Haarlem's Dagblad
Wilskracht en Genie.
Molenwerk.
Meer taxi's en huurauto'
in Haarlem.
Nationale inzameling
1940.
Laatste waarschuwing aan
de fietsers te Haarlem.
Bedreigde zwervers.
Passagiersschip
aangevallen.
ActikeCen
58e JAARGANG No. 17521
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij. Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Sonïïercfag 1 Augustus 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3 25. franco per post 3 55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ015 Groentjes zie rubriek.
Dat was de titel van een echt jongensboek, een
j boek over de loopbaan van den grooten Ameri-
kaanschen uitvinder Thomas Alva Edison, dat
mij uit mijn jonge dagen levendig is bijgebleven.
Het vertelde in eenvoudige taal hoe een jongen uit
een arm gezin, die niets „mee had" dan zijn gaven,
die hij trouwens langzamerhand zelf moest gaan
beseffen en ontwikkelen en die niemand in hem
vermoedde of aanmoedigde, er kwam door zijn
enorme wilskracht. Want die was de hoofdzaak
daarom stelde de titel deze eigenschap ook voor
het genie. Veel later heeft Edison zelf verklaard
dat de transpiratie zich tot de inspiratie verhield
als 95 tot 5% en daarmee den titel van den Hol-
landschen schrijver ik geloof dat het Stamperius
was toegelicht in een vorm die tot een blijvend
kernwoord is geworden. Dat moet velen herinnerd
hebben aan dat jongensboek. Mij bracht het inder
tijd de eerste openbaring van het feit, dat het
genie niet een vrucht was die de daarmee begif
tigde, zeldzame stervelingen maar te plukken
hadden om verder in roem, eer en zelfvoldoening
te leven, maar dat zij een leven van harde, stugge
spanning, gedreven door enorme wilskracht, moesten
leiden om aan de gaven, hun geschonken te be
antwoorden en zich die waardig te toonen. Andere
levenshistories van geniaal-begaafden bevestigen
dat. Van hun wilskracht, moed, energie wordt meer
gevergd dan van die van gewone menschen. Het
is geen rijpe appel om te plukken die de Schepper
hen zoomaar in den schoot heeft doen vallen: het
is een zware en verantwoordelijke opdracht, hun
toevertrouwd. En velen hunner hebben die zelfs
uitgevoerd zonder, zooals Edison, het ooit bij hun
leven tot roem en eer te brengen. Die kwamen pas na
hun dood, zooals ieder nog pas heeft kunnen lezen
bij de herdenking van het moeilijke, tragische
leven van een onzer grootste schilders: Vincent
van Gogh, die ook zulk een onvermoeide wils
kracht heeft moeten ontwikkelen om zijn genie
tot rijpheid te brengen.
Wilskracht en genie vereend brengen niet slechts
enkelingen maar ook volkefi tot groote hoogte en
worden van hen vereischt, willen zij zich hun op
dracht waardig toonen. Een opdracht, die zij van
hun voorgeslacht hebben geërfd. Zoo is het met ons
volk in deze moeilijke tijden. Mijn gedachten zijn
naar dat boekje over Edison gegaan, dat boekje dat
mij in mijn jongenstijd zoo trof dat ik er allerlei
détails steeds woordelijk uit onthouden heb, nu wij
zoo bezig zijn met de taak die ons volk wacht.
