Baseball de nationale sport der Amerikanen. H' DRUKTE EN JOLIJT IN DE ZWEMSCHOOL DINSDAG 25 JUNI 1940 HAARLEM'S DAGBLAD 6 Baseball-sterren verdienen fantastische gages. r-OEWEL er veel takken van sport bestaan, die in vrijwel alle deelen der wereld beoefend worden zij het dan ook. dat het temperament en het volkskarakter de wijze van uitvoering beïnvloedt. zoo zijn er ook spelen, die slechts in bepaalde landen algemeene popu lariteit genieten en aldus als de nationale sport kunnen worden betiteld. Als voorbeelden van het eerste kan men voet- ba1.. at'nletiek. lawntennis, roeien en boksen noe mer. om vooral het wandelen niet te vergeten; de tweede categorie wordt vertegenwoordigd door de skisport (Skandinavlë en Zwitserland), ijs hockey iCanada», kaatsen «Friesland), cricket (in dé Engelsch sprekende landen) en baseball (in de Vereenigde Staten). Amerika, het land der onbegrensde mogelijk heden. neemt ook in de sportwereld een aparte plaats in. Dank zij de enorme hoeveelheid men- schelijk materiaal is een zoo scherpe selectie mo gelijk. dat de uitblinkers niet zelden tevens de besten ter wereld zijn. We hebben dat o.a. in de athletiek, bij het tennis en het boksen kunnen constateeren en het is duidelijk, dat de record prestaties niet slechts een gevolg zijn van strenge en oordeelkundige training onder leiding van deskundige oefenmeesters. doch evenzeer van de ervaring, opgedaan in het groote aantal wed strijden en tournooien, die men als vergelijkende exa,mens zou kunnen beschouwen. Aldus besteedt de Amerikaan tenslotte zooveel tijd aan zijn be paalden tak van sport, dat het meerendeel dezer Yankees, hetzij noodgedwongen, hetzij met voor opgezette bedoeling, openlijk of verkapt beroeps man wordt. De jongste en de oudste deelnemer aan den start bij het examen der athletiekprestaties voor harmonische lichaamsontwikkeling, dat op de sintel- baan te den Haag gehouden werd Dr. TH. DE CRAUW, Wedstrijdleider. LAWNTENNIS Tournament Eindenhout. Maandagavond begonnen. Evenals andere jaren ook thans weer een tour- nooi van „Eindenhout" te Haarlem, ondanks de bijzondere omstandigheden en het gebrek aan bal len. De deelnemers hebben zich waarlijk niet onbe_ tuigd gelaten; ze hebben in grooten getale inge schreven. Het B-tournooi, voor tweede- cn derde klasse-spelers, is reeds Maandagavond begonnen; het A-toumooi voor eerste klasse-spelers begint Donderdag. De wedstrijdleiding, be staande uit de heeren A. M. Tijsseling D. Nie- man en Dr. Th. de Crauw, heeft de zaken energiek aangepakt. De leiding berust bij Dr. De Crauw, die het al zoo vaak deed De organisatie klopt weer uitstekend. Het was er Maandagavond uitermate gezellig. We vermoeden dat het de resteerende avonden nog wel drukker zal wonden. De voornaamste uit slagen van den eersten avond waren: Heeren-enkelspel B (voorronden) eerste ronde: G. Bakker Jr.-C. J. v. 't Wout 63, 75; H. H. Deegenaar-Ir. G. O. J. v. Ditshuizen 6—2, 6—4; G. Mittig—W. Kruyer 6—3, 6—3; G. Hooyen-A. J. Nieland 6—0, 64; M. T. Adriani Engels-B. Schmeink 6—2, 6—1. -J Spliethof-»H. E. Rüsch 62. 60; M. Kant-F. Kramer 63, 68, 64; M. Gatsonroes-C. O. A. v. Driehuizen 6—3. 63. Tweede ronde: W. J. C. Olivier-J. G. Breugem 62. 61; S. J. de Groot-J. F. F. Klok 63, 60; H. H. Deegenaar-G. Mittig 61, 63. Dames-enkelspel B (voorronden) eerste ronde: ynej M. C. T. v. Hofwegen-roej. D. A. Kraayeveld 2—6, 7—5, 6—3. Tweede ronde: mej. M. L. v. Eyndhoven-mej. H. Bekkers 6—1. 36. me.i. E. C. des Bouvries-mej. N. Kat 9—7, 6—4, rhevr. J. Smuling-mej. M. C. T. v. Hofwegen 64. 