Haarlem s Dagblad
^Duitsche positie
De Oorlog in Noorwegen
Geallieerde troepen verlaten Andalsnes
ten Zuidwesten van Drontheim.
V
Mijndemontage.
ActikeCen^
S
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vandaag is de groote oorlog precies acht maanden
oud. En de nieuwste ontwikkeling daarvan, de oor
log in Noorwegen, begon met den Duitschen inval
in den nacht van 8 op 9 April en telt dus pas vijfen
twintig dagen. Hun inval gaf den Duitschers een
voorsprong, des te grooter omdat de Noren niet ge
mobiliseerd waren en er onder hen verraad heersch-
te dat veel welstand brak'. De voorsprong werd
evenwel ook in groote mate bereikt door het bezet
ten en vasthouden van de voornaamste, best-geoutil
leerde havens. Toen het Engelsche expeditieleger
waartoe ook nog Franschen behooren, maar blijk-
'ut Tloecwegen
57e Jaargang No. 17445
Uitgave Lourens Cosier, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdrad 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
baar in beperkte troepensterkte later in Noorwe
gen landde moest het zich behelpen met „tweede
rangs" havens, waardoor het ontschepen van zwaar
materiaal erg bemoeilijkt werd. En inmiddels han
delde de Duitsche legeraanvoerder met groote snel
heid en militaire bekwaamheid, zooals te verwach
ten was. Hij had het initiatief en wist het te behou
den, hij nam risico's maar deed dat met succes, hij
brak den Noorschen tegenstand in het Zuid-Oosten
en slaagde er eenige dagen geleden in den spoorweg
Oslo-Drontheim te bezetten. En de Engelschen terug
te drijven van de belangrijke knooppunten Dombas
en Storen. Waarna, blijkens mededeeling van Cham
berlain zelf, de Engelschen de haven Andalsnes en
omgeving verlieten. Tegelijk is het bericht gekomen
dat Koning Haakon en zijn regeering zich naar het
Noorden, dat blijkbaar vast in Engelsche handen
is, hebben begeven. Uit dit alles kan men niet an
ders afleiden dan dat de landoorlog in het Noorden
tot dusver sterk in het voordeel van de Duitschers
verloopen is en dat zij het Zuiden des lands thans
feitelijk in hun macht hebben tengevolge van .een
geslaagde snelle aanvalstactielc in den „bewegings
oorlog".
Ofschoon de Engelschen erg spaarzaam met hun
mededeelingen zijn, en Chamberlain gisteren in het
Lagerhuis een duidelijke verklaring van hemzelf en
van Churchill naar het begin van de volgende week
heeft verschoven, is ontevredenheid over den loop
van zaken heelemaal niet verborgen. De Engelsche
pers heeft daar onmiskenbaar uiting aan gegeven en
zelfs de regeeringsgezinde conservatieve bladen
hebben er zich niet van onthouden. Weer schijnt
Chamberlain's premierschap in het gedrang te ko
men. Hij heeft zich herhaaldelijk uit moeilijke si
tuaties weten te redden en het Huis ontving hem
gisteren rustig en hoorde hem bedaard aan. Maar
het is toch te voorzien dat het zoo niet kan voort
duren; als er geen verbetering in den Noorschen
toestand komt zal het oorlogskabinet in het gedrang
raken en de premier in de eerste plaats. Namen
van zijn mogelijke opvolgers worden al opgesomd:
weer hoort men Halifax noemen en Sir Samuel
Hoare, terwijl ten aanzien van Winston Churchill nu
de vraag rijst in hoeverre hij, als aanvoerder van
de drie departementen van defensie, voor de échecs
in Noorwegen verantwoordelijk moet worden geacht.
Heeft het oorlogskabinet hem genoopt tot het vol
gen van een ander beleid dan hij zelf voorstond,
of niet? In ongunstige omstandigheden zullen de
leidende kringen in Engeland zich zeker weer her
inneren dat Churchill's beleid als minister van Ma
rine in den wereldoorlog wel van ondernemings
geest maar niet 'van rustige beheersching getuigde.
Twee mislukkingen uit dien tijd, de zending van de
Royal Naval Reserve naar Antwerpen en de expe
ditie naai' Gallipoli, werden hem toen persoonlijk
aangerekend ondanks zijn weerleggingen en
binnen een jaar moest hij aftreden als minister van
Marine. Aan zijn groote capaciteiten schijnt altijd
weer iets te ontbreken als het de vervulling van de
hoogste leiding geldt. Een regelmatige, vaste ont
wikkeling heeft zijn loopbaan tot dusver nooit kun
nen vinden, ondanks den steun dien hij heeft in
zijn redenaarsgaven en in zijn eigenaardige popula
riteit bij de massa.
