Bonnen die thans geldig zijn:
Extra-toewijzing van
varkens mogelijk.
H. B. C. had beter lot
verdiend.
SNEL repareert
Sdieits Uw
AGENDA.
MOLESTVEE&EKEMIfSG
MAKELAARDIJ MACKAAY 36 POTGIETERSTRAAT 36
Omzetbelasting op
kruidenierswaren.
De verduistering
IN/T IN IETVIREH
„De Distel"
MAANDAG 7 OCTOBER 194Ö
H A" A R E E M'S D "A "G B E A D
2
Indien men over voldoende afval van
levensmiddelen beschikt.
Binnen zeer korten tijd zullen nieuwe toewijzin
gen voor het houden van varkens worden vastge
steld. De tegenwoordige omstandigheden maken
het noodzakelijk, dat deze nieuwe toewijzingen in
het algemeen lager zullen zijn dan de thans gel
dende. Evenwel zal voor personen, die aan be
paalde eischen voldoen, de mogelijkheid worden
geopend bijzondere toewijzingen te ontvangen. Deze
bijzondere toewijzingen zullen worden verleend
teneinde tot een zoo volledig mogelijk nuttig ge
bruik van het beschikbare ruw voeder en de te ver
zamelen afvallen van levensmiddelen te geraken.
In verband hiermede zijn de eischen, welke voor
het ontvangen van bijzondere toewijzing voor het
houden van varkens, zullen worden gesteld in hoofd
zaak deze, dat de houder aantoont zich regelmatig
de beschikking te kunnen verwerven over zoo
danige hoeveelheden ruw voeder of voor de voe
dering geschikte afval van levensmiddelen, dat hij
in slaat is de op die toewijzing te houden varkens
zonder eenige toewijzing van krachtvoer tot slacht
rijpheid te mesten. Onder afval van levensmiddelen
worden hier verstaan aardappelschillen, groente
en fruitafvallen, geen afvallen afkomstig van het
slagersbedrijf of van poeliers.
Dergelijk afval zal dus niet worden meegerekend.
Voor een dergelijke bijzondere toewijzing zullen
reeds thans in het algemeen alleen in aanmerking
komen landbouwers of landarbeiders, die niet in
het bezit zijn van een gewone varkenstoewijzing en
vdldoen aan het hierboven omschreven vereischte.
Houders van gewone toewijzingen zullen als regel
eerst voor een bijzondere toewijzing in aanmerking
komen nadat de gewone toewijzingen (zooals in
het voornemen ligt) meer in overeenstemming met
de krachtvoedertoewijzing zullen zijn gebracht. Dit
sluit evenwel niet uit, dat personen, die over zoo
danige hoeveelheden ruw voeder of afval beschik
ken of zich de beschikking verwerven kunnen, dat
zij ondanks de geringe krachtvoedertoewijzingen
reeds thans aan het bovenomschreven vereischte
voldoen, eveneens voor een bijzondere toewijzing
in aanmerking komen. Steeds zal echter als voor
waarde voor het ontvangen van een bijzondere toe
wijziging worden gesteld, dat, indien de houder
tarwe, rogge of groene erwten verbouwt, deze
gewassen eerst volledig door hem zullen moeten
zijn afgedorscht en ter inlevering zijn aangeboden.
De beoordeeling of door den georganiseerde aan
de te stellen vereisckten is voldaan, berust uiter
aard bij de provinciale landbouw-crisis-organisatie
(behoudens de mogelijkheid van beroep volgens
de geldende regelen). Er is zorg voor gedragen dat
de aanvragen nauwkeurig zullen worden onder
zocht. i.
Zij. die meenen voor een bijzondere toewijzing
voor het houden van varkens in aanmerking te
komen, worden verzocht zich ten spoedigste schrif
telijk tot de provinciale landbouw-crisis-organisatie
te wenden. (A.N.P.)
Onverdiende nederlaag
tegen H. V. C.
H. B. C. heeft gisteren in het Amersfoortsche
sportpark een goeden wedstrijd gespeeld. Wel heelt
het met 2-1 van H. V. C. verloren, doch deze uit
slag geeft de krachtsverhouding niet weer. Een ge
lijk spel, zelfs een kleine overwinning ware ver
diend geweest. De Heemstedenaren, die vorige week
tegen De Soartaan zoo'n slechte beurt maakten,
schenen bezield van de gedachte dien indruk eens
en voorgoed uit te wisschen. Het elftal leek als ge
metamorfoseerd. Aan de opstelling was echter wei
nig veranderd. Van Rooden was weer van de partij
en speelde op de linkshalf-plaats een uitstekenden
wedstrijd. Als linksbuiten was in de plaats van
J. Martin H. de Reus opgesteld.
De eerste helft van den wedstrijd heelt H. L.
zich nog halsstarrig aan het systeem vastgehouden
om met teruggetrokken halflinie en binnenspelers
in de verdediging te blijven. Doch ook ditmaal heeft
het systeem niet het gewenschte succes gehad. Het
eerste en eenige doelpunt van H.B.C. werd reeds
kort na den aftrap gescoord door Van Bakel met
een mooi ver schot, na een goed opgezetten aanval.
