Haarlem's Dagblad
Hardleersche
wielrijders
Bommen op Groningen
Artikelen,-
Terzijde.
DANSSCHOOL KWEKKEBOOM
Land en Water.
58e JAARGANG No. 17516
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij- Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 26 Juli 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Twee dooden en
een zwaar gewonde
GRONINGEN. 26 Juli. In den afgeloopen
nacht zijn bij een bombardement door Engelsche
vliegers bommen neergekomen op een dichtbe
volkte woonwijk, waarbij twintig huizen deels
zwaar deels licht zijn beschadigd. In de Jansen-
straat is door twee voltreffers aanzienlijke schade
aangericht, waarbij een man is gedood. Een derde
bom viel in de Rozensteinlaan, waarbij een kind
van 11 jaar om het leven kwam en een ander
kind zwaar gewond is. Een bom die op een weide
terecht kwam veroorzaakte door luchtdruk schade
aan negen huizen in de nabije Rozensteinlaan.
In de omgeving van de stad zijn een aantal
niet-ontplofte projectielen neergekomen. Daar
men niet weet of men met tijdbommen te doen
heeft is de omgeving afgezet. Eenige lichte bran
den konden in korten tijd worden gebluscht.
Ook op andere plaatsen van het land zijn En
gelsche bommen neergekomen. De schade beperkt
zich daar tot eenige gedoode koeien, gebroken
vensterruiten en dakpannen.
(A.N.P.)
Het Argentijnsche standpunt inzake
afstand van Amerikaansche
gebieden.
HAVANNA, 26 Juli. Argentinië heeft be
sloten op de Pan Amerikaansche conferentie een
verklaring voor te stellen met betrekking tot de
Europeesche koloniën in Amerika, in welke ver
klaring de tegenstand van de Amerikaansche mo
gendheden tegen den afstand van deze gebieden
aan andere Europeesche mogendheden tot uitdruk
king komt en waarin voor een dergelijk geval voor
zien wordt in een consultatie tusschen de Ameri
kaansche repubuieken over de instelling van een
collectief mandaat. (United Press).
De Amerikaansche vliegtuig-
leveranties aan Engeland.
Extra-levering van 3000 toestellen per maand.
Het D.N.B. verneemt uit Washington: De minister
van financiën, Morgenthau, heeft, naar Associated
Press meldt, medegedeeld dat de regeering der
Vereenigde Staten zich verplicht heeft Engeland
op alle manieren te helpen en het per maand 3000
militaire vliegtuigen te verkoopen buiten de reeds
vroeger geplaatste opdrachten. Voor dit doel zullen
groote fabrieken worden gebouwd. Engeland heeft
beloofd de kosten van het bouwen en de productie
te betalen. De Engelschen schijnen, zoo voegde Mor
genthau hieraan 'toe, over rijkelijke geldmiddelen
te beschikken, daar de hiervoor benoodigde bedra
gen geweldig zijn. De Engelschen hebben een on
middellijke actie verlangd ten einde in de jaren
1941 en 1942 per maand drie duizend vliegtuigen te
krijgen.
Beroep op President Roosevelt.
Van het Comité ter totstandkoming van een
vredesconferentie in Den Haag.
AMSTERDAM, 26 Juli. (ANP) Het Nederlandsche
Comité ter totstandkoming eener internationale
vredesconferentie in Den Haag heeft net volgende
telegram aan President Roosevelt gezonden:
,,Wij doen een beroep op u om gedachtenwisse-
ling voor eervollen vrede tusschen Engeland en
Duitschland tot stand te brengen. Wij bidden u al
les te doen om een vernietiging van een der twee
broedervolken te voorkomen in naam der men-
schelijkheid."
De hittegolf in Amerika.
Nog steeds stijgt het aantal slachtoffers.
NEW-YORK. 26 Juli. (D.N.B.l. De hittegolf
ln de Vereenigde Staten maakt steeds meer
slachtoffers. Tot dusver zijn 150 menschen aan
een zonnesteek overleden. 214 menschen zijn
bij het baden verdronken.