63. Dames-enkelspel B (hoofdronden) eerste ronde: me.i. K. Mos-mej. E. C. des Bouvries 62, 7—5. Gemengd dubbelspel B (voorronden) eerste ron de: mej. M. L. v. Eyndhoven en A. J. Nieland-me- vrouw Kruyt en J. Logger wo. Tweede ronde: mej. N. de Ridder en H. Klein- mej. A. Lindner en A. Steger 60, 60, mej. B. Scholten en W. J. C. Olivier-mevr. H. Vos en W. F. Vos 6—4. 6—2. Heercn-dubbelspel B (voorronden) eerste ronde: A. J. Nieland en J. de Waardt-J. Logger en mr, J. Eskens w.o.. M. T. Adriani Engels en II. Klein- W. Smit cn M. E. R. Rahusen 6—4, 6—0, M. Kant en G. Hooijen-E J. Alofs en dr. J. W. Kamerling 86, 64, G. Bakker Jr. on M. Oremus-C. van Kempen en R. A. Eweg 6—3. 6—2, J. L. v. Wave- ren en J. M. Molenaar-J. G. Breugem en J. F. F. Klok 7—5. 6—3. Heeren-dtibbelspel B, (hoofdronden) eerste ron de: S. Okker en C. Borgerding-A. J. Nieland en J. de Waardt 6—3, 8—6, F Kramer en W. J. C. Olivier-R. Steger en C. Lindner 62, 63. Dames-dubbelspel B (voorronden) eerste ronde: mevr. v. Ditshuisen en mevr. Blokhuis-mej. H. Dieters en mej. E. Dieters 911, 75, 97. Tweede ronde: mevr. J. H. v. d. Veer en mevr. de Graaf-mevr. J. Simling en mej. Grimberg 6—2. 6- 1. mej. E. H. N ij huis en mej. W v. Rijswyk- mevr. S. Grunewald en mevr. A. Tchician 6—4, 6—2. mej. E. C. Scholten en mej. N. Olivier-mevr. JL Kruyt en mej. C. Kruyt 6i, 6—2, Tienduizenden wonen de belangrijke wedstrijden bij Het is bekend, dat uitzonderlijk begaafde athle- ten en voetballers Amerikaanseh voetbal) tot een universiteit worden toegelaten, enkel en alleen om door middel van opzienbarende pres taties op het sportveld, den naam van de 'betref fende hoogeschool bekendheid te geven, daar deze jongelui soms nauwelijks in staat zijn dit is authentiek hun eigen naam zonder fou ten te schrijven. Boven de honderdduizenden gewone middel matige sportbeoefenaren staat dus de categorie der sterren, recordhouders en kampioenen, die hun capaciteiten op sportgebied gebruiken om te kunnen leven. Des te openlijker zullen zij dit doen. naarmate dit sportwerk meer tijd in beslag neemt, zooals b.v. bij baseball. De sport der massa. Terwijl het Amcrlkaansche voetbal (een zeer ruw soort rugby) meer speciaal de aandacht van bepaalde categorieën universiteitskringen en hun aanhang trekt is baseball de sport der massa. Om het eens eenigszins overdreven voor te stellen: men gaat even graag naar een base ballwedstrijd als naar de bioscoop. Het is moeilijk zich een voorstelling te maken van de belangstelling in alle lagen der bevolking voor de prestaties der groote beroepselubs; deze overtreft verre het enthousiasme voor de voet balcompetitie in ons land. Van het begin der lente tot eind September worden er vrijwel da gelijks wedstrijden in de groote steden van Oost en Midden-Amerika gespeeld. In de enorme sta dions zijn tienduizenden toeschouwers aanwezig, die in spanning het verloop van het spel volgen. Aller oogen zijn gericht op de „diamond", zooals het terrein tusschen de honken en de „home- plate" wordt genoemd. Oud en jong, arm en rijk zitten door elkaar op de tribunes, de meesten met het colbertjasje onder de bank en een zonne schermpje boven de oogen. Iedereen eet ape nootjes en de kreet ..get your peanuts" is niet van de lucht. Deze kreten worden van tijd tot tijd overstemd door de stormachtige toejuichin gen en de even luide verwijten aan het adres van de .umps" 'afkorting van umpire), wanneer deze een „wijd" in plaats van een „slag" geeft, of indien hij een speler, die volgens de enthou siasten de tweede „base" had bereikt, „uit" ver klaart. Oorverdoovend is het lawaai, wanneer een „batter" een „home-run" slaat en de speciali teiten op dit gebied, zooals eertijds de beroemde Babe Ruth. Paul Dean en „Slosher" Baker zijn even populair als de grootste filmhelden. Ze