Haarlem's Dagblad
Einde van het verzet in Noord
oost Frankrijk spoedig verwacht
Tempo.
Een Concert.
Nog krachtige tegenstand
aan de Kanaalkast.
Maatregelen tot opheffing
der werkloosheid
aangekondigd.
Boekjaar.
ONZE GEZONDHEID
Wat moeten wij doen en laten
Actikeien-
57e Jaargang No. 17469
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93. bijkantooi Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij. Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054. Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM er ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 1 Juni 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
pet 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 8 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Velen van ons doen in deze dagen de merkwaar
dige ontdekking dat men er met wat minder haast
ook komt. Dat wil niet zeggen dat het arbeidstempo,
voor wie met een vollen arbeidsdag gezegend zijn,
trager zou moeten worden, maar wel dat het goede
tempo geen haastigheid behoeft en er zelfs beter be
vrijd van kan zijn om tot de beste resultaten te lei
den. Hetgeen herinnert aan een oud-vaderlandsch
spreekwoord, dat zegt dat haastige spoed zelden
goed is. Dat ziet er, zooals veel andere oude zegswij
zen, nogal oubakken uit, maar in oude tijden wis
ten ze ook wel wat en dat de bewoordingen oor
spronkelijkheid ^pissen wil nooit zeggen dat de ge
dachte onjuist of verouderd is.
In velerlei vertraagde voortbeweging, waartoe wij
per fiets, boemeltrein en dergelijke nu genoopt zijn
komt de ontdekking tot uiting, dat met minder haast
schier evenveel of hetzelfde te bereiken is. En dat
men tijd wint tot rustige bezinning bovendien. Het is
trouwens merkwaardig hoe weinig tijdsverschil het
gebruik van de nu weer in volle glorie gekomen fiets
met dat van de auto oplevert, voorzoover het korte
afstanden betreft. Er zijn heel wat menschen die in
deze dagen verrast zijn door de resultaten van lijd-
opnemingen „op de korte baan". Nu zij uit de omge
ving naar de stad en vice-versa, of binnen de stad
per fiets rijden inplaats van per auto blijkt dat niet
alleen hun gezondheid en hun portemonnaie ten
goede te komen maar bovendien nauwelijks tijdver
lies op te leveren. Wat de fiets aan snelheid mist
haalt zij trouwens deels in doordat zij minder hinder
nissen op haar weg ontmoet dan de auto, zelden
hoeft te stoppen en zelden hoeft te kruipen. Zij
glipte altijd veel makkelijker door het vei'keer dan de
auto's dat plachten te doen. En nu die grootendeels
verdwenen zijn rest velen fietsers slechts, de ver
keersregels goed toe te passen. Daar wordt nu
streng op gelet, er zijn honderden bekeuringen ge
maakt, vooral wegens niet-rechts-houden en het is
een goed ding dat deze zaak eens krachtig wordt
aangepakt. Want hoe vaak is er tevoren al niet over
geklaagd, ook in dit blad en ook in deze kolom! De
naleving van de verkeersregels door het automobi
lisme stond ondanks de tekortkomingen daarin, in
het algemeen, vooral in de laatste jaren, op een veel
hooger peil dan die onder de fietsers. Waarbij er
kend moet worden dat onder de laatsten de
schoolkinderen als groep het beste figuur maakten.
Dat was het natuurlijk gevolg van de verkeerslessen
op de scholen en van de verkeersexamens, die hun
groot nut hebben bewezen. Men had ze tot de vol
wassenen moeten uitbreiden om een volkomen re
sultaat te krijgen en dat is in de practijk niet mo
gelijk gebleken. Wellicht zullen niet alleen de be
keuringen maar ook het toenemende besef dat een
goed tempo een beter tempo wordt zonder over
haasting de verbetering nu bewerken. Die is trou
wens al in belangrijke mate ingetreden en zal zich
verder voltrekken.
