"B
N.V. „G RAN ITO"
Jladia
Malta van Gibraltar
afgesneden
AGENDA.
Inkrimping van den
Opbouwdienst
BURGERLIJKE STAND
WOENSDAG 2 OCTOBER 1940
HAARLEM'S DAGBLAD
Roosevelt over liet voorstel van
senator King.
WASHINGTON, 2 October. (DNB) Ten aanzien
van het voorstel van senator King ten gunste van
een onbeperkten financieelen steun voor Engeland,
heeft president Roosevelt in de pers-conferentie zeer
beslist verklaard dat het voorstel noch van hem,
noch van iemand anders in de regeering afkomstig
Was. Hij zal ten aanzien van het voorstel geenerlei
standpunt bepalen. Het moet geenszins worden be
schouwd als een antwoord op het driemogendheden-
pact van Berlijn, maar als een zuiver toeval, dat de
vorige week Vrijdag na het bekend worden van
het pact eerst de Britsche inkoopcommissie en daar
na de commissie voor ondersteuning van Engeland
bij hem waren verschenen en dat tenslotte de ge
bruikelijke Vrijdagsche zitting van het kabinet ge
houden werd. Roosevelt ontkende dat hij met den
Franschen ambassadeur in Washington de verster
king van de haven van Martinique zou hebben be
sproken. Hij legde er den nadruk op dat noch hij,
noch het staatsdepartement, eenigerlei mededeeling
dienaangaande van Fransche regeering' heeft ont
vangen.
Japansche pers wenscht verbetering
in de betrekkingen met Sovjet-
Rusland.
Op diplomatieke onderhandelingen
aangedrongen.
TOKIO 2 October (D. N. B.) Het driemogend-
hedenpact van Berlijn en zijn mogelijke gevolgen
vormen nog steeds het voornaamste thema van de
Japansche pers. Op den voorgrond staan thans
Japan's betrekkingen met de Sovjet Unie. Algemeen
wordt de wensch naar een ver-strekkende verbete
ring tot uitdrukking gebracht.
De „Hotsji Sjimboem" meent dat het sluiten van
een pact tussc'nen Japan en Sovjet Rusland niet
slechts voor geheel Oost-Azië, maar ook in het alge
meen voor de verdere betrekkingen tusschen de
mogendheden van het Berlijnsche pact en de Sovjet
Unie dienstig zou zijn. Voorwaarde is de normali
seering van de bertekkingen van Japan met Rusland.
Volgens de „Tokio Asahi Sjimboen" gaat het bij
het Berlijnsche pact, niet slechts om de bevestiging
van de nauwe Duïtsch-Sovjet-Russische betrekkin
gen, maar tevens om een tot uitdrukking brengen
van de bereidheid tot de regeling van de Sovjet-
Russische-Japansche betrekkingen. Een oplossing
van alle tusschen Japan en Rusland hangende kwes
ties is mogelijk. Rusland moet echter zijn neutraliteit
ook uitbreiden tot Tsjang Kai Sjek.
Ook de „Yomioeri Sjimboen" wijst op de noodza
kelijkheid van diplomatieke onderhandelingen tus
schen Rusland en Japan. Engeland en Amerika
trachten deze toenadering door tendentieuze be
richten te verhinderen. De benoeming van Tatekawa
tot ambassadeur in Moskou wijst ondubbelzinnig
op den wil van Japan tot verbetering van de tegen
woordige betrekkingen. Er bestaat thans een vol
komen nieuwe wereldsituatie, zoodat het verleden
bij de vorming van nieuwe betrekkingen buiten be
schouwing moet worden gelaten.
De aanvallen op Londen.
STOCKHOLM 2 October (D. N. B.) Over den
aanval op Londen in den nacht van Maandag op
Dinsdag meldt „Stockholm's Tidningen" dat deze
zoo vroeg begonnen is dat de correspondent van het
blad op straat erdoor verrast werd. Een groot deel
der Londenaars bevond zich reeds in de schuilkel
ders. In een Amerikaansch radiobericht wordt op
gegeven dat volgens oppervlakkige ramingen dc
Duitsche aanvallen op militaire en voor de oorlog
voering belangrijke doelen in Londen tot dusver
13.000 dooden en gewonden hebben gemaakt. Het
zelfde radiobericht meldt dat Woensdagmorgen
bommen geworpen zijn op negen Londensche wijken
en dat acht steden in Zuid-Oost Engeland zijn aan
gevallen.
