Haarlem's Dagblad
Actikelcu^
De Opbouwdienst.
Glazen schoentjes.
DANSSCHOOL KWEKKEBOOM
No. 66 de suikerbon
58e JAARGANG No. 17515
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuidet Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DirectieP. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 25 Juli 1940
Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
R. P.: De Opbouwdienst
pag. 1
Flitsen: Etenstijd.
pag. 3
H. D. Vertelling: Zomernacht-kwel
ling.
pag. 7
A. J. D. Catalpa, Trompetboom.
i
pag. 7
Sport in 't Kort.
pag. 8
Damrubriek.
pag. 8
Voor de Jeugd.
pag. 8
Nora Hana: Wie handwerkt
er mee? I
pag. 0
Laatste Berichten op pagina 6
Het woord is aan
Het was frissche, krachtige taal waarin de leider
van den Opbouwdienst, majoor Breunese, een uit
eenzetting van den aard en de taak van den dienst
heeft gegeven. Wij hebben er in ons vorige num
mer al een uitvoerig verslag van gegeven, maar ik
kom er op terug om de aar dacht te vestigen op
enkele belangrijke punten en in het algemeen om
dat een betoog als dit opvattingen belichaamt, die
onze eenheid en onze volkskracht ten goede zullen
komen.
55.000 dienstplichtigen van de Nederlandsche
weermacht zijn tot den Opbouwdienst overgegaan.
Zij hebben in de burgermaatschappij geen werk
kunnen vinden. Voor een groot aantal was dit een
gevolg van de stillegging of inkrimping van be
drijven in de huidige omstandigheden. Een ander
deel was al vóór de mobilisatie zonder werk, zoo
dat, zooals de leider van den Opbouwdienst het
uitdrukte, zij tot de trieste categorie der beroeps-
werkloozen moeten worden gerekend. Hij sprak
van den funesten invloed die de stempel- en steun
regelingen op het moreel van deze laatstgenoem
den hebben uitgeoefend, van den gedemoraliseer-
den toestand waarin zij verkeeren. Maar met
groot vertrouwen zette hij uiteen hoe daarin ver
betering zal worden gebracht. De Opbouwdienst wil
voor alles gemeenschapszin en saamhoorigheid op
wekken en bevorderen en daarbij eerbied voor en
waardeering van den arbeid aankweeken. Dat is
een zware taak, die niet in enkele weken vol
bracht kan worden. Maar het is een werk van
hooge sociale beteekenis.
Majoor Breunese lichtte toe hoe de dienst dat
zou aanpakken.
Hij sprak van de bevordering van orde en net
heid, van de toepassing van een tucht die gegrond
moet zijn op vertrouwen en die strer.g maar recht
vaardig zal zijn. Hij zeide dat de leiders met kracht
optreden en tenslotte het vertrouwen zullen win
nen.
Werkobjecten zullen de gemeenschap, dus land en
volk, ten goede moeten komen en dit zal den man
nen worden uitgelegd. Daar gaf de leider van den
Opbouwdienst sprekende voorbeelden van. En ik
zou dde hier nog eens even naar voren willen
brengen:
„Wanneer wij onze mannen aan het werk
zetten op het Oostfront van de vesting-Holland,
waar voor de verdediging veel rivierzand werd
gestort, met het doel dit weg te ruimen ten
einde het weide- en bouwland weer zijn be
stemming terug te geven, dan zullen wij eerst
onze mannen goed duidelijk maken, dat zij
met dit werk land en volk een dienst bewijzen,
het besef zullen wij hun bijbrengen, dat wan
neer zij dit zand wegruimen er weer koren kan
worden gezaaid en dat het vee er weer kan
grazen. Alsdan zullen zij begrijpen, dat zij nut
tigen arbeid verrichten. Zoo zullen wij ook
vele kaden en dijken moeten herstellen en
den manr.en zal worden duidelijk gemaakt,
dat, wanneer wij dit niet doen, in het najaar
groote overstroomingen ons land zullen teiste
ren. Op deze wijze zullen deze mannen inner
lijk den arbeid anders gaan beoordeelen. Zij
zullen gaan beseffen, aat zij nuttige leden van
de maatschappij zijn. Gemeenschappelijk, in
grooten getale, gaan wij aan den arbeid ten
behoeve van land en volk. Ik ben er van over
tuigd, dat onze Hollandsche jongens dit zullen
gaan beseffen.
