Haarlem's Dagblad V De H. O. V. maakt propaganda. J J Porti en telefoon. Britsche vliegvelden gebombardeerd. Leon Trotzky omgekomen? De Liberale Staatspartij keert zich tegen de NederlandscheUme Actikeietv- 58e JAARGANG No. 17538 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 21 Augustus 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Adverlentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15 Groentjes zie rubriek. De H. O. V. repeteert onder leiding van Toon Verhey, Het volksconcert van morgenavond. De H.O.V. maakt propaganda en daar is reden Voor. De volgende week vergadert de Haarlemsche Raad en in deze Raadszitting zal een voorstel be handeld worden om aan de H.O.V. een verhoogd subsidie toe te kennen. Dat is, kort gezegd, een le venskwestie voor de Vereeniging. Tien jaar lang worstelt zij met nijpenden nood en de toestand eischt thans dringend een beslissing op korten termijn. Nu de Haarlemsche Raad Woensdag a.s. de vraag zal moeten beantwoorden, of de H.O.V. eindelijk, ra een lijdensperiode van tien jaar weer deel van leven zal krijgen roept de H.O.V. haar tallooze vrienden in 't geweer en zij doet dit op de voor de hand liggende wijze, nl. door het organiseeren van een propaganda Volksconcert, waarvan het wel slagen zal moeten aantoonen, of de Haarlemsche burgerij zich adhter de H.O.V. plaatst en haar mo- reelen steun verleent aan deze laatste poging, ons stedelijk orkest de levensvoorwaarden te ver schaffen, waarop het recht heeft. Tien jaar is het geleden, dat de gemeenteraad het gemeentelijk subsidie halveerde en waartoe dit voor de H.O.V. geleid heeft, is bekend. Men weet we hebben er dikwijls over geschreven dat de voorwaarden waaronder de musici aan de H.O.V. gedwongen^ worden, te werken, gedwongen, omdat er eenvoudig geen geld is, benard zijn, zeer benard. Salarissen van veertien gulden per week zijn geen zeldzaamheid en f 19.25 verdienen bij de H.O.V. is een topprestatie. En dat gedurende zeven maanden van het jaar. De rest van het jaar zijn velen der musici op den openbaren steun aan gewezen. Tegen dezen ondraaglijken 'toestand heeft het orkest met de grootste energie gestreden en Haar lem heeft dat gewaardeerd. De concerten worden goed bezocht en onder de krachtige leiding der di rigenten Adam en Verhey schijnt de H.O.V. aan het begin te staan van een periode van artistie- ken opgang. Doch ook op andere wijze is de strijd om betere voorwaarden voortgezet. De orkestle den hebben zich vereenigd in een Vereeniging van Orkestleden, die toegetreden is tot de Alg. Ned. Kunstenaars Organisatie, de N.O K.. en onder aus piciën van dit lichaam is een z.g. Orkestenverbard tot stand gekomen, dat zich voorstelt, door geza menlijk overleg tot zekere ordenirg op muzikaal terrein te komen. Een intensieve propaganda voor c'e symfonische kunst zal de belangstelling voor het concert verlevendigen, aan de materieele om standigheden zal aandacht worden geschonken, de werkverruiming zal krachtig worden gestimuleerd en aan de concurrentie der diverse orkesten zal paal en perk worden gesteld. Er is dus kentering, een kentering, die samen gaat met de verhoogde belangstelling voor de con certen, waarvan deze tijd zulk een verheugend blijk geeft en die een aanwijzing vormt, in welke richting het met de concerten zal moeten gaan, nl. in de richting van Volkskunst. De tijd is voor bij, dat goede muziek een privilege is voor beter bemiddelden. Muziek is volkszaak geworden en daarmede is steun van overheidswege gewettigd. Van Regeeringswege wordt het streven der