In de laatste dagen is nog een andere naam ge
noemd met betrekking tot een mogelijke vervanging
van den premier. En die zal velen verbaasd hebben.
Het is de naam Lloyd George. De Britsche premier
uit den wereldoorlog is nu 77 jaar: een leeftijd
waarop verreweg de meeste oude menschen niet
meer in staa{ zijn tot het verrichten van een inspan
nende taak. Er zijn evenwel uitzonderingen en men
denkt daarbij aan Clemenceau, die in 1917 op 76-
jarigen leeftijd het premierschap aanvaardde en met
'groote energie nog ruim twee jaar- vervulde eer hij
vrijwillig aftrad. Aan die historie zijn de bittere
herinneringen aan het Verdrag van Versailles ver
bonden, die trouwens Lloyd George niet minde;- gel
den. Maar het is niet te ontkennen dat Clemenceau
als leider der Fransche regeering in oorlogstijd de
energie en scherpzinnigheid van een jongen man
toonde en ik zie en hoor hem in gedachten nog zoo-
als hij in den tijd van de vredesonderhandelingen
nog steeds was. Ik zie nog een driftig-loopenden,
kleinen ouden man, die met kort en vinnig gebaar
groeten beantwoordde en gevolgd werd door een 1
paar generaals en adjudanten, allen twintig tot der-
tig jaar jonger dan hij, die hem min of meer hijgend
bijhielden. Ik hoor nog de scherpe, doordringende,
verbeten stem die op de tribune in het Palais Bour
bon redevoeringen hield waarin hij geen woord te
veel zei om een altijd volkomen heldere uiteenzet
ting van het regeeringsstandpunt te geven. En de
Kamer beefde voor zijn geeselende critiek. Die man
was ongetwijfeld een geboren regeerder, die al wat
onder hem stond opjoeg tot de uiterste krachts
inspanning.
Het is de vraag of een dergelijke drijvende kracht
nu nog van een Lloyd George zou uitgaan, ofschoon
hij haar vroeger ook in minder agressieven vorm
dan Clemenceau maar op schier betooverende wijze
bezeten heeft. Men noemt zijn naam, maar dat is
nog heel iets' anders dan zijn daadwerkelijke terug
keer, al moge hij dan merkwaardig helder en actief
gebleven zijn tot op den huidigen dag.
En misschien böheerscht Chamberlain den storm
opnieuw. Rest dan de vraag hoe lang hij dit nog
doen zal. De Engelsche mentaliteit kenmerkt zich
zeker door stugge volharding maar niet door snel
en brilliant optreden. En onder de Engelschen zelf
is men vaak wat al te overtuigd vein het met hu-
Een communiqué van het Britsche ministerie
van oorlog meldde Donderdag:
„De troepen der geallieerden, die de laatste
dagen ten zuiden van Drontheim operaties hebben
uitgevoerd, welke ten doel hadden den vijan
delijken opmarsch te vertragen, zijn thans, na
vele vijandelijke aanvallen te hebben afgeslagen,
teruggetrokken met het oog op de steeds toene
mende stex'kte van den vijand.
De geallieerde troepen zijn met succes inge
scheept te Andalsnes en andere havens in de nabij
heid. Dit geschiedde ondanks de voortdurende .po
gingen van den vijand om deze havens en de ver
bindingen door actie uit de lucht te vernietigen. In
het gebied van Narvik duren de operaties voort en:
zijn detachementen in contact met den vijand ge
weest. Uit Namsos valt verder niets te vermelden."
Hedenmorgen berichtte Reuter:
De nationaalsocialistische vlag woei vanmorgen
boven de stad Andelsnes, nadat de Britsche troepen
zich uit dit gebied hadden teruggetrokken. Aan de
andere fronten blijft de algemeene toestand even
wel ongewijzigd. Gisteravond in Stockholm ontvan
gen berichten melden dat de Noorsche troepen, die
Woensdag door Röros het. Noorsche Telegraaf
Agentschap meldde eerder dat Röros door de Noor
sche troepen heroverd was. Red. getrokken zijn,
thans stellingen hebben betrokken ten zuiden van
deze stad, teneinde den Duitschen opmarsch tusschen
Tolga en Tinset tegen te houden.
Hieraan wordt toegevoegd dat deze troepen in
contact zijn met Duitsche patrouilles en eenige ge
vangenen, waaronder een Duitsche luitenant, ge
maakt hebben.