Ook bebossching, cultuur-arbeid, het her
stellen van dijken, het graven van kanalen e.d.
zal tot de werkobjecten behooren. Nuttige ar
beid als deze geeft arbeidsvreugde en nieuwe
levensvreugde en kweekt waardeering voor
den arbeid.
Wanneer deze gemeenschapszin is ontwaakt,
is een moeilijk deel van de taak van den Op
bouwdienst volbracht".
Men kan zich indenken dat de leider van den
Opbouwdienst dit plan met groote toewijding aan
vat en dat hij zich bewust is, er een belangrijke
sooiale taak mee te leiden. Wie kan ontkennen-dat
de werkloosheid vrat aan onze samenleving en dat
wij, als Nederland daarvan verlost wordt, een
groote winst aan volkskracht zullen behalen? Wie
voor den medemensch voelt, wie zich in zijn om
standigheden poogt in te denken heeft ook vroeger
wel begrepen dat de demoralisatie van zooveel
werkloozer door hun levensmoeilijkheden gewekt
was. Ik heb daar wel eens menschen schamper over
hooren praten en meermalen gevraagd: hoe zoudt
ge zelf worden in zulke omstandigheden? Zouden
moed en energie en arbeidslust ook bij u niet gaan
inzinker? Het is een nieuwe kans die dezen men-
De leiders der thans gestichte „Nederlandsche Unie", waarvan wij in ons nummer van gisteren een oproep hebben gepubliceerd. V. 1. n.
Linthorst Homan, Mr. L. Einthoven en prof. dr. J. E. de Quay.
(Bij een huwelijksvoltrekking te
den Haag had de bruid schoentjes
van glas aan.)
Ach, het Is het recht der vrouwen.
Eens iets ongewoons te doen,
Als bijvoorbeeld hier, te trouwen,
Met aan eiken voet een schoen,
Die naar Asschepoester mode
Is gefabriceerd van glas.
Die wel door geen prins geboden,
Maar dan ook geen sprookje was.
Is dit, vraagt men, nu wel practisch,
Practischer dan leer misschien?
Maar die vraag is niet erg tactisch,
'zóó moet u het niet bezien.
't Is een aardigheid voor 't bruidje
Voor één dag van groot geluk,
Ze gaan mee in 't huwlijksschuitje,
Maar slechts als familiestuk.
't Lijkt wellicht een beetje wagen
Voor zoo'n stap van groot gewicht,
Maar één ding telt dezer dagen,
Glas is zeker waterdicht.
't Is een wat bijzonder stapje
Op een dag van poëzie.
't Is een klein ..doorzichtig" grapje
Van een bruidskoketterie.
Maar ook deze vrouw zal streven,
Om met andre schoenen aan,
In den strijd en zorg van 't leven.
Sterk te staan en vast te gaan.
ten op den Zondag blijft ieder vrij; ons land is een
staat, die gevestigd is op Christelijken grondslag
en dat hooge principe zal door den Opbouwdienst
in geen geval worden aangetast.
Dit zijn dan, geciteerd en van eenige commen
taar voorzien, de hoofdpunten uit een sterken en
gezonden opzet, waarvan men met instemming
kennis neemt en ook met vreugde, omdat er een
groot Nederlandsch maatschappelijk belang mee
gediend wordt en het zoovelen de gelegenheid biedt
tot het herwinnen van hun arbeidskracht en le
vensvreugde in het gelukkige besef, dat de samen
leving hen noodig heeft, hun werk waardeert en
op hen rekent. Hetgeen een machtige grondslag is
voor zelfrespect en vitaliteit.
R. P.
Churchill spreekt in het Lagerhuis
De oorlog in een kritieke phase.
De Europeesche bezittingen in
Amerika.
Pan-Amerikaansche commissie voor
handhaving van den status quo"?
United Press meldt uit Havanna:
De pan-Amerikaansche conferentie hield zich
Woensdag bezig met het voorgestelde plan tot een
..status quo" voor de Europeesche bezittingen in
Amerika. Men was het er opnieuw over eens dat
men geen verovering door geweld of een gebieds
overdracht zou erkennen. De Amerikaansche na
ties dienen erover te oordeelen of door een ver
andering in de politieke status in de moederlan
den de vrijheid van de Amerikaansche koloniën
in gevaar komt. Voor het geval van de noodzake
lijkheid van een actie tegen deze koloniën betee-
kent dit niet dat de Amerikaansche staten ex
pansie zoeken. In een dergelijk geval worden deze
gebieden tijdelijk door een commissie geregeerd,
waarin de Vereenigde Staten, Cuba, Columbia,
Venezuela en Brazilië zitting hebben.