U bent dom, als U nog niet weet. hoe geweldig
GEZELLIG het lederen ZONDAGAVOND in
„DE LEEUWERIK" is.
KOM en DANS!!
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 10 PAGINA'S.
R. P.: Land en water. pap. 1
Thee met.... leverworst. pag. 3
Flitsen: Binnen blijven. pag. 3
Criticus: Motoren daverden in het
Stadion; Zwartepoorte wint den
stayerstïtel. pag. 4
De geheime taal der Oostersche ta
pijten. pag. 4
De wereldoorlog en de oorlog van nu jj
pag. 6
Voor de Vrouw pag. 6
H. D. Vertelling: De verhuizing van
meneer Kruimel. pag. 7
K. de Jong: Opera-concert der
H. O. V. pag. 9
G. J. Kalt: Orgelbespeling in de
Ned. Herv. Kerk te Bloemendaal. g
pag. 9 |t
Laatste Berichten op pagina 8 S
^mÊÊÊmÊKÊmÊKmwMKvtmnmMÊmmMmmÊJ
Achttien jeugdige inwoners en inwoonsters van Wageningen zijn Donderdag te Ilpendam aangekomen, waar ze gastvrij ontvangen
werden. De burgemeester, de heer W. A. van Oorschot bracht de kinderen persoonlijk per boerenwagen naar de plaats van bestemming.
(Bij liet natuurhistorisch museum
Het Tinholthuis te Santpoort is op
initiatief van eenige natuurvrien
den een bloemenschuur ingericht
als spinnerij voor zesduizend zijde
rupsen.)
'k Weet niet hoe u het beoordeelt,
Ik vind dit een prachtig voorbeeld
Van die vrienden der natuur;
Zijderupsen zijn merkwaardig
En zij spinnen vlug en vaardig,
Zij aan zij en uur na uur.
Het kan u, dat laat zich hooren,
Als gedachte niet bekoren,
Dat gij 't „spinhuis" in zoudt gaan;
Maar in dit soort, waarde vrinden,
Is iets intressants te vinden
En dat trekt u mooglijk aan.
't Is wel aardig deze zijde
Zoo ter zijde 'n blik te wijden.
Ga er heen met uw gezin;
Laat u even zijwaarts leiden,
Door een zijpad in te rijden
En aan 't eind de zijdeur in.
Ik durf reeds bij voorbaat zeggen,
Dat g' er iets op zij zult leggen,
Zij 't geen rups en ook geen „pop";
Maar gij zult er zij bij spinnen,
Door er kennis bij te winnen.
Zijdelings steekt gij iets op.
P. GASUS.
ZONDAGAVOND-SOIREE
weder gewone tijd 811 uur.
(Adu. Ingez. Med.)
Laatste ernstige
waarschuwing
De Commissaris van Politie te Haarlem richt
hiermede een laatste waarschuwing tot de wiel
rijders. stipt de hand te houden aan de verkeers-
voorschriften. Dit betreft voornamelijk het wiel-
rijden zoover mogelijk rechts van den weg en het
tijdig geven van een teeken bij verandering van
richting.
Tegen deze voorschriften, die er ln de eerste
plaats zijn voor de veiligheid van de wielrijders
zelf. wordt nog herhaaldelijk gezondigd: daarom
heeft de Commissaris van Politie thans aan het
politiepersoneel opgedragen, zeer streng toe te
zien op de naleving van deze voorschriften en bij
overtreding zonder pardon proces-verbaal op te
maken.
Men zij gewaarschuwd!!
Overtreding wordt zwaar gestraft!!
Duitsch leger bericht.
Groote belangstelling voor de
Nederlandsche Unie.