N. BOERKOEl Aeibertsbergstraat 80
Telef. 14028 - Zaak Ged. Oude Gracht 46
Alle GR AN ITO- en TEGELWERKEN
„Strak van lijnsoepel van prijs."
(Adv. Ingez. Med.)
Vorst, sneeiiw en liagel in Spanje.
MADRID, 2 Oct. (DNB) Op het geheele Iberische
schiereiland is het weer omgeslagen. De hoogste
temperaturen komen nog voor in Murcia, met 27
graden. In Avila echter vriest het 1 graad, in Dava-
cerada vijf graden. Bovendien heeft het in het Gua-
darrama-gebergte zwaar gesneeuwd.
Dinsdagochtend is boven Cartagena en omgeving
een zwaar noodweer losgebarsten, waarbij hagel
viel. Gezien den enormen aandrang van het water
vreesde men, dat de dijk van Cartagena zou bezwij
ken. De versterking die verleden jaar werd aange
legd, hield echter stand. Toch zijn in eenige buurten
der stad vrij ernstige overstroomingen ontstaan,
waardoor de lager gelegen verdiepingen van vele
huizen overstroomden.
BOVESSE IN STAAT VAN BESCHULDIGING.
NAMEN, 2 Oct. (Belgapress). De heer Frangois
Bovesse is onlangs teruggekeerd uit Frankrijk,
waar hij in de regeering Pierlot te Sète het ambt
waarnam van hoogen commissaris. Deze voormalige
gouverneur der provincie Namen wordt als de hoofd
schuldige beschouwd van de paniek, waarvan de
stad Namen op Pinksteren j.l. het tooneel was. Bo
vendien vergeeft men hem niet, dat hij bij zijn
vlucht de veertig vrachtauto's heeft medegenomen,
welke bestemd waren voor het vervoer der ge-
evacueerde ouden van dagen en zieken. Ook ligt nog
versch in ieders geheugen de taal en de houding
door hem aangenomen bij de overgave van het Bel
gische leger. Onbekend gebleven personen hebben
met steenen geworpen naar de ruiten van zijn wo
ning.
Bezetting der Zuidelijke Dobroedsja
voltooid.
SOFIA, 2 Oct. (DNB) Met de bezetting van
de Donaustad Silistria op Dinsdagmiddag is de
inlijving van het zuiden der Dobroedsja bij
Bulgarije voltrokken. Aan het hoofd van de in
Silistria binnenrukkende troepen trok de gou
verneur-generaal, generaal Popoff, onder ge
juich der bevolking, de stad binnen.
Kobavasji niet uit Ned.-Indië
teruggeroepen.
Onderhandelingen feitelijk nog niet begonnen,
aldus een Japansche woordvoerder.
TOKIO, 2 October (D.N.B.) De woordvoerder
van het departement van Buitenlandsche Zaken
heeft in de dagelijksche persconferentie medege
deeld dat hem niets bekend is van het aan de Ja
pansche regeering toegeschreven voornemen Ko
bayasji uit Nederlandsch-Indië terug te roepen.
Feitelijk, aldus betoogde de woordvoerder, is Ko-
bayasji met zijn onderhandelingen nog.niet begon
nen. De besprekingen, welke tot dusver tusschen
ide leden van zijn delegatie en de autoriteiten van
Nederlandsch-Indië gevoerd zijn, waren slechts van
inleidenden aard.
De Japansche regeering volgt het verloop dei-
missie van Kobayasji met de grootste belangstel'
ling. Het blad „Hotsji Sjimboen'' had in verband
met de (nieuwe ordening in het Verre Oosten den
eisch gesteld den minister van handel, Kobayasji,
uit Batavia terug te roepen, daar verdere onder
handelingen met de autoriteiten van Nederlandsch-
Indië zonder succes moester: blijven,- zoolang Ne
derlandsch-Indië zich evenals tot dusver in het En-
gelsch-Amerikaansche vaarwater blijft bewegen.
De onderhandelingen zouden naar de meening van
het blad pas hervat moeten worden, wanneer Ne
derlandsch-Indië het standpunt van Japan en de
bedoelingen van Japan ten aanzien van het schep
pen eec.er nieuwe orde in het Verre Oosten inziet
en de samenwerking voor dit doeleinde niet meer
van do hand wyst.
LID DER JAPANSCHE
DELEGATIE OVERLEDEN.
BANDOENG. Hier is overleden overste Ishooto,
een der leden van de missie Kobayasji. Hij is be
zweken aan pemicieuse anemie.
