Haarlem's Dagblad Er is belangrijke opleving In Nieuwe Koers. Nachteli jke operaties der Duitsche luchtmacht Verduistering. De verduistering Artikelen- 58e JAARGANG No. 17525 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dinsdag 6 Augustus 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Het blijkt nu wel steeds duidelijker dat ons volk niet terug wil keeren tot de oude verdeeldheid, de splitsing in tallooze richtingen, den eindeloozen partijstrijd. En geen wonder, want verreweg de meeste menschen die daarmee in werkelijk contact plachten te komen hadden er al sinds jaren genoeg van en ergerden zich aan de fouten, halve oplos singen en vertragingen die er het gevolg van waren. Terwijl vele anderen, die er door hun maatschap pelijke positie zelden mee in aanraking ÜWamen er niettemin genoeg over hoorden en lazen om er zich bezorgd over te maken. Zij deden, zooals de meeste Hollanders, niet aan politiek maar ergerden zich aan de toegespitste verdeeldheid onder degenen die dat wèl deden. En aan de schotjes, waarbinnen allerlei werkzaamheden geïsoleerd werden, die bij samen voeging tot veel grooter en beter resultaten hadden kunnen leidenof zelfs door hun afscheiding het bereiken van goede uitkomsten volkomen uitsloten. Men behoeft in dit laatste opzicht maar te denken aan het falen der pogingen tot werkelijke bestrij ding van de werkloosheid: een kanker inderdaad, die vrat aan ons volksleven. Wat er verder ook gebeuren moge, tot dezen toe stand van verdeeldheid terugkeeren zullen wij zeker niet. En als men een ouden koers verlaten heeft moet men een nieuwen kiezen. In dit geval is dat natuur lijkerwijze die der volkseenheid. En die nieuwe rich ting dient royaalweg ingeslagen te worden, zonder omzien en zonder angst om oude gewoonten, die wij in ons binnenste altijd als verzwakkingen van het ge heel hebben moeten erkennen, los te laten. Wij zul len, om er een succes van te maken, heel wat meer voor elkaar over moeten hebben en heel wat be reidwilliger en vooral meer onbevangen en met grooter vertrouwen tegenover „andersdenkenden" moeten staan. Want de erkenning van vrijheid van godsdienst, levensbeschouwing en opvoeding, die kenmerkend bij ons volkskarakter behoort, was in vele gevallen niet meer dan formeel en ging gepaard aan veel critiek en veel achterdochteen gevolg van den schotjesgeest en van de gedachte: ze pro- beeren allemaal in de eerste plaats iets voor zichzelf te bereiken. Ook waar dat niet zoo was werd dat verondersteld. Wij hebben in de jaren na 1918 het internationale wantrouwen in de wereld zien groeien. Maar het nationale wantrouwen, tusschen groepen en richtingen onderling, eveneens. In Nederland groei de daarbij het vooroordeel: het ongerechtvaardigde, onbewezen vonnis over anderen alleen omdat zij tot een andere geestesrichting behoorden, waarvan de beoordeelaar veelal bitter weinig wist en waarvan hij de diepere waarden niet besefte. Onlangs heb ik op deze plaats geschreven dat de Echotjesgeest zoo ver was doorgewoekerd dat velen volstrekt geen contact, buiten zakelijke en maat schappelijke noodzaak, meer hadden met menschep die „andersdenkend" waren. Mij heeft dit woord al tijd gehinderd omdat het zoo vaak gebezigd scheen te worden in den zin van afkeuring, van een soort ostracisme. Als wij nu, in dezen tijd van bezinning op den nieuwen koers, daar wat verder over door denken is het toch wel duidelijk dat er heel veel veranderen moet. Het behoort ongetwijfeld tot de taak van de