's GRAVENHAGE. 25 Juli. - Welke weerklank
het goede Nederlandsche appèl van het drieman
schap der Nederlandsche Unie gehad heeft in de
harten van vele goede vaderlanders is vandaag
gebleken op het voorloopige kantoor der Unie
aan de Alexanderstraat 20. waar de lijsten voor
adhaesiebetuiging ter teekening liggen. In den
ochtend was de toeloop zoo groot, dat zich voor
het gebouw een file vormde. Het nog geringe
personeel kwam handen te kort om de groote
stapels telegrammen met aanmeldingen en bewij
zen van instemming uit het geheele land te orde
nen. (A.N.P.)
Aanvallen op Britsch scheep
vaartverkeer en industrie
installaties.
BERLIJN, 25 Juli (D.N.B.) Het opperbe
vel van de weermacht maakt bekend'.
„Bij een aanval op de Engelsche Zuidkust
heeft een van onze motortorpedöboóten, ten zui
den van Portland, met een torpedo een gewa
pend vijandelijk koopvaardijschip van 18.000
br. r. t. tot zinken gebracht.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben, on
danks den slechten weerstoestand, het Britsche
scheepvaartverkeer ui het Kanaal' en aan de
kust van Oost-Enegeland aangevallen, evenals
industrie-installaties in Zuid-Óost-Engeland en
Schotland.
Naar reeds bekend gemaakt is daarbij een
convooi van 5 koopvaardijschepen met een to
talen inhoud van 17.000 br. r.t. vernietigd. Bo
vendien kregen nog drie verdere koopvaardij
schepen zoo zware bomtreffers, dat zij wel als
verloren kunnen worden beschouwd. Aangeval
len werden verder o.m. de vliegtuigfabrieken
van Vickers bij Weybridge. waar op het fa-
brieksveld vier vijandelijke vliegtuigen op den
grond vernield werden, verder industrie-instal
laties bij Great Yarmouth en bij Glasgow. Bij
den aanval op de Britsche convooien kwam het
op verschillende plaatsen tot hevige luchtge
vechten tusschen onze en Britsche jachtvlieg
tuigen, in den loop waarvan 6 vijandelijke vlieg
tuigen werden neergeschoten.
In den nacht van 24 op 25 Juli hebben vijan
delijke vliegtuigen wederom vluchten ge
maakt naar Noord-Duitschland. Schade werd
door bomaanvallen niet aangericht. De totale
verliezen van den tegenstander bedroegen gis
teren tien vliegtuigen, zes daarvan werden bij
luchtgevechten, vier op den beganen grond ver
nield. Zes eigen vliegtuigen worden vermist".
FRONTBERICHT.
Het frontbericht van het D.N.B. van Don
derdag luidt als volgt: De Duitsche snelle boo
ten hebben de laatste weken herhaaldelijk kun
nen bewijzen dat zij buitengewoon geschikt zijn
voor den oorlog ter zee. Zooals het legerbericht
van vandaag meldt hebben zij thans een nieuw
succes van bijzondere beteekenis behaald. Zij
zijn er in geslaagd aan de Britsche Zuidkust ter
hoogte van Portland een zwaar gewapend
vijandelijk koopvaardijschip van 18.000 ton met
torpedo's tot zinken te brengen. Het ligt voor de
hand. dat juist voor de snelle booten het bezit
van de Fransche Kanaal- en Atlantische kust
bijzonder voordeelig is. Zij kunnen daardoor
opereeren in de wateren, die tevoren slechts
konden worden bereikt door de Duitsche
duikbootvloot in verre tochten. Ook de lucht
macht heeft, in weerwil van het zeer slechte
weer, den handelsoorlog tegen Engeland kun
nen voortzetten".
Bestrijding van de
aardappelziekte noodig.
4
De Plantenziektekundige Dienst deelt mede,
dat thans op zeer veel plaatsen in het aardap
pelloof de gewone, aardappelziekte, veroor
zaakt door de zon, phytophthora infectans op
treedt.
