CAPRICE
n./Maat
•Bennketiotem
WIJ BLIJVEN HANDHAVEN
PRIMA WOLLEN STOFFEN
Kleermakerij E. E. K.
N.V. Wed. Oosten Zoon's
Groole Houfsfraaf 69 haarlem
A&c.Meifec
Uw
„FEMINA"
DE GROOTSTE SORTEERING
EN DE BESTE KWALITEITEN
SCaacdeti
en cfCaacdkacfieCs
J. WENSING-Tel. 10408
W. C. Bergisch - Bandagist
"ZATERDAG "12 OCTOBER' T9~4Ö
H A" A REE M'S D S 'G B E 'A E)
T?
Solide
Warm
Elegant
CROOTE HOUTSTRAAT 16
Gezinswasch, Overhemden,
Boorden, Heerenkleeding,
Mantels e. a. goederen worden
door ons op keurige wijze
verzorgd.
STOOMWASSCHERIJ
Regentesselaan 40, Haarlem,
Tel. 13466
evenals voorheen
VOOR
COSTUUMS
DEMI-SAISONS
WINTERJASSEN
Prima Coupe
Accurate afwerking
en de laagste prijzen
CROOTE HOUTSTRAAT 88
t/o Haarl. Dagbl. Telefoon 16176
BESTEEDT UW PUNTEN SOLIDE
DRAAGT DUS MAATKLEEDING
Het anioerteele reclame-middelt
Courantenreclame
i
COMPLETE WONINGINRICHTING
HAARLEM
BARTEUORISSTRAAT 13—17,
Telef. 13915 (2 lijnen).
BEHANGERS
STOFFEERDER!}.
Nieuwste
modellen
Fabr. E. M. Jaarsma - Frisia - Jan Jaarsma -
Maarssen Bronco - Vulcana - Turenne, e. a.
VAKKUNDIGE PLAATSING
PIETER KIESSTRAAT 22 - ELECTRISCHE SMEDERIJ
Deskundig en goed werk verkrijgt gij bij
NIEUWE GRACHT 33 TELEFOON 11288 HAARLEM
RIJKSSTRAATWEG 86 E TELEF. 19408 HAARLEM-N.
DE VAKMAN TE HAARLEM VOOR CORSETTEN, BUIK
GORDELS en BREUKBANDEN NAAR MAAT, ELAS
TIEKEN KOUSEN, ENZ.
Onze artikelen vallen bulten de distributie, zoodat U bij
ons geen stamkaart of textielkaart noodig heeft.
Beukenootjes zoeken.
In.de jaren van overvloed die achter ons liggen
gingen in ons land groote hoeveelheden voed
sel voor mensch en dier verloren.
In de meer afgelegen primitieve streken -van
ons werelddeel was dat nooit het geval. Daar is
altijd een nauwer verband geweest tusschen de
natuur en de menschelijke voeding. De pitten
van de Arve-den in het hooggebergte, de knol
len van de Italiaansche Aronskelk in de landen
van de Middellandsche Zee, de eetbare padde
stoelen in de Oost-Europeesche landen, ze dra
gen er het hunne toe bij de maaltijden aan te
vullen. Brandnetels en vogelmuur lieveren even
goede en voedzame groente als Lamsooren en
Zeekraal, die in Zeeland ook in normale tijden
daarvoor verzameld worden.
Appelschillen en bramenblad leveren „thee".
Wie in Frankrijk thee bestelt in een eenvou
dige gelegenheid kreeg dit meestal van Citroen-
Verbena en niet van onze -Thee-struik.
Uit de aardrijkskundige namen van plaatsen
in Oost- en Zuid-Europa blijkt een veel nau
wer verband dan bij ons met wat de natuur
voortbrengt.
De eik slaat in dit opzicht een record. