slagen, deze verbinding te handhaven, hebben zij een voordeel van strategisch belang behaald, niet slechts omdat zij daardoor ongehinderd troepen naar het gebied van de Drontheimfjord kunnen vervoeren, doch ook omdat hiermede de bedreiging van een opmarsch der geallieerden van de kust naar de Zweedsche gi-ens, waardoor Noorwegen in tweeën zou worden gedeeld, verijdeld hebben. NoorderhadZandvoort vanaf HEMELVAARTSDAG eiken Zondagmiddag en -avond (Adv. Ingez. Med.) HEDEN: 14 PAGINA'S. M. m Adiketeu^ R. P.: Ons Geestelijk bezit. pag. 1 I J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en m daarbuiten. pag 3 {j H. St.: Uit de geschiedenis van De- nem arken pag. 7 1 J. B. Schuil: Vader thuis. pag 2 Voor de Vrouw pag. 3 jg Laatste Berichten op pagina 11 jj

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1