Haarlem's Dagblad J. C. Taclema. Nieuwe hakken. r Oude. en nieuwe ^Boekhandel 91. de Vues Incidenten in Roemenië Artikelen- 58e JAARGANG No. 17550 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant. Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Morgen. 5 September, zal de heer J. C. Tadema, firmant der uitgeversfirma Erven F. Bohn, den leeftijd bereiken die als het criterium der sterken wordt erkend. Hij wordt dus zeventig. En allen die hem kennen zal het verheugen dat hij dezen mijlpaal in goede gezondheid bereikt. Zij zullen den aandrang voelen, evenals ik, hem nog vele gelukkige jaren toe te wensohen. Maar dat zal morgen alleen schriftelijk kunnen gebeuren, want hij zal uitstedig zijn en het feest elders in zijn fa miliekring vieren. In het schriftelijk gelukwen- sohen gaat de krant voor en doet dat zooals kranten nu eenmaal zijn een dag te vroeg. Maar overigens hetgeen kranten niet altijd zijn, maar toch vaker dan men denkt een beetje schuchter. Want het jubileeren in publico ligt dezen jubilaris niet. Het is hem zelfs nooit overkomen en ik heb een vermoeden dat hij het feit, dat deze verjaardag zijn zeventigste is, veeleer als een statistisch ver schijnsel dan als een verdienste beschouwt. Toch zal hij er ditmaal in moeten bewilligen dat de krant eens uiting geeft aan de gevoelens die zoovelen je gens hem koesteren: gevoelens niet alleen van hoogaohting maar niet minder van vriendschap en hartelijkheid. Het is goed te weten, in de omge ving die de onze is, dat er menschen zooals Tadema zijn. In tijden van zorg en beproeving is dat des te meer het geval. Een man als hij behoort tot de stad en tot de beste vertegenwoordigers van de be volking. Sinds enkele jaren woont hij in Heem stede, al is het dan maar een paar honderd meters buiten de Haarlemsche gemeentegrens, maar zijn oude firma ziet hem nog immer dagelijks ten kan tore verschijnen in het hart van Haarlem, in die oude omgeving die zoo weinig veranderd is: de Frankenstraat. En wat doen die paar honderd meters buiten de gemeentegrens er trouwens toe. Dat is nu inderdaad maar statistiek en niets meer: Ta dema blijft Haarlemmer. Dat is hij, evenals zijn broer en mede-firmant J. L., van geboorte. Zij be- hooren niet tot een oude Haarlemsche familie; hun vader was, zooals de naam aanduidt, nog Fries en kwam in zijn jeugd hierheen om later in de uit geversfirma te treden en haar leider te worden. Maar toch zijn de zoons karakteristieke Haarlem mers geworden en vereenigt men in gedachten hun beider persoonlijkheden met onze stad, zooals met weinigen het geval is. In hun beroep hebben beiden ook daarbuiten belangrijk werk verricht. Zij zijn de leidende man nen in de kringen der Nederlandsche uitgevers: in de wereld van het Boek. En J. C. Tadema heeft zijn beste krachten daarin gegeven aan de „ver- eeniging met den langen naam": de Vereeniging tot Bevordering van de Belangen des Boekhan dels, die hij vele jaren als voorzitter leidde, in welker reorganisatie hij een groot aandeel nam en welker eerelid hij nu isHier kom ik weer op een terrein dat, om den jubilaris te „sparen", zoo als hij het zeker zou noemen, tot reserve noopt. Ik doe hem zeker geen genoegen met al zijn vroegere en huidige functies te gaan opsommen met de er kenningen die hem daarin ten deel vielen. Zijn beroep, dat des uitgevers en dan wel speciaal de uitgeverij van wetenschappelijke litteratuur vroeger kwam er nog wel belletrie bij maar die is zich tenslotte tot de vermaarde en pas nog her haalde uitgave