(United Press).
Middellandsche Zee-kabel
door de Italianen vernield
(Van den V.F.B.-correspondent.)
Rome.
Volge'ns'de laatste berichten 'zijn dc
Italianen er opnieuw in geslaagd den
telegraafkabel tusschen Malta en Gi
braltar onbruikbaar te maken.
Toen nu een eeuw geleden het eerste telegram
langs electromagnetischen weg verzonden was,
maakte zich spoedig de wensch kenbaar om
Europa en Amerika door een zeekabel te ver
binden. Het duurde echter nog wel 20 jaar voo-
dat deze wensch werd vervuld. De kabel, waar
van men zich destijds bediende, bestond uit
een koperdraad van 3 4 millimeter dikte: om
dezen hoofddraad slingerden zich spiraalsge
wijs nog zes soortgelijke koperdraden. Hierom
heen kwam nog een omhulsel van rubber, in
teer gedrenkte jute ep ijzerdraad. De kabelleg
ging geschiedde door twee schepen, die elkaar
halverwege ontmoetten; nu werden de beide
einden aan |lkaar verbonden en kon het tele
gram verkeer ongestoord plaats vinden. Dat
duurde evenwel slechts drie weken; toen brak
de kabel en het gelukte niet meer dien te her
stellen. Het bewijs was echter geleverd dat de
telegrafie tusschen twee werelddeelen moge
lijk is, ook al zijn zij gescheiden door een
Oceaan.
Eerst toen de onderzeekabels met looden
mantel waren uitgevonden kon het werk in veel
grooteren stijl worden hervat. In 1891 kwam
de eerste kabel tusschen Franrijk en Enge
land tot stand; en nu volgde in snel tempo de
eene kabel op den andere. Bij het Verdrag van
Versailles werden alle Duitsche kabels ont
eigend.
De Engelschen hebben het meeste geprofi
teerd van de nieuwe vinding. Reeds voor het uit
breken van den wereldoorlog was dit het geval,
daar alle onderzeesche kabels over Londen
liepen. Op deze wijze was het mogelijk dat de
Engelschen de meeste telegrammen konden on
derscheppen. die in Augustus 1914 uit de Zuid-
Amerikaansche staten naar Duit-schland gin
gen. In de jaren na den wereldoorlog heeft
Engeland er groote waarde aan gehecht, zijn
steunpunten over de geheele wereld door tele
graafkabels met elkaar te verbinden. Zoo zijn
ook in de Middellandsche Zee de Engelsche
vlootbases met elkaar verbenden door onderzee
sche kabels. Thans is het den Italianen gelukt
een der voornaamste verbindingen tusschen
Malta en Gribraltar te verbreken.
(Nadruk verboden.)
Weer bommen op ons land.
AMSCTERDAM 2 October. HET A. N. P. meldt:
De Engelsche. vliegers zetten ook hedennacht hun
verraderlijke aanvallen op de Nederlandsche bur
gerbevolking voort.
In den al'geloopen nacht verschenen wederom
vijandeijlke vliegtuigen boven de hoofdstad. Zij
trachten huizen in het Noordelijk stadsdeel te tref
fen. De bommen kwamen echter terecht aan den
binnenkant van een dijk. De dijk werd licht be
schadigd, terwijl ruiten van woningen in de om
geving sprongen.
Bovendien is vannacht een uitgebrande lichtkogel
in dent uin van het perceel derde Helmerstraat 8f
gevallen. Het projectiel, dat geen schade veroor
zaakt heeft, is vanmorgen door deskundigen ver
wijderd.
Het A. N. P. meldt verder:
OUDDORP, 2 Oct. In het West Nieuwland alhier
zijn gisteren 3 bommen gevallen, welke eenige scha
de aan de gewassen veroorzaakten. Persoonlijke on-
[elukken zijn niet voorgekomen.
NIJMEGEN, 2 October. In den afgeloopen nacht
werden in Nijmegen eenige zware bominslagen ge
hoord, Naar wij vernemen is te middernacht een
achttal bommen neergekomen in het open veld te
Ewijk tusschen Nijmegen en Druten. Er zou geen
ernstige schade zijn aangericht.
ROZENBURG. 2 October. In den afgeloopen
nacht is de vijftigste Engelsche bom sedert den aan
vang van de bombardementen op het eiland Rozen
burg neergekomen. Hij behoorde tot een serie var
zeven brisantbommen. Twee projectielen ontploften
niet.