Berichten uit New York, afkomstig uit Noorsche
militaire bron, spreken over een slag tusschen Duit
sche en Noorsche troepen nabij het dorp Os, halfweg
tusschen Röros en Tolga in het Oesterdal.
NOORSCH BEVELHEBBER BIEDT
CAPITULATIE AAN.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakte Donderdag bekend: „De operaties in Noor
wegen tusschen Oslo en Drontheim zijn overgegaan
in achtervolgingsgevechten. De Brittten ontruimen
overhaast in verwarring het gebied bij Andalsnes.
Onoverzienbare Engelsche voorraden zijn bij Dom-
baas in handen der Duitsche troepen gevallen, die
reeds op 40 K.M. ten zuidoosten van Andalsnes
staan. Daar werden 300 nog tegenstand biedende
Noren, die den terugtocht der Britten zouden dekken,
gevangen genomen.
Onder den indruk van deze gebeurtenissen heeft
de Noorsche bevelhebber van het gebied Mören en
Romsdal de capitulatie aangeboden en zijn troepen
bevel gegeven den kansloozen tegenstand te staken.
De intacte spoorweg tusschen Dombaas en Ulsberg
(ten zuiden van Drontheim), is in zijn geheelen
mor uitgesproken maar zeer algemeen aanvaarde
woord: „we'll muddle through"wij modderen
ons er wel door. Hetgeen zijn aansluiting vindt in
een populaire opvatting, die overigens op onvol
doende historische waarborgen rust: „In een oor
log verliezen wij alle veldslagen behalve den laat-
sten". Dergelijke gedachten moeten een Duitscher
wel met stomme verbazing vervullen en een
Franschman ongeduldig de schouders doen ophalen.
Maar er is tijdens den wereldoorlog aan Engel
sche zijde ook heel wat „muddie" geweest eer men
tot krachtige organisatie op velerlei gebied kwam en
daarom behoeft het niet te verbazen als er nu weer
heel wat hapert. Het tempo van de Duitschers
heeft de Engelsche leiding blijkbaar nog geenszins
bereikt. Wellicht is dit de voornaamste verklaring
van de in Noorwegen ondervonden tegenslagen. Het
kan daarbij verwondering wekken dat de Franschen,
die altijd óver veel beter en veel meer militaire
leiders beschikt hebben, daar de leiding niet in han
den hebben. Misschien zal daar wel verandering in
komen.
R. P.
van Noorweg
1 omvang in onze handen. De van Bergen naar het
oosten en uit het gebied ten noorden van Oslo naar
het westen optrekkende troepen hebben elkander
ontmoet aan de spoorlijn van Bergen naar Oslo. Het
aantal gevangenen en de hoeveelheden buit neemt
voortdurend toe. Bij Narvik en Drontheim geen bij
zondere gebeurtenissen. Het luchtwapen heeft zijn
stelselmatige aanvallen tegen de vijandelijke lan
dingsplaatsen met succes voortgezet. Ook bij Narvik
werden vijandelijke batterijen bestreden. Den vijan
delijken zeestrijdkrachten werden verdere verliezen j
toegebracht. Een kruiser heeft een treffer op 't dele
opgeloopen welke een brand en ontploffingen ten
gevolge heeft gehad. Een Britsch koopvaardijschip
werd tot zinken gebracht, zes werden zwaar bescha
digd. Zes Britsche vliegtuigen werden omlaag-
geschoten.
Het Duitsche Nieuwsbureau voegt aan dit Duit
sche legerbericht nog het volgende toe:
Duitsche troepen, die uit de zone van Bergen
oostwaarts optrekken, hebben de electriciteitscen-
trale en aluminiumfabriek Kinsarvik bezet. Een
groote hoeveelheid oorlogsmateriaal werd weer in
de -zóne van Bergen buitgemaakt. De bij Bergen
opereerende Duitsche troepen hadden bijzondere
moeilijkheden, toen zij na de inneming van Voss
de tunnel in het Mir-dal naderden. Daar het niet
mogelijk was om de tunnel heen te gaan, deden
onze troepen een aanval op de sterk verdedigde
tunnel. De ruim 5000 Meter lange tunnel zijn
zij in een verbitterd gevecht doorgetrokken en den
oostelijken uitgang hebben zij thans bereikt. De
tunnel is ongeschonden gebleven. Talrijk materiaal
viel in Duitsche handen.
DUITSCHE VLIEGTÜIGHAVEN
IN NOORWEGEN GEBOMBARDEERD.
