Haarlem's Dagblad
DANSLESSEN
Eendracht.
Oude en nieuuxe ^Boekhandel 91. de Vries
Een doodsbericht.
DANSschool „Schröder"
Bericht dat half Sept. de
Britsche vliegvelden
aangevallen.
Artikelen-
58e JAARGANG No. 17549
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij. Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 3 September 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Er zijn in dezen tijd bewegingen in
Nederland die streven naar politieke eendracht
in ons volk: naar de hoogste samenwerking dus die
in maatsöhappelijken en economischen zin te berei
ken is, met eerbiediging van ieders diepste geeste
lijke overtuiging. Dat dit streven gewensdht, ja
noodzakelijk is erkennen de meeste menschen. Dat
is nu wel gebleken. Ook op deze plaats is er voor
gepleit, in de overtuiging dat het een zuiver Ne
derlandse!) belang is en dat een goed bestuursbe
leid vergt dat men daarbij het algemeen belang
boven dat van groep en individu weet te stellen,
het volk boven de factie en den enkeling waar
het volksbelang in het geding komt.
De meesten beamen dit, maar zij worden weer
streefd door anderen die niets veranderen willen.
In hun protest gaan sommigen zoover dat zij de
strevers naar eendracht beschuldigen van diverse
onedele drijfveeren. Bovendien wordt hun toege
voegd dat zij „omgezwaaid" zouden zijn, hetgeen
dan moet inhouden dat zij vroeger voorstanders
van politieke verdeeldheid, van den schotjesgeest,
van den partijenstaat zouden zijn geweest. Niet
waar? Anders is er geen omzwaai. Welnu, ik ben
er voor mij zelf zoowel als voor vele anderen, wier
ergernis over de verdeeldheid ik vroeger al tal-
looze malen tot uiting heb hooren komen, van
overtuigd dat wij sinds vele jaren naar eendracht
verlangd hebben. En ik behoor zelf tot degenen die
op velerlei gebied voor samenwerking hebben ge
pleit. Als talloozen in ons land nu blijk geven van
hun verlangen naar eendrachtig beleid in het volks
belang dan is dat een bij hen levende oude wensdh
die zich doet gelden. En dat is waarachtig geen
wonder, want hoe vaak zullen zij zich met bezorgd
heid afgevraagd hebben: waar moet dat op den
duur naar toe; hoe komen wij er weer uit? Ik
zou niet veel heil zien in het streven naar een
drachtig samenwerken als de gedachte daaraan pas
in dezen tijd van beproeving bij de menschen ont
waakt was. Want dan zou zij nog piepjong zijn,
geen weerstandsvermogen hebben en allicht weer
bezwijken zoodra men maar eenige kans zag om
een gemakkelijker weg in te slaan. Maar dat is niet
zoo. Zij leeft al jaren en zij wordt wel degelijk ge
wed door den wensch, het belang van ons volk te
dienen. Zij is nu aangewakkerd door het besef, dat
in tijden van zware beproeving eendracht meer
dan ooit vereischt wordt en dat er dus nu eindelijk
ook de kans is om haar te bevorderen en te ver
wezenlijken. Eendracht maakt Macht l'Union
fait la force zeggen de Franschen, die nog erger
dan wij onder politieke verdeeldheid geleden heb
ben en die eveneens tot het besef van deze oude
waarheid zullen moeten weerkeeren om hun volks
kracht weer te kunnen gaan opbouwen.
Er wordt den strevers naar eenheid soms verwe
ten dat zij „niets goeds in het oude erkennen". Dat
is onzin. Er was veel goeds. Nederlandsche energie
heeft ook in de achter ons liggende jaren veel tot
stand gebracht. Maar de verdeeldheid en de schot
jesgeest met al de gevolgen en uitwassen van dien
waren niet goed, maar slecht en er zou veel meer
tot stand gebracht zijn als zij er niet geweest wa
ren. De herhaalde regeerir.igscrises der laatste ja
ren en de onderlinge strijd der ettelijke partijen
en partijtjes waren trouwens zelfs voor den opper-
vlakkigen beschouwer van den toestand al het be
wijs dat de zaak zich verergerde, dat men in een
impasse geraakt was en dat het zoo op den duur
niet zou kunnen voortgaan Wie zich dat nu al niet
meer herinneren zijn wel buitengewoon kort van
geheugen.