De bommen, die wel tot ontploffing kwamen
brachten groote schade toe aan een villa in het cen
trum. Verder werden verscheidene woonhuizen be
schadigd, terwijl het electrsch net en het telefoon
net werden gestoord.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
OOK IN AALTEN VIELEN BOMMEN.
AALTEN 2 October (A. N. P.) Gisteravond
zijn in deze gemeente een aantal bommen neerge
komen. Een drietal kwam terecht in een boschje
tegenover de woning van den heer Stroncks op de
haard.
Alle ruiten aan de voorzijde werden vernield.
Een andere bom sloeg een trechter van ongeveer
vijf meter doorsnede juist voor het huis van den
heer De Vries, hoofd der Christelijke Nationale
School te De Haard. Ook hier sloegen alle ruiten
stuk, terwijl de voordeur werd vernield. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor.
PHILIPS EN ERRES
OOK IN HUURKOOP
HAGEMAN - Ged. Oude Gracht 52
(Adv. Ingez. Meci.j
Heden
WOENSDAG 2 OCTOBER.
Frans Hals Theater: Circusreizigers, 2.30 en 7 uur.
Cinema Palace: De 3 Codona's, 2, 4.45 en 7 uur.
Luxor Theater: Zoölogica, 2.30 en 6.309 uur
doorloopende voorstelling.
Rembrandt Theater: Mijn zoon de minister, 2.30,
4.45 en 7 uur
DONDERDAG 3 OCTOBER.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des avonds
Teraardebestelling
J. van ¥averen.
Op de Noorderbegraafplaats te Haarlem Noord is
hedenmiddag het stoffelijk overschot ter aarde be
steld van den heer J. van Waveren, oud-amanuensis-
instrumentmaker aan het laboratorium van de
Teylerstichting. Velen waren aanwezig om den over
ledene een laatste groet te brengen. Namens de
Teylerstichting woonden de heer H. van Borssum
Buisman en prof. dr. A. D. Fokker c^e plechtigheid
bij. Aan de groeve heeft prof. Fokker een afscheids
woord gesproken. Dit afscheidswoord, zoo zei spre
ker, kan niet anders zijn dan een woord van dank
baarheid en enkentelijkheid voor de vele diensten
die de overledene het laboratorium van de Teyler
stichting en hen die boven hem gesteld waren, heeft
bewezen. Hij -was steeds een voorbeeld van plichts
betrachting en voor de instandhouding van de ver
zameling van de Teylerstichting heeft hij zeer veel
gedaan. Met weemoed denken wij aan den tijd toen
wij hem in zijn dagelijksche arbeid leerden kennen
en waardeeren. Ds. J. IJntema sprak hierna
eenige gevoelvolle woorden van troost tot de nabe
staanden waarin hij erop wees, dat hun niet alles
ontvallen was daar de herinnering aan den over
ledene blijft. Zoo paart zich de weemoed van het
afscheid aan de dankbaarheid voor het vele, dat hij
ons geschonken heeft. Een familielid dankte ten
slotte voor de eer den overledene bewezen.
Op de Amsterdamsche Beurs.
AMSTERDAM 2 October (A. N. P.) Kon men
lot korten tijd geleden op de Amsterdamsche beurs
van een krachtig koersherstel ten aanzien van vele
fondsen spreken, die gedurende de afgeloopen
maanden in sommige gevallen zelfs de laatste jaren
aanzienlijk waren gedaald, thans is hier in menig
geval nauwelijks meer sprake van. De gang van
zaken op de Effectenbeurs geeft de laatste dagen
een duidelijk zichtbare opwaartscho beweging te
aanschouwen, waarbij men ten aanzien van som
mige waarden beslist van een hausse kan spreken.
Bij een vergelijking van het koersniveau van
Maandag 2 September tot en met Dinsdag 1 Octo
ber kan men vooral ten opzichte van de waardee
ring van binnenlandsehe industrieele aandeelen,
alsmede op de obligatiemarkt, eenige opmerkelijke
veranderingen constateeren.
Aandeelen A. K. U. bijv. wisten in de genoemde
periode een koerswinst van 40 pet. te behalen, ste
gen van 80 pet. tot even boven de 120 pet. welk
niveau bijna een verdriedubbeling van den onder-
pandkoers van 42V> pet. beteekent. Unilever ver
beterden van 88 pet. tot 125 pet. Philips van 150 tot
even beneden de 190 pet. De minder courante aan
deelen in deze rubriek stegen eveneens aanzienlijk.