Het Britsche ministerie van luchtvaart deelt in
een communiqué mede: De koninklijke luchtstrijd
krachten hebben den druk op de vijandelijke vlieg-
bases in Noorwegen gehandhaafd. Stavanger werd
Woensdag overdag tweemaal gebombardeerd en
dit vliegveld, alsook de vliegvelden van Aalborg en
Fornebu werd eveneens in de avonduren be
stookt.
In den loop van den nacht werden verken
ningen uitgevoerd boven het zuidelijk deel van de
Noordzee. Een der Britsche vliegtuigen heeft bij
het eiland Norderney een vijandelijk watervlieg
tuig ontmoet het in zee geschoten. Bij deze
operaties werden' geen verliezen geleden.
Koning Haakon thans in Noord-
No or wegen?.
Van Noorsche zijde werd gisteravond te Stock
holm verklaard, zoo meldt United Press, dat ge
durende de jongste Duitsche bombardementen van
Molde, de regeering-Nygaardsvold, koning Haakon
en de andere leden van de Noorsche koninklijke
familie zich in de omgeving van deze havenplaats
bevonden. -,Zij hebben zich zonder incidenten met
onbekende bestemming ingescheept", zoo werd
voorts verklaard. Men gelooft, dat zij zich thans
ergens in het Noorden van Noorwegen bevin
den.
Te Stockholm kwamen, gisteravond, naar het
Duitsche Nieuwsbureau mededeelt, sensationeele
berichten binnen, volgens welke koning Haakon
en de Noorsche regeering-Nygaardsvold naar Zwe
den gevlucht zouden zijn.
Meer dan 4000. Groentjes per maand wer
den in 1939 in Haarlem's Dagblad geplaatst.
En het gaat ook dit jaar op denzelfden
voet door.
opgeblazen. De rvme van een dazer ventveWe
(Aan onze kust zijn thans meer dan
500 mijnen gedemonteerd. Luit. ter
zee le klasse Sluyter is in verband
daarmede ridder in de orde van
Oranje NassaiL geworden en de heer
Meyercommandeur bij het mij-
nenmagazijn te Veere kreeg de zil
veren eere-medaille dezer orde.)
Zoo stiekym, zonder dat wij 't merken,
Zoo tusschen neus en lippen maar,
Zijn onze demonteurs aan 't werken,
Met heel veel zorg en met gevaar.
Ver over de vijfhonderd mijnen,
In onze wateren geraakt,
En daar verraderlijk aan 't deinen,
Zijn reeds onschadelijk gemaakt.
U weet het, als die helsche dingen,
Al zijn ze niet op ons gericht
Aan onze kust in stukken springen,
Welk onheil er wordt-aangericht.
En om die rampen te voorkomen
Wordt dus deskundig mijn na mijn
Zijn angels en zijn gif ontnomen,
Totdat ze weer onschuldig zijn.
Nu is daarvoor de hoofdbewaker
Die Sluyter heet, gedecoreerd,
(Een juister naam waar' Openmaker,
Maar dit terloops geconstateerd)
Daarmee wordt heel de dienst.gehuldigd
Der demonteurs en dat doet goed,
Wij allen zijn hun dank verschuldigd,
Voor hun bewijs van zorg en moed.
Zoo stiekum, zonder dat wij 't merken,
Gaan zij nu weder rustig door,
Met hun behoedzaam moedig werken,
Maar ik ik heb er eerbied voor.
P. GASUS.
Duitsch legerbericht van
hedenmorgen:
Snelle pacificatie-actie
in Noorwegen.
ENGELSCHE OORLOGSBODEMS
GETROFFEN.
BERLIJN 3 Mei (D.N.B.) Het opperbevel
van het Duitsche leger deelt mede:
Nadat de laatste Britsche troepen het gebied
van Andalsnes hebben ontruimd en de stad zelf
zich eveneens in Duitsche handen bevindt maakt
de pacificatie-actie in Noorwegen snellen voort
gang. In het Westen van Noorwegen wordt het
Noorsche leger gedemobiliseerd; nog.slechts op
enkele punten stuiten de Duitsche patrouilles op
verzet van geïsoleerde Noox'sche afdeelingen.
welke niets weten van den algemeenen toestand.
Ten Noorden van Drontheim hield de vijand
zich rustig.
In het terrein ten noorden en ten zuid-westen
van Narvik naderen vijandelijke afdeelingen lang
zaam de Duitsche stellingen, aanvallen werden
door de Duitsche vooi-hoede afgeslagen.
Bij de jacht op duikbooten in het Skagerrak
hebbén Duitsche marinestx'ijdkrachten succes ge
had en twee vijandelijke onderzeeërs zijn ver
nield.