Na een bespreking, die twee uren geduurd heeft,
heeft de leider van de Argentijnsche delegatie
op de Pan-Amerikaansche conferentie, Leopoldo
Melo, aan staatssecretaris Cordell Huil medege
deeld dat Argentinië zich tegen de instelling van
een collectief protectoraat der Amerikaansche
republieken over de Europeesche bezittingen op
het Westelijk halfrond verzet. Een tegenvoorstel
van Melo is nog niet ingediend, doch men ver
wacht dat dit nog in den loop van deze week zal
geschieden.
Het D.N.B. meldt: Op het oogenblik worden
onder leiding van minister van buitenlandsche
zaken. Huil en zijn medewerker Berle in beslo
ten zittingen met de andere delegaties de vraag
stukken der Europeesche koloniën in Amerika
en economische problemen besproken. Men dringt
er op aan dat zeer spoedig een besluit zal worden
genomen en men heeft derhalve bepaald dat na
Donderdagmiddag geen nieuwe resoluties meer
kunnen worden ingediend. Donderdagavond zal
het materiaal, dat de conferentie van alle dele
gaties heeft ontvangen, geschift en onder de des
betreffende commissies verdeeld worden. Zater
dagavond zal een nieuwe voltallige vergadering
en op 30 Juli de slotzitting worden gehouden,
indien het de Amerikaansche regeering gelukt de
gewenschte besluiten aangenomen te krijgen. Met
betrekking tot het beschermheerschap over de
Europeesche koloniën heeft Huil, naar verluidt,
een compromis voorgesteld, tusschen een alge
meen mandaat en een afzonderlijke controle in
den vorm van een drieledige commissie. Deze com
missie zal telkens gevormd worden door drie sta
ten, die bij de betreffende kolonie uit geogra-
phisch en strategisch oogpunt het meeste belang
hebben.
In de commissie voor economische vraagstukken
worden op het oogenblik technische vraagstukken
ter verlichting van het inter-Amerikaansche
handelsverkeer besproken, bijv. het verleenen van
voorkeurstarieven alsmede het invoeren van uni
forme douanebepalingen alle 21 landen, zoo
wel wat betreft de goe< ennamen als de ge-
wichtsmaten en de waardeberekeningen.
De Mexicaansche delegatie stelde den eisch
dat de kapitaalsbeleggingen van ..andere" Ame
rikaansche landen (Vereenigde Staten) zoo belegd
moeten zijn dat zij niet tot een „imperialistische"
absorbeering van den betreffenden tak van in
dustrie in het land. dat deze kapitalen heeft toe
gelaten, leiden.
HET DUITSC HE STANDPUNT.
De ..Dienst aus Deutschland". aldus het D.N B
meldt het volgende:
..De conferentie der Noord- en Zuid-Amerikaan
sche staten in Havanna wordt door de Duitsche
pers zonder commentaar weergegeven. Ieder po
litiek standpunt wordt zorgvuldig achterwege ge
laten. De conferentie wordt van Duitsche zijde
principieel als een Inter-Amerikaansche aange
legenheid behandeld. In de terughoudendheid der
berichtgeving weerspiegelt zich, naar men in
Berlijn verklaart, het principe van een zuiver
gebruik der Monroeleer. Echter worden in de
Wilhelmstrasse niet die accenten over het hoofd
gezien, die blijk geven van een bijzonder naar
voren komend anti-Duitsch resp. anti-Europeesch
karakter.
Aan den anderen kant echter wordt in Duitsch-
land met dezelfde belangstelling de omstandig
heid opgemerkt, dat zich uit de groep der Zuid-
Amerikaansche staten eveneens belangrijke stem
men doen hooren, die alle Noord-Amerikaansche
monopolistische plannen van de hand wijzen en
de aandacht vestigen op de nauwe verbondenheid
van de Zuid-Amerikaansche staten met Europa
door den historischen oorsprong, de taal en het
economisch belang. Klaarblijkelijk bestaat in
Zuid-Amerika, zoo zegt men in Duitschland. op
grond van de tot dusver bekend geworden stand
punten. een sterk bewustzijn voor de absolute
noodzakelijkheid voor het handhaven van een
economische gemeenschap met de oude wereld
Er kan twijfel over bestaan dat ook het nieuwe
Europa, hoe weinig het zich ook bevoegd acht tot
het geven van politieke raadgevingen aan het
Amerikaansche vasteland, in overeenstemming
met de Zuid-Amerikaansche staten waarde hecht
aan een economische samenwerking en hierbij zijn
goede diensten ter beschikking stelt."