courant, daartoe te pogen mede te wer ken. Want dit streven naar eenheid is een Neder- landsch, een vaderlandsch streven. Hier of daar moge een schamper woord gesproken worden over „dat het nu wel moet", maar de gemakkelijke schamperaars hoort men in alle omstandigheden en zelden hebben zij gelijk. Hier zeker niet. Zelfs hun zal het trouwens weldra duidelijk worden dat de drang naar eenheid uit het volk zelf voortkomt, dat talloozen thans den weg op willen dien zij allang als den juiste hebben gezien omdat zij eenheid inplaats van verdeeldheid wilde. Maar ze zagen de kans op verwezenlijking niet. Groote beproevingen, zooals Nederland ze thans doormaakt, hebben die kans moeten brengen. Het was wellicht te voorzien dat het niet zonder lijden bereikt zou kunnen worden. Er zijn er wellicht onder de menschen, die het in hun persoonlijk leven goed hadden voor de oorlog uitbarstte, en die nu den druk der tijden mede on dervinden, die maar het liefst den ouden toestand zouden zien weerkeeren. Want toen ging het hun beter. En zij waren daarbij tegen iedere ingrijpende verandering. Maar ik geloof dat verreweg de meesten, ook onder degenen, dien het goed ging, niet zoo zelfzuchtig en bekrompen-conservatief zijn. Want in schier allen is in deze weken het besef van den ouden vaderlandschen geest wakker geworden en van de roeping, die ons sterke volk in de wereld heeft. Gezamenlijk konden onze voorvaderen de grootste moeilijkheden en tegenslagen overwinnen. Gezamenlijk, niet verdeeld, zullen wij het ook kun nen. De oude kracht is weer gewekt, blijkt nog immer te leven. Daar zullen wij ons op kunnen ver latenmet elkaar, als éen volk, in onderling ver trouwen op die sterke vastberadenheid, die zich in den loop der eeuwen zoo prachtig in de wereld heeft weten te handhaven. R. P. Estlandsche en Letlandsche schepen in Engelsche havens vastgehouden. Engeland aarzelt inlijving der Baltische Staten te erkennen. STOCKHOLM 6 Augustus (D. N. B.) De Lon- densche correspondent van Dagens Nyheter meldt Engeland aarzelt om de opneming van de Baltische landen in de Sovjet Unie te erkennen. In dit ver band wijst de correspondent er op, dat een reeks Estlandsche en Letlandsche schepen in Engelsche havens liggen. De schepen kunnen niet uitvaren omdat de Engelschen weigeren hen van kolen te voorzien. De ambassadeur van Rusland in Londen heeft, naar de bladen melden, in Londen stappen ondernomen om acht Estlandsche schepen vrij te krijgen, die in Engelsche havens liggen en door Rusland bevracht waren. Doch ook deze scheper worden door de Engelschen vastgehouden. Ook een Estlandsch schip waarmede de leden van de Russi sche handelsvertegenwoordiging in Londen zouden terugreizen werd vastgehouden. Duitsch legerbericht: BERLIJN, 5 Augustus CD.N.B.) Het opper bevel van de weermacht maakt bekend: „Het luchtwapen heeft op den vierden Augus tus verkenningsvluchten gemaakt boven Enge land, Schotland en het daarvoor gelegen zeege bied. Hierbij werd een koopvaardijschip aan den uitgang van het St. George Kanaal, ongeveer honderd kilometer ten Zuidwesten van Pembroke, tot zinken gebracht. In den nacht van 4 op 5 Augustus deden onze gevechtsvliegtuigen een aanval op de scheepswerf van Sheerness, alsmede op de benzine-opslagplaatsen en lüchtdoelstel- lingen bij North Killingholm en luchtdoelstellin gen bij Thameshaven. Eenige Britsche vliegtuigen zijn des nachts West-Duitschland binnengevlogen en hebben eenige bommen geworpen. Behalve geringe schade aan