Het is duidelijk dat het snellere vervoermiddel
voor medici b.v., wien het gebruik is toegestaan,
verkieselijk blijft. Van hun spoedige komst kan het
behoud van een menschenleven afhangen. En op wat
langer afstanden legt de fiets het natuurlijk ver
tegen de auto af. Maar als het uitstapjes geldt, komt
dat er dan veel op aan? Is dat tijdverlies zoo kost
baar? Was er bij zulke tochtjes vroeger ook niet
teveel haast, die wel vaak bespot werd maar waar
van nu pas werkelijk beseft wordt hoe overbodig
die eigenlijk was? Voor veel oude menschen is er
veel mogelijkheid verdwenen om erop uit te gaan.
En dat is jammer. Maar voor allen die jonger zijn
is er veel winst uit den toestand te halen. Zij trainen
zich tevens en worden alweer sneller op twee wie
len. En dit weldadige seizoen geeft de goede voor
bereiding en op den duur ook de harding-in-de-
buitenlucht als de maanden van regen en kou weer
komen.
A.s. Woensdag geeft Zang en Vriendschap onder
leiding van Frits Schuurman, met medewerking
van de violiste Maria Neuss en den organist George
Robert, in de Groote Kerk het concert ten bate
van noodlijden-den in ons land. Noodlijdend in
Rotterdam en in andere plaatsen van ons land ten
gevolge van den oorlog. Wij hebben dat concert
al bijzonder aanbevolen en komen daar nog eens
op terug. Dat Haarlem gaarne bereid is hen te
helpen die in beproeving verkeeren heeft het zoo
vele malen bewezen en telkens weer op zoo over
tuigende wijze, dat er niet getwijfeld kan worden
aan de belangstelling voor dit concert. Maar ik zou
er nog iets aan willen toevoegen, omdat ik Donder
dag in de Groote Kerk ben geweest toen daar Zang
en Vriendschap, met medewerking van de zange
ressen Jo Vincent en Annie Woud en den organist
George Robert, zich ook deed hooren: voor de
militairen die nog niet gedemobiliseerd zijn. Op
dien avond spraken ook een veldprediker en een
aalmoezenier. En het waren niet alleen de diep
ernstige woorden die zij spraken, het was niet al
leen de verheven muziek die wij in zoo prachtige
vertolking te hooren kregen die ons allen ontroer
de. Het was ook de sfeer van onze nobele, statige
Groote Kerk, die tot ons sprak van de Eeuwigheid
waarin wij en de zorgen en moeilijkheden die wij
beleven maar klein en voorbijgaand zijn.
Die wekte tot dieper en hooger begrip van wat
wij doormaken. En daarom weet ik dat het concert
van a.s. Woensdag niet alleen ten bate zal zijn van
hen die hulp behoeven en geholpen moeten worden
maar ook ten bate van allen die het zullen bijwo
nen, om de wijding en de rust die zij niet alleen in
de kunst maar ook en zelfs vooral in de sfeer zullen
beleven.
R. P.
KONING LEOPOLD LIT HET FRANSCHE
LEGIOEN VAN EER.
Volgens een officieel decreet te Parijs uitgevaar
digd, is de koning der Belgen uit het Fransche
Legioen van Eer gestooten.
(D.N.B.)
Duitsch legerbericht:
Duitsche troepen in Vlaanderen
en Artois voor nieuwe opdrach
ten vrijgekomen.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 7
31 Mei (D.N.B.) Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
Terwijl de kern van de Fransche troepen in
in Noord-Oost Frankrijk vernietigd of gevan
gen is, bieden uiteengedreven en ingesloten
afdeelingen op sommige plekken nog verzet
Dit zal binnenkort gebroken-zijn.
De aanval tegen de resten van het Engelsche
leger in de vlakke, nog slechts enkele kilo
meters diepe en door opstuwingen der kanalen
beschermde kromming langs de kust tusschen
Furnos-Bergues en ten Westen van Duinkerken,
is aan den gang. De vijand biedt hier taaien
weerstand en poogt zooveel mogelijk soldaten
zij het zonder uitrusting, op de schepen te red
den.
De om Cassel ingesloten Engelsche strijd
krachten werden bij de poging om naar het
Noorden door te breken, vernietigd. De kern
der Duitsche divisies in Artois en Vlaanderen
is voor nieuwe opdrachten vrijgekomen. Het
aantal gevangenen en de hoeveelheid buit kon
ook nog niet naar schatting worden vastge
steld.
Op 30 Mei werd de bedrijvigheid van de lucht
macht door de weersgesteldheid zeer nadeelig
beinvloed. Desondanks werden de havenwerken
van Duinkerken opnieuw aangevallen. De oorlogs
marine nam in het geheele Nederlandsche en in
het Belgische en Fransche kustgebied, dat in Duit
sche handen is de kustverdediging op zich.
TORPEDOJAGER TOT
ZINKEN GEBRACHT.
Een Duitsche „schnellboot" gelukte het een
vijandelijken torpedojager door een torpedo voor
de Belgische kust tot zinken te brenken.
In den nacht op 30 Mei ondernamen Britsche
vliegtuigen wederom aanvallen in Noord-Duitsch-
land, op niet-militaire objecten. Nergens werd
schade van beteekenis aangericht. In het zuiden
van Holstein werd een vijandelijke machine door
jagers neergeschoten.
In Noord-Frankrijk verloor de vijand drie
Fransche vliegtuigen en voor Stavanger ging een
Britsch gevechtsvliegtuig in luchtgevechten ver
loren.
Twee eigen toestellen worden vermist.
's GRAVENHAGE 31 Mei. Van de zijde der
Duitsche autoriteiten hier te lande zijn vanavond
enkele maatregelen aangekondigd, die van groot
belang zijn. Bij den door den Führer benoemden
rijkscommissaris en zijn staf en de met hem samen
werkende instanties in Duitschland zijn groote plan
nen in voorbereiding tot opheffing van de werk
loosheid, den wederopbouw van ons land en het
verhoogen van het levenspeil der bevolking, in het
bijzonder van de arbeiders.
Verzekerd werd, dat de Duitschers in geen
geval een eventueel uitzuigen van ons land
zouden dulden; een overstrooming van Neder
land door menschen die hier niet beliooren zal
worden verhinderd.
Deze maatregelen zullen geheel liggen in de lijn
van de rede van den rijkscommissaris rijksministei
Seyss-Inquart, die verklaard heeft, dat geen verdei
gaaande beperkingen van de volkshuishouding en
den levensstandaard zullen plaats hebben dan ver-
eischt worden door den opgedrongen oorlog en de
lotsgemeenschap van Nederland en Duitschland. De
bezorgdheid, die hier en daar ten dien aanzien is
gebleken, zal door deze verklaring geheel ongegrond
kunnen worden geacht. (A. N. P.).
FRONTBERICHT.
Het frontbericht van het D.N.B. luidt als volgt:
De Fransche troepen, die in Vlaanderen en Ar
tois stonden, zijn in hoofdzaak vernietigd of ge
vangen genomen. Slechts in enkele stukken bosch
en in eenige plaatsjes trachten uiteengeslagen
deelen van de verslagen Fransche legers den on-
verbiddelijken loop van het noodlot door laatste
tegenweer nog iets op te houden.
Er zullen vermoedelijk nog eenige dagen ver-
loopen tot de definitieve getallen voor gevange
nen en buit, die als resultaat van een grootsch op
gezette operatie van drie weken uniek zijn in de
krijgsgeschiedenis, vaststaan.
Na den opperbevelhebber van het negende leger,
generaal Giraud, is nu ook de opperbevelhebber
van het eerste Fransche leger, generaal Prioux, in
gevangenschap geraakt.
Zonder vooruit te loopen op het samenvattende
overzicht kan reeds thans gezegd worden dat de
aantallen der gevangen Fransche generaals daar
mede geenszins zijn uitgeput.
