TURF ALS BRANDSTOF. Giro werkt weer normaal Handelstelegrammen naar Indië toegelaten. DE MOEILIJKE KEUZE FLITSEN Litteraire Kantteekeningen. ATERDAG 15 JUNI 1940 HAAREE M'S D X G B C X D 3 Tijdelijk weer op den voorgrond wegens de stagnatie van het kolenvervoer. De invloed der huidige omstandigheden op het veenbedrijf is niet zoo groot als men wellicht geneigd is te denken Door de stagnatie in het kolenvervoer komt turf weliswaar tijdelijk wat meer op den voor grond, maar als de transportmoeilijkheden opgeheven zullen zijn, dan is hieraan weer een eind gekomen. Deze uitlating is van den heer K. Jonker te Exloërmond, den secretaris der Federatie van ederlandsche Vervenersbonden, die ons het en en ander verteld heeft over de economische isitie van het veenbedrijf. De heer Jonker wees er op, dat men in het eenderij Proefbedrijf Bager-Oosterveen, waar- an hij ook de secretaris is, sinds enkele jaren ezig is met proefnemingen om de techniek op e veenderijen te verbeteren. Hierbij wordt ge- reeft naar een verlaging van den kostenden ijs bij een gelijke belooning der arbeiders. De huidige productie. Wij hebben den heer Jonker gevraagd of de pns groot is, dat een extra-productie van turf t jaar wordt bereikt, hetgeen van belang kan n bij een langer voortduren der transport- oeilijkheden. Op een grooteren voorraad dan normaal logen we niet rekenen, luidde het antwoord. U oet niet vergeten dat de geheele voorraad, [elke er verleden jaar was. is verbruikt. Toen in en herfst Defensie groote aantallen wagons Mdig had. ontstonden er moeilijkheden met voorziening van huisbrand. Men vreesde een jrhaling van 1914 '18 en sloeg aanzienlijk meer randstof op dan normaal. Deze opslag is door lang aangehouden vorstperiode volledig uit- EDUL. - Deze lange vorstperiode is ook oorzaak, dat in het voorjaar van 1940 pas laat met het irfgraven kon worden begonnen, waarbij nog omt de door de staking ontstane vertraging, lel werken verschillende verveners thans met ubbele ploegen gedurende 16 uur per dag, maar t zal toch niet kunnen leiden tot een meer an normale productie, omdat na 20 Juni bag- er niet langer kan worden gestoken in verband iet de moeilijkheid van het drogen na dien atum. Alleen persturf kan men tot eind Juli roduceeren. Intusschen heeft het bestuur der Neder- andsche Turf-Centrale er bij de verveners op angedrongen hun productie zooveel mogelijk op voeren, waarvoor zij zoo noodig een bijzondere «wijzing kunnen ontvangen. In verband met het laatstgenoemde brengen in herinnering, dat voor haardbrand in het leenbedrijf een productie-regeling is ingevoerd, roeger zat men na een góed jaar. waarin veel nerd geproduceerd, het volgend jaar geregeld ieer met een te grooten voorraad en dienten- evolge allerlei moeilijkheden. Nu wordt een be- aalde productie vastgesteld en procentsgewijze ver de veenderijen verdeeld. De 40.000 stobbe (d.i. 1—800.000 M3) bagger uilen naar mijn meening zeker niet overschre- en kunnen worden, aldus de heer Jonker en dit eldt ook voor de fabrieksturf, waarvan men on- anks dubbele ploegen e.d. de nu toegestane De' directeur van den postchèque- en giro dienst deelt voor zooveel noodig aan de hou ders van postrekeningen mede, dat in verband met de intrekking van het „Besluit Banken- moratorium" de beperkende bepalingen be treffende het beschikken over bedragen door middel van chèques, zijn vervallen. De reke ninghouders kunnen derhalve thans evenals voorheen zoowel door overschrijving als met chèques weder alle betalingen door tusschen- komst van hun rekeningen verrichten en bin nen de grenzen van hun tegoed onbeperkte bedragen in gereed geld opnemen (A.N.P.) 