van de Camera Obscura blijven be perken wordt niet in de visie van het groote publiek maar in de stille rust van de Frankenstraat uitgeoefend. En zoo is het ook met zijn andere en veelvuldige activiteiten, die hij altijd bij voorkeur buiten de openbaarheid heeft nagestreefd: in ver schillende plaatselijke vereenigingen en instellin gen zoo is hij nog steeds een der directeuren van Teyler's Stichting en daarbij vooral op het ge bied der muziek. Als een stille kracht achter de schermen, de goede dingen dienend die hem na aan het hart lagen en nog liggen. Muziek is zijn groote liefhebberij. Hij heeft haar immer zelf beoefend, als dilettant van bijzondere begaafdheid en na ern stige studie. Ik weet zeker dat ik hem een genoe gen doe met aan zijn leermeester Schlegel te her inneren, dien hij is blijven eeren als een buiten gewoon musicus. De muziek heeft een groote ver vulling in zijn leven gebracht en in dat van zijn gezin en hij heeft vele vrienden onder de beroeps musici in binnen- en buitenland. Velen zijn zijn gasten geweest en hebben gemusiceerd onder zijn gastvrij dak. Jonge artisten hebben vaak zijn steun en aanmoediging gehad In ons Haarlemsche mu ziekleven heeft hij wel heel veel werk verzet: vooral in de afdeeling van de Mij. tot bevordering der Toonkunst, die hij zoo lang heeft geleid (en ook in haar hoofdbestuur), in het bestuur van de Bach vereen iging en in de H.O.V., die hij in haar moeilijk en wisselvallig bestaan zoo vaak met raad en daad heeft bijgestaan. Hij kent de muziek, de musici en het muziekleven in het algemeen en zij kennen hem: met wederzijdsche vriendschap. En al wordt hij nu morgen zeventig: de „modernen" zijn bij hem steeds warme belangstelling blijven vinden. Er is geen eenzijdigheid in zijn liefde voor de muziek. En zeker is het dat het hem verheugt dat zij wint in aanhang. „De meeste menschen zijn muzikaal", zou hij zeggen, „maar een kunst is in zekere vormen ontwikkeld en om die te begrijpen «n te doorgronden moet men zich moeite geven en Hjd gunnen. Eigen muziekbeoefening is daarvoor de beste leerschool. Zoo maar vanzelf gaat het niet; evenmin als men vanzelf de grootsten onder de schrijvers: een Shakespeare, Goethe, Dante kan bereiken en van hun werk genieten". Bij een stuk over een jubilaris behoort een chro nologisch verslag van zijn loopbaan. Ik heb de volgorde zeer veronachtzaamd. Ik heb nog niet ge zegd dat J. C. Tadema het Haarlemsche gymna sium afliep, te Leiden en te Utrecht in de Neder landsche letteren studeerde en die studie volbracht, neiging voor de journalistiek toonde maar die op gaf, in de Uitgeversfirma van zijn vader trad. eerst tijdelijk, later definitief en ruim veertig jaar ge leden, tegelijk met zijn broer, firmant werd. Dat Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 4 September 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regelt ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per regel Regelabonnementstarleven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15 Groentjes zie rubriek. In het kamphuis op den Scheeleberg te Lunteren is een herscholingskamp voor werklooze handels- en kantoorbedienden begonnen. Boven: Tijdens de eerste les. Onder Ook aan sport en spel is een belangrijke plaats ingeruimd. (Foto Pax Holland) (Uit Amerika wordt de uitvin ding bericht van schoenhakken die liooger en lager gesteld kun nen worden.) Het is toch wel merkwaardig, vrinden, Wat menschen ook in dezen tijd Nog alles weten uit te vinden, 't Genot of het gemak gewijd. Daar heb je nou die nieuwe hakken Van schoenen, die verstelbaar zqn. Al lijkt het mij, dat de gemakken Daarmee gediend, gauw telbaar zijn. Een hak voor gevarieerde stappen, Een die in dezen zin verschilt, Een hak waar je iets aan kunt lappen En mee kunt lippen, als je wilt. 