De laatste tegenstand voor Duinkerken wordt
geboden op een smal gebied, dat een diepte tot
10 K.M. heeft. Van een corridor naar de kust is
in het geheel geen sprake.
De weerstoestand, die ongunstig is voor
krachtiger optreden van luchtstrijdkrachten,
komt den vluchtenden Britten ten goede.
Dichte nevels in het Kanaal nemen onregel
matig vluchtende Engelsche soldaten in hun
hoede.
Het tijdstip is niet ver meer, waarop van Abbe
ville tot aan de Duitsche grens de Kanaal- en
Noordzeekust volledig in Duitsche handen is. De
beheersching van deze kuststrook is voor de ver
dere ontwikkeling van den oorlog van beslissende
beteekenis.
Intusschen stelt de strijd aan- de kust veelzijdige
militaire eischen. Het optreden van marine-artil
lerieregimenten is op het naar het westen ver
lengde kustfront geschied.
Deze speciale troep van de Duitsche ma
rine Is opgerukt in de stellingen aan de Ne
derlandsche, Belgische en Fransche kusten om
hier kustbattcrijen van allerlei kaliber te be
zetten of tc versterken met nagezonden en
opnieuw opgesteld materiaal.
In den wereldoorlog vormde het marinecorps in
Vlaanderen onder leiding van admiraal Von Schro
der, die den bijnaam „Leeuw van Vlaanderen"
kreeg, den tot de kust naar voren geschoven vleu
gel van het westelijke front. Op dit corps, dat
deelnam aan de verbitterdste. gevechten op de
Vlaamsche slagvelden, berustte ook de last van
een vijandelijken druk uit zee, die toentertijd niet
kon worden verminderd door een sterk luchtwapen.
Thans behoeft een soortgelijke landingsdreiging op
deze kuststrook niet te worden verwacht. De hier
in den wereldoorlog gevoerde afweerstrijd is ver
vangen door den aanvaL
Gedemobiliseerden zonder werk.
Kunnen weer in dienst gaan.
Ten Stadhuize te Haarlem vernemen wij dat de
gedemobiliseerde militairen die geen werk hebben,
ingevolge een thans ontvangen opdracht uit den
Haag. aan de gemeentebesturen aangeraden wordt
zich weer bij hun leger-onderdeel te voegen, omdat
het de bedoeling geweest is, dat slechts die militairen
den dienst zouden verlaten die zeker waren
werk te vinden.
De gedemobiliseerden worden niet verplicht terug
te keeren, maar wel wordt hun gezegd, dat zij als zij
niet gaan, geen steun krijgen. Gaan zij wel terug
dan krijgen zij weer kostwinnersvergoeding.
Geen taxi's te Haarlem.
Naar wij vernemen is het thans alle onder
nemingen tc Haarlem verboden met taxi's tc
rijden. Het is dus niet meer mogelijk een taxi
te bestellen.
(In 1939 zijn, volgens een offi-
cieele statistiek, in Nederland 6554
boeken uitgegeven, hetgeen een re
cordcijfer is.)
Een dergelijke kwantiteit,
In slechts twaalf maanden uitgegeven,
Is inderdaad geen kleinigheid,
Ik memoreer het daarom even.
Dit aantal gaat, naar men bericht,
Elk vroeger jaargetal te boven,
Misschien is dat wel van „gewicht",
De vraag is, of het valt te loven.
Het geeft misschien welsprekend blijk
Van drang om zich in druk te uiten,
Maar maakt dat op zichzelf ons rijk?
Het hoeft dat nog niet in te sluiten.
Per maand vijfhonderd vijftig stuks,
Mag men statistisch machtig noemen,
Maar ik kan zooveel boekendruks,
Als „boekjaar" nog niet prachtig noemen
Neen, in de werken van den geest,
Kan men het kille cijfer missen,
Wat is de kwaliteit geweest,
Die moet de plaats van 't jaar beslissen.
P. GASUS.
Er zijn nog wielrijders die ?t niet
weten
Vrijdag 46 bekeurd.