ZONDAGAVOND-SOIREE
weder gewone tijd 811 uur.
(Adv. Ingez. Med.)
Arabisch spreekwoord:
Dit is de beste man die zich verheugt
in den voorspoed van anderen.
Inzameling van Haarlem's Dagblad
voor de nationale hulp aan de
getroffen districten.
Dertigste verantwoording.
Cinema Palace: Opbrengst plaatskaartenver-
koop en collecte op 18 Juli 1940 383 57 Rem
brandt Theater: opbrengst plaatskaartenverkoop
en collecte op 18 Juli 1940 ƒ316.57 W. v. d. W.
ƒ20.—; N. N. ƒ1.—; A. J. B. ƒ20.—: H. J. B.
23.—; Dr. A. A. S. S. f 10.—: B. 10.—.
In totaal zijn thans hij ons blad binnen
gekomen 505 giften tot een bedrag van 6660.17.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze
bureaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37
of overgeschreven worden op onze postgiroreke
ning No. 38810 onder vermelding „Hulpcomité
1940" en onder opgave hoe men zijn gift ver
antwoord wenscht.
GRAVENHAGE 25 Juli. De secretaris-gene
raal. waarnemend hoofd van het departement van
landbouw en visscherij maakt bekend, dat geduren
de het tjjdvak van Vrijdag 26 Juli a.s. tot en met
Vrijdag 23 Augustus a.s. de met „66" genummerde
bon van het algemeen distributiebonboekje recht
geeft op het koopen van een kilogram suiker.
(A. N. P.)
Duitsch legerbericht.
Spoorlijnen en wegen in
Zuid-Engeland bestookt.
BERLIJN. 24 Juli (D.N.B.) Hét opperbevel
van ae weermacht maakt bekend:
„Een duikboot heeft uit sterk beveiligde con-
vooien twee gewapende vijandelijke koopvaar
dijschepen van in totaal 14.000 ton tot zinken
gebracht. Tengevolge van de ongunstige weers
omstandigheden was de bedrijvigheid van de
luchtmacht gering.
In Zuid-Engeland werd een aanval gedaan op
eenige spoorlijnen en wegen, terwijl arsenalen
met bommen werden bestookt.
Bij de bewapende verkenning boven het Ka
naal en aan dc Zuidkust van Engeland zijn on
ze vliegtuigen er door het werpen van bommen
in geslaagd twee voorpostenschepen en een
mijnenveger tot zinken te brengen en een an
der schip te beschadigen.
In cle Noordzee zijn onze vliegers er in ge
slaagd een duikboot tot zinken te brengen.
In^ den nacht van 23 op 24 Juli wierpen Brit-
sche vliegtuigen op verschillende plaatsen in
Noord- en West-Duitschland bommen, zonder
veel resultaat te bereiken. Onze nachtjagers
hebben twee. ons luchtafweergeschut heeft een.
vijandelijk vliegtuig neergehaald. Een eigen
vliegtuig wordt vermist."
FRONTBERICHT.
Het frontbericht van het D.N.B. van Woens
dag luidt als volgt:
„Het is een Duitsch gevechtsvliegtuig weer
eens gelukt een Britsche duikboot te vernieti
gen De dramatische strijd, die in het legerbe
richt van vandaag wordt vermeld, was slechts
kort. Tijdens de gewapende verkenning boven
het noorden van de Noordzee werd op 23 Juli de
duikboot ten oosten van de Schotsche haven
Aberdeen door het Duitsche bombardements-
vliegtnuig ontdekt.
