Haarlem's Dagblad
Duitsche
nam
apmwtsch
liacmk
Intrekking van
verloven
Boonenzonderbon
Nieuwe Pogingen.
Plaatsen op 250 K.M. ten noorden van
Drontheim bezet.
Plafond van schoollokaal
gedeeltelijk naar beneden
gestort.
Haringvangst.
Belastingaangiften P. H. TEÜNIS,
Actiketen
57e Jaargang No. 17448
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 7 Mei 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meei
ƒ0.15. Groentjes rie rubriek.
Weer stellen Paus Pius XII en president Roose
velt pogingen in het werk om den vrede in Europa
te bereiken. Hun eerste doel schijnt te zijn, te
voorkomen dat Italië in den oorlog betrokken
wordt. Volgens United Press zijn Roosevelts twee
gezanten in Rome, Phillips en Myron Taylor, daar
beiden in betrokken en de laatste zou van den Paus
de toezegging hebben verkregen waaraan de Paus
al gevolg heeft gegeven ook. De kroonprins van
Italië, Umberto, prins van Piedmont, heeft giste
ren met zijn gemalin, de kroonprinses Marie José,
zuster van den Koning van België, een bezoek aan
het Vaticaan gebracht. Bij die gelegenheid zou de
Paus niet alleen hebben verklaard, dat hij volko- j
men instemde met het streven van president
Roosevelt om den oorlog te beperken en hoopte
dat Italië er buiten zou blijven, maar tevens ge
neigd was tot een poging voor een algemeene
vredesactie. Verder is gemeld dat de Fransche am
bassadeur bij den Heiligen Stoel, Charles Roux,
in audiëntie is ontvangen en dat de Pauselijke
nuntius te Berlijn, mgr. Orsenigo, opdracht heeft
ontvangen om zich tot de Duitsche regeering te
wenden.
Dergelijke pogingen zijn in het begin van den
oorlog gedaan door den Koning der Belgen en
door onze Koningin, die hun goede diensten aan
boden. Al gaan de gebeurtenissen snel, men zal
dat niet vergeten zijn en evenmin de vroegere
actie van den Paus en van Roosevelt. De Europee-
sche reis van den bijzonderen gezant Sumner
Welles ligt nog maar kort achter ons. Oogenschijn-
lijk leidde die tot niets, behalve de verzameling van
een menigte inlichtingen voor Roosevelt en C.or-
dell Huil. Maar het is niet uitgesloten dat die reis
mogelijkheden heeft geopend die niet dadelijk te
verwezenlijken waren. De reacties van het groote
publiek dat snel leest en snel vergeet en alleen
van de „daverende dingen der dagen" even onder
den indruk komt kloppen heel vaak niet op het
geen zich achter de schermen afspeelt en ontwik
kelt. En er gebeurt natuurlijk heel wat achter de
schermen. De geheime diplomatie, welker vervan
ging "door openlijker methodes na den wereldoor
log zoo geestdriftig werd voorgestaan, is allang in
volle beteekenis hersteld.
Het verband tusschen een poging om te voorko
men, dat Italië in den oorlog gaat en de kans op een
algemeene vredesactie is niet moeilijk te zoeken. Na
acht maanden oorlog toonen de strijdende partijen
nog niet den geringsten lust om in het inmiddels
geweldig versterkte centrum van het conflict, aan
het Westfront met zijn zijvleugels dus, tot den aan
val over te gaan. De oorlog aan het nieuwe Noorde
lijke front, in Noorwegen, schijnt na eenige weken
alweer te zijn teruggebracht tot den strijd om erts
havens en zal toch in geen geval de beslissing kun
nen brengen. Het opnieuw in gevaar verkeerende
Zweden, dat inmiddels ook duchtig is gaan bewa
penen en zelf over een groote oorlogsindustrie be
schikt, herademt nu weer. Het schijnt nogmaals te
ontsnappen aan het gevaar, als slagveld voor den
oorlog van anderen te moeten dienen. Maar eer het
conflict op Noorschen bodem verflauwde was de
Europeesche onrust al naar de Middellandsche Zee,
naar Italië en de daaraan grenzende Balkan ver
plaatst: Dus: naar het Zuiden. In het centrum valt
men niet aan, in het Noorden is de ontbrande strijd
niet tot een groot conflict gegroeid. Nu volgt het
Zuiden als volgende mogelijkheid. En dus is het
begrijpelijk dat de Paus en Roosevelt daar het los
barsten trachten te voorkomen van een strijd, die
niet alleen Italië maar ook de Balkan en Turkije in
vuur en vlam zou kunnen zetten. Wordt die verme
den, vindt men een grondslag om hem te voorko
men, dan is de ontwikkeling van den oorlog weer
vastgeloopen, vaster dan tevorenen zal het ge
zonde verstand sterker dan ooit er voor kunnen
pleiten om ermee uit te scheiden. Al komen dan
onmiddellijk weer de vragen naar voren omtrent de
waarborgen die gegeven zouden moeten worden om
tot een wapenstilstand te kunnen overgaan.