Het begint een beetje eentonig te worden. Zoo
zoetjes aan mag toch wel verondersteld worden,
dat alle wielrijders in Haarlem weten, dat ze in
de binnenstad en op de drukke verkeerswegen zoo
veel mogelijk rechts moeten houden. Vrijdag heeft
de politie weer tegen 46 wielrijders wegens deze
overtreding proces-verbaal opgemaakt.
De belanghebbenden mogen ook wel eens goed
kijken, of de witte kleur op het achterlspatbord
nog werkelijk wit is, want de politie let ook daar
op. Eenige wielrijders zijn daarvoor verbaliserd.
I
Het woord is aan
Goethe:
Duidelijkheid is een verdeeling van
licht en schaduw.
Geen inlijving, opkomst
en keuring voor dienstplichtigen
's-GRAVENHAGE, 31 Mei (A.N.P.). De
Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht
maakt, in overleg met den Duitschen bevel
hebber in Nederland bekend dat zoolang niet
anders wordt bepaald geen inlijving van tot
gewoon dienstplichtige bestemde personen en
geen opkomst in werkelijken dienst van ge
wone en buitengewone dienstplichtigen zal
geschieden.
Evenmin heeft de keuring van de buitenge
wone dienstplichtigen van'de lichtingen 1937
en 1936 en de herkeuring van de ingeschre
venen voor den dienstplicht van de lichting
1941 voortgang.
Dc burgemeesters worden uitgenoodigd de
personen, die reeds voor inlijving, opkomst m
werkelijken dienst, keuring of herkeuring zijn
opgeroepen, hiermede in kennis te stellen.
Nieuwe Engelsche ambassadeur te
Moskou.
Sir Stafford Cripps opvolger van Seeds.
ATHENE. 1 Juni (D.N.B.) Sir Stafford CrippS
is na een oponthoud van twee dagen in Athene :n
zijn nieuwe functie van gevolmachtigd ambassa
deur en opvolger van Seeds, die tot dusver Engelsch
ambassadeur in de Sovjet Unie was, naar Moskou
doorgereisd.
Raadgevingen van den directeur van den
Geneeskundigen Dienst te Haarlem
Wat moeten wij in onze omgeving doen en laten
voor onze gezondheid? zoo vroegen wij aan dr.
W. B. Smit, den directeur van den Gemeentelijken
Geneeskundigen Dienst te Haarlem.
Het antwoord was:
Op dit oogenblik is de gezondheidstoestand in
Haarlem en omgeving uitstekend. Er is daarom op
dit moment hier niet veel dat gedaan moet wor
den om dreigende gevaren, die in den regel met
een oorlog samengaan, af te wenden. Bovendien
moet bij het beoordeelen van die gevaren in aan
merking genomen worden, dat de oorlog in ons
land slechts zeer kort geduurd heeft en ook dat
wij in deze streek weinig van den krijg zelf ge
merkt hebben.
Er is in enkele gemeenten in ons land voor alle
inwoners de gelegenheid opengesteld om ingeënt te
worden tegen typhus.
Juist dezer dagen heb ik over deze aange
legenheid een gesprek gehad met dr. L. C.
Kersbergen, den voorzitter van den Centralcn
Gezondheidsraad in Nederland zoo ver
volgde dc directeur van den Geneeskundigen
Dienst, maar daarbij zijn wtf beiden tot de
conclusie gekomen, dat het niet noodig is ook
te Haarlem reeds zoo'n maatregel te nemen.
Wij hebben hier in deze streek namelijk geen
krijgsbedrijven van eenigen omvang gehad en ook
geen evacuatie. Daardoor zijn de gevaren voor een
epidemie zeer sterk verminderd. Bovendien is er
thans in deze omgeving geen enkel geval van
typhus. Wij hebben hier een aantal dragers van
typhus-baeillen, maar die zijn allen bekend en
worden onder controle gehouden, zoodat ook die
geen gevaar kunnen opleveren.