Het is daarom met het oog op onze voedsel
voorziening zeer gewenscht, ja noodzakelijk,
dat de aardappelen ten spoedigste met de be
kende Bordeauxsche of Bourgondische pap of
een der vervangmiddelen daarvan worden be
spoten.
Wie deze middelen niet kent kan daarovei
nlichtingen inwinnen bij den Plantenziekte-
kundigen Dienst te Wageningen en de bij de
zen dienst werkzame ambtenaren, zoomede
bij de rijksland- en tuinbouwconsulenten.
De aardappelziekte veroorzaakt op de blade
ieren zwarte rottige plekken. Door de bespui-
•;ng met calciumarsenaat tegen den Colorado-
terver ontstaan zulke vlekken niet.
Men kan calciumarsenaat met Bordeauxsche
n Bourgondische pap vermengen en aldus c'e
oespuitingen tegen aardappelziekte en tegen den
Coloradokever combineeren.
(A2LP.)
Fransch schip, met 1300 militairen
aan boord, getorpedeerd.
Duitschèrs wijzen Engelsche
beschuldiging af.
Britsche verantwoordelijkheid vastgesteld.
Het D. N. B. meldt: De Engelsche minister
van Marine, Alexander, heeft in het Lagerhuis
verklaard dat een Duitsch oorlogsschip het
Fransche stoomschip „Meknes", dat met 1300
Fransche officieren en soldaten op weg was van
Engeland naar Frankrijk, getorpedeerd heeft.
De Fransche regeering was, naar Alexander
verklaarde, van het transport in kennis gesteld
zoodat zij bij de Duitsche regeering om een
vrijgeleide kon verzoeken. Het schip voerde de
Fransche vlag, die ook op de zijden van het
schip was geschilderd. Dit schip was, naar
Alexander zeide, identiek met het schip van
18.000 ton waarvan in het Duitsche legerbe
richt gemeld wordt, dat het tot zinken was ge
bracht
Naar aanleiding hiervan wordt van bevoegde
zijde aan het D.N.B. medegedeeld: Het ligt in
de lijn van de Engelsche tactiek dit voorval
als propagandamiddel tegen Duitschland te
gebruiken. Het „Kleine" verschil tusschen het
door Duitschland tot zinken gebrachte schip
van 18.000 ton en de uit elk scheepsregister
blijkende tonnage van de „Meknes" welke
slechts 6000 ton bedraagt, speelt natuurlijk
voor den heer Churchill geen rol
Het is algemeen bekend dat de Britsche ad
miraliteit reeds eenigen tijd geleden liet mede-
deelen dat Engeland alle Fransche koopvaar
dijschepen in beslag zou laten nemen om ze on
der Bntsche vlag te laten varen.
Die Fransche schepen, welker Fransche be
manning zich voor den dienst ter beschikking
stelde, moesten onder Fransche vlag varen.
Naar aanleiding van deze officieele mededee-
ling moest de Duitsche regeering natuurlijk
door den wapenstilstand ter kennis van de
Fransche regeering brengen dat Duitschland
onder deze omstandigheden ook de onder Fran
sche vlag varende koopvaardijschepen van den
23sten Juli af als vijandelijke schepen moest
behandelen en dat de Duitsche oorlogsschepen
dienovereenkomstige bevelen hadden ontvan
gen. Voor schepen, die in dienst of in opdracht
van de wettige Fransche regeering zouden va
ren, was een speciale regeling getroffen. Het
was in verband hiermede plicht der Britsche
regeering geweest de Fransche regeering er
van te verwittigen dat het voornemen bestond,
Fransche soldaten terug te transporteeren en te
wachten op een antwoord, waaruit bleek of het
gevaarlijke transport door het operatiegebied
ter zee op een vrijgeleide kon rekenen. In dit
verband moet uitdrukkelijk worden vastge
steld dat de Duitsche regeering van zulk een
Engelsche aanvrage nooit iets bekend geworden
is. Het lijdt derhalve niet den geringsten twij
fel dat de volle verantwoordelijkheid voor deze
gebeurtenis enkel en alleen de Britsche regee
ring zelf treft. Zij heeft weer eens den dood
van Fransche soldaten, die op dit schip naar
hun vaderland terug willen keeren, op haar ge
weten. Want de Britsche regeering kent zeer
goed het gevaar, dat het varen in de Britsche
kustwateren tegenwoordig met zich meebrengt.