ver dienen trouwens evenveel als de helden van het witte doek, want maximum-salarissen zijn onder de beroeps-honkballers van Amerika niet be kend. En daar de groote clubs enorme recettes maken, kunnen de „sterren" loonen en bonussen bedingen, die per seizoen in de duizenden en soms tienduizenden dollars loopen. Het zal duidelijk zijn, dat deze beroepsartisten op hun gebied een zoodanige bekwaamheid heb ben verworven, als een amateur nooit kan hopen te bereiken. De Seagulls, de Amerikaansche com binatie, die vorig jaar aan de Nederlandsche honkbalcompetitie deelnam en het kampioen schap behaalde, alsmede de teams, gevormd uit bemanningen van bezoekende Amerikaansche oorlogsschepen, konden onzen landgenooten nu en dan een leerzaam lesje geven, dat alles is na tuurlijk niets vergeleken bij de prestaties der be roepsspelers. Dit verschil komt hoofdzakelijk tot,uiting in de wijze van „pitchen". De professionals slagen er zonder uitzondering In. den bal in de lucht te laten „swerven". het zoogenaamde „curve-wer pen". Dit is noodzakelijk, wil men den ervaren slagman geregeld succes beletten. In ons land is het tot nu toe een zeldzaamheid geweest, wan neer een werper kon toonen deze kunst machtig te zijn. maar de honkbalsport is in Nederland dan ook nog zeer jong. De groote Amerikaansche clubs, de Giants, de Cubs, de Red Sox en hoe zij meer mogen heeten. spelen eerst een competitie om de „Pennant", na afloop waarvan de „World Series" volgt. En overal op de wereld, waar Yankees wonen, volgt men den gang van zaken en de resultaten met belangstelling, want baseball is de nationale sport der Amerikanen. DAMMEN. STEUNACTIE ROTTERDAM. De voorzitter van den Rotterdamschen Dam- bond, de heer B. de Jong, heeft aan het bestuur van den Nederlandschen Dambond medegedeeld dat de volgende Rotterdamsche damvereenigin- gen al hun materiaal hebben verloren: Damvereeniging „Constant", Christ. Damver- eeniging „Rotterdam", Dobbelmann's Damver eeniging „D.O.S.", damclub „M. en S." Damver eeniging „Het Oosten". Rotterdamsch Damge- nootschap, R.K. Damclub „Semper Avanti" en Damvereeniging „Het Westen", alsmede de Damclub „Aiblasserdam". te Oud-Alblas (Z.-H.) Wat dit voor deze damspelers beteekent, zul len alle damspelers in den lande beseffen! Het dagelijksch bestuur van den Nederland schen Dambond meent dan ook, dat onverwijld pogingen in het werk moeten worden gesteld om deze vereenigingen aan materiaal t-e helpen. Het dagelijksch bestuur van den Nederl. Dam bond roept aller steun en hulp in tot vorming van een fonds: Steunactie Rotterdam, waaruit de genoemde clubs zooveel mogelijk materiaal ontvangen om weder op dreef te komen en dus ook die niet te Rotterdam zijn gevestigd. Geeft daarom ten behoeve van het ie vormen fonds: Steunactie Rotterdam, met, milde hand, hetzij geld. hetzij damborden, damschijven en wed- strijdklokken. Geld. s.v.p. door storting of overschrijving op postrekening no. 126928 van P. D. de Graaf. Kuinderstraat 57 II te Amsterdam-Z. (2de secretaris van den Nederl. Dambond) onder ver melding „Steunactie Rotterdam." WIELRIJDEN H.S.V. „De KAMPIOEN". Het secretariaat van bovengenoemde vereeniging is thans gevestigd bij den heer N. Huyboom, Steen bokstraat 7, Haarlem-Noord. ZWEMMEN. HET ZWEMFEEST VAN H.V.G.B. Het programma van het zwemfeest, dat Zondag 30 Juni door H.V.G.B. in Stoop's Openluchtbad te Overveen zal worden gehouden, is als volgt samen gesteld: 100 meter borstcrawl; 100 meter rugcrawl; 100 meter schoolslag; schoonspringen, waarbij drie ver plichte en twee vrije sprongen dienen te worden gemaakt: 3 x 50 meter wisselslag persoonlijk: 10 x 50 meter borstcrawUestafettc. Het zwemfeest zal worden besloten met den heeren waterpolowedstrijd tusschen H.V.G.B. en de Amsterdamsche Zwemclub 1870. HANDBAL. Zomeravondcompetitie. CONCORDIA—B.G.V. (2—0). (Dames). Met invalsters voor de dames Berendes, Weeda cn De Cock kreeg B.G.V. geen gemakkelijke taak; zij moest dan ook in Concordia haar meerdere erkennen In het middenveld werd door beide partijen goed gecombineerd, doch voor het doel zochten de bezoeksters het te veel in solosppl. Hierdoor leverden de vele B. G. V.