Haarlem's Dagblad
Voorjaarsprijzen Huisbrandstoffen
QeaUk&tdm ook uit
TLamsas aexUokkeiu-
3 C. <K
21 personen
hedennacht
gearresteerd
Vereenigde Brandstoffenhandelaren en Coöperaties
Heidebrand.
«t. jï»i
Ingaande 1 Mei geheel vrijblijvend
Voor Centrale Verwarming
Betreft distributie
in
Troepen op andere plaatsen
Noorwegen geland?
Eet-, Zit- en
Slaapkamer
ameublementen
Karpetten
Gordijnstoffen
57e Jaargang Nd. 17446
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteurs ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 4 Mei 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel»
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames 0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15 Groentjes zie rubriek.
Jhr. de Geer deelt mede:
Gevaar geacht voor
veiligheid en rust
Minister De Geer heeft hedenmiddag in een radiorede medegedeeld, dat heden
nacht 21 personen, die voor de rust en de veiligheid gevaarlijk werden geacht,
in arrest zijn gesteld
De radiorede van den minister-president welke hij
vanmiddag te 1 uur voor de rijkszenders en voor de
Phohizenders heeft uitgesproken, luidde als volgt:
Waarde luisteraars hier en overzee,
Met leedwezen moet ik u meedeelen, dat voor de
regeering onomstootelijk is komen vast te staan, dat
er onder onze landgenooten eenigen zijn, wies gees
tesgesteldheid en optreden zóó weinig in overeen
stemming zijn met den neutraliteitswil der natie, dat
zij een gevaar vormen voor ons land en dat tegen
hen bijzondere maatregelen zijn moeten worden
genomen.
Gij moet mij hierbij niet misverstaan.
Dat gedurende een oorlog de ééne burger van een
neutraal land meer sympathie heeft voor deze en
de ander voor die belligerente mogendheid, is een
normaal verschijnsel. In den wereldoorlog was het
niet anders en gaf men daaraan in besloten kring
ook ruimschoots uiting. Een levendig temperament
ontbrak daarbij niet. Zelfs werd vernomen van
familiebijeenkomsten, die periodiek plachten te
worden gehouden, maar nu tijdelijk moesten worden
stopgezet, omdat ze altijd weer aanleiding gaven tot
hevige twistgesprekken over het goed recht van
de elkaar beoorlogende partijen. Een gevaar voor
ons land stak in dit alles niet en het geloof aan onze
neutraliteit werd er nergens door aan het wankelen
gebracht.
De tijd is alweer aangekomen,
Dat van de Heidemaatschappij
Het oude liedje wordt vernomen:
Pas op voor brand van bosch en hei!
Het liedje, dat sinds tal van jaren
In droeven toonaard is gezet:
Waakt beter tegen brandgevaren,
Door peuk sigaar of sigaret.
De menschen zetten nu hun zinnen
Op een verblijf in de natuur,
Omdat zij haar met vuur beminnen,
Maar soms te letterlijk met vuur.
Geen mensch doet thuis met sigaretten
Of met. sigaren, nonchalant,
Daar weet men er wel op te letten,
Dat het karpet niet plotsling brandt.
Maar buiten worden de gevaren
Blijkbaar nog altijd onderschat,
Waardoor de heide door sigaren
Van tijd tot tijd nog vlammen vat.
Helaas is er reeds öp te merken:
De heide heeft alweer gebrand;
Laat eindlijk allen samenwerken.
Behoed de schoonheid van ons land.
STOOMEN en VERVEN
MOTVRU MAKEN
hefkjenncj
(Adv, Ingez. Med.)
Brancards voor onze Lucht
bescherming.
Het geld bijeengebracht.
Sluiting der inschrijving.