N. O. K. gewaardeerd en gesteund, ook de arbe'd ten behoeve der symfonische kunst en zoo konden de vertegenwoordigers der belangen van de orkestle den 'ter H.O.V. eenigen tijd geleden de mededee- üng vanwege het Departement van Onderwijs, Kursten en Wetenschappen erlangen, dat men van die zijde verhooging van het gemeentelijk subsi die zou waardeeren en dat hiermede niet onwaar schijnlijk een verhooging van den Rijkssteun ge paard zou gaan. een toezegging, waarbij ook de moeilijke periode, die tusschen de zomer- en win- terconcerten ligt. ter sprake is gekomen. Men ziet het: Van de verhooging van het ge meentelijk subsidie, waarover de Raad Woensdag as. moet beslissen, hangt voor de H.O.V veel. zeer veel af en het is van het grootste belang, dat de Raad bij het nemen van zijn beslissing weet, dat Benzineprijs verhoogd. Van 18 op 21 cent per liter. Met ingang van Dinsdag is de prijs van de benzine verhoogd. Voor levering in vaten of aan de pomp is de prijs van 18 op 21 cent per liter gebracht. Geen 30 uren-rooster voor H.B.S.-en en Gymnasium. De toestand blijft onveranderd. Naar ons bij informatie bleek, komt er niets van het plan, de lesroosters voor het Middelbaar en Gymnasiaal Onderwijs van 33 lesuren per week op 30 uren te brengen. De betreffende circulaire is ingetrokken en de toestand blijft zooals hij is. al wat in Haarlem de waarde van een krachtig, be kwaam stedelijk orkest erkent, achter de H.O.V. staat. Daartoe biedt het Propaganda-Volksconccrt dat dus morgenavond 8 uur in het Gemeentelijk Con certgebouw wordt gegeven, de beste gelegenheid. Men weet het: de beide dirigenten Marinus Adam en -Toon Verhey zullen het orkest aanvoeren en de medewerking van Trude Westerouen van Mee- teren, sopraan, George Robert, orgel. Betsy Koop man, piano en Bets Nederkoorr\ piano, waarbor gen een avond van hoog kunstgenot. Uitgevoerd zullen worden de Symphonie No. 3 (met orgel) van Saint Saëns, Aria Spela (Fragment uit Zla- torrg) van Kor Kuiler en de „Baron Hop'' Suite van Alex Voormolen. Moge het voor een uitverkochte zaal zijn! Moge muziekliever d Haarlem dtoor een overweldigend bezoek aan dit Propaganda-Volksconcert een krachtig pleidooi leveren ten behoeve der bestaans zekerheid van onze moedige H.O.V.! GROENTJES in HAARLEM S DAG BLAD zijn niet gratis. Maar het scheelt niet veel. En tegenover het voordeel dat zij opleveren, beteekent de prijs niets. De posterijen hebben ons verrast. (Niet zoo erg blij) met hoogere tarieven, En zij verzwaren nogal flink den last. Van telefoongesprekken en van brieven, 't Gesproken woord, dat langs de draden snelt, Van het systeem voor velen onontbeerlijk, Wordt voortaan weer hooger op prijs gesteld. Maar dat is schrale troost, beken ik eerlijk. Misschien is 't resultaat van deze daad, Dat een groep kennissen die 'k niet zal noemen. Niet meer zoo lang en dikwijls met me praat, Op dezen grond zou 'k de verhooging roemen Het postverkeer gaat in dezelfde lijn. Dit kwam de post ons op een briefje geven, De porti zal per portie duurder zijn. Nadat ze lang hetzelfde was gebleven. Het feit. dat ons de zegel weer meer kost, Brengt deze vraag voor allen aan de orde. Nu wordt voor elk de post een grooter post. Zal nu de post voor ieder kleiner worden? De P.T.T. heeft haar en onze p Verhoogd, en ook de t van telefonen, De telegraaf is thans nog andre t. Wat dat nog wordt zal wel de toekomst toonen P. GASUS. Ook munitie-inrichtingen waren Dinsdag weer het doelwit der Duitsche luchtmacht. Het D.N B. deelt mede: Verscheidene vliegvel den in het