Voor de tegenstander kon onderduiken en
zich in veiligheid brengen liet de aanvaller
zijn toestel dalen tot op 80 meter hoogte en
rekende met drie bommen af met den onder
zeeër. Twee der bommen sloegen kort voor en
achter de duikboot in. cle derde trof het
scheepslichaam vlak achter den toren. Eenige
minuten daarna stak de boeg van de duikboot
uit het water, drie of vier minuten later ver
dween de bodem loodrecht in zee. Het Duitsche
toestel bleef nog geruimen tijd ter plaatse om
uit te kijken naar schipbreukelinggen en even
tueel maatregelen te nemen om ze tc doen ber
gen. Behalve wrakstukken van een reddingboot,
olievlekken en ronddrijvende brokstukken was
echter niets meer te ontdekken".
schen nu geboden wordt en het is goed dat zij er
bij worden aangemoedigd om het nut, de waarde
van hun werk in het volksbelang te zien. Waar
door hun arbeidsvreugde weer zal gaan ontwaken.
In het plan van der. Opbouwdienst is veel meer
opgenomen dan alleen de gedachte netheid, orde,
discipline en toewijding voor eenvoudigen en daarbij
voor de gemeenschap nuttigen arbeid te verrichten.
Er zit de beoefening van sport en iichamelijke op
voeding in, op welk gebied Nederland een grooten
achterstand heeft in te halen. Dat is bekend en
onlangs is op deze plaats al warme instemming be
tuigd met het voornemen, per 1 Januari 1941 het
onderwijs in lichamelijke opvoeding op alle scho
len door te voeren. Er is ook de beoefening van
muziek en zang aan verbonden. Er is tenslotte het
doel, de mannen van den Opbouwdienst te gelege
ner tijd weer een waardige plaats in de gewone
burgermaatschappij te bezorgen. Voorzoover het
beroepen geldt, waarvoor de vakbekwaamheid niet
in het kader van den Opbouwdienst kan worden be
vorderd, is al contact gezocht met fabrieken, werk
plaatsen en vakscholen.
„Er wordt niet aan politiek en kerkelijke pro
paganda bij den Opbouwdienst gedaan", verzekerde
majoor Breunese, die eraan herinnerde dat wfj het
tijdperk van partijpolitiek, dat zooveel reden tot
verdeeldheid gaf, zijn uitgetreden. „De Opbouw
dienst is bedoeld, en dat zal hij ook zijn en blijven,
als een zuiver Nederlandsche organisatie, waarin
gewerkt wordt aan den opbouw van ons dierbaar
Vaderland, waarbij geen verdeeldheid kan worden
geduld". In de vervulling van zijn godsdienstplich-
Reuter meldt: Churchill heeft in het Lager
huis een vraag beantwoord betreffende de vor
ming van de „zwijgende colonne Hij zeide
aat het doel van deze beweging is den strijd aan
te binden tegen deprimeerende en defaitistische
uitlatingen. Nadat men dit denkbeeld in de
practijk had toegepast bleek het minder aan
trekkelijk te zijn. Het maakte redelijke gesprek
ken over den oorlog tusschen loyale personen
onmogelijk. Integendeel, zoo voegde Churchill
eraan toe. de regeering vindt het verheugend als
de oorlogsomstandigheden begrepen en bespro
ken worden, wanneer daarbij geen officieele ge
heimen worden onthuld.
Churchill zeide verder: Wij zijn thans
in een zeer kritieke phase van den oorlog
gekomen. De verdediging is dag en nacht op
haar hoede om een aanval af te weren. In
het Lagerhuis zijn talrijke bepalingen aan
genomen, die aan den ernst van den toe
stand zijn aangepast. In normale tijden
zouden zij met al onze denkbeelden in strijd
zijn.
Ik heb den minister van binnenlandsche za
ken verzocht de veroordeelingen wegens on-
overwogen defaitistische opmerkingen te her
zien en nietig te verklaren wanneer blijkt, dat
geen boos opzet bestond. De regeering wil da-
gelijksche gesprekken niet als overtredingen
beschouwen. Het is alleen onze plicht propa
ganda van defaitistischen aard te onderdruk
ken. Churchill zeide niet te gelooven dat het
mogelijk was de bepalingen inzake deze propa
ganda te wijzigen.
Bollen rooien tusschen de haver. Het belangrijkste werk van de bloembollen
cultuur, het rooien, is thans in vollen gang. Maar ook de haver is reeds opgekomen
op de in bouwland verwerkte bollenvelden.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
1940: 3381 GROENTJES in
ftLEMS DAGBLAD.
een aantal, nietwaar?
En zoo, of nog meer, is het elke
maand.
Het bewijst, welk vertrouwen men
in deze rubriek heeft en ook dat
dit vertrouwen gerechtvaardigd
moet zijn.