't Hoort stellig tot de groep systemen, Om iemand die er niet van weet, Naar waarheid op de hak te nemen, Zooals men het niet eerder deed. 't Is jammer dat ze niet vertellen, Hoe je die hakken onderwijl Hooger en lager kunt verstellen, Met een hakbeitel of hakbijl? 't Is slim om zooiets te verzinnen, Eén hak, nu hoog en dan weer vlak, Maar willen zij er mij voor winnen? Nee, amme (ouderwetsche) hak! leidde een leven van groote werkzaamheid in waaruit hier het een en ander is aangestipt. Maar waarbij dit vooral gevoegd moet worden: dat Tade ma een man is die algemeen geacht en vertrouwd wordt, wiens raad men gaarne vraagt en wiens arbitraal oordeel in moeilijke geschillen men vaak heeft ingewonnen, wiens gezonde humor men graag hoort en wiens warme hart voor zijn mede- menschen men kent. Een echte Nederlander in den besten zin des woord, een goede vriend voor velen. Deze dingen vooral moesten eens gezegd worden, nu hij den leeftijd der sterken bereikt. En het ge schiedt van harte. R. P. Japansche Minister van Marine afgetreden. TOKIO, 4 Seutembei (Dmei) De minister van marine, vice-admiraal Zengo Yosjida zal, naar van betrouwbare zijde vernomen wordt, om ge zondheidsredenen zijn functie neerlegggen. Extra controle Verduisteriiigs- voorscliriften. Thans door Haarlemsche en Duitsche politie. De Haarlemsche politie houdt nu in samenwer king met de Duitsche politie extra controle op de naleving van de verduisterings- en verkeers- voorschriften. Het eerste resultaat daarvan is, dat Dinsdag tegen niet minder dan 81 personen pro ces-verbaal is opgemaakt, namelijk tegen 7 wiel rijders, die geen teeken van richting-verandering gaven, 16 die niet rechts reden, 3 die zonder licht en 31, die met niet voldoende afgeschermde lan taarns reden; 2 autobestuurders voor laatstge noemd euvel, 2 voetgangers die op straat met een brandende lantaarn liepen en 20 personen, uit wier huizen licht straalde. Personeel zoekt, en verkrijgt, men door een GROENTJE in HAAR LEM'S DAGBLAD te plaatsen. Dit is in Haarlem en Omstreken een ongeschreven wet. Noodlottig ongeluk. Arbeider van de Ned. Spoorwegen verdronken. Hedenmorgen tusschen half 11 en 11 uur had een schilder van de Ned. Spoorwegen, de onge veer 50-jarige Knijnenburg, wonende te Amster dam, die in een bootje bezig was met schilders werkzaamheden aan de Spoorbrug over het Noor der Buiten Spaarne te Haarlem, het ongeluk door een grootere boot overvaren te worden en te water te geraken. Hij zonk spoedig. Zeer vermoedelijk was hij, in de halve duisternis onder de brug, van de groote boot af niet opgemerkt. Een lid van de Haarlemsche Reddingsbrigade, de heer R. J. Nodelijk, die toevallig daar in de buurt was, begaf zich onmiddellijk te water, maar zelfs na 20 keer duiken kon hij den drenkeling niet vinden. Nadat de politie ongeveer een kwartier gedregd had, werd het slachtoffer opgehaald. De levensgees ten waren reeds geweken. Dr. Wolterson kon slechts den dood constateeren. Pogingen met toepassing van kunstmatige ademhaling mochten niet baten. Het lijk werd per auto van de firma Mathot naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo vervoerd. De militaire slachtoffers in Nederland. Steun van het Fonds voor oud-militairen. Het Fonds voor