's-GRAVENHAGE, 14 Juni (A. N. P. Om het economisch verkeer tusschen Neder- landsch-Indië en Nederland zooveel mogelijk te bevorderen heeft de Rijkscommissaris van het bezette Nederlandsche gebied be paald. dat radiotelegrammen met economi- scnen inhoud naar Nederlandsch-Indft toe gelaten zullen zijn. Deze telegrammen kun nen op alle Nederlandsche postkantoren worden aangeboden en moeten in de Duit- sche of in de Nederlandsche taal zijn ge steld. De telegrafische overbrenging van andere be richten, in het bijzonder van particuliere en fa milietelegrammen, kan eerst worden toegelaten, deelde men ons van bevoegde zijde mee, wanneer aan den in Nederlandsch-Indië woon achtigen onderdanen van het Duitsche rijk dezelfde mogelijkheid wordt geboden en de on bevredigende behandeling en vrijheidsbeper king van deze Duitsche onderdanen zal zijn op geheven. Verkoop van vleesck in blik Voorraden moeten opgegeven worden. Het Rijksbureau voor de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt bekend, dat het met ingang van 15 Juni 1940 is verboden vleesch of vleeschproduc- 'en in blik te conserveeren, Dit verbod geldt niet voor het conserveeren volgens door de Ned. Vee houderijcentrale, Laan van Meerdervoort 84 te 's-Gravenhage, vast te stellen voorschriften. Tevens is het verboden in blik geconserveerd vleesch of in blik geconserveerde vleesch producten af te leveren, zoodat de verkoop hiervan onmoge lijk is. Van de hierboven weergegeven verbodsbe palingen kan door de Ned. Veehouderijcentra le ontheffing worden verleend. Daarenboven is een ieder, die in het bezit ts van voor verkoop bestemd vleesch in blik of van voor verkoop bestemde vleeschproducten in blik verplicht vóór 20 Juni a.s. aan de Ned. Vee houderijcentrale opgave te verstrekken van de in Óen nacht van 15 Juni op 16 Juni 1940 in zijn bezit lijnde voorraden met opgave van den aard dezer Producten en de plaats waar deze zijn opgeslagen Deze voorraden behoeven niet te worden opge geven door winkeliers, voor zoover de voorraden bestemd zijn voor verkoup aan consumenten Zon- lis uit het bovenstaande blijkt kan deze verkoop «venwel niet plaats hebben. (A.NJ?.) hoogere productie niet zal kunnen bereiken. Alleen voor de persturf ziet het er wat beter uit. Hiertegenover staat, dat er voldoende kolen zijn, ook voor de industrie, zoodat. als de trans por tbezwaren worden overwonnen, er geen ge brek aan brandstof in ons land behoeft te zijn. Op 1 Maart j.l, was de voorraad huisbrandkolen bij de mijnen 2 millioen ton grooter dan verleden jaar. In den komenden herfst verwacht ik ook voor de turf wel eenige vervoersbezwaren, omdat vrijwel alle auto's verdwenen zijn en men geheel op ver voer per schip zal zijn aangewezen. Van belang voor de veenkoloniën is hierbij de wederinscha- keling der locale spoorwegverbindingen die in dertijd waren opgeheven. Geringe prijsstijging te wachten. Wij hebben den heer Jonker ook gevraagd naar de mogelijkheid van prijsstijging voor de turf. De kans hierop achtte de heer Jonker in het bestaande systeem van ordening gering, nog af gezien van het algemeen streven der regeering om prijsopdrijving tegen te gaan Maar niet ver meden zal kunnen worden een betrekkelijk ge ringe verhooging voor den consument in ver band met de verhooging der scheepsvrachten. Strijd tegen den Coloradokever zeer noodig. Nu op verschillende plaatsen de Coloradokever wederom gevonden wordt, vestigt de Planten- ziektenkundige dienst nogmaals de aandacht van alle verbouwers van aardappelen er op. dat het noodzakelijk is, dat zij zeer nauwkeurig op de aanwezigheid van het insect in hun aardappel velden letten en van elk geval onmiddellijk aan- ;ifte doen ten