-aanvallen geen succes op. De rood-witte dames speelden voor het doel een meer open spel, waardoor vaak goede kansen ont stonden, die echter wegens onzuiver schieten geen doelpunten opleverden. Voor rust wist de thuisclub dan ook slechts eenmaal door mej. Stuij te scoren. Ook in de tweede helft was Concordia iets ster ker. In deze periode bleef het schieten echter van di enaard, dat mevr. Vrugt haar doel gerui- men tijd schoon kon houden. Pas kort voor het einde makte mevr. Wezelman- Akersloot aan alle onzekerheid een einde, door met een keurig schot den voorsprong van Con cordia te vergrooten. De Bloemendaalsche dames deden hierna nog. eenige tegenaanvallen, die echter zonder resultaat bleven. Na den wedstrijd bood de voorzitter der kand- balcommissie van Concordia, de heer J. Diets! aan mej. F. Franken, die in dezen wedstrijd voor het laatst de roodwitte kleuren verdedigde, bloemen aan. HAARL KORFBALBOND KORFBALCLUB SPORT VEREENT. Bloemendaal-Santpoort. Secr.: Bloemend, straatweg 133 Santpoort (S.) Gespeeld Zondag 23 Juni: op de A.K.B.-se- ries te Amsterdam verloor S. V. a beide wed strijden in de hoogste afdeeling; S. V. b. wist beslag te leggen op den len prijs. Te spelen: Woensdag 26 Juni: Haarlem I S.V.-comb. 7'A uur. terrein Noorder Sportpark. S. V. Ill—A. R.-comb. 7*2 uur spoorterrein. Bestuursvergadering: Vrijdag 28 Juni ten huize van den secretaris. Ooefenen: Maandag en Donderdag voor ad- spiranten. Dinsdag en Vrijdag voor leden; Zaterdagmiddag voor allen. WATERPOLO. OM DEN „IN MEMORIAM D. E. VAN LEERSUM- PRIJS". Evenals vorige jaren organiseert de Haarlemsche zwem. en poloclub „De Waterratten" op Zondag 7 Juli in de gemeentelijke had- en zweminrichting aan de Kleverlaan te Haarlem polowedstrijden om den „In memoriaal D. E. van Leersum-prijs". De clubs uit Haarlem en omgeving zijn uitgenoodigd, deel te nemen. DE COMPETITIE. Vorige week zijn er reeds enkele wedstrijden ge speeld, doch de eigenlijke competitie begint deze week. De heeren van DWR zouden aanvankelijk in de eerste klasse uitkomen, doch door de sterk gewij zigde omstandigheden zijn de af-deelingen anders samengesteld, dan in normale seizoenen. Daardoor speelt DWR tegen de hoofdklassers UZC, Het IJ en HPC. Lettende op de speelsterkte van DWR is deze indeeling toe te juichen. Helaas heeft DWR tegen het door invallers verzwakte IJ een nederlaag ge leden, doch de Haarlemmers kunnen zich troosten met de gedachte, dat ook de andere clubs door het IJ zullen worden geklopt. Was het begin van DWR niet rooskleurig, met HPC was dit evenals het vorige seizoen wèl het geval. Tegen UZC werd voornamelijk door het tactische spel van Braam een goede partij ge speeld; het laat zich aanzien, dat HPC zich in deze kleine competitie goed zal weren. Voor deze week is het volgende programma sa mengesteld, althans voor wat betreft de clubs uit deze omgeving: Dinsdag 25 Juni: HaarlemVZV (dames) Haarlem—HPC 2 Woensdag 26 Juni HPC 3HVGB 2 HPC—DWR Donderdag 27 Juni HVGBVZV Het IJ—UZC Vooral de wedstrijd HPCDWR, die Woensdag avond in Groenendaal te Heemstede wordt ge speeld, lijkt ons interessant. Wij zijn nieuwsgierig wat de VZV-dames, die hedenavond tegen Haarlem in de KNZB-conipetitïe