oud-militairen (opgericht 1815), gevestigd Nes 57 te Amsterdam, deelt mede. dat de verminkte militairen en de nagelaten betrekkingen van gesneuvelden, alvorens de door den staat te verleenen pensioenen zijn vastgesteld, zich reeds om steun tot genoemd fonds kunnen wenden. Bij voorkeur moeten dergelijke verzoeken ge richt worden aan de districts- of plaatselijke com- missiën van het fonds. Het ligt in het voornemen van het fonds, nadat omtrent de benoodigde geldmiddelen een voldoen de overzicht zal zijn verkregen, zich om hulp tot het Nederlandsche volk te richten. Stortingen op postgironummer 75597 worden echter reeds gaarne tegemoet gezien. UW SCHOOLBOEKEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR JACOBIJNESTRAAT no. 3 GED. OUDE GRACHT 27—27 A. (Adv. Ingez. Med Aanslagen op radiostation en telefoongebouw. Regeering is den toestand volkomen meester. BOEKAREST. 4 September (D.N.B.) Het ministerie van Bïnnenlandsche Zaken heeft giste ren tegen middernacht het volgende communiqué verspreid: Een groep jongelieden, die in militaire uniform gekleed waren, heeft Dinsdagavond gepoogd den radiozender in Baneasa bij Boekarest te bezetten. De poging het station voor zichzelf in gebruik te stellen mislukte. Te gelijkertijd probeerden eenigen van hen het telefoongebouw van Boekarest te bezetten. Op het plein voor het Koninklijke Paleis loste een andere jongeman demonstratief eenige revolverschoten. In alle gevallen konden de daders ter plaatse in hechtenis genomen worden. Der gelijke niet als ernstig op te vatten pogingen werden in Kroonstad en in Constanza ondernomen, doch mislukten ook daar. De autoriteiten zijn volkomen meester van den toestand. Overigens is het rustig in het land. Door den aanslag op het telefoongebouw was de telefoon in Boekarest ruim een uur lang buiten werking gesteld. Pas na 1 uur des nachts werden de gesprekken met het buitenland weer vrijgegeven. Het ministerie van Binnenlandsche Zaken had nog gisteravond laat een officieele mededeeling overal in de stad laten aanplakken. Daarin wordt gezegd, dat eenige leden van de oude ontbonden politieke partijen een politieke actie ontvouwd hebben, welke niet overeenkomstig het karakter is van de hedendaagsche politieke totalitaire or dening van den Roemeenschen staat. Deze actie is in strijd met de voorschriften van de regeering en van de nationale partij als eenige wettig toege laten politieke organisatie. De mededeeling wijst er nadrukkelijk op, dat allen zich in een dergelijke verboden politieke actie schuldig maken, met op sluiting in een concentratiekamp bestraft worden. Britsche steunpunten aan de V. S. verpacht. Overeenkomst gesloten. Amerika levert torpedojagers aan Engeland. Het D.N.B. meldt uit Washington: Naar officieel verluidt is tusschen Engeland en de Vereenigde Staten een overeenkomst gesloten, waarbij de Vereenigde Staten talryke vloot- en luchtbases en Britsche be zittingen in den Atlantischen Oceaan voor 99 jaren pachten en daarvoor Engeland de onmiddellijke beschikking over 50 ver ouderde torpedoboot jagers geven. Naar Associated Press meldt, is officieel te Washington medegedeeld dat Engeland de regeering der Vereenigde Staten de definitieve verzekering heeft gegeven dat het „de Britsche vloot nooit zal overgeven of tot zinken brengen, wanneer de wateren om de Britsche eilanden voor de Engelsche oorlogschepen onhoudbaar zouden worden". De vloot zal als laatste redmiddel (in the last resort) naar de overzeesche gewesten worden gezonden ter verdediging van