Doch doordat de middenlinie ver achterbleef en
Smit geheel alleen het middenveld voor zijn reke
ning nam, kreeg de voorhoede slechts sporadisch
kansen om dergelijke aanvallen op te bouwen. Er
werd wel behoorlijk gespeeld het plaatsen was,
den stormachtigen wind in aanmerking genomen,
zeer goed. doch tegen de zich goed verwerende H.
V. C.-achterhoede konden de voorhoedespelers van
H. B. C. zonder steun van de middenlinie zoo goed
als niets uitrichten. In deze periode slaagde H.V.C.
er in twee tegenpunten te maken, zoodat de rust
met een 21 achterstand inging.
Gedurende de tweede helft was het karakter van
het H.B.C.-spel echter heel anders. Drie kwartier
lang werd er sterk op aanval gespeeld, de kanthalfs
Van Rooden en Diependaal zetten onvermoeibaar
hun voorhoede aan het werk. Onophoudelijk werd
het H. V. C.-doel belegerd, doch de achterspelers
verdedigden zich kranig. Steeds sterker kwamen de
H. B. C.-ers, die voelden dat deze wedstrijd niet
Verloren behoefde te worden, opzetten, doch de
Voorhoede slaagde er niet in van de talrijke kansen
gebruik te maken. Wel maakte Draver nog een
prachtig doelpunt, doch de scheidsrechter consta
teerde buitenspel, zoodat het werd geannuleerd.
H. V. C. kwam er zoo goed als niet meer aan te
Ïias. Enkele malen poogden de Amergfoorters door
e breken doch de achterspelers met spil Veld
die zeer op dreef was als derde back, gaven
kun geen kans meer. Tot het einde toe bleef H.V.C.
een belangrijk veldoverwicht behouden en het moet
voor de gastheer en een opluchting zijn geweest
toen de scheidsrechter het einde aankondigde.
Met slechts een doelpunt verschil verloor H.B.C.
Doch als de voorhoede in de tweede helft wat. snel
ler en doortastender had opgetreden en een beter
gebruik van de geboden kansen had gemaakt, had
de wedstrijd stellig gewonnen kunnen worden.
H. B. C. is op den goeden weg!
GIERSTRAAT 27 Tel. 16764
(Adv. Ingez. Med.)
Heden:
MAANDAG 7 OCTOBER.
Luxor Theater: „Roode Orchideeën", 2.30 en
69.30 uur doorloopende voorstelling.
Frans Hals Theater: „Gevangene 317", 2.30 en
7 uur.
Rembrandt Theater: „Bal Paré", 2.30, 4.45 en
7 uur.
Cinema Palace: Nederlandsche film: „Feest in de
Jordaan", 2, 4.45 en 7 uur,
DINSDAG 8 OCTOBER.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des avonds
AMSTERDAM - TEIEF. 86798
Adv. IngezMed.)
Het Centraal Bureau Kruideniersbedrijf deelt
het A.N.P. mede:
Ingevolgde de op 1 October j.l. in werking ge
treden verordening op de omzetbelasting bedraagt
deze belasting thans 6% over de meeste artikelen
welke in kruidenierswinkels verkocht worden en
over een gedeelte 4%, terwijl tenslotte sommige
artikelen van omzetbelasting zijn vrij gesteld.
Daar het in een winkel in de practijk niet
uitvoerbaar zou zijn over elk rler artikelen
de omzetbelasting specifiek te berekenen, is
in overleg met het departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart voor de bereke
ning der omzetbelasting aan consumenten een
gemiddelde vastgesteld van 2%, hetwelk dan
zal worden berekend over alle artikelen, welke
in kruidenierswinkels worden verkocht.
lil verband hiermede is door het centraal bu
reau kruideniersbedrijf. het vertegenwoordigend
orgaan van de bij den detailhandel in kruide
nierswaren betrokken organisaties, besloten van
Zaterdag af over alle verkoopen in kruideniers
winkels 2% omzetbelasting in rekening te brengen.