Dat heeft veel meer te vervullen dan een kort men-
schenleven. Het moet zijn wilskracht in stand
houden door de eeuwen en de elkaar opeenvolgende
geslachten heen. Maar het bezit, evenals de enkelen
onder zijn zonen die daarmee begiftigd worden, het
genie. En het is een grooter, veelzijdiger genie dan
ooit den enkeling ten deel kan vallen,, zooals het dan
ook wel bewezen heeft in zoo velerlei daden, die ik
niet hoef op te sommen want wij kennen ze allen
en zijn er trotsch op. Het bezit ook de wilskracht
om groote tegenslagen te boven te komen en on
/ermoeid door te zetten naar zijn doel. En het is die
vilskracht-in-vereeniging, waarop in dezen tijd
Veer een beroep wordt gedaan, dat zal worden
rervuld. In het leven van een mensch, ook in dat
an den met wilskracht en genie begaafden mensch,
n er oogenblikken van moedeloosheid, van twij-
1, van inzinking. In het leven van een volk kun-
m dat perioden zijn, waarin verdeeldheid de ver
melde wilskracht scheurt en verzwakt. Maar als
n de tegenslag komt doet het oude karakter zich
er gelden, schijnen groote moeilijkheden geringer
1 in dien tijd van twijfel allerlei kleinere waren,
dt met zich tezamen aan en overwint men.
hebben onze voorouders gestreden tegen
zee en hun land gewonnen. Zoo kunnen wij
t opnieuw, omdat de wilskracht en het génie beide
en in het Nederlandsche volk.
ür zijn in dezen tijd velerlei uitingen geweest die
it bewezen hebben. Velen uwer moet het evenals
ij getroffen hebben met hoeveel kalmte en zelfs
••tige opgewektheid zooveel menschen, die plot
ing een grooten of betrekkelijken welstand ver-
iren hebben, die ineens voor een berg van moei-
jkheden geplaatst zijn die zij enkele maanden
»'eden volstrekt niet voorzien konden, hun nieu-
D toestand beschouwen. Ik heb er ontmoet die tot
^Vaarst getroffenen behoorden. En hun vitali-
hun durf, waren opwekkend. Zij pakten op-
,uw aan, met frisschen moed. Dat hebben wij alle-
tal te doen, allen en vooral gezamenlijk. De wils-
*cht om eenheid te bereiken zit in ons volk en
s*om zal zij bereikt worden. Hoe eerder en hoe
per wij ons van deze schoone gemeenschappe-
re gaven weer allen tenvolle bewust worden, hoe
»eller het bereiken zal zijn. Daar liggen grondslagen
5 ons volk, die menig ander het terecht benijdt.
Wij moeten ons van deze diepe waarheid bewust
Ün en ik hoop daarom dat zij door velen en veel-
uldig aan de menschen voorgehouden zal wor
sen. Het zijn geen leege phrasen, geen schoone
'oorden slechts, maar werkelijkheden die de
•odige geestdrift zullen wekken om moeilijkhe-
n te dragen, oude sleur te overwinnen, nieuwe
gemeenschappelijke daadkracht te aanvaarden en
daarbij afstand te doen van onnoodig en tijdroo-
vend onderling gecritiseer over de middelen om het
doel te bereiken. Wij zullen weldra geen tijd meer
hebben voor overbodig gepraat en geen lust ook.
Het werk zal alle aandacht vragen. R. P.
Konoye over de nieuwe Japansche
politiek.
TOKIO, 1 Augustus. (Domei) Gelijk met het
Uitvaardigen van de nationale regeeringspolitiek
heeft de minister-president Prins Konoye aan de
pers verklaard dat deze politiek den grondslag
vormt der concrete maatregelen welke de regee
ring wil uitvoeren en de richting van het optreden
der regeering aangeeft. De regeering wijdt de
grootste aandacht aan de coördinatie en samenwer
king tusschen het bestuur en het opperbevel. De
regeering gaat thans de nationale verdediging aan
vullen en de buitenlandsche politiek vernieuwen
teneinde het hoofd te bieden aan den nieuwen in
ternationalen toestand en een nieuwen krachtigen
•tructuur in het land zelf op te bouwen.
(Het denkbeeld wordt gepropa
geerd, om de vaderlandsche wind
molens zooveel mogelijk te benutten
voor het vermalen van graan).
Ik ben leek, ook in die zaken.
Maar dat men in Nederland.
Molens weer gaat dienstbaar maken,
Ligt mijns inziens voor de hand.
Als men brandstof moet beperken
En er goede molens zijn,
Zet men die aan 't medewerken,
Dat ligt, dunkt mij, in de lijn.