debuteeren, er van terecht zullen brengen. Als zij evenveel succes oogsten als de mannelijke leden van haar vereeniging tot dusver hebben gedaan, dan ziet de toekomst er rooskleurig uit voor de Velser dames. SCHAKEN. SIMULTAAN-SéANCE VAN DR. EUWE TE WIJK-AAN-ZEE De schaakkampioen Dr. Euwe speelde simultaan in Café Sonnevanck, te Wijk aan Zee, welwillend afgestaan door den heer B. Schellevis. Dr. Euwe werd verwelkomd door den heer De Bruin, voorzit ter der Hoogovenstaten, die het initiatief van de Hoogovenschaakclub in samenwerking met V. V. V. en „Denk en Zet" te Wijk aan Zee, prees. Daarna sprak de heer M. Klein, voorzitter van V. V. V. en van „Denk en Zet", nog eenige hartelijke woorden. Vervolgens bonden 32 spelers 5 an de clubs uit den omtrek den strijd aan. Beurtelings opende Dr. Euwe met de konings- en koninginnepion. In een zeer snel tempo liep onze kampioen langs de borden en hoe wel het eerste slachtoffer spoedig viel, duurde het toch nog twee uur, eer er nog meer geslagen werden. Na drie uur had hij er reeds 20 verslagen. Bij de overblijvende 12 waren C. C. v. d. Aar van „Denk en Zet", die zijn partij won, wat hem een hartelijk ap plaus bezorgde. Verder verloor Dr. E&we tegen P. Stet van „Weenink" uit Beverwijk en van W. Ver hagen van „Kijk uit" te IJmuiden. Euwe won er 29; een fraai resultaat dus. Na afloop der séance bracht de voorzitter der Hoogovenschaakclub de heer Veldheer, Dr. Euwe hulde voor zijn behaald succes. Namens bovenge noemde schaakclub bood hij hem een glazen schaak spel aan, vervaardigd op de Cemy. Dit schaakspel is wel een unicum; slechts Keres heeft een tweede in zijn bezit, hem aangeboden op het Januari-tournooi. Ook werd het woord gevoerd door den loco-bur gemeester, den heer W. van Dok, die er zijn blijd schap over uitsprak, dat in deze bewogen dagen nog tijd gevonden werd voor het cultureele leven. Mevr. Euwe ontving van V. V. V. een slof aard beien en van „Denk en Zet" een fraaie bloemen mand, waarna Dr. Euwe de sprekers beantwoordde HONKBAL SCHOTEN—KINHEEVL Woensdagavond zeven uur heeft de belangrijke honkbalwedstrijd SchotenKinheim plaats. Daar beide negentallen nog ongeslagen zijn. en let tende op het tot nog toe vertoonde spel, kan men een interessanten wedstrijd verwachten. Deze wedstrijd wordt gesoeeld oo het terrein aan den yergierdeweg. Dit is een der watenballetten, die in Haarlem nu weer dageflïjfcs worden opgevoerd. Anders ge zegd: In onze gemeentelij e zweminrichtingen is het als het zonnetje schijnt en daar hebben we gelukkig tot dusver niet over te klagen de vroolijke drukte van het geplas en geklater van badende en zwemmende menschen. Vooral dat deel der bezoekers, die het uit hoofde van hun leeftijd met wereldsche zorgen zoo erg nog niet nemen, bewijst metterdaad, dat er vitalitteit in ons ras zit en zelfs aan den buitenkant van de zweminrichtingen kan men dikwijls het gejuich hooren, waarmede de waterpret gepaard gaat. In enkele tientallen jaren is daar toch wel veel ten goede in veranderd! Duizenden en duizenden onden en jongen, kunnen thans in het zwembad dagelijks nieuwe levenskracht verzamelen en alle mogelijke narigheid afspoelen en het is alleen Haarlem-Oost, dat reikhalzend uitziet naar den tijd, waarop ook dit stadsgedeelte op een Ge meentelijke Zweminrichting zal mogen bogen. ATHLETIEK. Om den Prins Hendrik-beker. Groote belangstelling van de ahtleten. Het bestuur van de Haarlemsche Athletiek- vereeniging ..Haarlem" is druk in de weer voor de organisatie van de wedstrijden om den Prins Hendrikbeker, die Zondag 7 Juli op het terrein van „Haarlem" aan den Schoterweg worden ge houden. Uit de inschrijving blijkt, dat er onder