Zoo liepen aandeelen Heemaf op van 88 pet. tot 110
pet., Ned. Hoogovens van 77 pet. tot 110 pet., Nijma
van 160 pet. tot 180 pet., Smits transformatoren
fabrieken van 170 pet. tot even onder de 200 pet.
Om maar enkele willekeurig gekozen voorbeelden
uit deze groep te memoreeren.
Zeer opmerkelijk was eveneens het verloop op de
obligatiemarkt. In het centrum der belangstelling
stonden vooral Ned. Staatsfondsen. De 4 pet. staats-
leening met belastingfaciliteit wist met 100 1/16
zelfs de parigrens te overschrijden, terwijl dc tweede
leening zonder bel. fac. v. 92 pet. verbeterde tot 97
pet. De gestaffelde leening steeg met bijna 8 punten
tot omstreeks de 90 pet. grens, waarbij Maandag j.l.
zelfs een omzet van f 1.135.000 werd bereikt. Ook de
oude schuld wist aanzienlijk in koers te stijken. Ned.
Werk. Schuld steeg van 62 pet. tot 70 pc.. Groot
boekobligaties van 76 pet tot 81 pet.
Opmerkelijk waren verder Indische staatsfondsen,
waarvan de conversieleening 1937 van 78 pet. ver
beterde tot 86 pet.
Flinke veranderingen naar boven gaven ten slotte
gemeenteleeningen en pandbrieven te zien, waarbij
voor tal van 3Vó pet. obligaties stijgingen van 5 pet.
tot 10 pet. in de verslagperiode konden worden ge
boekt. Enkele 4 pet. rente gevende pandbrieven van
goede en op solide wijze beheerde hypotheekban
ken zijn zelfs niet ver meer van de parigrens ver
wijderd.
NEDERLANDSCHE
ARBEIDSDIENST
IN VOORBEREIDING
's-GRAVENHAGE. 2 October. (A.NT.P.l
In dc komende dagen zal een reorganisatie van
den opbouwdienst ten uitvoer w orden gelegd,
welke een aanzienlijke vermindering van de
personeelsterkte zal medebrengen.
In de periode van 8 tot 15 October zullen gelei
delijk uit der. op'oouwrienst ontslagen worden alle
korporaals en manschappen ouder dan 25 jaar en
onderofficieren ouder dan 35 jaar.
In overeenstemming met deze vermindering van
de sterkte zal ook een 2antal officieren den op
bouwdienst verlaten.
Van het ontslagen personeel zal ruim de helft
werkzaam gesteld kunnen worden bij de luchtbe
scherming, en wel op een arbeidscontract in een
normale burgerlijke verhouding.
Voorts zullen nog ongeveer 1500 man, hoofdza
kelijk onderofficieren, plaatsing kunnen vinden bij
politie en brandweer.
De aanmelding voor werk in Duitschland blijft
verder onbeperkt opengesteld. Bij de z.g. organisa-
tie-Todt voor den aanleg van wegen kunnen onge
veer 5000 man in den leeftijd van 2535 jaar werk
vinden.
Bij genoegzame animo hiervoor bestaat het plan
allen samen te brengen in Nederlandsche korpsen
onder Nederlandsche officieren en onderofficieren.
Werkkrachten in den landbouw zullen in aan
merking kunnen komen voor kolonisatie in Frank
rijk onder leiding van Nederlandsche deskundigen.
Het resteerende deel van den opbouwdienst,
dat in 18 korpsen zal worden ingedeeld, elk ter
sterkte van circa 1000 man. zal tevens de en-
cadreering en de kern van vast personeel vor
men voor een Nederlandsehen Arbeidsdienst,
waarvan de instelling door den commandant
van den Opbouwdienst, majoor J. N. Breunese,
in ons land zal worden voorbereid.
AANWIJZINGEN TEN BEHOEVE VAN DE
ZELFBESCHERMING.
De Rijksinspectie Luchtbescherming heeft
een practisch boekje het licht doen zien: „Aan
wijzingen ten behoeve van de zelfbescherming"
Het boekje bevat voorbeelden van lichtafscher-
ming ter voorkoming van lichtuitstraling uit ge
bouwen.
Het geeft aan, aan welke eischen de te treffen
voorzieningen moeten voldoen, waarna een
serie zeer duidelijke teekenigen aanwijst, hoe
men op eenvoudige wijze een kamer, woning,
winkel of gebouw afdoende kan verduisteren.