Daarmee kan men brandstof sparen,
Bovendien, zoo lijkt het mij,
Dragen onze molenaren
Graag hun molensteentje bij.
Het is koren op hun molen
En de wind waait elk .seizoen,
Dus het lijkt mij aanbevolen
Daarvoor een pleidooi te doen.
Zijn wij bij het voordeel halen
Dan een beetje van de kook?
Laat de molens melig malen,
Het kan toch geolied ook.
Niemand zegt toch, laat maar waaien
Of is voor dit voordeel blind,
Laat de molenwieken draaien,
Door de wind en als de wind.
Veertig wagens op den weg.
De tariefverhooging gehalveerd
Voor de taxi's in Haarlem is een grooter kwarr-
tum benzine beschikbaar gesteld dan tot nog toe het
geval was, met het verblijdend gevolg dat het aan
tal van deze wagens, dat in onze stad rijdt, van 6 tot
14 uitgebreid wordt. Dit beteekent dus meer dan een
verdubbeling. Relatief zullen deze 14 taxi's meer
kunnen rijden dan het 6-tal tevoren (want daar
voor is de benzine toereikend genoeg) zoodat de
auto's practisch den geheelen dag op straat kunnen
zijn. Dit is een belangrijke verbetering, temeer waar
ook het aantal huurauto's, dat rijden mag, aanzien
lijk verhoogd is, namelijk van 6 op 26 komt.
In totaal zijn dus 40 wagens, taxi's en huur-
autos, ter beschikking van het publiek.
Wat de tarieven betreft, die met 100 pet. opge
slagen waren, deze worden teruggebracht tot een
opslag van 50 pet. B. en W. van Haarlem hebb
deze wijziging van tarieven, waarom de Amsterdam-
sche Rijtuig-Maatschappij en de Vereenigde Onder
nemers-Verhuur uit de garage te Haarlem naar aan
leiding van de gunstige benzinetoewijzing der Ver-
keersinspectie verzocht hadden, goedgekeurd.
Voor het Haarlemsche publiek is een en ander
zeer zeker verblijdend nieuws!
Onze inschrijving thans gesloten.
Het Haarlemsche totaal nadert
70.000.
Hierdoor deelen wij mede, dat wij hebben
besloten de inschrijving van Haarlem's Dagblad
voor de Nationale Inzameling 1940 thans te
sluiten. Het geheele door ons blad ontvangen
bedrag van ƒ7053.85 is thans overgemaakt inclu
sief de hieronder nog vermelde posten. Mocht
nog een enkele reeds onderweg zijnde bijdrage
ons nog bereiken, dan zullen wij ook deze natuur
lijk nog doorzenden, maar wij verzoeken den
genen, die zich alsnog geroepen voelen, voor dit
groote en mooie doel een gift in geld af te
staan, deze niet meer aan ons te zenden, maar
rechtstreeks aan het Comité Nationale Inzame
ling 1940 te Den Haag, Postgiro No. 388000.
Wij hebben heden nog te verantwoorden
J. de R. 25.—: A. N. V. V. B. 254.68; M. B. 5.—.
Deze bijdragen brengen dus het totaal der bij
Haarlem's Dagblad gestorte giften op ƒ7053.85.
Naar wij vernemen komt door deze toevoeging
het totaal van alle door Haarlem voor dit doel
geofferde bedragen op ongeveer ƒ70.000.—.
De „Matterhorn van de Andes"
bedwongen.
Duitsche bergbeklimmer bereikt den top van de
Condoriri.