Het .treft dat de Paus opnieuw overleg heeft ge
pleegd met het Italiaansche Koningshuis, ditmaal
met den in Italië buitengewoon populairen kroon
prins, die als een krachtige persoonlijkheid geldt.
Weer blijkt dat de nu heerschende invloeden in Ita
lië zich niet uitsluitend tot de macht van Mussolini
beperken, zooals vroeger het geval scheen te zijn.
En ondanks het groote rumoer dat de Italiaan
sche pers in den laatsten tijd heeft gemaakt is het
bekend genoeg, dat Italië door zijn benarde econo
mische positie in een ongunstigen toestand ver
keert om oorlog te voeren en duidelijk genoeg dat
Mussolini zijn dreigende houding aanneemt om
voordeeleh te verwerven op een gunstig oogenblik,
zonder dat dit hoeft te beteekenen dat hij ernstig
voornemens zou zijn een oorlog te wagen. Zijn land
is zeer kwetsbaar tegen de overmachtige Britsch-
Fransche Middellandsche Zee-vloot.
Dat alles geeft reden om de pogingen van den
Paus en van president Roosevelt ditmaal met bij
zondere belangstelling waar te nemen. En met
eenige hoop.
R. P.
Het woord is aan
Fliegende Blatter:
Het is veel gemakkelijker dc waarheid
in het gezicht te slaan dan haar in het
gezicht te zien.
Vijftig jaar geleden kwam de groote brug over de Firth of Forth in Schotland, de huidige vlootbasis der Engelsche zeestrijdkrachten tot stand.
Meer dan 54000 ton staal werd aan dit enorme gevaarte verwerkt.
Positie der geallieerden bij
Narvik, volgens Londensche
berichten versterkt.
„Stockholm Tidningen" meldt dat de Noor-
sche steden Mosjoen en Mo, op ongeveer 250
k.m. ten noorden van Drontheim, door de Duit-
schers bezet zijn. In goedingelichte Duitsche
kringen is men van oordeel dat de troepen, die
deze plaatsen binnengetrokken zijn, onmiddel
lijk daarna den tocht naar 't noorden hebben
voortgezet. Het zou hun bedoeling zijn de
Duitschers te Narvik te hulp te komen.
Vanmorgen meldde Reuter dat de geallieer
den hun greep op Narvik verstevigen. De No
ren zouden de „ijzererts'Mijn van Narvik naar
de Zweedsche grena bereikt hebben. Volgens
Zweedsche berichten zenden de Duitschers
voortdurend groote aantallen vliegtuigen noord
waarts, ten einde den druk op Narvik te ver
minderen.
De weersomstandigheden zijn zeer slecht,
voortdurend woeden sneeuwstormen. Naar
schatting bevinden zich ongeveer 4000 Duit
schers in het gebied van Narvik, doch nauw
keurige cijfers zijn niet bekend.
Men zegt te Londen, dat geen snelle opera
ties in dit gebied moeten worden verwacht,
aangezien het een soort loopgraaf-oorlog is,
welke hier wordt gevoerd.
NOORSCHE TEGENSTAND TUSSCHEN
RöROS EN STÖREN.
Van „ergens in Noorwegen" wordt gemeld: De
Noorsche troepen houden nog stand in het woeste
Guldal tusschen Röros en Storen, aldus het Noor
sche Telegraafagentschap. Zij hebben stellingen in
de bergen ingenomen. Een detachement van onge-
BONDSVERGADERING R.K. VOLKSBOND.
De Ned. R.K. Volksbond hield Maandag zijn
Bondsraadsvergadering in het gebouw St. Bavo te
Haarlem onder leiding van den heer J. W. v. d.
Akker, die in zijn openingswoord in het bijzonder
de organisatie in de groote steden behandelde en
het jeugdvraagstuk. Nauwe samenwerking met de
Gezellenvereeniging is noodig, vooral ook in de
groote steden.
Het beleid van het Bondsbestuur werd besproken.
De geestelijk adviseur prof. Olierook, hield een
rede.
Tot bestuurslid werd gekozen de heer J. B. van
Bockxmeer te Hoorn.
Pater Stokman gaf een uiteenzetting van het ont
wikkelingswerk van den arbeider.