de ver eenigingen groote belangstelling bestaat. De bekerhoudster A. A. C. uit Amsterdam heeft mede gedeeld, met een flinke ploeg te zullen verschij nen om te trachten ook dit jaar den beker te veroveren. Verder zullen deelnemen de vereeni gingen „De Trekvogels", Hellas, Vlug en Lenig, A.V. '23, Pro Patria, „Holland" (Leiden) en „Haarlem". Verkoop uit automaten. Persoonlijk contact tusschen kooper en winkelier niet geoorloofd. De Hooge Raad wees arrest in een zaak van P J. L. L„ winkelier te Leiden, die door de recht bank te 's-Gravenhage, bij bevestiging van een vonnis van den Leidschen kantonrechter, is veroor deeld tot 10 boete wegens het iemand bedienen in strijd met de winkelsluitingswet. Hij had name lijk na sluitingstijd een broodje met pekelvleescn gereed gemaakt op bestelling en vervolgens het broodje in een-automaat gedaan, waarna de klant het er weer uit haalde door middel van het inwer pen van een kwartje. In cassatie deed winkelier een beroep op art. 3 der Winkelsluitingswet, dat bepaalt, dat de be palingen dezer wet niet van toepassing zijn op verkoopsautomaten. De Hooge Raad heeft thans overwogen, dat de omstandigheden waaronder deze verkoop plaats heeft gehad aan een beroep op genoemd artikel alle kracht ontnemen. Een redelijke en ook door de geschiedenis der wet gerechtvaardigde uitleg ging van dat voorschrift brengt volgens den Hoogen Raad mede, dat he# niet op eiken verkoop van waren, waarbij van het mechaniek van een ver koopautomaat wordt gebruik gemaakt, betrek king heeft, doch alleen op een gebruik van zoo danig instrument, waarbij dit wordt gebruikt over eenkomstig zijn bestemming om den verkooper ge heel té vervangen. Dit laatste wil zeggen een ge bruik, waarbij een persoonlijke aanraking tusschen verkooper en kooper achterwege blijft, de ver kooper zich met de levering en betaling van het bepaalde door den kooper gewenschte artikel niet bemoeit, kortom zijn directe medewerking aan de sluiting en de uitvoering der koopovereenkomst door de automaat geheel wordt overbodig gemaakt. De Hooge Raad verwierp aldus het beroep (ANP) Wegens gebrek aan wind verliep de strijd tus schen de B. M.-ers tijdens de zeilwedstrijden van de Zaanlandsche Zeilvereeniging op de Voorzaan zeer vreedzaam. GENERAAL PARDON VOOR DE ZEGELWET. 's-GRAVENHAGE. (A.N.P.) Het is gebleken, dat het kort geleden bekend gemaakte zgn. gene raal pardon in zake sommige belastingen bij ver schillende contribuabelen den wensch heeft naar voren doen komen om ook ten aanzien van over tredingen van de Zegelwet de aan den lande ver schuldigde belasting alsnog te voldoen, indien hun daartoe de gelegenheid zou worden geboden, zonder dat zij zich bloot stellen aan een vorde ring van boeten. In verband daarmede wordt bepaald, dat ten onrechte ongezegelde stukken of onvoldoende ge zegelde stukken tot en met 15 Juli 1940 aan de ambtenaren van het zegel kunnen worden aan geboden ter zegeling en dat deze zegeling dan plaats vindt zonder dat procesverbaal wordt op gemaakt of boeten worden gevorderd. Haarlemsche Orkest Vereeniging Zevende Zomerconcert. Onder de leiding van Toon Verhey hebben we Maandagavond in den Stadsschouwburg een mu- zikalen vliegtocht gemaakt, die bij Torelli begon en bij Ravel eindigde, chronologisch dus van het laatste vierel der 17de eeuw tot het tijdvak kort voor den wereldoorlog, met tusschenlandingen in de tweede helft der 18de eeuw en het vierde decennium der 19de. Een geweldige sprong, die vier zeer verschillende stijlen deed kennen. Giuseppe Torelli wordt als de schepper van het solo-vioolconcert beschouwd. Wanneer hij zijn con- certi grossi geschreven heeft, heb ik niet precies kunnen