Uit de hieronder geplaatste verantwoording van
ontvangen bijdragen bij dit blad blijkt, dat uit den
lezerskring van Haarlem's Dagblad reeds de gelden
zijn geofferd voor de aanschaffing van 64 brancards,
terwijl bovendien de firma M. ons mededeelde dat
zij bereid is er vier te schenken. In totaal dus 68
brancards. Aangezien er nog andere bijdragen ge
schonken zijn voor het doel, door de Haarlemsche
doktoren Kuipers, Roorda, Sluyterman en Ter-
vooren beoogd die per ingezonden stuk om
zeventig brancards voor den medischen dienst der
Haarlemsche luchtbescherming vroegen is thans
dit doel bereikt. Wij sluiten dus de inschrijving
thans en betuigen onzen hartelijken dank aan de
lezers en lezeressen, die zoo snel voldaan hebben
aan het op hen, in het algemeen belang der Haar
lemsche bevolking, gedane beroep.
Mocht alsnog blijken, uit de ontvangst van bij
dragen die wellicht nu nog onderweg zijn, dat het
benoodigde bedrag overschreden is, dan zal hel
surplus ook ten bate komen aan de Haarlemsche
luchtbescherming, zooals de vier medici in hun op>
roep al aangekondigd hebben.
Verantwoording:
J. K. B.
2.—
Mej. W. A. H.
2.50
L. V. H.
2.50
H. J. D.—S.
60.—
W. J. V.
7.50
O. V
2.50
N. N
2.-
J. N. v. E.
10.—
Mej. D.
1.—
M. J. F. E.
1—
Mvr. J. L.-t.
M. 15.—
T. van B
30.—
M. J. K.
1.50
Mevr. O. B.
100.—
J. V. S.—T.
0.50
Mevr. Wed.
L. C. K.
15.—
P. H.—B.
2.50
Thans is
ji totaal bij
ons blad ontvangen 959
plus 4 brancards.
Maar het onderscheid is, dat al die pro dit of
pro dat pleitende burgers bovenal waren: pro-
Nederlandsch. Hun vaderlandsche gevoelens
waren buiten geding. Hun sympathieën voor een
strijdende partij lagen in een ander, en lager, vlak.
Om het eens duidelijk te zeggen: wanneer de belli
gerent van hun voorkeur op een bepaalden dag onze
neutraliteit geschonden zou hebben, dan zouden zij
zich bitter ontgoocheld hebben gevoeld en de tevoren
gekoesterde sympathie geleid hebben tot een te feller
afkeer.
Thans is dit bij de personen, waarop ik doelde,
anders.
Zij zijn niet vóór alles: pro-Nederlandsch.
Zij maken in het buitenland de eerlijkheid van
onze neutraliteitspolitiek verdacht.
Zij ondermijnen het vertrouwen in onzen krach-
tigen wil tegenstand te bieden tegen elke schending
van ons grondgebied, van welke zijde die ook komt.
De beveiliging, die voor elk der oorlogvoerende
partijen ligt in de paraatheid van onze weermacht,
breken zij af en daardoor tevens de bescherming, die
voor ons in die paraatheid ligt.
En wat het ergste is, de partijdigheid, waarvan zij
ten onrechte, en tegen beter weten in, de regeering
betichten, beoefenen zij zelf.
Zij zijn niet te vergelijken met de politiseerende
Nederlanders uit de jaren van 19141918, maar met
de verdwaasde landgenooten, die aan het eind der
18e eeuw, in den tijd van de Fransche revolutie, de
donkerste uren brachten over ons volk.
Reeds deze les der geschiedenis verbiedt ons, hen
ongemoeid hun gang te laten gaan. Hun aantal is
verdwijnend klein. De regeering weet, dat ongeveer
heel de natie staat achter haar loyale en conse
quente neutraliteitspolitiek. Maar zooals Prediker
10 het ons leert ook één vlieg kan bederf brengen
aan kostelijke apothekerszalf. Die vlieg moet on
schadelijk gemaakt.
Het is in overeenstemming daarmee, dat in den
afgeloopen nacht een maatregel is genomen, waar
toe de gelegenheid biedt het bepaalde in artikel 33
van de wet op den staat van oorlog en beleg.
Dit artikel luidt aldus: „Het militair gezag is be
voegd, aan personen, wier aanwezigheid voor cïe
rust en de algemeene veiligheid wordt geacht ge
vaarlijk te zijn, het verblijf binnen het in staat van
beleg verklaarde grondgebied te ontzeggen en deze
daaruit te verwijderen, of, indien de mogelijkheid
daartoe niet bestaat", en dit is het geval nu het
geheele land in staat van beleg is, „hen in be
waring te stellen".
Het militair gezag heeft 21 personen,
die voor de rust en de veiligheid ge
vaarlijk werden geacht, in bewaring
gesteld. Het heeft dit gedaan na gron
dige voorbereiding en met groote
nauwgezetheid. Menigeen, tegen wien
voor den oppervlakkigen beschou
wer vermoedens zouden kunnen rij
zen en wiens handelingen dan ook
ernstig zijn nagegaan, is buiten den
maatregel gebleven, omdat geenerlei
concrete aanwijzing bestond voor het
gevaarlijke van zijn optreden. Van
deze 21 echter is komen vast te staan,
hoofd voor hoofd, en op grond niet
van eenig politiek inzicht, maar van
persoonlijke gedragingen, dat de vei
ligheid des lands hun interneeringen
gebiedt.
De regeering is overtuigd, dat deze daad van het
militair gezag, die geheel in de lijn ligt van de sinds
het uitbreken van den oorlog constant door ons
land gevolgde politiek, door de overweldigende
meerderheid van ons volk met onverdeelde instem
ming zal worden begroet.
Tot zoover de rede van den minister-president.
Ook te Haarlem een aanhouding
Onder de 21 in bewaring gestelde personen be
vindt zich ook één Haarlemmer. Het is, naar wij
vernemen, geen bekende persoonlijkheid, maar
iemand die blijkbaar in spionnage-gevallen betrok
ken is.
Beschieting van Narvik.
Inleiding voor krachtig optreden der
geallieerden in Noord-Noorwegen?
STOCKHOLM, 4 Mei. Betrouwbare neu
trale militaire bronnen maken melding van een
beschieten van Narvik van zee uit en van het
land af. Deze bronnen melden dat de beschie
ting gistermiddag begon en des avonds nog
voortduurde. Zij gelooven dat dit vuren vooraf
gaat aan een vastbesloten poging de Duitschers,
uit Narvik te verdrijven, als tegenwicht voor
het terugtrekken uit het zuiden en tevens be
doeld om de geallieerde en Noorsche posities in
Noord-Noorwegen te consolideeren.
(United Press).
Per H L.
BELGISCHE ANTHRACIET
No.
ƒ2—
a
No.
II
2.65
n a
No.
Ill
2.80
a a
No.
IV
2.50
LIMBURGSCHE ANTHRACIET
No.
II II
No.
II
ƒ2-
II II
No.
II II
No.
IV
1-95
INDUSTRIE
No.
1-45
EIERKOLEN 1-40
GASCOKES (geklopte) 0.95
(parel) 1
COKES I - II en III
COKES IV
BELGISCHE NOTEN I
LIMBURGSCHE NOTEN I
INDUSTRIENOTEN IV
V
Per ton
19—
K SO
25—
25.
20—
17.25
De prijzen der WALES SOORTEN en van de BRUINKOOLBRIKETTEN zullen
nader worden bekend gemaakt.
Levering ós netto a contant, terwijl aan hen die nog schuld hebben bij hun
leverancier, NIET geleverd zal worden alvorens deze is voldaan.