De uitvoering van dit besluit zal in de practijk
hierop neerkomen, dat de berekening, naar welke
de betaling moet geschieden, zal plaats hebben
naar de volgende schaal: over aankoopen tot 25
cent Vz cent; over aankoopen tot 50 cent 1 cent;
over aankoopen tot 75 cent lVz cent; over aan
koopen tot 100 cent 2 cent.
Door deze wijze van berekening zijn de grootste
moeilijkheden, welke de toepassing van de nieuwe
verordening met zich had kunnen meebrengen,
zoowel voor het publiek als voor den detailhandel
in kruidenierswaren tot een oplossing gebracht.
Zon onder 19.05 uur
Zon op 7.52
Tusschen deze beide tijdstippen
moet worden verduisterd.
Nederlandsche Unie.
Bijeenkomst van Haarlemsche leden.
Naar het gewestelijk secretariaat van De Neder
landsche Unie voor Noord-Holland ons mededeelt,
zal Donderdag 10 October a.s. des avonds te 7 uur
in het Concertgebouw te Haarlem een besloten bij
eenkomst worden gehouden voor de Haarlemsche
leden van „De Nederlandsche Unie", aan wie een
schriftelijke uitnoodiging zal worden toegezonden.
Mr. L. Einthoven van het Driemanschap zal op
deze bijeenkomst het woord voeren.
Genoemde leden zullen uitsluitend toegang heb
ben op vertoon van de aan hen persoonlijk gerichte
uitnoodiging.
Duitsch legerbericht van Zaterdag:
Doelen in en nabij Londen dooi
de Duitsche luchtmacht getroffen
BERLIJN, 5 Oct. (D.N.B.). Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Ondanks de bijzonder ongunstige weersgesteld
heid ondernamen sterke formaties van den
generaal-veldmaarschalk Sperrle in den loop van
den dag succesvolle aanvallen op voor de oorlog
voering belangrijke doelen in en nabij Londen.
Talrijke branden aan den Noordelijken rand van
Londen, in de City en aan den Noordelijken
oever van de Theems wezen op de uitwerking van
de Duitsche bommen. Voltreffers werden in de
spoorwegwerken bij College-Park waargenomen.
Andere aanvallen waren gericht op haven
complexen, wapenfabrieken en andere bedrijven
groote benzine-opslagplaatsen alsmede spoorwe
gen en vliegvelden in Zuidoost-, Oost- en Midden-
Engeland. Voltreffers in hangars en schuilplaat
sen, sterke ontploffingen, branden en rook
ontwikkeling waren de gevolgen van de uitge
worpen bommen. Op het vliegveld Penrose aan
het St. George-kanaal gelukte het vaste gebou
wen te vernietigen en bovendien een groot aan
tal vliegtuigen op den beganen grond door bom
men en machinegeweervuur te vernielen.
Artillerie der marine nam een Brïtsch konvooi,
dat door het Kanaal probeerde te varen, ondqr
vuur en dwong het naar Dover terug te keer en.
Op 4 en in den nacht van 4 op 5 October vlo
gen er geen Britsche vliegtuigen boven het gebied
van het Duitsche Rijk. De vijand verloor behalve
de op den beganen grond vernielde toestellen nog
vijf machines, die in luchtgevechten werden
neergeschoten. Vijf eigen toestellen worden ver
mist
Centrale Anti-Revolutionnaire
Kies vereenigin g.
Groen van Prinsterer's strijd tegen de
revolutie.
In de groote zaal van het gebouw der Haarl.
Jöngem. Vereeniging aan de L. Margaretha-
straat hield de Centrale Anti-Revolution -
nainre Kiesvereeniging, onder leiding van haar
voorzitter mr, A. Bruch, een ledenvergadering-
welke druk bezocht was.
In zijn openingswoord merkte de voorzitter
op, dat zij, die geen vast steunpunt in hun
leven hebben gevaar loopen hun koers kwijt
te raken. Geestelijke verwarring dreigt allerwege
ook in de zaken van het nationale staatkundige
leven. Ook in het verleden bleek, dat wanneer
klare bezinning noodig was, deze ontbrak en
men meer dan eens op een wilde vlucht sloeg.
Een dubbele en groote verantwoordelijkheid'
hebben wij dan ook als A.R., zoo zeide spr., ten
aanzien van de gelegenheid, welke ons nog ge
boden wordt.
Uit de redevoeringen van den heer Rijkscom
missaris bleek, dat men het Nederlandsche
volk geen andere politieke overtuiging wilde op
leggen. De mogelijkheden ons geboden grijpen
we dus als kiesvereeniging aan en daarom is ook
deze vergadering belegd. We moeten echter
meer doen. Er moet gestudeerd worden. Liefde
voor- en trouw aan de beginselen kan slechts
krachtig zijn indien zij gedragen wordt door
kennis daarvan. Dit geldt zoowel voor jongeren
als voor ouden. Daarom heeft het Algemeen
Bestuur ds. Veenhof verzocht de beteekenis van
het handvest der Anti-Rev. partij Groen van
Prinsterer's „Ongeloof en Revolutie" uiteen te
zetten.