graafschap Kent. waaronder de vlieg velden Eastchurch en Southend, werden gister middag door Duitsche bommenwerpers met succes bestookt, zoo wordt van bevoegde zijde vernomen. In het Zuidoosten van Engeland vonden luchtge vechten plaats. Elders deden Duitsche bommen werpers een aanval op munitie-inrichtingen en andere doelen, die voor de oorlogvoering van vitaal belang zijn. Sterke eenheden Engelsche jagers hebben zich tegen de Duitschers geweerd en hen in de omgeving van Dover aangevallen. Het luchtdoelgeschut opende op vele plaatsen aan de Zuidkust het vuur. Vergezellende Duitsche jagers schoten een aantal Britsche machines neer. Verliezen aan Duitsche zijde zijn tot dusver nog niet bekend. Naar het D.N.B. verder meldt hebben de ver kenningen, welke het Duitsche luchtwapen gis termiddag boven Engeland heeft verricht, goede resultaten opgeleverd, hoewel de weersomstan digheden slecht waren. De Duitsche jachtvliegers beheerschten het luchtruim boven de Zuid- er de Zuidoostkust van Engeland. Britsche jacht vliegtuigen werden slechts in kleine eenheden aangetroffen, zoodat het slechts op enkele pun ten tot gevechten kwam. Italië blokkeert de Britsfclie koloniale kusten. Waarschuwing aan de neutrale scheepvaart. Stefani meldt: De Italiaansche regeering heeft aan de regeeringen van de neutrale landen, die de koopvaardij uitoefenen, een nota gezonden waarin gezegd wordt: In haar nota van 15 Juni heeft de Italiaansche regeering aan de regeerin- gen der neutrale landen, welke de koopvaardij uitoefenen, medegedeeld, dat Italië in verband met de blokkademaatregelen, die door vijandelijke landen ten aanzien van Italië waren genomen, verplicht was te verklaren dat de naar vijandelijke havens op weg zijnde koopvaardijschepen, zoodra zij zich op 30 mijl van de vijandelijke kusten be vonden, voor. eigen risico en gevaar zouden varen en dat het alle verantwoordelijkheid afwees voor de gevolgen, die zouden kunnen ontstaan voor de schepen, welke met deze waarschuwing geen re kening hielden. De Italiaansche regeering vestigt de aandacht erop, dat het zeegebied langs de kusten van de Britsche koloniën en protectoraten en van de onder Britsch mandaat staande landen, alsmede van die landen, zooals Egypte, wa&r zich Brit sche land-, zee- en luchtstrijdkrachten bevinden, op grónd van de voortdurende opeenvolging van oorlogshandelingen tot permanente operatiezóne is geworden. Dit geldt in het bijzonder voor de Britsche kusten in de Middellandsche Zee, de Roode Zee, de Golf van Aden, alsmede voor de kusten der Britsche koloniën in Afrika en de kusten van Egypte en den Soedan. Derhalve stelt elk schip, dat in deze zones vaart, zich bloot aan vernietiging door mijnen en andere in den oorlog gebruikte middelen. Met het doel deze vernietigingen te vermijden stelt de Italiaansche regeering aan de neutrale regeeringen voor, alles te doen wat mogelijk is en wenschelijk geacht wordt, opdat haar onderdanen en haar schepen zorgvuldig vermijden, door de gevaarlijke zones te varen, aangezien de Italiaan sche regeering alle verantwoordelijkheid voor schade, die in deze zönes aan schepen en per sonen zou kunnen worden toegebracht, van de hand wijst. De Italiaansche regeering. zoo eindigt de nota. wil van haar kant geen belemmeringen in den weg leggen aan het varen van neutrale schepen door de zee-engten, die verplichte door gangen voor de scheepvaart vormen. In verantwoordelijke Romeinsche kringen wijst men erop dat Italië met deze nota een totale en onvoorwaardelijke blokkade van de Britsche koloniale kusten en van de kusten van Egypte en den Soedan heeft ingesteld. Deze maatregel, zoo voegt men eraan toe, zal tot een snelle beëindiging van den oorlog bij dragen. Hij is ook genomen in het belang der neutralen, die er geen enkel belang bij hebben hun schepen en onderdanen aan vernietiging bloot te stellen om de Engelschen van het nso- dige te voorzien en zoodoende den oorloz te ver lengen. Uw SCHOOLBOEKEN uit voorraad leverbaar Oude en Nieuwe Boekhandel H. DE VRIES Jacobijnestr. 