Door de maatregelen van het Rijkskolenbureau ls de gang van zaken als volgt:
lste. Iedere handelaar levert slechts aan hen die in het tijdvak van 1 APRIL 1939
tot 31 MAART 1940 kolen van hem hebben betrokken
2de. Dezelfde soort (en) kan (kunnen) slechts geleverd worden als in boven
genoemd jaar ontvangen
3de. Van de in bovengenoemd tijdvak geleverde hoeveelheid kan ten hoogste
de helft worden afgeleverd vóór 1 OCTOBER A.S.
N.B. Ingevolge art. 18 der Distributiewet 1939 is hij die een bij of krachtens deze wet vastgesteld
voorschrift of opgelegde verplichtingen opzettelijk ftiet nakomt, strafbaar met gevangenisstraf van
ten hoogste 4 jaren of geldboete van ten hoogste 10.000.
(Adv. Ingez. Med.)
Het Engelsche ministerie van oorlog deelt in
een communiqué mede: „Overeenkomstig het
algemeene plan van de terugtrekking uit de
onmiddellijke omgeving van Drontheim zijn de
geallieerde troepen Donderdagavond weer te
Namsos ingescheept. Het terugtrekken en in
schepen geschiedde met volledig succes en zon
der verliezen.
Op de geallieerde troepen, die in het gebied
van Narvik oprukken, heeft de vijand op 1 en
2 Mei een tegenaanval ondernomen. Beide aan
vallen werden afgeslagen de vijand liet voor
onze stellingen vele dooden achter en er werden
enkele gevangenen gemaakt."
Het Noorsche Telegraafagentschap voegt aan
het bovenstaande toe dat de Britsche en Fran
sche troepen, na zich uit Namsos te hebben te
ruggetrokken, veilig op andere punten in Noor
wegen zijn geland.
Uit gezaghebbende Engelsche bron wordt verno
men dat generaal majoor Paget bij zijn plan voor
de evacuatie van Andelsnes voorgesteld heeft met
de Britsche troepen ook alle Noorsche troepen, ten
aanzien waarvan het Noorsche opperbevel besloot,
dat zij beter in andere gebieden konden worden ge
bruikt, over te brengen. De noodige instructies
werden gegeven om hieraan gevolg te geven, doch
ir. Londen is nog niet bekend hoevelen in feite op
die wijze overgebracht zijn.
In tegenstelling met het vermelde in het officieele
Engelsche communiqué konden volgens een be
richt uit Zweedsche bron wel slachtoffers gevallen
zijn bij de jongste inscheping der geallieerden.
De correspondent van „Aftonbladet" in Grong
zegt namelijk dat 30 man gedood en 60 gewond
zijn, toen een Engelsche torpedoboot jager, die het
terugtrekken uit Namsos dekte, getroffen werd
door een bom. De correspondent voegt hieraan toe,
dat de geallieerde troepen weer scheep gingen onder
een hevig vuur van Duitsche vliegtuigen.
De aandacht is volgens Reuter thans gericht op
het gebied van Narvik. Men denkt dat de Noorsche
strijdkrachten en de geallieerde tropen in- het hooge
noorden in een goede positie zijn ont de onderwer
ping van Narvik zelf binnen zeer korten tijd tot
stand te brengen. De Dutischers in de haven zouden
gebrek hebben aan levensmiddelen en andere voor
raden, zoodat zij in groote moeilijkheden zouden
zijn.
VREDESGERUCHTEN.
Aan de Zweedsche grens deed, aldus United
Press, het gerucht de ronde, dat het Noorsche op
perbevel binnenkort zou overwegen, of de strijd
al of niet voortgezet zal worden en dat het besluit
zou luiden de vijandelijkheden te staken. Ook vre-
desgeruchten deden de ronde, doch de woordvoer
der van de Noorsche lagatie te Stockholm heeft
dat onmiddellijk tegengesproken. De koning, de
regeering en het leger, aldus verklaarde hij, zijn
vastbesloten den strijd voort te zetten. Van demo
bilisatie kan geen sprake zijn en het verzet wordt
krachtigd gehandhaafd.
Ook te Berlijn werd, aldus United Press, ver
klaard, dat het practisch onmogelijk-is, dat Duitsch
land vredesonderhandelingen aankoopt met de re-
geering-Nygaardsvold. Van bevoegde zijde werd
verklaard, dat het, aangezien Duitschland een
scherp verschil maakt tusschen de regeering* en
den koning, niet onmogelijk is, dat Duitschland met
den koning over vrede onderhandelt. Voor het
oogenblik worden echter geen onderhandelingen
gevoerd en evenmin is een aanbod daartoe gg-
daan.
In een mededeeling van het Britsche mi
nisterie van oorlog wordt nog gezegd: „De
Noorsche opperbevelhebber is naar een niet
bekend gemaakte bestemming in Noorwegen
gebracht en een eventueele dagorder, waarin
melding wordt gemaakt van onderhandelingen
over een wapenstilstand, is blijkbaar zonder
zijn voorkennis uitgevaardigd".
Voor dien had het ministerie reeds bekend ge
maakt dat de Noorsche opperbevelhebber en zijn
staf zich in den nacht van 1 op 2 Mei aan boord
van een Engelsch oorlogschip hadden ingescheept.
In boven bedoelde dagorder wordt naar United
Press weet te melden, het volgende bekend ge
maakt:
weet te melden, het volgende bekend gemaakt:
„Nu de Britsche en Fransche troepen om voor
ons onbekende redenen hebben besloten den te
genstand te staken en het gebied van midden-
Noorwegen hebben verlaten zonder het Noorsche
opperbevel van dit besluit op de hoogte te stellen,
waardoor de flank bij Namsos 'niet meer werd ge
dekt, blijft ons slechts over de wapens neer te leg
gen. Wij hebben slechts genoeg munitie om nog
één dag door te vechten, zoodat elke verdere tegen
stand een algeheele vernietiging van alle civiele en
militaire punten in de streek ten noorden van
Trondelag beteekent. Een voorstel tot het sluiten
van een wapenstilstand is naar het Duitsche op
perbevel te Drontheim verzonden Het is een harde
plicht voor mij u hiervan op de hoogte te stellen".
RÖROS NOG IN NOORSCHE HANDEN.
Een Reuterbericht uit Tjalnas aan de Zweedsche
grens meldt dat het in het begin van deze week door
de Duitschers ontruimde Röros nog steeds in Noor
sche handen is. Nabij Os, 10 mijl ten zuiden
Röros, waar de Noren hardnekkig tegenstand bie
den, werd gisterochtend hevig kanongebulder ge
hoord. Den avond tevoren is een Duitsche afdeeling
ter sterkte van 400 man, die Röros weder trachtte
binnen te dringen, door de Noren en de Zweedsche
vrijwilligers teruggedrongen. Intusschen rukken,
naar verluidt, kleine Duitsche afdeelingen van
Drontheim uit naar het zuiden op.
De bewoners van Röros hebben een toevlucht ge
zocht in berghutten, waar zij den dag doorbrengen,
om slechts des nachts naar de stad terug te keeren.
De weg van Röros naar de Zweedsche grens is even
eens nog steeds in Noorsche handen, doch zij is
tengevolge van de smeltende sneeuw moeilijk be
gaanbaar.
Volgens een United Press bericht uit Röros
hebben de Noren een gevecht geleverd tegen de
Duitschers, dat vier uren duurde, toen deze
Het woord is aan
Jean Dolent:
Wat men moet zoeken is: werkelijkheden
die de toovcrkracht van droomen hebben.
BARTELJORISSTR. 39-41
TEL. 10250, OPGER. 1833
in alle stijlen
Bezoekt onze Permanente
Meubeltentoonstelling
Barteljorisstraat 34
Grootste Speciaalzaak voor compl.
Meubileering voor Haarlem en Omstr.
(Adv. Ingez. Med.)
laatsten van Storen uit naar Röros oprukten.