Exemplaren van deze nuttige uitgave zijn
voor ieder belangstellende tegen betaling van
5 cent verkrijgbaar bij het Bureau van de Ne
derlandsche Vereeniging voor Luchtbescher
ming, Nassau Ouwerkerkstraat, Den Haag.
A.R. KIESVEREENIGING TE HAARLEM.
De uitgestelde vergadering van de A.R. Kiesver-
eeniging, waar dr. C. Veenhof zou spreken over
„Groen van Prinsterer's strijd tegen de revolutie"
zal thans gehouden worden op Zaterdag 5 October
U.S.
Tot de vergadering hebben alleen leden toegang,
daar voor genoodigden de zaal geen ruimte genoeg
biedt.
GOEDEREN ZONDER PUNTEN VERKOCHT.
De Haarlemsche politie heeft proces-verbaal
•pgemaakt tegen een 32-jarigen koopman uit
Amsterdam, die op de Botermarkt te Haarlem
textielgoederen zonder punten had vex-kocht. Ook de
vrouw die ze gekocht had, kreeg een bekeuring.
AMSTERDAMSCHE VEEMARKT
Ter veemarkt waren heden aangevoerd: 39 scha
pen f 30 a f 60 per stuk, 39 lammeren f 30 a f 60
per stuk. Schapen zeer matige aanvoer, vlugge han
del, vaste prijzen.
HAARLEM 2 October.
Ondertrouwd: 2 October: G. A. Hartog en A. J.
Spielings, M. Haseth en J. C. Jansen, P. Koek en
F. Smit, H. F. Holzapfel en J. M. Kenter, H. v. d.
Woetsijne en G. M. Nijveld, C. Stïjnman en M. G.
Bouman, A. J. v. d. Hoeven en H. M. Balm, W
Knol en A. H. M. Tieskens, P. v. Geest en A. M. I.
Gericke, J. Steenstra en A. J. D. Slot, F. Bakker
en C. J. Hoven, G. v. Loenen en T. J. v. d. Werff
J. H. Bourgonje en E. Methorst, D. Hogenbirk en
J. F. Barthel, C. E. de Rek en G. C. de Groot,
II. G. Veis en M. Snoeks, W. L. Groenewoud en
A. M. Hoogenes, S. J. Bol en J. A. Lippus, B.
Pout en C. M. Schaap, W. Pruin en A. J. Huls-
kemper, H. J. Cramer en E. Fischer, J. Baartse
en H. P. Scheffer, J. Leen en J. M. 'Hommels,
W. de Vries en J. A. Brander, H. Rposen en C.
Th. van Zwol, G. J. Wurkum en H. M. Hartgerink.
W. J. K. Sehönlau en H. Max, W. P. Piepers en E.
Altema, M. Pluer en J. Reinders.
Getrouwd:
2 Oct.: M. J. Blom en P. M. Monde. M. Lan-
geveld en D. M. vara Bergen en Henegouwen. M.
Vroone cn J. M. v. Star. C. Nat en A. C.
Masee L. Pieters en E. Bos. W. A Cliteur en
M. Ruiter. W. Smit H. J. C. van Hengel. W.
v. Buuren en J. Scholder. A. Willems en M. C.
van Drunen. H. v. d. Meij en C. A. Leujes.
H. U. Leuwener en A. Ie Noble. F. J. v. Steijn en
J. Otte. F. A. Dekker en J. N. Beekman. J.
v. Oudenaaren en M. Schutter. G. J. J. van
Ginkel en P. A. J. Kramer.
Bevallen:
30 Sept.: A. H. M. Smit-Gerritsen, d. A. F.
Gevers Deynoot-v. Beecb Vollenhoven, z. A. A.
M. Bur,gez'-de Looze, z. 1 Oct.: G. J. Sernee-
Koster, 2 z. M. Mos-v. d. Bos, d. M. M. Alke-
made-Berginski, z. M. A. Vogels-Horsten, z.
H. Snial-Duivenvoorden, z. G. Ellens-de Groot,
dochter.
Overleden:
1 Oct.: A. Servaas-Blankendaal. 64 j., Klopper-
singel. E. H. J. v. d. Bunt-Meijer, 61 j., Kam
perlaan. A. Mooyekand-v. d. Berg, 63 j. Kam-
perlaan.