3, G. O. Gracht 27-27 a. (Adv. Ingez. Med.) Slachtoffer van aanslag. MEXICO CITY, 21 Augustus. (D.N.B.) Leon Trotzky is gistermiddag het slachtoffer geworden van een overval. Hij zou hierbU om het leven gekomen zijn. De dader, zou een Fransch communist genaamd Moonard Jacques zijn, die zich sedert eenigen tijd onder een valschen naam bij Trotzky ophield, sloeg Trotzky in zijn woning na een gemeenschappelijk genuttigd diner met een ijzeren stang neer. Trotzky kreeg hierdoor een ernstige hoofdwor.de, waardoor hij onmiddellijk naar den dichtstbijzijnden eersten hulppost van de politie moest worden gebracht. Bevestiging van het gerucht, als zou Trotzky aan zijn verwondingen zijn bezweken, was tot dusverre niet te verkrijgen. Wel wordt door de doktoren toegegeven, dat zijn toestand zorg baart. De dader, die eerst onlangs in Mexico is gekomen, werd on- Leon Trotzky. middellijk gearresteerd en verhoord. Bij de arresta tie ptobeerde hij zich te verweren, waardoor hij zware verwondingen opliep. Zijn verklaringen, die op schrift zijn gesteld, worden op het oogenblik bestudeerd. MEXICO, 21 Aug. (D.N.B.) De toestand van Trotzky wordt zeer ernstig geacht. Hij wordt nog slechts door het kunstmatig toedienen van zuurstof in het leven gehouden. De dader van den aanslag noemt zich. naar hierboven gemeld, Moonard Jacques en is 36 jaar oud. Hij zou volgens latere berichten geen Fransch communist zijn, doch een Belgisch journalist. De onteigende petrolcum- maatsehappijen in Mexico. MEXICO CITY 21 Augustus (D. N. R.) Volgens officieele ramingen bedraagt de waarde van de dooi den staat onteigende petroleumniaatschappijen rond 173 millioen pesos. Ontploffing in Amerikaansche wapenfabriek. NEW YORK 21 Augustus (D. N. B.) In de afdeeling waar patronen worden gevuld, van dc Dupontfabrieken is 1200 pond dynamiet in de lucht gevlogen. Hierdoor kwamen vier arbeiders om het leven. De ontploffing was kilometers ver U hooren. De aardappelenvoorraad. Teneinde een indruk te krijgen van den voor raad aardappelen in ons land heeft het Leidsch Dagbl. een onderzoek ingesteld bij de Vereen iging tot behartiging van den Ned. Aairiappelhandel. Op een desbetreffende vraag werd geantwoord: ..De opbrergst van onze aardappelteelt is altijd nog ruim voldoende geweest om in de behoefte voor eigen land te voorzien. Ook de oogst-1940 zal vol doende opleveren. Er behoeft bij den consument dan ook geen enkele ongerustheid gevonden te worden, dat er dezen winter een aardappelenge brek zal komer. Het zal naar onze meenirvg dan ook zeker gelukken, een distributie van aardap pelen te voorkomen. Het ziet er zelfs naar uit, dat er dit jaar grootere voorraden aardappelen aan de markt zullen verschijnen dan vorige jaren. In nor male tijden voerden wij groote kwanta uit naar Duitschland. Zwitserland, Spanje. Egypte, Enge land. Zi^l-Amerika, Marokko. Britsch- en West- Indië. oRler de tegenwoordige omstandigheden staat de uitvoer sinds September practise!) stil. Hier staat tegenover dat naar alle waarschijnlijk heid de consumptie zal toenemen: maar een