Er zijn er onder ons en ik behoor tot hen
die buitendien beseffen dat zware beproevingen
een volk niet voor niets opgelegd worden, dat daar
een oorzaak voor is, dat die niet zoo maar onver
diend over ons komen en dat wij daaruit hebben
te leeren en ons zelf te herzien. Waaruit volgt dat
wij ons de vraag hebben te stellen: in welke op
zichten hebben wij als Nederlanders gefaald, jegens
ons volk en jegens onze medemenschen? En dan
baat het niets om de schuld maar aan andere
groepen te geven en de meening te verkondigen
dat men zelf voortreffelijk is geweest of er niets
aan heeft kunnen doen. Want dat is niet zoo.
Als wij het streven naar nieuwe volkseenheid in
breede lagen van het Nederlandsche volk zien
groeien dan bewijst dit dat wij een nieuwen tijd
tegemoet gaan. Die is nog niet bereikt maar die
zal komen. En als men menschen daarvoor uit volle
en eerlijke overtuiging ziet werken, in de hoop dat
zjj hun volk er mee dienen zullen, dan is het wel
erg klein hen alleen maar weer met adhterdodht te
bejegenen, met de vraag „wat zit er achter?" die
men bij alles kan stellen maar die tot een trieste
gewoon te-van-argwaan kan wordenen met de
veronderstelling dat zij dit alles doen om anderen
in het gevlei te komen of om hun eigen glorie te
bevorderen. Met eendracht na te streven vleien wij
geen anderen maar dienen wij ons eigen volk. En
wat de eigen glorie betreft van menschen die lei
dende posten aanvaardenals men die steeds
®ls hun hoofddoel aannam zou niemand ooit meer
zooiets op zich mogen nemen. Is dat een standpunt?
Overigens kunnen menschen met een diepe over
tuiging door al dit soort bestrijding toch niet ge
schokt worden. Hoogstens een beetje geërgerd. In
het vooruitzicht van de zeer zware tijden, die ons
Dog te wachten staan zullen zij het devies Een
dracht maakt Macht blijven dienen. In het Neder
landsche belang.
R. P.
De winkelier, die „bij" wil zijn, mag verduisteringspapier, inmaakvaten, klompen
en potkachels niet vergeten, want ze zijn de meest gewilde artikelen in de huidige
omstandigheden.
(Foto Pax Holland)
UW SCHOOLBOEKEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR
JACOBIJNESTRAAT no. 3
GED. OUDE GRACHT 27—27 A.
(Adv. Ingez. Med.)
(Robert Wodlow, een Amerikaan,
die, met een lengte van 2.63 meter
als langste man ter wereld gold,
is op 22-jarigen leeftijd aan de
gevolgen van een voetinfectie
overleden.)
De grootste mensch op aard is overleden
Een reuzennieuwtje dat in 't roezig heden,
Onze gedachten even elders richt;
Al had 'die man in grootte dan niets beters,
Dan overmatigheid in centimeters
En slechts gewicht in abnormaal gewicht.
Een zielig mensch, een kijkspel op twee beenen,
Die zich reeds sinds zijn jeugd ertoe moest leenen
Met open mond te worden aangestaard;
Hem stond van d' aanvang geen beroep ter keuze,
Hij was geteekend als een reus der reuzen,
Zijn vak stond vast, de grootste mensch op aard
Slechts letterlijk kon hij een punt bereiken,
Vanwaar hij op de andren neer kon kijken,
En aangenaam kon hem dit feit niet zijn;
'k Denk dat hij eerlijk wel eens kon verklaren:
Ach, als de menschen enkel naar mij staren,
Omdat 'k zoo groot ben, voel ik me zoo klein.