gemeente-huize. Het aantal kevers, dat op de verschillende plaatsen is waargenomen, is gering en bepaalt zich meestal tot. één of enkele. Het is echter van het grootste belang, dat al die kevers en even tueel hun eieren en larven, gevangen en vernie tigd worden, opdat zij niet tot vermeerdering komen. Dit kan door nauwkeurig toezicht bereikt worden en daarom wordt nogmaals aller mede werking hierbij verzocht. Waar kevers (1 cm. lang, ovaal van vorm. geel met tien zwarte overlangsche strepen op de dek schilden) gevonden worden, moeten deze onmid dellijk gevangen worden om verspreiding te voor komen. Verder is het gewenscht op de plaats waar men de kevers, roode eihoopjes of roode larven op aardappelplanten gevonden heeft, een stok of ander kenteeken te plaatsen, opdat die vindplaats dadelijk kan worden teruggevonden. Men moet behalve de aangifte ten gemeentehuize ook mededeeling over de vindplaats doen aan den district-ambtenaar van den plantenziektenkun- digen dienst of aan den plaatselijken Colorado kevercontroleur, opdat vanwege dezen dienst alle verdere maatregelen voor uitroeiing van het in sect ter plaatse genomen kunnen worden. De petroleumdistributie voor de binnenscheepvaart. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van Handel, Nijverheid en Scheep vaart maakt bekend: Het verbruik van petroleum voor motoien aan boord van vaartuigen in de rivier- en binne-'vaart is verboden zonder een door of namens ien in specteur-generaal van het verkeer telkens voor den duur van één of meer reizen afgegeven schrif telijke vergunning, welke vergunning tijdens de reis aan boord van het vaartuig dient te zijn en op aanvraag aan de controleeren de ambtenaren moet worden getoond. Vergunningen kunnen worden aangevraagd bij de secretarissen en agenten der bevrachtingscom missies. In de dagbladen zullen per officieele publicatie nadere bijzonderheden bekend worden gemaakt (A.N.P.) Kolom-I Schwabedissen aanvaardt zijn ambt. 's GRAVENHAGE 14 Juni (A. N. P.) Officieel wordt medegedeeld' In den voormiddag van den 14den Juni heeft de door den opperbevelhebber van de Duitsche weer macht in Nederland benoemde Duitsche commissaris voor de tenuitvoerlegging van de demobilisatie van de Nederlandsche land- en zeemacht, Oberst I. G. Schwabedissen, zijn ambt aanvaard. Hij begroette bij deze gelegenheid generaal Win kelman en de officieren van het Nederlandsche opperbevel van land- en zeemacht. In zijn toespraak wees oberst I. G. Schwabedissen o.a. op het vol gende: Door de grootmoedigheid van den Führer van hei groot Duitsche rijk is het mogelijk de Nederlandsche land- en zeemacht in volkomen orde te demobili- seeren en de soldaten niet in gevangenschap weg te voeren, doch hen terstond weer in het vrije bedrijfs leven in te schakelen. Van Duitsche zijde heeft men het voornemen de verdere demobilisatie in den zelfden zin als tot dusverre voort te zetten, ondei voorwaarde, dat ook van Nederlandsche zijde op recht en loyaal daaraan wordt medegewerkt. Oberst I. G. Schwabedissen besloot met aan de verzamelde Nederlandsche officieren dank te bren gen voor den arbeid, dien zij tot dusver geleverd hebben. VISSCHEN OP HET IJSELMEER. De burgemeester der gemeente Bunschoten brengt ter kennis van de IJselmeervisschers: le. Dat volgens een mededeeling van de vis- scherij-inspectie te Hoorn binnen de lijn niet gevischt mag worden. 