Het D. N. B. meldt uit Buenos-Aires, 31 Juli: De
Duitsche bergbeklimmer Wilfried Kührn is er vol
gens een bericht uit La Paz in geslaagd om voor den
eersten keer den 5800 meter hoogen Condoriri, de
Matterhorn van de Andes" te bedwingen. Tot aan
het op 150 meter onder den top naar alle richtingen
in een hoek van 75 graden hellende rotsmassief werd
Kühm vergezeld door den Duitscher Heinz Gahrmann
Het laatste deel van den scherpen bergkam werkte
hij zich alleen naar boven. Aan Kühm is het, zooals
bekend is, gelukt als eerste den Hlimani van La Paz
uit, waar de gevaarlijkste helling van dezen berg
ligt, te bestijgen. Vroeger heeft hij den moeilijksten
berg in Ecuador, den Iliniza en den 6318 meter hoo
gen Chimbora zoo bestegen.
Aantal lesuren bij V.H.O. en M.O.
tot 30 beperkt.
Naar het A.N.P. verneemt zijn thans de
nieuwe lesroosters voor het Middelbare en
gymnasiale onderwijs samengesteld en is
de publicatie daarvan binnenkort te ver
wachten.
Bedroeg het aantal lesuren op de hoogere
burgerscholen en gymnasia tot heden gemid
deld 33 per klasse, de nieuwe rooster brengt
dit aantal terug tot gemiddeld 30.
Bij informatie werd ons aan het departement van
Onderwijs medegedeeld, dat
de vermindering van het aantal lesuren zal
gelden voor alle H.B.S.en en Gymnasia, dus ook
voor de openbare Haarlemsche onderwijsinrich
tingen, al krijgt Haarlem daarvoor geen rijks
subsidie.
Pas over eenige dagen wordt bekend gemaakt
welke vakken voor wijziging van het aantal lesuren
in aanmerking komen.
Eerbiedigt de
verkeersregels
De laatste dagen zijn de wielrijders bij herhaling
gewaarschuwd stipt de hand te houden aan de
verkeersregels, speciaal ten aanzien van het zoover
mogelijk rechts van den weg rijden en het tijdig
geven van een teeken bij richtingverandering.
Niettegenstaande deze waarschuwingen moest de
politic gisteren nog vele personen verbaliseeren
wegens het plegen van genoemde overtredingen.
De Commissiaris van Politie te Haarlem verzoekt
ons thans den wielrijders er op te wijzen dat zij
zich niet alleen bloot stellen aan een zware straf,
maar dat tevens, wanneer er aan deze overtredingen
niet onverwijld een eind komt, maatregelen zullen
worden getroffen waardoor het geheele wielrijdende
publiek ernstig zal worden gedupeerd.
Laten de wielrijders dus in aller belang deze
laatste waarschuwing ernstig ter harte nemen!!
De duiven van Venetië en Keulen zijn alom be
kend omdat zij het stadsbeeld zoo schilderachtig
verlevendigen. Den laatsten tijd zijn ook te Haar
lem eenige groepen wilde duiven gekomen, waarvan
de meeste nestelen in de St. Bavo op de Groote
Markt of in het M.T.S.-gebouw in het Kleverpark.
Niemand weet waar de dieren vandaan gekomen
zijn. Vermoedelijk zijn de duiven hun hok kwijt
geraakt, zoodat zij gedwongen waren een nieuw
onderdak te zoeken. Zij vonden het eerst misschien
vreemd geen eigenaar meer te hebben die voor hun
eten zorgde, maar het later gekomen duivengeslacht
vond die vrijheid al weer heel gewoon. De duiven
streken neer op de Groote Markt en in het Klever
park en de omwonenden zorgden voor eten.
In het klein het San Marcoplein van Venetië en
het plein voor den Dom te Keulen.
De duiven werden onze gevederde vrienden. Te
midden van ons stadsrumoer toonden zij ons wat
rust en vertrouwen is. Van niemand vreesden zij
eenig kwaad: zelfs de straatbengel was hun vriend,
die zijn stuk brood, graag met hen deelde. De dieren
aten uit de handen der voorbijgangers.
Maar toen kwam de oorlog, die ook deze vredige
rust in hel duiven-wereldje verstoorde. Duiven
worden veel gebruikt als overbrengers van bood
schappen. Vandaar dat de Duitsche bezettings-auto-
riteiten het bevel uitvaardigden: er mogen geen
duiven meer vliegen. Wie duiven heeft moet die
vast houden en alle duiven die los rondvliegen moe
ten gedood worden.