gebouwen, ontstond er brand in een boeren hoeve in het district Borken. Een burger kwam om het leven". FREDERICK COOK OVERLEDEN. NEW YORK. 5 Aug. (Slefani). De Amcri- kaansche Poolreiziger en geneeskundige Frede rick Cook is op 75-jarigen leeftijd overleden. DR. F. A. COOK. Het doodsbericht van Dr. Frederick Albert Cook, wiens overlijden door Stefani uit New York ge meld wordt, verlevendigt de herinnering aan de sensatie, die in 1909 ontstond, toen uit Kopenhagen het bericht kwam, dat daar een tot dusver vrijwel onbekend poolreiziger, de Amerikaan Dr. Cook was gearriveerd met de mededeeling, dat hij de Noord pool had bereikt. Cook's naam was in die dagen op aller lippen en gedurende korten tijd was hrj de gevierde man. Totdat zijn reisverhaal verscheen, waaruit bleek, dat hij of te goeder trouw had gedwaald dan wel en dit vermoeden was het sterkst een brutale poging had aangewend, zich een wereldfaam te ver schaffen voor een prestatie, die hij niet volbracht had. Reeds van het begin af hadden ervaren ken ners van de arctische wereld zijn mededeelingen in twijfel getrokken en toen korten tijd later Peary van een geslaagden pooltocht terugkeerde stapelden de bewijzen tegen Cook zich op en van dien tijd af werd Cook een figuur, wiens beweringen de weten schap niet meer kon aanvaarden. Al heeft Coolczelf tot het eind van zijn leven hartstochtelijk' betoogd, dat niemand dan hijzelf de eerste mensch is ge weest, die het eerst de plek bereikte, die het doelwit van zoovele poolexpedities is geweest. Cook, die 10 Juni 1865 in den staat New York geboren was, had het na een bewogen jeugd tot ge neesheer gebracht en nam als medicus deel aan de tweede expeditie van Peary naar Groenland, be zocht de Zuidpoolstreken en bereisde vervolgens Aiaska, waar hij, naar hij later beweerde, den Mac Kinley, den hoogsten berg van Noord Amerika De- klommen had, een verhaal, waarvan de waarheid al evenzeer in twijfel getrokken is als die omtrent zijn pool-ontdekking. In 1907 ondernam hij een reis naar Groenland en trok, daar, volgens zijn zeggen, de toestand van hei ijs zeer gunstig was, het volgend jaar nog noor delijker, begeleid door 4 eskimo's en 44 honden. Op 21 April zou hij met 2 eskimo's en 12 honden de Noordpool bereikt hebben. Twee dagen is hij volgens zijn verhaal hier gebleven. Op 23 April werd de te rugtocht aanvaard en in den zomer van 1909 arri veerde hij ten slotte in Kopenhagen, waar hem, als gezegd, een luisterrijke ontvangst ten deel viel, tot- kiat uit zijn eigen verslagen in de New York Herald het bedrog aan het licht kwam. Cook gaf niet toe, doch had zijn crediet verspeeld. Jarenlang heeft hij zich op verschillend terrein be wogen, wierp zich op als promotor van over het algemeen nogal fantastische ondernemingen, het geen hem ten slotte in aanraking met den rechter; bracht, die hem wegens het plegen van fraude tot 14 jaar gevangenisstraf veroordeelde. Wel heeft hij na eenige jaren verblijf in een gevangenis in Kansas gratie verkregen, doch het vertrouwen in Cook, die ïntusschen zeker niet van talenten en een groot door zettingsvermogen ontbloot was, was verdwenen. Vrijwel vergeten is Cook gestorven. Zakenlieden in liet Engelsche Ministerie van Oorlog. Scherpe aanval van de „Daily Mail" op de oude ambtenaren. LONDEN, 6 Aug. (D.NJ3.) De bladen bespreken uitvoerig de reorganisatie van het Engelsche mi nisterie van Oorlog. Volgens de „Times" zijn er ver scheidene menschen uit het zakenleven in het mi nisterie van oorlog