Hierna werd het woord verleend aan ds. C.
Veenhof, Gereformeerd predikant alhier, die
een rede hield over het onderwerp „Groen van
Prinsterer's strijd tegen de revolutie".
Spr. begon met Groen van Prinsterer te tee
kenen als een ziener, die, staande in het mid
den der negentiende eeuw de geestelijke wor
steling die kwam geheel heeft voorzien. Hij
was begiftigd met de gave van„de beproeving-
der geesten", waardoor hij in staat was ge
beurtenissen, leuzen en idealen tot op den bodem
te peilen en in hun achtergronden en consequen
ties te doorzien. Groen's levensstrijd is geweest
een voortdurende kamp tegen de Fransche re
volutie, die als een slagschaduw over het leven
der geheele negentiende eeuw is gevallen. Niet
alle veranderingen, die door de revolutie in het
leven van volken en staten zijn gekomen keur
de hij af, maar wel de ideeën, de leidende motie
ven ervan. Hij zag er in een openbaring van d e
revolutie, de revolutie aller eeuwen, door Groen
zelf geteekend als de omkeering van denkwijs
en gezindheid in de geheele Christenheid, als
de geest van verwerping van elk gezag, die
vooral sinds de Fransche revolutie als een heer-
schend beginsel in de geschiedenis openbaar is
geworden.
Uivoerig schetste spr. de motieven en ideeën,
die in die revolutie den gang van zaken be-
heerschten. alle geboren uit het ongeloof, dat
de waarheid en de souvereiniteit Gods verwierp
om daarvoor in de plaats te stellen het licht dei-
rede en de souvereiniteit van het menschelijk
„individu".
Tegenover dat revolutionnair complex was
Groen: Evangeliebelijder. Het was hem niet
voor alles te doen om een staatsrechtelijk
systeem. Hij was de man der beginselen. Hij
was de prediker van Gods waarheid omtrént het
leven van staten en volken en het recht en den
plicht van overheden en onderdanen. Ook dit
werd door spr. in den breede uiteengezet.
De voorzitter vertolkte den dank van de ver
gadering met dit principieele en instrueeren-
de betoog van ds. Veenhof.
Na het zingen van Ps. 68:10 en dankgebed
van ds. Veenhof, sloot mr. Bruch de vergade
ring.
TE WATER GERAAKT.
Zondagavond half tien geraakte een 28-jarig Ha
genaar door onbekendheid met den toestand ter
plaatse in het Donkere Spaarne ter hoogte van de
Damstraat te Haarlem te water. De man kon zwem
men en zag dus kans, zich boven water te houden,
waarna hij door handreiking uit zijn benarde po
sitie is gered. In de omgeving is hij van droge klee-
ren voorzien.
Ongeveer tezelfder tijd geraakten twee Haar
lemmers, resp. 54 en 56 jaar, yin het water van
den Burgwal. Met behulp van een ladder en door
handreiking werden zij op het droge gebracht.
Leden van den Ongevallendienst hebben hen, nadat
zij wat op hun verhaal waren gekomen, naar huis
gebracht.
EXAMENS.
Geslaagd aan de Vrije Universiteit voor het doc
toraal examen rechten de heer K. Heimig, te Haar
lem.
BROOD
BON 9 v. 7 Oct. t.m. 13 Oct.
2000 gr. brood of 2500 gr.
roggebrood. Bon 8 geldig
t.m. 8 Oct. Bon 9 tm. 15 Oct.
KOFFIE EN THEE
Bon 114 Algem. Distributie
bonboekje van 28 Sept. t/m
8 November 1/2 pond kof
fie of 3/4 ons thee.
SUIKER
BON 109 Algem.Distributie-
boekje. Van 28 Sept.-25
Oct. 1 K.G. Suiker.
VLEESCH EN VlEESCHWAREN
BON OS vleesch van de
Vleeschkaart. Van 7 Oct.
t.m. 13 Oct. 100 gr. rund-,
kalfs- of varkensvleesch of
ongesmolten vet.
BON 03 worst of vleesch-
ivaren" 75-150 gr. vleesch-
waren.
ZEEF
BON 104 Tot 18 Oct. 150
gr. toiletzeep of 120 gr.
huishoudzeep of 200 gr.
zachte zeep of 250 gr.
zeeppoeder of 125 gr. zeep
vlokken of 250 gr. zelf
werkende waschmiddelen
of 200 gr. vloeibare zeep.