2e. Dat op het visschen zonder vergunning door genoemde visscherijinspectie scherp zal worden toegezien. (A.NP.) VREEMDE VISCHVANGST. jeugd van Spakenburg, welke Vrijdag ter vischvangst was getogen, heeft zeer goede vang sten gemaakt, al waren deze dan niet van het gebruikelijke soort. Een der jongens kreeg in de binnengracht beet en trok uit alle macht. Het slachtoffer onder water was echter zoo zwaar, dat het slechts met vereend^ krachten en stevi ger materiaal dan de hengel aan de oppervlakte kon worden gebracht. Het bleek een motorfiets tezijn. Verder visschen had tot resultaat, dat eenige flesschen wijn en kisten met munitie op den wal konden worden gebracht. Naar de her komst van deze voorwerpen wordt een onderzoek Ingesteld. (A.N.P.) De opheffing van het banken- moratorium. 's-GRAVENHAGE, 14 Jfini. In verband met de opheffing van het z.g. barkenmoratorium, door intrekking van het Koninklijk besluit van 10 Mei 1940 (Staatsblad no. 483), vestigt het departement van Financiën er de aandacht op, dat door deze opheffing uiteraard geen enkele inbreuk wordt ge maakt op de door instellingen als de spaarbanken, krachtens eigen reglementen gestelde bepalingen met betrekking tot de terugbetaling van spaargel den. De spaarbanken blijven volkomen bevoegd uitbetalingen te doen plaats hebben met inachtne ming van hun reglementen met al of niet ver scherpten opzeggingstermijn en wanneer zij dat nuttig oordeelen deze te beperken tot de door haar vastgestelde bedragen. (A.N.P.) De distributie van petroleum. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart maakt bekend, dat de met „Periode 1" gemerkte petroleumzegel gedurende het tijd vak van Maandag 17 a.s. tot en met Zondag 30 Juni a.s. recht geeft op het koopen van twee liter petroleum. SOLLICITATIES OXGEWENSCHT. Van bevoegde zijde wordt er het A.N.P. op ge wezen, dat sollicitaties naar ambtelijke of parti- culiei'e betrekkingen bij het „Praesidialbüro" van den Rijkscommissaris voorhands geen zin hebben Indien dit bureau klachten noodig heeft zullen oproepingen worden gedaan. Koffie thee koffie thee koffie.... NIEUWE SERIE No 23 Junior helpen 1. Biedt vrouw aan, dat hij Junior wel even zal aan- kleeden en slaagt aan vankelijk. 2. Gaat naar de kast om kruippak te halen en merkt dat Junior verdwe nen is om een bal te zoeken. 3. Trekt hem zijn kruip pak aan, kruipt zelf onder het bed op zoek naar schoentjes en ziet Junior weer verdwijnen. 4. Vindt hem bij moeder, trekt hem zijn schoenen aan en gaat op zoek naar zijn truitje. 5. Vindt na veel zoeken Junior bij de achterdeur, bezig om den hond uit te laten. 6. Staat klaar om Junior's haar te verzorgen, als deze weer wegloopt om den hond binnen te laten en zelf voorloopig weg te blijven. K. Norel. Regenten. N.V. Drukkerij De Standaard. Amsterdam. De heer K. Norel heeft een prettig-leesbaar, his torisch verhaal geschreven over de gebeurtenissen, die een Hollandsche stad en haar regenten in be roering konden brengen in de jaren, die tusschen den moord op Prins Willem van Oranje en Leices ter's definitief vertrek uit de Nederlanden ge legen zijn. Die stad is Enkhuizen en de hoofdpersonen in het verhaal zijn de pensionaris Maelson en de sche pen Pieter Semeijns, dier stad. Tijd en terrein beide zijn voor historische verhalen meerdere malen aantrekkelijke objecten geweest en het zou niet vreemd zijn als ons hierbij de romans van mevrouw Bosboom-Toussaint weer eens voor den geest kwa men en een liefhebber der vergelijkende vertel kunst-studie haar „Sinjeur Semeyns" en „Leicester in de Nederlanden" ter hand nam, om die met Norel's Regenten te con fronteeren. Men leest thans vluchtiger, meer en in sneller tempo dan toen Truitje Toussaint bij de groote heeren van De Gids haar eerste betuigingen van bijval mocht in ontvangst nemen. Haar zorgvuldige schrijfwijs en weloverwogen compositie zal in onzen tijd eer vermoeien dan een eeuw geleden en in zooverre heeft een vlotte recapitulatie