De vergadering werd bijgewoond door den heei
H. J. Kuijper, vertegenwoordigend het R.K Werk
liedenverbond, die mededeeling deed over zijn
ervaringen als hoofd van den Werkloozendienst van
het Verbond.
Zandvoortsche scholieren
ontkomen aan groot gevaar.
Hedenmorgen stortte het plafond van klasse
4 der U. L. O. school aan den Hoogeweg te
Zandvoort gedeeltelijk naar beneden. Gelukkig
gebeurde het niet geheel onverwacht. Doordal
even tevoren reeds kleine stukken kalk naai
beneden kwamen werd de aandacht op het pla
fond gevestigd. Voor het naar beneden stortte
hadden de leerlingen en het hoofd der school
zich nog juist in veiligheid kunnen stellen. Nie
mand werd gewond, doch de ruïne in de klas is
zeer groot.
Deze school dateert van 1881. Het plafond
werd sedert dien nooit vernieuwd.
He.t plafond is tamelijk hoog, en de neervallende
stukken pleisterwerk hadden een groot gevaar voor
de scholieren kunnen opleveren, zoo deze zich niet
tijdig in veiligheid hadden kunnen stellen.
Wij hebben den heer C. Siegers, wethouder van
Openbare Werken te Zandvoort, naar zijn oordeel
over dit ongeluk gevraagd. De wethouder deelde ons
mede dat de Dienst van Publieke Werken nog on
langs deze U. L. O. school heeft geïnspecteerd.
Aan de plafonds was niets bijzonders te béVnerken
Waarschijnlijk is het koperdraad in het plafond
door lekkages verrot, zoodat daardoor het plafond
naar beneden kan storten.
Het pleisterwerk, waaruit dit plafond bestond,
had een dikte van ongeveer l/2 c.M.
veer 250 Duitschers is Maandag door Röros getrok
ken op weg naar het Guldal. Buiten het telefoon
kantoor te Röros staat, een Noorsch sprekende
Duitsche soldaat geposteerd. Het is een van de
duizenden Oostenrijksche en Duitsche kinderen, die
na den vorigen oorlog in Noorwegen zijn verzorgd.
Gemeld wordt dat de Duitschers vele Noorsche
burgers gearresteerd hebben, bewerende dat zij de
Noorsche troepen hebben bijgestaan. De Noorsche
troepen te Trysil, ten noordoosten van Elverum zijn
teruggetrokken op grond van bevelen, die zij ont
vangen hebben na de evacuatie der geallieerden.
Men gelooft dat de troepen uiteen zullen gaan.
HOSPITAAL- EN PASSAGIERSCHEPEN
ZOUDEN AANGEVALLEN ZIJN.
Het Noorsche Telegraafagentschap meldt voort
dat Duitsche vliegtuigen voortgaan onverdedigde
Noorsche hospitaalschepen en passagiersschepen
aan te vallen. Er zijn 29 personen gedood of gewond,
toen het Noorsche schip Queen Maud", dat ge
wonden aan boord had, bij Gratanger werd gebom
bardeerd.
Het schip zelf werd beschadigd, hoewel overal
duidelijk groote Roode Kruisemblemen waren aan
gebracht.
Honderd vrouwen en kinderen waren aan boord
van het kustvaartuig „Richard With" toen dit ter
hoogte van de noordkust van Noorwegen werd ge
bombardeerd en uit machinegeweren beschoten. De
passagiers begaven zich in reddingbooten aan wai.
Er werd niemand gedood en er is slechts geringe
schade.
Een ander stoomschip, de „Tordenskjold", werd
eveneens uit de lucht gebombardeerd en uit machi
negeweren beschoten. Van de passagiers o.w. zich
een groot aantal Finsche vluchtelingen bevonden,
vrouwen en kinderen, die naar hun haardsteden
terugkeerden, werden een paar gewond. Het Noor
sche Telegraafagentschap zegt dat de Duitsche vlie
gers ook schieten op visschers, boeren, vrouwen,
kinderen en zelfs op koeien in de weide.
Naar uit Oslo vernomen wordt zouden de Duit
schers ervan hebben afgezien krijgsgevangenen naar
Duitschland over te brengen. Gevangenen boven de
zestig en beneden de zestien jaar zullen in vrijheid
worden gesteld, de anderen zullen voor landbouw-
werk worden gebruikt of in kampen geconcentreerd
worden.
HET DUITSCH LEGERBERICHT
VAN HEDENMORGEN.