Daarmee was ook het lot bezegeld van de duiven
op de Groote Markt en van het Kleverpark. De
Commissaris van Politie, de heer E. H. Tenckinck,
staat bekend als een duivenvriend bij uitnemend
heid. Elk jaar opent hij de groote duivententoon-
stelling die hier ter stede gehouden wordt. Maar
nu moest hij het bevel geven: de duiven op de
Groote Markt en het Kleverpark moeten gevangen
en gedood worden.
Een rechercheur werd er mee belast de duiven
te vangen. Er werd een vangkooi op een lat be
vestigd, maar niet alle dieren lieten zich door het
voedsel daarin verlokken. Het was of de beestjes
het begrepen welk lot hen dreigde. Plotseling
waren ze schuw geworden.
Niettegenstaande er al veel moeite gedaan is.
vliegen er nog eenige tientallen duiven op de
Markt en in het Kleverpark rond. Zij voelen dat
hun leven aan een zijden draadje hangt. Als een
politieman met- ledige handen staat (zooals op
boven afgedrukte foto), dan vreezen zij geen on
heil, maar als hij komt aandragen met iets dat
op een val gelijkt, dan vliegen ze weg en zoeken
hun heil op de hooge daklijst of den toren van de
kerk. Daar voelen ze zich dan weer veilig.
Eenige tientallen duiven zijn .al gpvangen. Als er
duiven onder zijn met ringen, wordt door de orga
nisatie van postduivenhouders een onderzoek naar
den eigenaar ingesteld. Op die manier is het leven
van enkele duiven al gered, ook a lmoeten de beesten
nu voorloopig alle vrijheid missen en op het hok
blijven.
Bekendmaking van den
Rijkscommissaris
De komende gedenkdagen
'sGKAVENHAGE 1 Augustus. In opdracht van
u<m Rijkscommissaris voor het bezette Nederland
sche gebied wordt bekend gemaakt:
Met het oog op de in de komende weken vallen
de gedenkdagen van leden van het Huis van Oranje,
wordt de bevolking in het bezette Nederlandsche
gebied met allen nadruk er opmerkzaam op ge
maakt, dat ieder demonstratief optreden in het al
gemeen en elke betooging van afzonderlijke of
vereenigde personen, welke rechtstreeks of onrecht
streeks op welke wijze dan ook tegen de bezettende
macht is gericht, met gestrengheid zal worden ver
volgd. Als demonstraties en betoogingen tegen de
bezettende macht zijn ook demonstraties en betoo
gingen voor de Koningin of andere leden van het
Huis van Oranje, dat den oorlog tegen het groot-
Duitsche rijk hardnekkig voortzet, te beschouwen.
Het dragen van insignes, bloemen, strikjes of
andere voorwerpen, waardoor men zijn gezindheid
voor het Huis van .Oranje tot uitdrukking brengt,
kan evenmin worden geduld als het uitsteken van
vlaggen of het aanbrengen van andere versierse
len aan gebouwen ter eere van een lid van het
huis v«m Oranje. Hetzelfde geldt voor alle andere
handelingen, welke de strekking hebben aanhan
kelijkheid aan het huis van Oranje te betuigen.
Degene, die den inhoud van deze verordening
overtreedt, zal zonder pardon worden gestraft en
vooral dan bijzonder zwaar, indien hij demonstra
ties en betoogingen in den zin van deze bekendma
king uitlokt, doet plegen of begunstigt.
De bepaling van paragraaf 2 van verordening
52/1940 van den rijkscommissaris over de Duit
sche rechtspleging in strafzaken wordt in het bij
zonder in herinnering gebracht. Al naar gelang van
het geval zal de verordening nr. 33/1940 over inbe
slagneming van vermogens in toepassing worden
gebracht.
De Duitsche en de Nederlandsche politie zijn
aangewezen om de naleving van deze bekendma
king te handhaven.