opgenomen, die blijkbaar het be drijf op commercieele grondslagen moeten opfris- schen. Voor deze functies werden benoemd een vak man uit den tabakshandel en vooraanstaande per sonen van de Imperial Chemical Trust, van de Cu- nard Line en de Irak Petroleum Company. De nieuw benoemde personen hebben niet alleen een adviseerende stem doch moeten ook als leden van van het personeel van het ministerie van oorlog aan het verouderde apparaat nieuw leven inblazen, al dus schrijft de „Times" die deze hervorming toe juicht, doch tevens de oude leiding tracht te ver ontschuldigen. De „Daily Mail" daarentegen doet een scherpen aanval op de oude ambtenaren van het ministerie van Oorlog. Het blad verwijt hyn obstructie, vertraging en verwarring. In de benoe ming van zakenlieden ook voor de andere ministe ries meent de „Daily Mail" een stap te zien tot ra tionalisatie van het regeeringsbedrijt. Het blad her innert aan een uitspraak van Ward Price, dat er zonder aanzien des persoons hervormingen in het Engelsche bestuur noodig zijn. Dertig Indiërs bij spoorweg ongeluk gedood. Sabotage in het spel. Het D.N.B. meldt uit Sjanghai, 5 Augustus. De sneltrein DaccaxCalcutta is op ongeveer 130 km. van Calcutta ontspoord. De locomotief en drie rijtuigen stortten van een spoordijk. Het ongeluk is ontstaan door een daad van sabotage: er waren op de plaats des onheils verscheidene rails verwijderd. Een officieel bericht over het spoorwegonge luk meldt dat dertig personen zijn gedood en zeventig gewond. De slachtoffers zijn allen Indiërs. Zwervend muzikant gaf zich uit voor Duitseh onderofficier. Twee Utrechtsche padvinders beleefden benauwde oogenblikken. UTRECHT 6 Augustus. Op een middag aan het einde van de maand Juni liepen twee Utrechtsche jongens in padvindersunïform op een weggetje onder de gemeente Houten. Zij maakten een wande ling en kwamen onderweg een persoon tegen, die hen aanhield en op een barschen toon meedeelde, onderofficier van de Duitsche weermacht te zijn en opdracht te hebben de jongens te arresteeren we gens het dragen van verboden uniformen. Zijn optreden maakte zulk een diepen indruk op do jongelui, dat zij aanvankelijk gedwee met den man, die vloeiend Duitsch sprak, meeliepen tot de spoorbaan. De „onderofficier" zei tegen de padvin ders, dat zij in de kazerne in Utrecht op water en brood zouden worden gezét, maar, zoo zeide hij tegen een van hen, „als je mij nu je polshorloge geeft, dan kan ik er wel voor zorgen, dat je in de kazerne een beter leven hebt". De man doorzocht bovendien de bagage van de jongens. Het verhaal van het betere leven in de kazerne wekte echter argwaan bij de padvinders, temeer, omdat de man reeds naar het polshorloge greep. De jongen probeerde zich los te rukken. „Wat jou", riep de zoogenaamde Duitsche onderofficier, „ik zal je wel krijgen", en hij greep den padvinder ruw beet. Op dat moment had de andere jongen de tegenwoordigheid van geest den man naar een legi timatiebewijs te vragen. Toen aan dat verzoek geen aandacht werd geschonken, schreeuwden de jongens zoo hard, dat enkele inwoners van Houten 'uit hun huizen kwamen en op het drietal kwamen toeloo- pen. De man probeerde te vluchten, maar hij werd gegrepen en aan de politie overgeleverd. Vanochtend stond de verdachte, de 20-jarige zwervende muzikant J. L. K., voor de rechtbank te Utrecht terecht wegens poging tot oplichting van een horloge, ten nadeele van een padvinder. Verdachte bekende de hem ten laste gelegde feiten, doch ontkende