MEEL- EN GRUTTERSWAREN
BON 78 Algem. Distributie
boekje. Tot 1 Nov. 1/2
pond tarwebloem of tar
wemeel of boekweitmeel
of roggebloem of rogge
meel of zelfrijzend bak
meel of gruttenmeel.
BON 76 Algem. Distributie-
boekje. Tot 1 Nov. 250 gr.
rijst of rijstemeel of
rijstebloem.
BON 77 Algem. Distributie-
boekje, Tot 1 Nov. 250 gr.
havermout of havervlok
ken of gort of grutten.
BON 28 Algem. Distributie
boekje. Tot 1 Nov. 100 gr.
maizena of griesmeel of
puddingpoeder.
BON 15 Algem. Distributie
boekje. Tot 1 Nov. 100 gr.
macaroni of vermicelli of
spaghetti.
SCHEERZEEP
BON 116 Tot 31 Dec. 50 gr
scheerzeep of 1 tube
scheercrême of 2 pot
scheerzeep.
BOTER EN VETTEN
BON 05 tot 12 Boterkaart
Tot 18 Oct. 1/2 pond boter.
BON 05-06-07 Vetkaart. Tot
18 Oct. 1/2 pond marga
rine of boter.
BON 08 Vetkaart. Tot 18
Oct. 1/2 pond boter of 1/2
pond gesmolten spijsvet.
BON 09-10-11-12 Vetkaart
1/2 pond boter, met reduc
tie van 10 Cent p. 2 /2 pond.
PETROLEUM
ZEGEL PERIODE 6 (alleen
voor hen, die uitsluitend
op petroleum kunnen
koken). Tot 3 Nov, 2 Ltr.
HONDENBROOD
BON 4 Tot 31 Oct. Groep 1
en 2: 10 K.G. Gr. 3: 8 K.G.
Gr. 4: 5 K.G. Gr. 5: 4
K.G. Gr. 6: 3 K.G Hon
denbrood wordt alleen
verstrekt voor groote ras
honden of ingeval men
meer dan één hond heeft.
KATTENBROOD
BON 4 Tot 31 Oct. 1 1/2 K.g.
Kattenbrood wordt alleen
verstrekt voor raskatten.
Begrafenis van slachtoffers van
bombardement te Amsterdam.
Het A.N.P. meldt: Weer trok een sombere rouw
stoet door de straten van de hoofdstad. Weer wer
den slachtoffers ten grave gedragen, omgekomen
tijdens den even laffen als doelloozen Engelschen
vliegeroverval op Maandagochtend, waardoor zoo
veel rouw en driefenis binnen Amsterdam is ge
bracht.
De heer en mevrouw Theunissen en hun doch
tertje, een kind nog, zijn Zaterdagochtend in allen
eenvoud ter aarde besteld op het stille kerkhof
Buitcnveldert aan de grens der gemeente. Op de
kapel klepte monotoon en droef de klok, beklagen
de de dooden en roepende de levenden, die ge
komen waren om afscheid te nemen van het ge
zin, dat zoo tragisch onder de puinhoopen van het
huis aan de Rechtboomsloot is omgekomen. Slechts
één kind, een 14-jarig meisje dat elders logeerde,
bleef gespaard. Alleen is zij in de wereld achter
gebleven, door een wonder toeval behoed voor den
verschrikkelijken dood door de Engelschen over
een onschuldig Nederlandse^ gezin gebracht.
De drie kisten met de stoffelijke overschotten
van de ouders en hun kind werden opgebaard in
de kapel, waarna pastoor Aarts van de parochie
St. Nicolaas de absoute verrichtte. Diep onder den
indruk knielden vreemden en familieleden nere.
De korte en treffende plechtigheid in het stille
kapelletje, waarboven de klok nog haar aanklacht
deed hooren, werd gevolgd door de beaarding, die
eveneens door pastoor Aarts werd verricht.
Diep onder den indruk van het vreeselijke lot
dat dit gezin heeft getroffen, verlieten de aanwezi
gen den doodenakker.
Het AN.P. meldt voorts: De misdadigheid en het
zinlooze van het optreden der Britsche vliegers
Maandagmorgen is wel zoo duidelijk, dat ons woor
den. te kort schieten om onze verontwaardiging
daarover te uiten. Als sluipmoordenaars komen de
Britsche vliegers des nachts aanzweven, hun ma
chines vol geladen met explosieve- en brandbom
men, waarmede zij strijden tegen de burgerbevol
king van een land, dat zij hun bondgenoot noemen
in den strijd voor de „beschaving". Het schrijnende
leed en de diepe droefheid, welke men allerwege
ontmoet, wanneer deze laffe strijders hun werk
hebben gedaan, toont ons wel overduidelijk de ware
bedoelingen van deze „soldaten".