Het geval van het s.s. „Meknes" vormt derhal
ve de voortzetting van de snoode traditie, die
met het geval van de „Athenia" begon en in
Oran haar hoogtepunt vond.
Ondergang van de „Lancastria".
Van 5300 opvarenden van het Engelsche schip
2477 gered.
GENéVE. 26 Juli. fD.N.B.i. Met aanzienlijke
vertraging deelt Reuter mede dat thans gemeld
kan worden, dat op 17 Juni het passagiersschip
„Lancastria" van de Cunard White Star Line ter
hoogte van St. Nazaire door Duitsche vliegtuigen
gebombardeerd en tot zinken is gebracht. Aan
boord bevonden zich ongeveer 5300 personen,
waarvan er 2477 gered zijn. Volgens verdere be
richten over dit achteraf toegegeven verlies
diende de ..Lancastria" als transportschip voor
de evacuatie van die Britsche troepeneenheden,
die als achterblijvers in de groote vlucht over
Duinkerken, vla St. Nazaire naar Engeland zou
den terugkeeren. De troepeneenheden aan boord
van het schip waren voornamelijk speciale com
mando's en étappen troepen.
LOFZANG OP HET POLDERLAND.
Dezer dagen heb ik weer eens een langen roei
tocht gemaakt. Het was in de omgeving van Leiden,
waarvan sommige menschen beweren dat er niet
veel moois in is. Pas heeft een het mij nog gezegd.
Niet veel moois! Ei- namen veertig roeiers en
roeisters in twaalf gieken en wherries aan dien
tocht deel en na afloop was de lofzang algemeen.
Ik breng hem hier dan ook alleen maar wat verder,
in mijn eigen woorden en in dankbare herinnering.
Alle niet-Leidenaars onder de deelnemers aan dien
tocht hebben de leden van „Die Leythe"'benijd om
hun prachtige veelheid en afwisseling van woel
water". Maar bovendien hebben wij allen opnieuw
gevoeld hoe mooi en kleurrijk en levend dit Hol-
land-van-ons-allen is. Hoe eigen en vertrouwd,
hoezeer behoorend bij onzen volksaard. Dit zien en
genieten wij niet slechts als bewonderaars van het
schoone maar in het bewustzijn: het is in ons
zelf, wij beleven er de kleur en de schittering en de
intimiteit van zooals geer; ander dat ooit zou kunnen
doen.
Ik heb herinneringen behouden aan een smalle
vaart tusschen vlakke weiden, die vol waterlelies
was en waarop windvlagen net water telkens op
joegen ip kleine van zonlicht schitterende golven.
En steviger moesten wij dan aan stuurboord halen
om niet aan lager wal te belanden en daarmee zoo
veel waterlelies te verpletteren. Want zij die de
roertouwen hanteerden poogden voortdurend het
midden te hqjiden ondanks den sterken zijwind,
om al die bloemen te sparen.
Er leven andere herinneringen aan een klein dorp
was het Hoogmade? dat vlak op het wateï
scheen te liggen in kleine bosschages en vol pit
tige, kleurige kleine huizen was met een stillen,
slanken, donkeren kerktoren die daar ernstig uit
oprees als wilde hij dat spëelsche kleine dorp een
rustiger en ernstiger aspect geven. Als. sprak hij d«
naderenden toe: „Hier ben ikhiér woont niet
alleen al die intieme kleine kleurigheid, hier wonen
ook de rustige, stevige Hollanders die haar gemaakt
hebben en die eigenlijk veel te ernstig zijn om een
speelschen indruk-te maken. Kijk dus ook naar mij".