ruw geweld te hebben ge bruikt. Op een vraag van den president, hoe het kwam, dat hij zoo voortreffelijk Duitsch sprak, verklaarde de verdachte jarenlang in Zuid-Limburg te hebben gewoond en van daar uit vaak in Duitschland te hebben vertoefd. De officier van justitie, mr. Camphuis eischté een jaar gevangenisstraf. De verdediger, mr. Hermans, vroeg clementie in verband met den jeugdigen leeftijd van den ver dachte. Man in het donker te water geloopen Aan de gevolgen overleden. In den afgeloopen nacht te twaalf uur liepen twee mannen zonder bekende woon- of verblijfplaats over den Burgwal te Haarlem. Eén hunner, die on der den invloed van sterken drank verkeerde, is ter hoogte van perceel 58 door de duisternis misleid in het water geloopen. Zijn vriend aarzelde geen oogenblik, maar sprong gekleed te water: het mocht hem zoowaar spoedig gelukken den drenkeling in het donkere water te vinden en op het droge te brengen. Inmiddels waren leden van den Ongeval- lendienst gewaarschuwd, die den man voorloopig behandelden. Het bleek dat hij een hoeveelheid water naar binnen had gekregen. Per ziekenauto werd hij naar het St. Elisabeth's Gasthuis vervoerd, waar hij in den loop van den nacht aan de gevolgen is overleden. Dit feit is te constateeren in onze Centrale Radio Programma's. De uitzending begint nu des morgens om 7 uur, op lijn II. Tusschen 7—8 uur op lijn 5 weer het populaire gramofoonplaten-concert met aankondiging der titels. Een bijzonder gezellig uurtje op lijn 1 eiken avond van 10.3011.30, speciaal voor de aangeslotenen op de RADIO CENTRALE gearrangeerd en verzorgd door de Omroepvereenigingen. Ook in deze dagen heeft een ieder afleiding noodig. Vraagt inlichtingen aan de Centrales. (Adv. Digez. Med.) Weet u nog wel hoe wij gluurden Naar een maansverduistering. Dat was iets dat heel kortduurde, Maar een zeer merkwaardig ding. En het was nog meer bijzonder Als de zon op dit gebied, Ook al ging ze nog niet onder, Zich dit welgevallen liet. En wij, aardsche stervelingen Keken ernaar hier beneê Denkend: nee, verduisteringen, Daar doen wij maar niet aan mee. Maar nu moeten wij verduistren En men drukt ons op 't gemoed, Om d'instructie te beluistren: Doe 't op tijd en doe het goed. Niet zoo half en half een beetje, Maar afdoende, radicaal, Zonder het geringste spleetje En niet enklen; allemaal! Niet gedeeltelijk of een tijdje, Zooals 't ging met zon en maan, Want dit is geen aardigheidje, Dus het moet volledig gaan. Maar ik vestig d'aandacht even Op 't merkwaardige idee, Nu wij naar verduistring streven, Nu doen zon en maan niet mee. P. GASUS. ZOO ZAL MEN HET WEL LEER EN Wederom vele processen verbaal. De Haarlemsche politie heeft ook Maandag haar activiteit voortgezet tegen wielrijders, die zich aan verkeersovertreding schuldig maakten, en tegen personen, bij wie de verduistering in de avonduren niet in orde was. Tegen 29 wielrijders werd proces-verbaal opgemaakt wegens het niet rechts houden; tegen zes, die geen richting aan gaven en tegen tien fietsers, die hun lantaarns niet voldoende afgeschermd hadden. En tenslotte tegen vier ingezetenen, uit wier woning nog licht naar buiten uitstraalde. Vertooning van Metro Goldwyn Mayer films verboden. Naar wij vernemen is de vertooning van Metro Goldwyn Mayer films in ons land verboden Hier mede is het aantal Amerikaansche films, dat nog in de Nederlandsche bioscopen vertoont mag wor den, aanzienlijk gedaald. Voorzichtigheid is de moeder van de porcelein- kast. Nu