twee de reserve hebben wij in de hoeveelheden, öie normaal voor veevoeder gebruikt worden" Omdat er dus geen gevaar voor een tekort dreigt, bestaat er voor particulieren absoluut geen enkele redén, aardappelen te hamsteren, dit wordt zelfs sterk ontraden. „Met het vervoer gaat alles naar wensch. Mocht het auto-vervoer moeilijker worden dan bestaa ter altijd nog een mogelijkheid het transport geheel per schip te coen uitvoeren. Door den handel zijn de roodzakelijke maatregelen daartoe reeds ge troffen. Mocht door een strengen winter het ver keer per as en per boot geheel uitgesloten zijn. dan zijn ook daarvoor de maatregelen reeds ge troffen De handel zorgt er voor. dat er voldoende aardappelen in de pakhuizen aanwezig zijn" Tenslotte werd als verwachting uitgesproken dat de prijzen wel op het normale niveau zullen blijven staan. Advies van het hoofdbestuur aan de leden In de gisteren te Den Haag gehouden verga dering van het hoofdbestuur van de Liberale Staats partij hebben alle aanwezige leden van het hoofd bestuur met uitzondering van het door den kieskring Groningen aangewezen lid hun instemming betuigd met het advies van het dagelijfcsch bestuur aan de leden van de partij zich afzijdig te houden en zich niet aan te sluiten bij de Nederlandsche Unie. De'gronden, waarop dit advies in hoofdzaak be rust. zijn. in het kort weergegeven, de volgende: De Nederlandsche Unie' trekt menigeens sympa thie „omdat zij tegen de N. S. B is" Dit is een vergissing. Noch in het programma, noch in de ver schillende uitlatingen van het driemanschap is daarvan iets gebleken. Integendeel, de inhoud zoo wel van het een als van het ander, bewijst, dat de Nederlandsche Unie reeds thans den weg van het nationaal-socialisme halfweegs is opgegaan. Over do wenschelijkheid van eenigen vorm van volks invloed op wetgeving en bestuur heeft men tot dusverre nauwelijks een woord vernomen en het feit dat het desbetreffende punt uit het aanvankelijk in gemeenschappelijk overleg met de politieke par tijen opgestelde programma is geschrapt, bewijst, dat hier geen toeval in het spel is. Of de Nederland sche Unie met zoovele woorden het leidersbeginsel omhelst of niet, doet weinig ter zake. Van belang is slechts dat men van medezeggenschap van of con trole door de geregeerden weinig of niets wil weten. Dit beginsel werkt ook door in de organi satie van de Ünie zelve. Zij is naar den vorm een stichting met een bestuur, geen vereeniging. De leden mogen contribueeren en applaudisseeren, verder niet. Eenige invloed op het bepalen van de richting, waarin de Unie zich zal bewegen, is him niet toegekend. Daarom is het ook een dwaling te meenen, dat men door zich, ondanks reëele bezwa ren, toch maar aan te sluiten, tenminste bereikt, dat men kan meehelpen, de Unie een juisten koers te doen houden. Het driemanschap zelf is op dit punt duidelijk geweest. Het vraagt algeheele aanvaarding van het door het driemanschap opgesteld program ma, zonder reserves, en algeheele onderwerping aan de leiding van het driemanschap zelf. Ook in het verdere programma blijkt voortdurend hoe men er niet aan ontkomen kan de N.S.B. op een afstand te volgen. De paragraaf over Vlaan deren cn Zuid-Afrika, die over het geld- en cre- dietwezen (de „geldmagnaten" zegt de N.S.B.maar zij bedoelt hetzelfde), de corporatieve staatsge- dachte, de leuze der eenheidspartij („wij willen voor nu en later geen onderlinge politieke tegen stellingen zien"), tot de terminologie in details toe alles is reeds voor de helft aan de ideeën der N.S.B. geconformeerd, En