Met een gerust geweten laten wij daarom dezen
voorzorgsmaatregel hier, althans voorloopig, ach
terwege. Zulke ingrijpende maatregelen op uit
gebreide schaal zijn alleen gewettigd als de om
standigheden daartoe aanleiding geven. Ook wil
ik niet verzwijgen, dat bij het inenten tegen typhus
de kans bestaat dal enkele ingeënten nog al ziek
worden. Tijdens mijn werk als militair arts heb ik
dat althans ondervonden.
Maar natuurlijk zullen wij onmiddellijk maat
regelen nemen om tot inenting op groote schaal
de gelegenheid open te stellen als de omstandig
heden hier minder gunstig mochten worden. Wij
houden ons op de hoogte van den toestand in ons
land zoodat op korten termijn maatregelen ge
nomen kunnen worden. In dit opzicht is de Ge
neeskundige Dienst dus volkomen paraat.
Wij hoorden dat er thans reeds verschillende
particulieren zijn, die zich door hun huisarts laten
inenten tegen typhus zoo merkten wij op.
Dat is zoo antwoordde dr. Smit een
voorzorgsmaatregel die zijn gode zijde kan heb
ben. Maar voor het gemeentebestuur inenting op
groote schaal gaat instellen moeten er omstandig
heden zijn die de noodzakelijkheid aantoonen.
Een andere vraag die wij stelden was: Wat kan
de burgerij nog doen om gevaren voor besmet
ting af te wenden.
Daarop luidde het antwoord:
Al komt de melk die wij in Haarlem en om
geving drinken uit streken die ook vrij zijn van
typhus,
het is toch noodig dat alle melk met zorg
gekookt wordt. Dc raad is reeds aan dc huis
moeders gegeven om de melk ten minste drie
keer te laten „opkomen".
Ook durf ik in dezen tijd nog gerust rauwe sla
en andere rauwe groente te eten. Die komen hier
namelijk ook uit streken waar geen typhus ge
constateerd is. Maar zoo verzekerde de direc
teur ook op dit punt houden wij het oog. Men
kan er van op aan, dat de Geneeskundige Dienst
onmiddellijk een waarschuwing zal geven tegen
het eten van ongekookte groente als daarvoor aan
leiding gevonden kon worden. Men moet evenwel
oppassen de angst voor besmetting niet onnoodig
te vergrooten.
Tenslotte kan ik nog mededeelen, dat
te Haarlem binnenkort door de gemeente op
groote schaal gelegenheid gegeven zal worden
om kinderen beneden dc twee jaar in te enten
tegen pokken.
De voorbereidende maatregelen daartoe zullen
zeer spoedig genomen worden. Er zal een opwek
king tot de ouders gericht worden om zooveel
mogelijk in deze mede te werken.
Fransche communisten ter dood
veroordeeld.
STOCKHOLM, 1 Juni (D.N.B.) „Stockholm's
Tidningen" meldt uit Parijs, dat daar gisteren elf
communisten ter dood en 22 tot dwangarbeid ver
oordeeld zijn. Zij waren beschuldigd van landver
raad.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
p ',1liT;:TUriVim
De veemarkthallen van s' Hertogenbosch hebben het gewone aanzien herkregen en de
boeren uit het Brabantsche bieden er hun loeiende koebeesten weer ten verkoop aan
R. P.:
tempo. Een Concert.
pap-
Wat moeten wij doen en laten voor
onze gezondheid. pag. 1
De industrie en de bedrijven pag. 3
Wijkerboer: Wat zal ik in mijn tuin
tje telen? pag. 3
Flitsen: Tocht met hindernissen.
pag. 3
Voor de Vrouw. pag. 4
A. J. "D.: Papaver nudicaule pag. 4
Filmschouw. pag. 6
J. H. de Bois: Litteraire Kantteeke-
ningen. pag. 6
H. D. Vertelling: Een inspiratie, pag. 7
iBiwawwiHwnniiwwifffHwnm
M