Nu is die allergrootste man gestorven,
Nadat hij rusteloos had rondgezworven,
Als bezienswaardigheid van stad tot stad;
Een voetinfectie, nietig, kinderachtig
Werd die zoo machtige figuur te machtig,
Daar hij als reus geen leemen voeten had.
Men zal zijn schoenen, jas en zoo bewaren,
Voor latere geslachten om te staren,
Als hij reeds lang tot stof is weergekeerd;
Die man die eens temeer 't bewijs kwam geven,
Dat zelfs het feit bijzonder lang te leven,
Den mensch nog geen lang leven garandeert.
P. GASUS.
Krijgsgevangenen naar
Britsch-Indië?
GENèVE, 3 Sept. (D.N.B.) Volgens een
bericht van de „Times" uit Simla wil Engeland
krijgsgevangenen naar Indië vervoeren. De
noodige afspraken zouden reeds gemaakt zijn.
Een aantal Italiaansche krijgsgevangenen zou
zich reeds in een speciaal kamp te Ahmednagar
bevinden.
Misdadigers schoten cipier dood.
Met vuurwapenen in auto ontkomen.
NEW-YORK, 3 Sept. (D.N.B.) Uit de ge-
vangenenkolonie Pine Bluff in Arkansas zijn 36
zware misdadigers uitgebroken, nadat zij een
cipier doodgeschoten en zeven andere cipiers
hadden ontwapend. Met een groote hoeveelheid
vuurwapenen zijn zij in auto's ontkomen.
BOTSING TUSSCHEN TWEE WIELRIJDERS.
Door een nog niet opgehelderde oorzaak botsten
Maandagavond negen uur in de Spaarnwouder-
straat te Haarlem twee wielrijders tegen elkaar,
namelijk de 29-jarige koopman J. de B. uit Haarlem
en de paarkenkoopman J. D. uit Haarlemmermeer, j
Laatstgenoemde viel; hij kreeg een lichte hersen
schudding en bloedde uit een oor. Door leden van
den Ongevallendienst werd hij behandeld en per
ziekenauto naar het Sint Elisabeths Gasthuis ge
bracht, waar hij is opgenomen. De politie stelt naar
4e oorzaak een onderzoek in. 1
Britsche kanonneerboot tot zinken
gebracht.
LONDEN, 3 September (D.N.B.) De Britsche
admiraliteit heeft Maandagavond, volgens Reuter,
den ondergang gemeld van de Britsche kanonneer
boot „Penzance". Het officieele communique van
de admiraliteit luidt als volgt:
„De secretaris van de admiraliteit moet tot zijn
leedwezen mededeelen, dat de kanonneerboot i
„Penzance" door een duikboot is getorpedeerd, en
gezonken. De naaste familieleden van de opvarenden
zijn verwittigd".
De kanonneerboot „Penzance" was in 1930 van
stapel geloopen en had een waterverplaatsing van
1025 ton. Haar bewapening bestond uit twee stukken
luchtdoelgeschut van 10-2 cM., twee kanonnen van
4.7 cM. en acht machinegeweren. De bemaning
in vredestijd bedroeg honderd personen.
Vier Fransche schepen in beslag.
STOCKHOLM 3 September (D. N. B.) De Ca-
nadeesche regeering heeft volgens een bericht uit
Ottawa vier Fransche koopvaardijschepen van in
totaal 13.789 ton, die bij de ineenstorting van Frank
rijk in Canadeesche havens lagen, gerequireerd. De
schepen zijn bij de staats-koopvaardijvloot van
Canada gevoegd.
DE BEKEURINGEN.
Maandag 41. Door vijftien wielrijders te Haar
lem werd geen teeken van richting-verandering
gegeven; zes reden niet rechts en tien met on
voldoende verduisterde lantaarn. Bij tien inwo
ners straalde licht naar buiten. Ze kregen alle
maal een proces-verbaal.
REISBESLUIT GEWIJZIGD.
Het Verordeningenblad van Maandag bevat
een wijziging van het reisbesluit 1916, waarbij de
vergoeding voor het gebruik van eigen auto's in
dienst van den staat opnieuw wordt vastge
steld.
HET GEBRUIK VAN VERKEER SMIDDELEN.
—De bij de wet van September 1939 ingevoerde
bevoegdheid van den secretaris-generaal van het
departement van Waterstaat om regelen vast
te stellen omtrent de registratie en het gebruik
van verkeersmiddelen voor het vrachtvervoer te
water en te land is in een Maandag verschenen
verordening tot nadere aankondiging verlengd.
RAAMSINGEL 16 TELEF. 11045.
zullen aanvangen.
Inschr. van Leerlingen
dagelijks.
VRAAGT U EENS ONS GRATIS PROS
PECTUS AAN
(Adv. Ingez. Med.)
Bij luchtgevechten Maandag 86
Engelsche toestellen vernield.
De opperbevelhebber der Duitsche weermacht
deelt, naar het D.N.B. meldt, het volgende
mede:
„Ook Maandag hebben Duitsche gevechts-
en j ach taf deelingen vijandelijke vliegvelden in
Zuidoost Engeland aangevallen. Zij vernielden
loodsen en onderkomens door bomtreffers,
waarvan een deel zware branden deed ontstaan.
Het kwam tot verschillende luchtgevechten,
waarbü Duitsche jagers 86 vijandelijke vlieg
tuigen neerschoten. Drie en twintig eigen vlieg
tuigen worden vermist".
Het Britsche ministerie van luchtvaart maakt,
blijkens een Reuterbericht het volgende bekend:
„Maandagmorgen heeft een groot aantal vijande
lijke vliegtuigen de Britsche kust bij Kent gepas
seerd en van het noorden uit het Theemsgebied
aangevallen.
Het afweergeschut kwam onmiddellijk in actie
en de vijandelijke toestellen werden door onze ja
gers aangevallen. Op vele plaatsen langs de Theems
werden bommen geworpen, vooral echter in het
noordoosten van Kent. In een stad zijn verscheidene
woonhuizen en kantoren vernield, terwijl eenige
huizen aan de rivier aanzienlijke schade opliepen.
Vroeg in den middag drong een tweede golf van
Duitsche toestellen tot in het binnenland door. Van
het zuidoosten uit naderden deze vliegtuigen Lon
den. Het kwam tot gevechten. Er werden bommen
geworpen".
Reuter voegt hieraan nog toe dat Maandag twee
maal luchtalarm te Londen gegeven is.
De luchtaanvallen, die Zondag op Londensche
districten zijn gedaan, hebben volgens Reuter een
zeker aantal slachtoffers geëischt.
„LONDEN DAG EN NACHT
FRONTLINIE".
STOCKHOLM, 2 September (D.N.B.) De Lon
densche correspondent van de „Stockholms Tidnin-
gen" schrijft: „Als een rumoerig, huilend en klagend
crescendo neemt de luchtoorlog boven Engeland
van dag tot dag, ja van uur tot uur in hevigheid
toe. Steeds weer donderen nieuwe afdeelingen
bommenwerpers en jagers op de kust aan.
Dover was opnieuw het doel der Duitsche aan
vallen. Ballonversperringen en schepen werden be
stookt. Langs de Engelsche kust kwam het tot hef
tige luchtgevechten, terwijl andere formaties dieper
het land binnendrongen. Voortdurend trachtten
nieuwe afdeelingen soms tot bijna in de stratosfeer
de jagers te ontwijken.
De inwoners van Londen hebben in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag in de schuilkelders ge
zeten en ook Zaterdag moesten zij viermaal naar
beneden, terwijl de zon aan den hemel stond. Des
middags werd een nieuwe aanval ondernomen en
des avonds kwam het tot een aanval, die misschien
de geweldigste was in dezen luchtoorlog. Zonder
ophouden lieten de aanvalsgolven zich uit de lucht
vallen en anderhalf uur lang werd hevig gevochten.