Naar verluidt zouden de Duitschers tweehon
derd man verloren hebben, de Noren daaren
tegen slechts tien bij het gevecht in de berg
pas van Rognes. Tegelijkertijd werd strijd ge
leverd ten zuiden van Röros bij Os. De Duit
schers zouden daar terugtrekken op Tynset
teneinde versterkingen af te wachten.
ENGELSCHE LUCHTMACHT
OFNIEUW IN ACTIE.
Een communiqué van het Britsche ministerie van
luchtvaart deelt mee, dat het Deensche vliegveld te
Rv in het Noorden van Jutland, dat door den vijand
di'uk werd gebruikt voor zijn operaties in Noor
wegen, met succes door de Britsche luchtmacht
aangevallen en gebombardeerd is.
De aanval begon Donderdagavond en duurde tot
het aanbreken van den dag. Andere aanvallen zijn
gedaan op Stavanger bij dag en op Fornebu bij
nacht. Een groot aantal vliegtuigen heeft bescher
ming verleend tegen aanvallen uit de lucht op de
convooien in welke de Britsche troepen uit Andels
nes zijn vertrokken. Bij al deze operaties is geen
Britsch vliegtuig verloren gegaan.
Reuter bericht uit Londen, dat de Britsche vlieg
tuigen, die hebben deelgenomen aan het laatste
bombardement van Stavanger, slechts weinig verzet
hebben ontmoet.
Men schrijft dit in de Engelsche hoofdstad toe
aan de kracht van vorige aanvallen. De meeste ge
bouwen om het vliegveld zijn verbrand. Boven For
nebu, het vliegveld bij Oslo genoten de Britsche
toestellen een warmer ontvangst, doch vier bom
men werden in de onmiddellijke nabijheid van de
grootste hangar geworpen en zij moeten hier aan
zienlijke schade hebben aangericht.
Omtrent deze Britsche luchtaanvallen meldt het
Duitsche Nieuwsbureau, dat Engelsche toestellen
Donderdag het vliegveld van Stavanger hebben aan
gevallen, terwijl des avonds twee los van elkander
staande aanvallen werden ondernomen op het vlieg
veld Ry in Denemarken. In den nacht van 2 op 3
Mei verschenen vijandelijke vliegtuigen ook boven
het vliegveld Forneou bij Oslo. Aangezien het Duit
sche al'weervuur tijdig en met effect in actie trad,
mislukten al deze aanvallen. De blindelings neer
geworpen gewone en brandbommen aldus het D.
N. B. richtten geen schade aan, alleen een schuur
ging bij het vliegveld Ry in vlammen op, daar ten
gevolge van de brandbommen een kleine opper
vlakte heide in brand was gevlogen. De brand zelf
kon terstond gebluscht worden.
Misdrijf te Delft.
DELFT, 4 Mei. Hedenmorgen vroeg is te Delft
een afschuwelijk misdrijf ontdekt. Te half zes ont
dekte een tuinder, die op weg was naar zijn werk,
in een sloot bij den Pauwmolen het lijk van een
vrouw, dat gedeeltelijk boven water uitstak. Het
lichaam vertoonde bloedsporen. Hij stelde de poli
tie in kennis, die een fietsspoor ontdekte, dat in de
richting van Rotterdam leidde.
HEDEN: 16 PAGINA'S
J «mm
Artikelen^
C. J. E. Dinaux: Als de Steenen spre
ken konden. pag. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kanttee-
keningen. pag. 7
J. B. Schuil: Cor Ruys in „De Malle
molen". pag. 7
Financieel Economisch Weekover
zicht: „Magische" druk op alle mark
ten. pag. 9
Filmschouw pag 8
K. de Jong: Liederenavond van An
nie Hermes. pag. 4
J. H. de Bois: Haarlemsche schil
ders in het Hrans Halsmuseum.
pag. 4
R. P.: Journaal van de week. pag. 5
1 Laatste Berichten op pagina 6.