Schrijnend was het leed van vader en moeder
Zeilmaker, die Zaterdag op de Nieuwe Oosterbe
graafplaats hun zevenjarig dochtertje Grietje, een
slachtoffer van de Britsche brandbommen, ten
grave hebben gedragen. Aandoenlijk was het mede
leven van «de buren en vrienden, die met verbeten
gezichten het kleine meisje de ouderlijke woning
aan de Hoogte Kadijk zagen uitdragen. Bij tiental
len waren zij getuige var. de hulde, welke de school
vriendjes van de Abr. Taelmanschool aan de Kat
tenburgerkade, het gestorven meisje brachten en
hoorden zij de gevoelvolle woorden, welke de hoofd
onderwijzer sprak.
De stoet haid den weg gevolgd, waar langs Grietje
zoo tallooze malen met haar broertjes en zusjes van
en naar school was gegaan. Vele bloemstukken
dekten de baar.
Ook op den doodenakker waren vele belangstel
lenden bijeengekomen om het meisje de laatste
eer te bewijzen, Diep ontroerend was de droefenis
der ouders en broertjes en zusjes, die toen de-kist
in de groeve gedaald was, evenals de schoolvrien
dinnetjes, bloemen op het graf strooiden.
Een vertegenwoordiger van de buurtbewoners
sprak enkele woorden van troost en medeleven,
waarna een tante van het meisje dankte voor de
belangstelling.
HET TOONEEL
GELOOF EN WETENSCHAP.
HET RESIDENTIE TOONEEL
SPEELT VONDEL'S „LUCIFER"
Toevallig kwamen mij dezer dagen twee num
mers van „Het Tooneel", orgaan van Het Neder-
landsch Tooneelverbond van April en Mei 1904 in
handen, waarin de toenmalige hoofdredacteur
L. H. Berckenhof een der beste tooneelcritici
in dien tijd de opvoeringen van Lucifer door de
Utrechtsche studenten, in welke opvoeringen
Enny Vrede toen nog mej, Müller de rol van
Rafaël speelde, besprak.
„Of een treurspel als Lucifer", schreef Bercken
hof, „ooit in het schouwburgrepertoire zal worden
ingelijfd, gelooven wij niet." En in het volgende
nummer: „Duidelijker kan het niet worden uitge
sproken, dat het geroep om Vondel op het tooneel
te brengen en de aandrang van dezen op onze
tooneeldirectie geoefend, weinig zin heeft. Laat
het blijven bij excepties en zoek Vondel niet in te
lijven in het gewone repertoire."
Berckenhof hoe voortreffelijk criticus ook
heeft ongelyk gehad. Willem Royaards nam Luci
fer op zijn repertoire en de belangstelling voor
Vondel bleek zóó groot, dat Royaards het meer
clan 50 keer heeft kunnen spelen. Daarna was het
Johan de Meester, die met het Vlaamsche Volks-
tooneel Lucifer meer dan 100 maal opvoerde en
vijf jaar later kwam Saalborn met nieuwe voor
stellingen van Vondel's meesterwerk. En gisteren
zagen wij bij Geloof en Wetenschap Lucifer van
Het Residentie-Tooneel, thans weer onder regie
van Johan de Meester.
Wij hebben in 1926 ook de opvoering van Het
Vlaamsch Volktooneel gezien en het bleek ons
gisteren, dat er gelukkig in de opvattingen
van de Meester omtrent de regie van Vondel veel
veranderd is.
Indertijd gaf hij Lucifer ten koste van het
woord met druk spel en felle actie in een sterk
bewogen opvoering. Hij wilde toen blijkbaar de
speelbaarheid van Vondel's werk aantoonen en
drong zich met zijn regie zelf naai' voren ten koste
van den dichter.