(A.N.P.)
op het IJselmeer
Woensdagmiddag is de boot „De IJssel" van
den dienst AmsterdamZwolle door een En-
gelsch vliegtuig met bommen cn mitrailleur-
vuur bestookt, waardoor twee opvarenden, de
heeren J. Hofman uit Kampen, sergeant bij
den Opbouwdienst en H. Kummer uit Zwolle,
werden gedood. Vier personen, twee heeren en
twee dames werden zwaar gewond, terwijl een
aantal anderen lichtere kwetsuren opliepen.
Woensdagmiddag te drie uur kwam de boot te
Kampen aan. De opvarenden deelden mede, dat het
schip, een passagiers- en vrachtboot, een kwartier
varens buiten de Ketel, op het IJselmeer. door een
Engelsch vliegtuig was aangevallen Het toestel
kwam uit de wolken neergedoken en wierp twee
bommen omlaag, welke achter het schip in het
water vielen en ontploften, zonder schade aan te
richten. Het vliegtuig viel ten tweede male aan en
gooide thans drie bommen uit, welke voor het schip
in het water vielen, doch niet ontploften. Nu keerde
het vliegtuig voor den 3den keer terug en bestookte
het vaartuig met mitrailleurvuur. Dit mitrailleur-
vuur veroorzaakte de dooden en gewonden.
Een geneesheer, die aan boord was, verbond de
gewonden voorloopig. Te Kampen werden de doo
den en gewonden met behulp van manschappen van
den Opbouwdienst van boord gehaald en naar het
ziekenhuis gebracht.
Zwaar gewond werden de heeren J. ten Teij uit
Amsterdam en G. J. ter Pel uit Enschedé en de da
mes Maria Pot uit Amsterdam en Trijntje Kors uit
Sassenheim. De lichtgewonden hooi en allen te Kam
pen thuis en konden, na te zijn verbonden, naar hun
woningen terugkeeren. (A. N. P.)
Duitsch legerbericht.
BERLIJN, 31 Juli (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:
„Door de slechte weersomstandigheden was het
Duitsche luchtwapen gedwongen zijn activiteit
te beperken. Desondanks werden, behalve ver
kenningsvluchten naar de Oost- en Zuidkust van
Engeland, de vliegtuigfabriek in Filton. alsmede
de haveninstallaties van Swansea en Plymouth
in den nacht van 30 op 31 Juli met bommen aan
gevallen.
In den nacht van 30 op 31 Juli hebben slechts
enkele Britsche vliegtuigen boven West-Dultsch-
land gevlogen. Door de neergeworpen bommen
werd geen materieele schade aangericht en wer
den geen personen getroffen.
Twee binnenvliegende vliegtuigen werden door
onze jachttoestellen neergeschoten.
Naar eerst thans bekend geworden ls. zijn op
id Juli in totaal 21 Britsche vliegtuigen neerge
schoten."
HEDEN: 10 PAGINA'S.
WIWIIIIBllinHIHUIIIIIIBUiaMlllWHHIIIIIIIHUPBBWBIHHIIWIMPPffWfllW—
Fruitwinkeltjes en fruitrestaurants nooden tot een bezoek aan Bunnik, waar in de talrijke kassen de vruchten rijp zijn.
R. P.: Wilskracht en genie.
Flitsen: Van hier tot daar.
pag. 1
pag. 3
Wie wil reizen vindt overal gele- g
genheid. pag. 4 jj
Van een V. P. B.-correspondent: g
Soedan, de rijke graan- en katoen- H
voorraadschuur. pag. 4
Sport in 't Kort. pag. 6 I
H. D. Vertelling: Conjunctuur.
pag. 8
Eldert van Elk: De viering van
Hartjesdag. pag. 8
Voor de Jeugd. pag. 8 1
Laatste Berichten op pagina 7 B
^KÊÊÊÊmÊÊÊÊtiiÊÊÊÊmiaammmmmmÊÈÊmiam^