daarbij zal het stellig niet blijven, Daarbij komt, dat het tijdperk, waarin de Neder landsche Unie is opgetreden, voor in vrijheid te overleggen en te aanvaarden hervormingen op so ciaal-, economisch- of staatkundig gebied, bij uit stek niet geschikt is. Niemand weet, hoe de wereld van morgen er sociaal, economisch cn politiek zal uitzien en het re dus verkeerd op allerlei zaken vooruit te loopen, alsof z.ij reeds vaststonden. Daar bij komt, dat ons land thans is bezet, hetgeen ons Uiteraard allerlei beperkingen oplegt. Wij hebben een wederopbouwdienst (niet te ver waren met den Opbouwdienst) onder de uitmun tende leiding van ir. Ringers en een economisch comité onder presidium van dr. Fentener van Vlis- singen, dat alle takken van het bedrijfsleven (land bouw, handel en industrie) omvat en voor belang hebbenden waar noodig en mogelijk, op den bres staat. Beide organisaties doen wat zij kunnen, beide verdienen den dank van het geheele volk. Voor het overige bestuur liggen onze belangen in handen der secretarissen-generaal, en de onder hen staande departementen, die voor elk overleg toegankelijk zijn en desgewenscht belanghebbenden naar beste weten adviseeren. „Aan ons lot overgelaten" zijn wij dus geenszins. Nog een opmerking tot slot: het is bijkans een gemeenplaats geworden over de politieke partijen te praten als over afgeleefde groepen, die niet anders meer kunnen doen dan elkander bevitten en bestrijden. Toch is de waarheid een andere: de leiders der politieke partijen zijn zich dezer dagen meer dan ooit ervan bewust, dat zij verdedigers hebben te zijn van groote, diep in hun overtuiging verankerde beginselen, die zij niet mogen prijsgeven enkel uit angst voor de opkomst van een beweging als de N.S.B. Wie gelooft aan zijn staatkundige beginselen onderschrijft niet een program, dat daarmede in strijd is. (A.N.P.)) Spaansehe scheepvaartmaatschappij onderhoudt geregelden dienst met Zuid-Amerika. BILBAO, 21 Augustus (D. N. B.). De Spaan- sche scheepvaartmaatschappij ..Aznar" heeft medegedeeld, dat zij den geregelden dienst op Zuid-Amerika zal hervatten, die sedert het uit breken van den spaanschen burgeroorlog was gestaakt. Als eerste schip dezer maatschappij zal op 26 Augustus het 6000 ton groote schip „Monte Garbea" naar Buenos Aires vertrekken. Engelschen verloren tien vliegtuigen BERLIJN 21 Augustus (D. N. B.) Naar het D. N. B. verneemt hebben de Engelschen gisteren tien vliegtuigen verloren, waarvan zes in luchtgevechten werden neergeschoten en vier door het luchtdoel geschut werden neergehaald. „Ik heb ni'n wagen volgeladen.'' Padvinders cn weipen uit Bloemendaal en Overveen vol goeden moed op weg naar hun kamp in Laren. (Foto Pax Holland.); Officieele valutakoersen der Nederlandsche Rank. Officieele valutakoersen der Nederlandsche Bank. 1 21 Augustus. Valuta's (schriftelijke en tel. trans acties). New-York 1.88 3/161.88 9 16. Berlijn 75.28—75.43. Brussel 30.11—30.17. Helsinki 3.81—3.82. Stockholm 44.81—44.90. Zürich 42.84—42.92. Bankpapier: -New-York 1.86 1 '2—1.90 1/4. Brussel 30.08—30.20. Stockholm 44.7644.94. Zürich 42.80—42.96. HEDEN: 8 PAGINA'S. wh!* m immkwhshhib Van onzen correspondent te Genève: H Verjaardagviering in Zwitserland 8 pag. 7 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en g daarbuiten pag. 3 D.: Maria Montessori pag. 3 S Flitsen pag. 3 S V. P. B. correspondentie: In het 5 Fransch-Belgische kustgebied, pag. 7 M Laatste Berichten op pagina 2 1 VmaMHHimiHiiiiii i P

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1