vinden. Men noemt vaak Archangelo Corel- li (16531713) den schepper dezer instrumentale kunstsoort, hoewel volgens Schering reeds de in 1681 gestorven Alessandro Stradella er gecompo neerd heeft. Hoe 't ook zij, het concerto grosso is langen tijd in zwang geweest; de sporen er van zijn in Mozart's Symphonie concertante, Beet hoven's Tripelconcert en Brahms' Concert voor viool en cello om slechts enkele zeer bekende werken te noemen aanwezig, hoezeer de muzi kale stijl in den loop der tijden ook gewijzigd mocht zijn. De stijl van Torelli verschilt even weinig van dien van Corelli als hun namen onderscheiden zijn, al wil het mij voorkomen dat T.'s melodische lijnen wat leniger, wat ronder zijn dan die van zijn tijd genoot. Dit komt vooral in het eerste Allegro uit, waar de beide violen van concertino met soepele triolen de meer hoekige figuren van het strijk orkest afwisselen. Toon Verhey bevorderde door opvatting en gebaar de afronding en de solisten Gijs Beths en Leendert de Graaff droegen door gevoelig en klankschoon spel het hunne er toe bij, om de schoonheid van dit werk levend te maken. Met het Pianoconcert in Es van J. S. Bach's jongsten zoon Johann Christian kwamen we in eens ten volle in den rococo-stijl. Het leek vaak een concert van Mozart; in 't bijzonder diens Concert in Es, K.V. 482 heeft enkele volkomen gelijklui dende wendingen. Alleen Mozart's genie en edele cantabiliteit ontbreken in het werk van J. Chr. Bach. Opgemerkt moge worden, dat deze zijn con certen reeds op een piano-forte dus niet meer op clavecin voordroeg. Hierin had de soliste Lily van Spengen m.i. aanleiding kunnen vinden tot het geven van rijkere schakeering dan zij deed: het stuk zou er boeiender door geworden zijn. Doch zij speelde uiterst correct en duidelijk het pedaal- gebruik in sommige diatonische passages en het mede spelen van het continuo scheen me overbo dig en dies was de groote bijval, die haar ge werd, verklaarbaar. Op enkele momenten na speelde zij, na de pauze, ook Schumann's Concert zeer correct en vlot. Met correctheid en vlotheid alleen benadert men echter Schumann's geest niet: schept men niet de sfeer der romantiek, die ook in dit Concert aanwezig moet zijn. Er was een voelbaar gebrek aan plastiek,aan dynamische schakeering. aan in tensiteit van uitdrukking in haar vertolking. Over de talrijke spannende ritardando's liep zij heen, behalve bij den overgang van het Intermezzo naar de Finale, die heel mooi slaagde en sterke span ning wekte; in het Alllegro appassionato en in de Finale overheerschte het begrip „snelheid". Als klavier-techpische prestatie en ook om de feilloos heid van 't geheugen verdiende haar spel zeer veel lof; men mag hopen dat innerlijkheid en roman tisch gevoel er ook mettertijd in komen. Bij het volgen van Schumann's partituur trof me wederom de onhandige, effectlooze orkestratie. Doch we werden daarna in dit opzicht schadeloos gesteld door Ravel's raffinement, dat zich ook in de orkestbewerking zijner „Valses nobles et sentimen- tales" openbaart. De tallooze harmonische altera ties in deze Walsen bemoeilijken het directe ver staan: de kem is toch dezelfde als die van Schu bert's Walsen. En Verhey gaf Ravel's werk met dezelf de toewijding en kennis, waarmee hij het Concerto grosso en de orkestpartij der beide klavierconcer ten verzorgd had, en hij mocht even grooten dank oogsten als de pianosoliste. Het volgende Zomerconcert der H.O.V zal niet as, Do-derdag. doch volgende week Maandag plaats hebben, wijl de Gem. Concertzaal onver hoopt weer bezet is geworden en de Stadsschouw burg Donderdag ook niet vrii is. K. DE JONG,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 8