in even vlot ten dagelijkschen gesprektoon, als door auteurs als Norel gebezigd worden, meer kans de lezers van vandaag bezig te houden. Men is vrijer in woord keus en woordformatie geworden en de vlotte schrijvers maken van die vrijheden gaarne ge bruik. Misschien wel eens misbruik ook. Het lijkt ondenkbaar dat wij bij mevr. Bosboom een zin als deze van Norel zullen aantreffen: „Het volk handklapt na de rede van den Advocaat" pag. 51 Het heeft weinig zin een werkwoord handklappen te gaan formeeren, als men met „in de handen klappen" die handeling veel zuiverder beeldend kan uitdrukken. Het is misschien wat scherp van aanstellerij te spreken, doch overbodig is die for matie zeker. Gelukkig is het boek „Regenten" daar overigens vrij van en wordt de lezer niet verder gestoord in het genieten van Norel's inderdaad on derhoudende vertelling. Stevig staande de figuren van Maelson en Se meyns voor de oogen van den lezer. De eerste is de fijne diplomaat, vriend en aanhanger van Olden- barnevelt, de tweede het type van den Hollartd- schen koopman-regent uit de 17e eeuw, dan nog in opkomst, voor wien de handel voor alles gaat. omdat slechts die hem de middelen aan de hand kan doen om den strijd voor vryheid van geloof er gedachte tegen Spanje voort te zetten. Beiden zijn trotsch op en vervuld van hun stad, Enkhuizen, dat met Hoorn in het Hollandsche Noorden de lakens uitdeelt. Om beurten steken zij elkaar in macht en voordeel de loef af. In den strijd tegen Sonov, den bevelhebber van Medemblik en vriend van Leicester, houdt Enk huizen zich kranig, weigert den Engelschen graaf binnen zijn poorten te ontvangen, waardoor diens opzet daar de regeering te verzetten, in duigen valt en oorzaak wordt dat Leicester's gezag in de overige provincies taant en de landvoogd tot een terugkeer naar zijn land het besluit neemt. Een meer persoonlijke, innerlijke strijd, dien Semeyns met zichzelf te voeren heeft, komt aan zijn figuur nog een belangwekkenden kant geven Het handeldrijven met oorlogvoerenden levert ruim gewin, doch daar komt een moment dat hij ei. bezwaar in gaat zien, omdat het zijn geweten ver ontrust. Dat hij en zijn mede-reeders en kooplui hout verkoopen aan Spanje, van welk hout Philips een vloot laat bouwen, die tegen de Nederlanders wordt uitgerust, is nog tot daar aan toe. Maar dat zjj aan Philips ook kanonnen en munitie leveren, waarmee straks hun eigen landsvolk, familie en kennissen zelfs, gedood zullen worden, dat gaat op een oogenblik van bezinning Semeyns te ver. Hij aarzelt, doch zendt zijn kanonnen alsnog naar Spanje. Wroeging en spijt volgen. Maar God spaart wie berouw toont en Zijn adem verstrooide de Armada voor ze Holland in zicht had. Niet alleen de historie, ook de moreele conflicten herhalen zich. Elseviers Maandschrift Uit den zeer gevarieerden inhoud van Elseviers Maandschrift van deze maand zouden wjj op een interessant en geestig stuk van Marnix Gijsen willen wyzen. die een imaginaire „Ontmoeting en gesprek met Anna Bijns" beschrijft. Hij zegt zelf in een noot, dat hij dit stuk bedoelde ais een voor beeld „hoe men de literatuurgeschiedenis niet mag schrijven". Intusschen ware het te wenschen dai zulk bedrijf vaker op deze wijze beoefend werd: ik geloof dat door Marnix Gijsen's luchtig-serieusc fantasie den lezer een volledig idéé ovei de zes- tiende-eeuwsche dichteres der Refereinen gemak kelijker wordt bijgebracht dan door welke ge leerde verhandeling ook. De aanvang der ontmoe ting pakt al direct, waar de schrijver een portret van de dichteres ontwerpt dat even boeiend als modern is. Iedere man herkent er een type vrouw in, door hem pas kort geleden ontmoet. „Toen