Hij werkte toen ook nog met een constructief
tooneel en de Hemel bestond voornamelijk uit
nuchtere houten staketsels. De opvoering van Lu
cifer was vroeger bij de Meester meer uitelijk dan
innerlijk,
Hoe heel anders was het gisteren. O zeker, de
opvoering is bij de Meester nog altijd veel dyna
mischer dan indertijd bij Royaards die trouwens
Vondel uitsluitend statisch gaf maar er was thans
veel meer rust in de vertooning. Het trap- en ter
rasvormig decor met blauw achterdoek dat den
Hemel verbeeldde, muntte uit door eenvoud en
stijl. De costumes van Lucifer en zijn aanhangers
gaven blijk van groote fantasie. Zeer suggestief
bijvoorbeeld was Lucifer zelf met zijn groen kleed
en bronzen masker. En ook Belzebub in zijn rooden
mantel, Apollion in het bruin en Belial in zijn meer
donker kleed deden het picturaal zeer goed. De
Luciferisten vormden een fraaie groep, al vond ik
de vleugels, die sterk aan pelikanen deden denken
zoodat het soms leek, of het tooneel gevuld was
met deze vreemde vogels, niet zeer gelukkig. Waar
om vroeg ik mij af heeft de Meester niet
evenals indertijd Royaards de vleugels weg ge
laten? De aartsengelen herinnerden aan de schil
derijen uit de middeleeuwen; maar de rey-engelen
waren weer blijkbaar naar eigen fantasie van de
Meester gekleed. Zij contrasteerden in hun blank- i
heid wel sterk tegen de donkere figuren om Lu- j
cifer, maar mooi kon ik ze in hun zijden Tw^maa'sl
onmogelijk vinden.
Hoewel het geheel veel stijlvoller is dan vroeger,
zoekt de Meester toch altijd nog het dramatische
in Vondel's Lucifer waar dit aanwezig is
sterk te belichten. Dit bleek vooral in het derde
bedrijf bij den strijd tusschen de Luciferisten en
Michael en later in het vierde bedrijf en het
dramatisch hoogtepunt van het treurspel tus
schen Lucifer en Rafael.
Dit waren ook de hoogtepunten in de opvoering.
Zeer mooi was de groepeering in het derde bedrijf
van Michaël, omring door zijn Engelen op de bo
venste treden van den Engleburgh en de Luciferis
ten met Lucifer in hun midden beneden. Ook
verder gaf de opvoering picturaal en in bewegings
kunst veel te genieten. Zoo was de inzet, Belzebub
in zijn rooden mantel staande in het midden en de
onverwachte verschijning van Belial en Apollion
zeer verrassend. En prachtig was ook het gestyleer-
de slot.
Johan de Meester speelde zelf evenals inder
tijd bij Het Vlaamsch Volkstooneel Lucifer. Hij
gaf hem krachtig en imposant. Plastisch is zijn spel
niet altijd even fraai, maar hij was een levendige
en fel bewogen Lucifer, die zijn verzen beeldend,
dynamisch en vooral in zijn opstandigheid met
forschheid en overtuiging zeide. Dat hij er in het
derde bedrijf een enkelen keer „uit" was, is niet te
verwonderen van iemand, die ook zelf in een zoo
zwaar werk de regie voerde.
Een zeer suggestieven Belzebub zagen wij van
Richard Flink hoe mooi klonk zijn diepe, sonore
stem! en van de twee opstandige engelen won de
Apollion van Bob de Lange het in dictie en gebaren
verre van Belial van Maarten Kapteyn, die wel heel
erg vlak was.
De Gabriël van Vera Bondam was wel wat al te
vrouwelijk, in het begin zelfs op het gemoedelijke
af. Verzen zeggen is niet de groote la-acht van deze
overigens zeer knappe actrice. Haar verschijning te
gen het slot maakte echter indruk en in dat deel
stond zij ook door haar diepen ernst volkomen op
de hoogte van haar rol.
Een verrassing was Caro van Eyk als Rafaël,
teer en broos en ontroerend en soms
ook dramatisch sterk in haar smee-
ken. Michael stel ik mij krachtiger en „represen
tatiever" voor dan Paul Steenbergen hem gaf.
Jacques de Haas gaf als geheel het verhaal van
Lucifer's ondergang sterk beeldend en dynamisch.
De reijen werden nu eens afzonderlijk en dan
weer „in koor" gezegd door Enny Meunier, Tine
Opstel ten, Jeanne Verstraete en Henny Alma.
Ze deden het eenvoudig en gelukkig niet op
zangerigen toon, maar wel wat te vlak nu en dan.
Max Croiset was een vurig, temperamentvol hoofd
des Luciferisten, maar ook hij behoort niet tot de
beste verzenzeggers Wie eenmaal het optrekken der
Luciferisten onder aanvoering van Jan Musch bij
Royaards heeft gezien, zal nooit den overweldigen
den indruk van dat tooneel, het krachtig meeslee-
pende rhythme van dat daverend opstandvers
Op! trekt op, o gij Luciferisten
Volgt dees' Vaan!
Rukt te hoop al uw krachten en listen,
Trekt vrij aan.
vergeten.