andere deelen van het rijk. WASHINGTON, 4 September (D.N.B.) De opperbevelhebber van de Amerikaansche vloot admiraal Stark heeft verklaard, dat de voor genomen ruil van vijftuig oude Amerikaan sche torpedojagers tegen steunpunten voor de vloot en de luchtmacht in den Atlantischen Oceaan geen schadelijken invloed zal hebben op de totale verdediging der Vereenigde Staten en dat dientengevolge deze torpedojagers van het z.g.n. 1200 ton type niet van essentieel belang zijn voor de verdediging van de Vereenigde Sta ten. De minister van Marine Forrestal heeft heden een commissie van zeven deskundigen benoemd welke tezamen met de Engelschen de juiste po sitie der nieuwe Amerikaansche steunpunten voor vloot en luchtmacht zal bepalen. De militaire commissie van het Huis van Afgevaardigden heeft met twaalf tegen elf stem men de aanvulling op de dienstplichtwet goedge keurd, welke de regeering machtigt fabrieken ten behoeve van de productie van oorlogsmate riaal te pachten, ingeval deze fabrieken het aan nemen van regeeringsorders om de een of andere reden weigeren. De aanvulling beteekent een verzachting op de bepaling, welke de Senaat had aangenomen, krachtens welke de regeering gerechtigd zou zijn dergelijke fabrieken in beslag te nemen. Kamer van Koophandel. Voor het eerst een middagvergadering. De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Haarlem en Omstreken zal voor den eersten keer op Woensdag 18 September in het middaguur verga deren en wel te half drie in het gebouw Nassau- plein 4 te Haarlem. Bom op boerderij in de Zijpe gevallen. SCHAGEN, 4 September. Het AN.P. meldt: In den afgeloopen nacht is door een Engelsch vliegtuig een bom geworpen, waardoor een boer derij werd getroffen, welke bewoond werd door G. A. Waiboer aan de Grootsloot in de Zijpe. De heer Waiboer is hierbij om het leven gekomen, terwijl zijn vrouw licht gewond werd. Als een kaartenhuis is het voorhuis van de boerderij in elkaar gezakt. De muren zqn naar binnen geval len, het voorste deel van het dak, dat intact was gebleven, stulpte over de ruïne heen. Een wonder is het, dat de vrouw zich met haar kindje nog kon reddden. De heer Waiboer was in het puin bekneld. Ruim ëen uur na den inslag kon de brandweer van Zijpe het slachtoffer bevrijden. Bommen van het zwaarste kaliber op militaire doelen. Zuid-Engeland wederom het doelwit der Duitsche aanvallen. BERLIJN, 4 September (D.N.B.) De luchtaanvallen van gisteren op Engeland heb ben, naar het D. N. B. verneemt, zoo hevige branden doen ontstaan, dat de Duitsche vliegers zich des nachts zonder raadpleging van hun kaarten konden oriënteeren. Op vele plaatsen hebben de Engelschen daarom zelf vuur aan gelegd, om de Duitsche vliegers in hun oriën teering te misleiden. Ook in den afgeloopen nacht waren Duitsche gevechtsvliegtuigen naar Engeland onderweg en hebben zy op verschei dene doelen die voor den oorlog van belang zyn, gelegen op de Zuidelijke helft van het Engelsche eiland bommen van het zwaarste kaliber geworpen. Volgens de tot dusverre door het D.N.B. ontvan gen berichten werden des morgens 39 Britsche vliegtuigen neergeschoten. Ook in de middaguren werden eenige Britsche toestellen neergehaald Bij aanvallen op Britsche vliegvelden werden nog vijftien vliegtuigen op den grond vernield. Tot nog toe worden twaalf Duitsche vliegtuigen vermist. Te Londen werd tweemaal luchtalarm ge maakt. De Britsche ministeries van luchtvaart en veilig heid deelen, blijkens een Reuterbericht mede: Groote groepen vijandelijke