Dan was er Rijpwetering. Ik kende het wel van
vroeger maar het verrukte mij opnieuw. Het is het
kleurigst van alle dorpen en vol kleine bruggen.
Met de lichte slanke booten van de roeivereenigin-
gen hebt ge nog alle stuurmanskunst en handig
heden met riemen noodig om er doorheen te kunnen
varen. Maar ge denkt heelemaal niet aan tijdver
lies, want het is winst dat ge uw oogen den kost
kunt geven aan zooveel intieme bekoorlijkheid.
Natuurlijk zijn we op de Kaag geweest. Er was
Kaagweek en een echte, want het woei hard tot
vreugde der zeilers en toen wij van de Koppoel op
het Zweiland kwamen rolden de bruisende golven
ons tegemoet, recht op den boeg aan, en moesten
wij hangen aan onze slanke lichte riemen. Maar
daar was een feestelijk gevoel van echte Holland-
sche sport en onze boot die even Hollandsch,
den naam van een stoomgemaal draagt bewees
weer haar goede bouwljjnen en sneed niet door den
golf i maar gleed over de deining heen. Wij
maakten weinig of geen water, als we maar recht
in den wind bleven. Een enkel golfje brak op een
outrigger en spoelde wat water binnen. En de Kaag,
vol vlaggen en vol zeilen, vol van die wonderlijke
verscheidenheid van klasse-jachten en fantasie-
scheepjes die ge alleen in ons land vindt, van jollen
en tjotters en Vrijbuiters en de nieuwe „Valken"
tot trotsche 45 quadraat-meters en indrukwekken
de boeiers toe, was op haar schoonst en levendst.
Als immer. Wij voelden ons er thuis. Als Hollan
der voelt men zich zoo thuis op de meren in den
polder, vooral als het hard waait en de golven hoog
gaan en de wolleen jagen en de zon even wegsschuilt
om een regenbui zijn kans te geven, maar dan weer
terugkomt, door een feilen windvlaag begroet. Sa
men glijden ze over het rulle watervlak: het licht
en de vlaag, Mat het fonkelt en bruist tegelijk.
Maar ik moet ook nog denken aan de stille statig
heid van het oude daar bij het vergulde Warmonder
Hek, aan de geur van teer bij een rommelige
scheepswerf waar een schip in aanbouw zijn slanke
romp liet bewonderen, aan de intieme oude gracht
jes en bruggen van Leiden, dat zelf zooveel moois
heeft en zoo diep-Hollandsch is.
Wij hebber! veel om trotsch op en blij mee te zijn.
R. P.
Engelsch convooi lijdt ernstige
verliezen.
Elf koopvaardijschepen bij vliegeraanvallen tot
zinken gebracht.
Het D.N.B. meldt: Duitsche gevechtsvliegtui
gen en duikbommenwerpers hebben Donderdag
middag en Donderdagavond in het Kanaal we
derom een belangrijk succes behaald. Volgens
de tol dusver ontvangen berichten werden van
een door zee- en luchtstrijdkrachten krachtig
beschermd Britsch convooi van 23 schepen, elf
koopvaardijschepen met een totale tonnage van
43.000 br.t. tot zinken gebracht. Drie andere
koopvaardijschepen van in totaal 12.000 br.t.
geraakten in brand of werden zoo ernstig be
schadigd dat zij als totaal verloren kunnen wor
den beschouwd. Bovendien gelukte het, een
modernen Britschen torpedojager in brand te
werpen en een andere ernstig te beschadigen.
Ambassadeur Kennedy naar
Amerika terug?
STOCKHOLM. 26 Juli (D.N.B .i. Naar
Dagens Nyheter" uit Londen meldt zou de
Amerikaansche ambassadeur te Londen,
Kennedy, binnenkort vertrekken. Naar verluidt
zou hij den persoonlijken wensch geuit hebben
een post in Amerika zelf te krijgen.