Over de laatste drie schooljaren bedroegen de
percentages leerlingen, die naar den huisarts ver
wezen moesten word n, resp. 24.2, 24.5 en 28.7. Deze
cijfers geven dus een duidelijke stijging te zien,
die vooral in het laatste jaar aanzienlijk was. Over
de laatste drie schooljaren bleven de controleerende
artsen dezelfde. Zouden zij door andere vervangen
zijn, dan kon de stijging van bovenstaande percen
tages wellicht mede beïnvloed zijn doordat later
strengere noi-men werden aangelegd dan eerst; nu
kan de stijging alleen tot de conclusie leiden, dat
het aantal behandeling vereischende aandoeningen
relatief is toegenomen en zelfs in vrij sterke mate
is toegenomen.
Wat het laatste jaar betreft is dit ook het ge
val met. het aantal leerlingen, wier algemeene
lichamelijke toestand als onvoldoende moest worden
aangemerkt. Over de laatste drie schooljaren be
droeg het percentage van zulke leerlingen n.l. resp.
2,5. 2.2 en 3.3. Behalve constitutie-eigenschappen
kunnen vooral hierbij maatschappelijke invloeden
in het spel zijn. Zonder dat nog bepaaldelijk van
ondervoeding gesproken behoeft te worden, kan
vooral werkloosheid e.d. aanleiding geven tot min
der krachtige of minder doelmatige voeding, waar
door de algemeene lichamelijke toestand geschaad
kan worden.
Opmerkelijk zijn ook de cijfers betreffende het
vóórkomen van zenuwaandoeningen. Voor werke
lijke zenuwziekten waren de percentages over de
laatste drie schooljaren 0.5, 1.6 en 1.3. Voor stot
teren, dat zeer vaak op nerveuze oorzaken steunt,
bedroegen zij 0.9, 0.9 en 1.4. In totaal komt men
hierbij dus tot 1.4. 2.3 en 2.7 en ook hier valt dus
weer een duidelijke stijging vast te stellen. In nog
sterkere mate is hetzelfde hetg eval bij de ge
constateerde achterlijkheid. Ernstige gevallen van
achterlijkheid komen natuurlijk bij het gewoon
lager onderwijs niet voor, daar zulke kinderen reeds
bij voorbaat naar een school voor buitengewoon
onderwijs verwezen worden. Hier betreft het dus
kinderen van wie men aanvankelijk althans kon
hopen, dat zij voor het gewone onderwijs geschikt
zouden blijken, maar bij wie later het tegendeel
moest worden vastgesteld. De percentages hiervan
bedroegen resp. 0.25, 1.6 en 2, hetgeen een zéér be
langrijke toeneming is.
Behalve al deze aandoeningen en afwijkingen,
waarbij maatschappelijke factoren een rol gespeeld
künnen hebben, geven ook de cijfers over de ge-
zichts- en oogziekten en die óver de neus-, mond
en keelziekten en duidelijke stijging te zien. De
percentages leerlingen, bij wie gezichts- of oog
ziekten geconstateerd werden, bedroegen over de
laatste drie schooljaren 12.9, 12 en 18.6! Voor de
neus-, mond- en keelaandoeningen waren zij 8.9,
9 en 10.3.
Tegenover al deze stijgingen staat, dat rachitis-
verschijnselen belangrijk in aantal afnamen. De
percentages over de laatste drie schooljaren be
droegen n.l. 7.8, 6.3 en 5.6. De verbeterde inzichten
omtrent de voedingsleer en de leiding bij de toe
passing daarvan, die de plaatselijke consultatie-
bureaux voor zuigelingen en kleuters in de achter
liggende jaren gegeven hebben, zullen aan deze
verbetering wel niet vreemd zijn.
De cijfers betreffende bloedarmoede en die over
het vóórkomen van ruggegraatsverkrommingen
geven over de laatste drie schooljaren zoodanige
fluctuaties te zien, dat uit het verloop geenerlei
gevolgtrekkingen te maken zijn. Voor bloedarmoede
bedroegen de percentages 4.7. 3.2 en 4 terwijl rug
gegraatsverkrommingen geconstateerd werden bij
4.5, 6.2 en 5.2 pCt. der leerlingen. Vooral de hoogte
van deze laatste percentages zal menigeen verwon
deren. Tuberculose en andere longafwijkingen kwa
men de laatste jaren zéér weinig voor.
HAARLEMMERMEER
AUTOBUSDIENST GEWIJZIGD.
De autobusdiensten van de N.V. Maarse en
Kroon zijn wederom gewijzigd. Uit Hoofddorp ver
trekken de laatste bussen naar Amsterdam en
Haarlem om half acht. Deze bussen keeren dan
om negen uur terug. De zeven uur dienst is ver
vallen.