vliegtuigen zijn Dins dagmorgen over onze Zuid-Oostkust gevlogen. Volgens tot dusverre ontvangen berichten zijn eenige bommen in de grafschappen Kent en Essex neergeworpen. Boven Londen zoo vervolgt Reuter woedde een hevig luchtgevecht. Aangenomen wordt dat minstens twee Duitsche machines daarbij zyn neer geschoten. Dit was het grootste luchtgevecht, waar van tot dusverre melding is gemakt in dit district. Groote formaties bommenwerpers vlogen, begeleid door jachtvliegtuigen over de Zuid-Oostkust Britsch gebied binnen. Britsche vliegtuigen boven Berlijn. Geen bommen uitgeworpen. BERLIJN, 4 Sept. (D.N.B.) Afzonderlijke Brit sche vliegtuigen hebben na middernacht op groote hoogte boven de Rijkshoofdstad gevlogen. Er werd luchtalarm gemaakt. Luchtdoelartillerie en nacht jagers kwamen in actie. De vijandelijke toestellen kwamen afzonderlijk op bepaalde afstanden en wierpen op verscheidene plaatsen lichfckogels uit. Er zijn geen bommen gevallen. LUCHTGEVECHT TEN ZUIDEN VAN BERLIJN. BERLIJN. 4 Sept. (D.N.B.) Tijdens hun vluch ten naar Duitschland zijn de Engelschen in den af geloopen nacht door de Duitsche artillerie, die blijkbaar haar posities deels gewijzigd had, en in vele gevallen het vuur op den vijand niet eens be hoefde te openen, misleid. Boven een vliegerskamp ten zuiden van Berlijn is een luchtgevecht tusschen Duitsche nachtvliegers en een Bristol-Blenheim- toestel ontstaan, door handige opstelling van de zoeklichten korden de Britsche vliegtuigen in deze streek geruimen tijd in de stralenbundels worden vastgehouden. Op deze wijze gelukte het een Duit sche Messerschmitt-machine van groote hoogte uit het duister verrasend op de Blenheim af te komen. Na een verwoede sdiietpartij slaagde de Brit er in om door lager te gaan vliegen aan het licht van de schijnwerpers te ontkomen en zoo den Duitschen achtervolger te ontvlieden. Bij Maagdenburg is, naar verluidt, een Engelsche machine tegen een versperringsballon opgevlogen en omlaag gestort. Betaling voor gevorderde motor rijtuigen. 's GRAVENHAGE 4 September (A. N. P.) De „Rüstungsinspektion Niederlande" deelt mede dat degenen, die nog in het bezit zijn van „Absehat- zungsurkunden" voor gevorderde motorrijtuigen, waarop nog geen betaling is gevolgd, deze tot 9 Sep tember a.s. kunnen inzenden aan de rijksverkeers inspectie, Koningskade 25, Den Haag. Indien na onderzoek betaling kan plaats hebben, zullen de houders van bovengenoemde stukken per soonlijk hieromtrent een mededeeling ontvangen. De aandacht wordt erop gevestigd, dat het bo venstaande uitsluitend betrekking heeft op taxatie rapporten met het opschrift „Abschatzungsurkunde", welke beginnen met de volgende woorden: „Hiermit bescheinigen wir, dass wir. die unten bezeichneten mitglieder der Abschatzungskommission, in Uber- einstimmung mit dem uns vom Herrn Reichsver- kehrsgeneralinspektor in Haag erteilten Auftrag den unten benannten Lastkraftwagen abgeschatzt haben". De „Abschatsungsurkunde" moet zijn on derteekend door de kommandantur. HEDEN: 8 PAGINA'S. R. P.: J. C. Tadema pag. 1 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. pag. 3 Van een onzer redacteuren: Een goed begin van de Najaarsbeurs. pag. 3 J. B. Schuil: Bij den zestigsten ver jaardag van Louis Gimberg. pag. 6 Flitsen. pag. 3 Het Zandvoortsche zomerseizoen 1940 pag. 7 Laatste Berichten op pagina 2 ^^UMiiii)iJi)tiitiiJuiiifliHniitiiiiU!muuMi!!ijii!ii;ii!iiinGiiminiiiiitimiviüiiiiiuiiiiyi!.<iiiiiiiiii)i(iafl

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1