BERLIJN, 7 Mei (D.N.B.) Het opperbevel van
de weermacht maakt bekend:
Bij Narvik is tot dusver geen wijziging in den
toestand gekomen. Duitsche gevechtsvliegtuigen
ondernamen aanvallen op Britsche colonnes met
bommen en machinegeweren en dreven hen uiteen
Een voor Narvik liggende kruiser werd door
een bom van middenzwaar kaliber getrof
fen. Een Sunderland vliegboot werd door een
bom tot zinken gebracht.
De uit de zóne van Namsos en Grong Noord
waarts trekkende Duitsche troepen hebben Mosjoen
bereikt.
Een Duitsche duikbootflottielje heeft in het
Skagerrak een vijandelijken onderzeeër tot zinken
gebracht.
Tijdens een poging om de Duitsche Bocht binnen
te vliegen werden twee Britsche vliegtuigen door
Duitsche jagers neergeschoten.
Aan het Westelijke front geen bijzondere ge
beurtenissen.
DUITSCHERS WORDEN
OMSINGELD.
STOCKHOLM. 7 Mei (Reuter) - Volgens
e te Stockholm ontvangen berichten wordt d<
'rijd bij Narvik met overleg gevoerd
De Noren en geallieerde troepen sluite
e Duitschers steeds meer in De Duitsch'
roepen hebben zich m de buitenwijken inge
;rav.pn blijkbaar hopen zij. nu de geallieerd'
roepen uit het zuiden van Noorweger, terug
getrokken zijn, hulp uit het zuiden te krijgen
In het overige deel van Noorwegen, zetten al-
deelingen van het Noorsche leger den strijd voort.
(De Nederlandsche haringreeders
hebben besloten den dag van uit
vaart voor de haringvisscherij een
week te verschuiven tot 14 Mei, uit
vrees dat bij te groote vangst en
zeer beperkte exportmogelijkheden
de prijzen niet voldoende zouden
blijken om de kosten te dekken.)
De haringvisscher maakt zich klaar
In dezen tijd, als ieder jaar,
Om weder uit te varen:
Op zoek naar malsche haringbuit.
En met zijn netten en zijn schuit,
Zal hij het wel weer klaren.
Hij had nu al graag hard gewerkt,
Helaas, de export is beperkt,
Hij mag dus niet verlangen,
(Want dan verknoeit hij zelf den prijs)
Om door te vaak herhaalde reis.
Zoo heel erg veel te vangen.
Hij blijft dus nog na rijp beraad,
Voordat hij aan het visschen gaat,
Een extra weekje binnen;
De maatjesharing blijft nog vrij,
Groeit er nog een klein maatje bij
En kwispelt met zijn vinnen.
Ik weet niet hoe u haring vindt,
Ik heb hem altijd teer bemind
En mag 'k hem weer begroeten,
Dan nood ik hem graag aan mijn disch,
Hij kan, hoe zuur hij dan ook is,
Mij 't leven weer verzoeten.
Maar 'k hoop toch in de eerste plaats,
Dat, na hun arbeid buitengaats,
Die groep van stoere braven,
Die zorgen voor ons zeebanket
Gezond met visch en schuit en net
Weerkeeren in de haven.
P. GASUS.
Lid v. h. Ned. Inst.
GASTHUISSINGEL 22
v. Belastingconsulenten.
CLIVIALAAN 15
(bij Zandv.laan).
(Adv Ingez Med.)
Zij strijden verwoed in de bergen rond de woeste
Gulvallei tusschen Röros en Storen en naar ver
luidt hebben zij een Duitsche afdeeling van 300
man terug gedreven met zware verliezen. De
Duitschers hebben versterkingen gezonden naar
Röros en de bruggen worden hersteld om den op-
marsch naar Storen mogelijk te maken.
Soldaat tot tien jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Vechtpartij had doodelijken afloop.
'sGRAVENHAGE 7 Mei. Een vechtpartij in
een café in het zuiden van ons land, op 1 October
van het vorig jaar, heeft zeer ernstige gevolgen ge
had. Een soldaat werd gedood, een ander gewond,
terwijl de 20-jarige soldaat P, M. wegens doodslag
door den Bosschen krijgsraad tot tien jaar gevan
genisstraf is veroordeeld.
Het Hoog Militair Gerechtshof heeft heden ir
hooger beroep dit vonnis bevestigd.
Gebrek aan „bonten schoenen"
in Duitschland.
BERLIJN 7 Mei Ei heersch' in Berlijn en
n geheel Duitschland reed? een gebrek aan de
z.g. „houten schoenen" die in oorlogstijd zijn
ingevoerd wegens het gebrek aan leer Omstreeks
Midden April werden schoenen met houten zo
len en een bovenstuk van linnen op de markt
gebracht. Hoewel deze in het algemeen duurdei
zijn dan lichte, leeren schoenen werden de win
kels bestormd en is de geheele voorraad tijdelijk
uitverkocht. (United Press).