HEEMSTEDE
De gezondheidstoestand op de
scholen.
Opmerkelijke cijfers.
De zeer gedetailleerde verslagen, die de beide
gemeentelijke schoolartsen jaarlijks over hun be
vindingen uitbrengen, stellen niet alleen in staat,
een inzicht te krijgen in den gezondheidstoestand
van de schoolbevolking over een bepaald school
jaar,-maar zij maken het bij raadpleging van een
aantal opeenvolgende verslagen tevens mogelijk na
te gaan, welke aandoeningen in toenemende en
welke in afnemende mate voorkomen en daardoor
tot op zekere hoogte tevens óf, en zoo ja in welke
mate. maatschappelijke invloeden op den gezond
heidstoestand van de schooljeugd ter plaatse in
werkten. Na een zoo lange periode van crisis ei
werkloosheid als de achter ons liggende jaren ge
bracht hebben, verdienen deze verslagen daarom
nog meer de aandacht dan anders.
Uit het verslag over het laatste schooljaar, dat
dezer dagen gepubliceerd is, blijkt, dat 28.7 pCt
van de leerlingen naar den huisarts verwezen
moesten worden. Dit waren alle leerlingen, die noch
op school, noch thuis, voor ziek golden, maar waar
van bij onderzoek toch bleek, dat zij in een of
ander opzicht geneeskundige behandeling van
noode hadden. Op zich zelf volgt hieruit reeds, dat
de geneeskundige schoolcontrole van groot nut is
doordat zij tot een tijdige doktersbehandeling leidt,
waardoor in tal van gevallen grooter onheil voor-
komen wordt. Niet velen zullen vermoed hebben,
1' dat dit bij een zóó groot deel der leerlingen het
geval was.
AERDENHOUT
Mr. H. J. D. D. Enschedé.
Wordt 8 October a.s. 80 jaar.
(Foto Archief H.D.)
Op 8 October a.s. zal mr. H. J. D. D. Enschedé, te
Aerdenhout, oud-firmant der N.V. Grafische Inrich
ting Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem, den 80-
jarigen leeftijd bereiken.
Mr. Enschedé bezocht de H.B.S. te Haarlem en het
gymnasium te Amsterdam. Vervolgens studeerde hij
aldaar aan de Gemeentelijke Universiteit te Amster
dam en promoveerde op 16 April 1886. Den 29en
Januari 1887 kwam hij in dienst der firma Enschedé,
v/aar hem aanvankelijk de behartiging der belangen
van de Opr. Haarl. Crt. toegewezen werd. In ver
band daarmede was hij eenigen tijd hoofd
redacteur van dat blad. Later kreeg hij de af deeling
geldswaardig papier onder zijn leiding.
In 1896 volgde hij zijn vader als firmant op; zijn
mede-firmanten waren toen mr. Joh. Enschedé en
mr. Charles Enschedé.
Mr. Enschedé heeft in den loop der jaren nog lal
van andere functies bekleed. Hij was plaatsvervan
gend kantonrechter cn van 19011906 hoofdbe
stuurslid van den Ned. Journalistenkring (van
19021906 vice-voorzitter). Verder is hij vice-voor-
zitter van het hoofdbestuur van de Federatie van
Werkgeversorganisaties in het Boekdrukkersbedrijf
en voorzitter van den Bond van Handelaren in
Grafische Artikelen geweest. Gedurende een aantal
jaren was hij lid van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Haarlem en omstreken en hoofd
bestuurslid der Vereeniging tot Oprichting en Ex
ploitatie van volkssanatoria voor borstlijders in Ne
derland.
Na ruim een halve eeuw zijn krachten aan de
firma gewijd te hebben, heeft mr. Enschedé zich
op 29 September 1938 teruggetrokken.
Mr. Enschedé is altijd een groot liefhebber van
reizen geweest. Met uitzondering van Rusland
heeft hij geheel Europa bereisd. Én voorts had de
letterkunde altijd zijn liefde.
De verdiensten van mr. Enschedé werden door de
Nederlandsche regeering erkend door zijn benoe
ming tot officier in de Orde van Oranje Nassau.
Verder ontving hij de onderscheidingen van de
Kroonorde van België en van het Nerl. Roode Kruis
en werd hij ook door de Pei-zische en de Fransche
regeering onderscheiden.
Daar de heer Enschedé reeds geruimen tijd ern
stig ongesteld is, zal van een officieele viering van
zijn 80en verjaardag geen sprake zijn.