Op 1 Mei heeft de Duitsche luchtmacht
een eskader van de vijandelijke vloot uiteen
gedreven. Met zekerheid kan worden vastge
steld dat een vliegkampschip en eeix torpedo
jager door bommen van middelbaar kaliber
werden getroffen. Twee vijandelijke jacht
vliegtuigen werden omlaag geschoten.
Op 2 Mei heeft de luchtmacht wederom een
aanval gedaan op eenheden van de vijande
lijke vloot, een kruiser wex-d door twee bom
men op het voorschip ernstig beschadigd. De
uitwerking van bommen op een tweeden
kruiser kon door nevel niet worden vastge
steld. Een groot transportschip werd door twee
voltreffers van middelbaar kaliber tot zinken
gebracht.
De Britsche luchtmacht heeft zonder succes
eenige vliegvelden in Noorwegen en Denemarken
aangevallen.
Aan het Westelijk front: geen bijzondere ge-
beux-tenissen.
ivter-ov©rgan<>««
Vrijdag 3 Mei 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Het woord is aan
Chamfort
Het is gemakkelijker sommige dingen in
de wet vast te leggen dan ze te wettigen.
(Adv. Ingez. Med.)
Voor brancards.
C. W. A. de 1. Pf 15—
S. v. D—K2.50
S. Rf 5—
J. v. M15—
C. de JI 0.50
Mej. A. v. V0.50
C. L1
Dames Pf 5.
G. B. Jr1.50
Zr. H15—
M. J. K. 2.50
A. J. B.. Bloemendaal2.50
Mevr. A. B5.
Mej. Bf 1
J. C. K2.50
D. N1.—
Mevr. T.—W5.—
Thans is in totaal bij ons blad binnengekomen
f 703.50.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze bu
reaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of
overgeschreven worden op onze postgirorekening
no. 38810 onder vennelding „Voor Brancards' en
onder opgave, hoe men zijn gift verantwoord
wenscht.
Bommen op Noorsche
ziekentransporten.
Noorsche regeering richt zich tot het
Internationale Roode Kruis.
STOCKHOLM, 2 'Mei. De Noorsche regeering
heeft het Internationale Roode Kruis te Genève
medegedeeld dat volgens rapporten van het hoofd
kwartier van het noordelijke leger op 1 Mei voor
de derde maal transporten van gewonden en zie
ken in de Noorsche territoriale wateren door Duit
sche vliegtuigen zijn aangevallen. De bombarde
menten veroorzaakten groote verliezen: onder de
slachtoffers bevinden zich dokters en verpleeg
sters. De regeering heeft het Roode Kruis verzocht
een krachtig vertoog tot de Duitsche regeering te
richten opdat de Duitschers het Roode-Kruistee-
ken op de Noorsche schepen, die dat nooit mis
bruikt hebben en nooit zullen misbruiken, eer
biedigen.
ZATERDAGAVOND 4 MEI
FEESTELIJKE OPENING
HOTEL GROOT BADHUIS
ZANDVOORT
GRAND DINER GALA DE FLEUBS
50.000 Tulpen
Orkest Jascha Trabsky
Groot Cabaret Programma
Fraaie Souvenirs
f. 4.- en f. 5.- per Couvert
Bespreekt Uw tafel per tel.: K 507-2141
Zondag 5 Mei
Thé Dansant met volledig Cabaret
Thé Complet f. 1.50
Diner Dansant de rleurs,
per couvert f, 3.- en f. 4.-
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 20 PAGINA'S.
f
R. P.: De oorlog in Noorwegen. jj
pap. 1 gf
Dr. Jac. P. Thijsse: Voor en najaar M
in ons land. pag. 3 m
L. S. Visser: Oudheidkundige opgra- g
vingen in Santpoort. pag. 4 jj
A. J. D.: Evonyixxus. pag. 4 jj
Speciale correspondentie: Petroleum jj
als factor in den modernen oorlog. M
pag. 8 jj
Van onzen Londenschen correspon-
dent: Geheimen van Westminster.
pag. 11 m
Van een onzer medewerkers: Va- S
cantiekolonies en mobilisatie, pag. 11 ff
Schaakrubriek pag. 14 J
J. B. Schuil: Twee schoolvoorstellin- B
gen. pag. 2 |j
J. H. de Bois: De Haarlemsche schil- jj
ders in het Frans Halsmuseum, pag. 8 H
K. de Jong: Muzikale voordracht- 8
avond. pag. 11 Ij
Voor de Jeugd pag. 17 8
jj Laatste berichten op pagina 12 jj