Dit was een welbewuste aanval op de stelling
rondom Londen. Te gevechten bereikten een hef
tigheid, waarvan men tot dusverre niet had kunnen
droomen.
Londen is op deze stralende herfstdagen dag en
nacht frontlinie. Ik hoorde een Duitsch toestel in
duikvlucht zoo laag over mij heen gaan, dat het ge
raas als een onweer klonk".
De correspondent beschrijft verder de aanvallen
van Zondag, die op de havenwerken aan de Theems
gericht waren. Des middags vielen Duitsche toe
stellen Croydon en een ander vliegveld ten zuiden
van Londen aan, nadat Zaterdagmiddag drie an
dere vliegvelden waren bestookt. De Duitsche aan
vallen van de laatste twee weken hebben duidelijk
ten doel het weerstandsvermogen van den tegen
stander door massale aanvallen op vliegvelden en
toegangswegen te verlammen. Met het oog van het
geweldige tempo van den strijd der laatste dagen
is men er thans van overtuigd dat de operates,
welke de Duitschers tot dusverre hebben onder
nomen, slechts een voorbereiding zijn voor hetgeen
zal komen".
Ook Maandagavond weer luchtalarm
in Londen.
LONDEN 3 September (D. N. B.). Ook Maan
dagavond werd hier luchtalarm gemaakt. Volgens
Reuter heeft de toestand van luchtalarm 4 uur en
een kwartier geduurd. Om tien minuten voor twee
werd alles veilig gemeld.
De veerpot .an Zaltbommel fungeert nu als belangrijke verkeersschakel. Onaf
gebroken beweegt zich een stroom van reizigers met dit primitief communicatie
middel naar beide zijden der rivier.
(Foto Pax Holland)
Ernstige brand te. Amsterdam.
Opslagloods grootendeels vernield.
Maandagavond zes uur is door onbekende oor
zaak brand uitgebroken in een groote opslag
loods aan de Kattenburgergracht te Amster
dam. In deze houten loods, welke een oppervlakte
inneemt van 130 bij 20 meter en die eigendom
is van de Nederlandsche Spoorwegen, zijn on
dergebracht een douanekantoortje, opslagruimte
van de N.V. H. Hoogewerff Jr., en Co. waarin
een groote verscheidenheid van goederen lag
opgeslagen, zooals uurwerken, tabak tapijten en
manufacturen en ruimte van de N.V. Levee, een
groothandel in meubelen.
De brand werd ontdekt in de loods der firma
Hoogewerff. Reeds spoedig had het vuur een
gretig voedsel gevonden in het vele aanwezige
brandbare materiaal. De brandweer was spoe
dig aanwezig. Ook waren twee spuiten van den
luchtbeschermingsdienst aanwezig.
De talrijke belangstellenden werden door de
politie op goeden afstand gehouden.
De taak van de brandweer was zwaar. Het
vuur brendde zich niet boven den vloer uit, maar
zocht zijn weg onder den verhoogden vloer om
dan onverwacht met volle felheid op te laaien.
Hieronder trok het vuur door in de richting van
het Marine-arsenaal op het Kattenburgerplein.
Ter bestrijding van deze uitbreiding hakte de
brandweer gaten in den vloer en wierp daar
doorheen groote hoeveelheden water.
Inmiddels waren manschappen van den lucht
beschermingsdienst en van den Opbouwdienst,
daarbij geassisteerd door omstanders, druk be
zig de meubelopslagplaats van de N.V. Levee
te ontruimen. Alle soorten van meubels vonden
een plaats op het pleintje. De hitte, welke zich
nu en dan ontwikkelde, was zoo groot, dat een
groot spiegelruit van een manufacturen-maga-
zijn aan de overzijde van de Kattenburgergracht
barstte.
Men had gehoopt het achterste gedeelte van
de loods te kunnen redden, doch telkens weer
laaiden de vlammen op en steeds verder breidde
het vuur zich uit. Omstreeks acht uur des
avonds had het vuur reeds de voorste helft van
de loods verteerd, ondanks de verwoede blus-
schingspogingen van de moto^spuiten en van de
drijvende motorbrandspuit „Jan van der Hey-
den". Kort voor negen uur nam het vuur in he
vigheid af; reeds spoedig bleek, dat het grootste
gevaar toen geweken was. Het vuur was bedwon
gen; het betrof nu nog slechts nablusschen.