De regeerlngspersdienst meldt:
Periodieke,- vacantie-, buitengewone-, kleine-,
zaken-, en studieverloven worden voor zee- en
landmacht ingetrokken.
Bovendien worden ingetrokken dc wccrmachts-
induslrieverloven van liet personeel, ingedeeld bij
de luchtdoelartillerie, luchtdoelmitrailleurs, de
luchtstrijdkrachten, de zoeklichtafdceling en de zee
macht.
De verlofgangers moeten onverwijld naar hun
onderdeelen terugkeeren.
Zij, aan wie buitengewoon verlof is verleend,
wegens ernstige ziekte, of overlijden van gezins
leden, keeren na afloop van dit verlof naar him
onderdeelen terug.
's-GRAVENHAGE, 7 Mei. Van officieelc
zijde vernemen wij dat na afloop van dc thans
loopende distributieperiode, welke op Donder
dag 9 Mei a.s. eindigt, de distributieregeling
voor boonen, capucüners en grauwe erwten
komt te vervallen.
Met ingang van Vrijdag 10 Mei a.s. is de ver
koop van deze artikelen aan het publiek vrij en
behoeft derhalve bij aflevering door den winkelier
geen bon van de rijksdistributiekaart te worden
te worden ingeleverd. Er wordt nadrukkelijk op
gewezen, dat van genoemden datum af boonen,
capucijners en grauwe erwten weer vallen onder
het hamsterverbod, krachtens hetwelk men zich
van de daaronder vallende goederen binnen een
week niet meer mag verschaffen, dan men gedurende
een week normaal pleegt te verbruiken.
De verkoop en aflevering door grootgrossiers aan
grossiers en door grossiers en detaillisten valt met
ingang van Vrijdag a.s. evenals vóór den aanvang
der distributie het geval was, onder de bepalingen
der landbouwcrisiswet. Dit brengt o.a. mede dat
het vervoer van grootgrossier naar grossier en van
grossier naar detaillist, evenals thans reeds bij
groene erwten en cpliterwten het gevai is, gedekt
behoort te zijn door vanwege de Nederlandsche Ak-
kerbouwcentrale door de vereeniging'Rotterdamsche
Korenbeurs ter beschikking van den handel te stel
len vervoerbewijzen.
Het ligt in de bedoeling dat de Akkerbouwcen-
trale alsnog een nader vast te stellen hoeveelheid
boonen, capucijners en grauwe erwten ter be
schikking van den handel zal stellen.
Voor Brancards.
t 5—
I. 5—
J. H-I 2.50
W. J. M10.—
In totaal is bij ons blad ontvangen 1006.50 en
4 brancards.
Wij herinneren er nogmaals aan dat de in
schrijving is gesloten omdat het gestelde doel is
bereikt.
Noorsche en Duitsche troepen
trekken naar Narvik op.
STOCKHOLM 7 Mei. Volgens hier ontvangen
berichten zouden Noorsche en Duitsche troepen uit
het gebied van Drontheim naar Narvik optrekken.
Aanzienlijke contingenten Noorsche troepen zouden
zich noordwaarts haasten in de hoop zich te kunnen
vereenigen met de geallieerden en met de Noorsche
strijdkrachten aan het front van Narvik. Ook de
Duitsche troepen trekken ijlings noordwaarts om te
trachten te voorkomen dat de Noren zich bij de ge
allieerden voegen.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: Nieuwe pogingen. pag. I
Mr. E. Elias: Hoe staan de Ver. Sta- j
ten tegenover den oorlog? pag. 3
Melis Stoke: Van den militairen
dienst en de kleine genoegens, pag. 3 i
W. M. Bekaar: De uitvaart van lm- j
re Magyari. pag d j
H. D. Vertelling: De zuinige huis
vrouw. pag. 4
Van onzen correspondent te Rome:
De „as" herleeft. pag. 5
Langs den grooten weg. pag. 6
Van onzen Zweedschen correspon-
dent: Zweden is waakzaam, pag. 11
G. J Kalt. Uitvoering door leera-
ressen en leeraren van ..Toonkunst" j
pag 2 j
K. de Jong Kerkconcert van Scho- j
ten's Chr. Gem. Koor. pag. 2 j
J. B. Schuil: Eenacter-avond van I
Haarlem's Tooneel. pag 2
g Laatste
Vim
Berichten op pagina 7
iiwiiMiiMHflinmiM.