veel eieren in kalk of waterglas worden ingemaakt, is het zaak, ze vooraf deugdelijk te laten schouwen. Bij honderd tegelijk worden de exem plaren op deugdelijkheid onderzocht. De sportieve leider van den Opbouwdienst, ma joor J. N. Breunese, bracht dezer dagen een bezoek aan het Instituut voor Sportleiders te 's-Graven- hage, waar hij zich onder hield met de leerlingen, die juist voor oefeningen waren aangetreden. Zon onder 9.24 Zon op 6.09 Tusschen deze beide tijdstippen moet verduisterd worden. GROENTJES in HAARLEM S DAG BLAD zijn groen, omdat zij nooit verdorren. Zij leveren altijd goede vrucht op. J toit Rijwieldiefstal en verzet tegen de politie. Verzetpleger na achtervolging gegrepen. Maandagmorgen elf uur wilde een politieagent op de Raaks te Haarlem een 45-jarigen wielrijder uit Amsterdam wegens een verkeersovertreding bekeu ren. De man verzette zich echter en sloeg op de vlucht, achtervolgd door den agent, die hem op den Vijfhoek tot staan wist te brengen. Ook hier ver zette de man zich, waarop een worsteling tusschen beide mannen volgde; het rijwiel raakte hierbij on klaar. De politieman wilde toen den verzetpleger, die het rijwiel aan de hand meenam, naar den po litiepost in het Proveniershuis brengen. Maar voor dat de man hier naar binnen gebracht kon worden, smeet hij plotseling de fiets voor de voeten van den agent en sprong op een juist passeerende vracht auto; zoo kon hij wederom ontkomen. Zijn vrijheid duurde echter niet lang, want even later werd hij in de Kamperlaan, waar hij zich op verdachte wijze bij een rijwiel ophield, door een anderen agent ge grepen. Hij werd naar het bureau aan de Smede- straat gebracht. Hier bleek men inderdaad met een fietsendief te doen te hebben, want het rijwiel, waarmee hij op de Raaks een verkeersovertreding pleegde, was even te voren bij de kathedrale kerk Sint Bavo aan de Leidschevaart ontvreemd. De man is in verzekerde bewaring gesteld. Hij zal zich dus moeten verantwoorden wegens overtreding van het verkeer, rijwieldiefstal en verzet tegen de politie, drie maal gepleegd. „Beleg Uw vacantiegeld in de oorlogsleening." Advies van advertentie in Engelsche bladen. LISSABON 6 Augustus (D. N. B.) In de Engelsche bladen verschijnen advertenties welke de bevolking verzoeken ditmaal niet haar zomer- vacantie aan zee door te brengen, maar het vacan tiegeld in de oorlogsleening te beleggen. De adver tentie eindigt met: „in dit jaar zult ge in plaats van verlofweken spaarweken hebben." Engelsche oorlogspolitiek heeft vier crilieke punten. Een opsomming van de .Daily Mail". LONDEN 6 Augustus (D. N. B.) De „Daily Mail" noemt de volgende vier critieke punten van de Engelsche oorlogspolitiek: 1. De verhouding tusschen Engeland en Japan. 2. De maatregelen van Roemenië tegen de Brit sche petroleumbelangen. 3. De aanspraak van generaal Franco op Gibraltar. 4. De blijvende anti-Britsche houding der Rus sische builenlandsche politiek. R. P.: In nieuwe koers. pag. 1 J. B. Schuil: „Kom 's kijken" door het Leidsche Plein Theater. Open luchttheater Minerva. pag. 6 K. de Jong: Kamermuziek in het Frans Halsmuseum. pag. 6 K. de Jong: Volksconcert, der H.O.V. pag. 7 Van een specialen verslaggever: Uit de geschiedenis van 't Westland. pag. 7 K. P.: Alexandrië, het brandpunt van twee werelden. pag. 5 A. J. D.: Zomerphlox. pag. 7 Flitsen. pag3 Van onzen filmredacteur: De films in het komende seizoen. pag. 6 Laatste Berichten op pagina 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1