ik van mijn papieren opkeek, trad ze van uit een lichten nevel, op mij toe. Zij was niet schoon het eerste wat wij, bij vergissing, van een vrouw vragen en, toen ik over het vooroor deel heen was, dat poëzie en schoonheid ook bij dichteressen moeten samen gaan, merkte ik dat zij een „interessant" gezicht had. De spiegels van haar ziel, dat uiterst bedriegelijk criterium, waren bruin en hard, wat men noemt „sprekend". Ze schenen niet op de dingen te wachten. Ze gingen ze tegemoet. Ze klampten de dingen aan, ze praai den de buitenwereld. En dan was er haar mond. Hij was recht en hield het midden tusschen dien van de Gioconda en dien van de oudste der regen tessen op den laatsten Frans Hals. Asymmetrisch was hij lijk heel de schepping en uiterst be wegelijk. Hij kon licht zinnelijk zijn en dan weer streng zoodat de lippen zoo dun werden als die van een bejaard theoloog. Hij kon langs de linker zijde spottend omhoog krullen en hij kon ook in misprijzen aan beide hoeken naar omlaag trekken, wat hem plots breed en krachtig maakte. Haar mond was niet die „orifice bourrelé de chair moite" waarmee Celine ons voor jaren heeft ongelukkig gemaakt. Het was een spreekinstrument. soepel en levendig, uiterst delicaat en volgzaam". Groot Nederland van Juni is, in verband met de gebeurtenissen een beetje ingekrompen, doch zal blijven verschijnen. Het belangrijkste van deze aflevering is de studie, die H. Marsman schreef over Friedrich Nietzsche en die als inleiding zal dienst doen bij een door de Wereldbibliotheek be zorgde uitgaaf van „Aldus sprak Zarathoeslra". Het zeer uitvoerige stuk proza van Marsman zal voor de velen, die zich voor den grooten dichter- filosoof interesseeren, van groot belang zijn. J. H. DE BOIS. Families procedeeren om een kind. Nasleep van den oorlog. Vandaag zal voor de civiele kamer van da Haagsche rechtbank de zaak behandeld worden tusschen de families S. en v. d. W. Deze kwestie staat in verband met den bom inslag op 10 Mei j.l. in de kraamvrouwenkliniek Huize Bethlehem, waar zoowel mevrouw S. als me vrouw v d. W met hun baby werden verpleegd. De baby van de familie S is na de ontplof fing door een raam overgegeven aan een der helpende burgers, den heer Woudstra, die het kind overbracht naar het gebouw van de Eerste Nederlandsche. De familie v. d W. kreeg later haar kindje terug dat thans in dit gezin wordt verzorgd De familie S., die haar kind niet heeft teruggezien, meent echter dat het kindje niet het longetje v. d. W doch het jongetje S. is. Het kindje v. d. W. werd geboren op 2 Mei, het '<lndje S. op 1 Mei, PREANGER REGENTSCHAPPEN. In de Vrijdag gehouden jaarlijksche nlgemeene •ergadering van aandeelhouders in de landbouw- maatschappij „Preanger Regentschappen" N.V. werd het jaarverslag 1939 voor kennisgeving aan- genomer. de balans en winst- en verliesrekening oer 31 December 1939 goedgekeurd en het divi dend vastgesteld op li procent. De heer Beels van Heemstede werd als commissaris herkozen. EXAMENS. KLEUTERONDERWIJS. Bii de te 's-Gravenhage gehouden examens voor diploma's voor voorbereidend onderwijs (kleuter onderwijs) slaagden voor akte A de dames: R. L. Bolkestein. F. Belle, te Haarlem, M. de Klerk te Bloemendaal, M. Verbeek, P. Schipper te Santpoort, W. Hennis te Zandvoort. allen leerlingen van den Opleidingscursus voor leerkrachten bij het kleu teronderwijs te Bloemendaal. OPDRACHT VOOR STORK HIJSCH. Aan de N.V. Gebr. Stork en Co's. fabriek van Hijschwerktuigen (Stork Hijsch) te Haarlem is door den Rijkswaterstaat opgedragen het opruimen der vernielde vast overspanningen van de ge- meentebrug te Kampen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 5