Aan de voorzijde van de loods is het dak over
een afstand van ruim dertig meter ingestort.
Dit gedeelte is vrijwel geheel een prooi der
vlammen geworden, met inventaris en al.
Dank zij het optreden van luchtbescherming en
opbouwdienst en van vele Kattenburgers is de
schade aan den inventaris van de N.V. Levee tot
een minimum beperkt.
De brand is uitgebroken kort nadat het perso
neel de loods verlaten had.
Soldaat tot 2% jaar veroordeeld.
Kameraad in den rug geschoten.
Wegens poging tot doodslag is indertijd door
den Bosschen Krijgsraad de 21-jarlge ge
woon dienstplichtig soldaat A. C. M. veroordeeld
tot een gevangenisstraf van twee jaar en zes
maanden met aftrek van de preventieve hechte
nis en tot ontslag uit den militairen dienst zon
der ontzetting van de bevoegdheid om bij de
gewapende macht te dienen.
Op 27 December van het vorige jaar had hij
te Babberich (gemeente Zevenaar) twee scho
ten gelost op een kameraad, J. K.. met wien hij
de wacht moest betrekken. M. had den vorigen
dag oneenigheid gehad met, K. toen deze het
kwartier verlaten had en zich in de richting van
de Duitsche grens begaf, had M. zijn geweer
geladen, was K. gevolgd en had op ongeveer 20
meter afstand op K. twee schoten gelost. Het
eerste schot trof K. in den linkerschouder en het
tweede miste den belaagde rakelings, daar deze
dadelijk dekking zocht achter een boom en ver
volgens wegsloop naar eei\ winkel in de nabij
heid.
Het Hoog Militair Gerechtshof, waarvoor M.
in hooger beroep heeft terecht gestaan, heeft
dezer dagen het vonnis van den Bosschen krijgs
raad bevestigd.
Ontheffing van de Leerplichtwet.
Het verordeningenblad van Maandag bevat
een besluit van den secretaris-generaal van het
departement van Onderwijs betreffende ontheffing
van de verplichting, bedoeld in artikel 1 van de
leerplichtwet.
Hierbij wordt bepaald:
Personen, die ingevolge artikel 1 der leerplichtwet
verplicht zijn er voor zorg te dragen, dat aan de
daarbedoelde kinderen voldoende lager onderwijs
wordt verstrekt, komen deze verplichting na, indien
zij deze kinderen een onder het bevoegde Duitsche
schooltoezicht staande Duitsche school voor gewoon
of uitgebreid lager onderwijs of vo^r middelbaar
onderwijs laten bezoeken.
De in de leerplichtwet voorkomende ontheffings
bepalingen houden hiermede geen verband.
Voor de toepassing van de leerplichtwet wordt
vorenstaande ontheffing gelijkgesteld met een vrij
stelling als bedoeld in artikel 7. onder 3e van de
leerplichtwet, inhoudende, dat deze kinderen buiten
de avonduren ten minste 16 uur per week onderwijs
ontvangen.
Dit besluit is Maandag in werking getreden.
HEDEN: 8 PAGINA'S
R. P.: Eendracht. pag. 1
H. H. Italië's agrarische revolutie.
pag. 4
Karei van Heusden: Een interview
bij de tarweschoven. pag. 3
Mr. J. F. Jansonius: Fietsen en wan
delen in den Haarlemmer meer pol
der. pag. 3
Langs de straat: „Kunst op straat",
door J. C. E. pag. 3
Flitsen. pag. 3
I Laatste Berichten op pagina 2
^^^UlifliUiiliUiOilifliiiliiilliiüUlUiiUitfKl ,i,;KiIii(i<Jk!lim:!11:'jjim?IHJllill|i!jliUiilllUi