Als geheel heeft deze opvoering van Lucifer op
de stampvolle zaal diepèn indruk gemaakt. Wij zijn
het bestuur van „Geloof en Wetenschap" dankbaar,
dat het dit seizoen met het meesterwerk van Vondel
opende. In dezen tijd vooral doet het goed de groot
heid van ons volk te gevoelen en. hoe zou die ooit
beter tot ons komen dan in de taal van onzen
grootsten dichter?
J. B. SCHUIL.
„Droste's Tooneelvereeniging"
„Na Arbeid Ontspanning"
Nadat Jan Fabricius „Pietje de Landlooper"
van Robert Saudek had geadopteerd en
ti.jdens den vorigen oorlog in ons land had
geïmporteerd hebben de dilettanten, toen het
beroepstooneel hem niet meer noodig had, zich.
over hem ontfermd en sindsdien zien wij hem
geregeld op de planken terug. Wij weten, dat
Pietje een „eigenste" zoon van Robert Saudek
is, maar hij had het ook van Fabricius kunnen
zijn, want hij heeft zijn bloed en zijn karak
ter en spreekt zijn taal. En heel dat min of
meer romantische blijspel „De Distel" had uit
de pen van onzen Nederlandschen schrijver
kunnen vloeien.
De oude Kees Kok en zijn zonen Kobus en
Bart zijn familieleden van de boeren uit „On
der één Dak" en ook in hun onderlinge verhou
dingen herinneren zij aan deze kinderen van
Fabricius.
Voor het liefhebbers-tooneel blijft „De Distel"
altijd een dankbaar speelstuk, zooals ook Za
terdagavond bij deze voorstelling door Dros
te's Tooneelvereeniging „Na Arbeid Ontspan
ning" weer bleek. En de Drostenaren hebben
er ook een aardige, kleurige opvoering van ge
geven. Als geheel was dit de beste voorstel
ling, welke ik tot nu toe van deze dilettanten-
vereeniging heb gezien.
I-Iet grootste deel van het succes van dit blij
spel hangt af van Pietje de Landlooper. De
speler moet over fantasie beschikken en dit
had de heer de Braber in voldoende mate..
Vooral in het eerste bedrijf speelde hij Pietje
met verve, al had hij nu en dan Pietje's lè-
vensphilosophie met nog wat meer lichte
ironie kunnen geven. Hij was wat hij zijn
moet een fantastisch, wat wonderlijk mensch,
die sterk afweek van de boeren in dat doro.
De groote moeilijkheid is altijd om ook in het
tweede bedrijf den „schooier" niet geheel los te
laten. Dat lukte tot nu nog aan geen enkelen di
lettant en ook de heer de Braber slaagde er niet
in. De lichte ironie mag hem nooit verlaten, zelfs
niet, als hij teleurgesteld is in Klaartje. De heer
de Braber speelde Pietje in H te zwaar en te
ernstig, maar wij weten hoe moeilijk het is hier
den juisten toon te treffen. In III werd het weer
beter, al bleef het dan ook onder de opzet in I.
Als geheel was het toch een respectabele creatie
voor een liefhebber.
De drie boeren vader en zoons werden ge
speeld door de heeren Bernhard, Buis en Van
Bilderbeek. Echte boeren zooals de Friezen die
vermogen te geven waren zij wel niet, maar zij
wisten wel karakter aan de figuren te geven.
Kees had nog wat harder en verbetener gespeeld
kunnen worden welk een prachtige rol was
dat indertijd van wijlen Lieuwe Jansen bij Cre-
mer maar ook zoo voldeed hij. Er was contrast
tusschen Kobus en Bart, van welke 2 zoons Kobus
het beste spel gaf. Heel goed bi ivoorbeeld was van
Kobus in samenspel met Pietje het slot van I,
waarvoor de regisseur de heer Van Dongen
een pluim verdient.
Mej. Bellaart was een Klaartje, die er vooral
uiterlijk wezen mocht en het was te begrijpen,
dat ze bijna dagelijks aanzoek kreeg van de jon
gens van het dorp. Ook gaf zij het „stadsche" van
dit meisje aardie weer. Zii had alleen nog best
wat trotscher in haar houding kunnen zijn. Haar
dictie kan nog verbeterd worden.
Mej. Leenders speelde frisch en met blijkbaar
pleizier Geesje, de herbergierster al bleef zij wat
te veel „dame" vooral in vergelijking met
Klaartje voor deze kasteleines. Hendrik was
een aardige en met komisch accent gespeelde rol
van den. heer Mey. vooral in dat deel, toen hij ge
heel onder de plak van zijn vrouw zat. Als geheel
was dit de best gespeelde rol van den avond.
De heer Van Dongen had de voorstelling met
begrip geleid. Het groote succes van De „Distel"
bij de volle zaal was dan ook voor een deel aan
hem te danken
J. B. SCHUIL.
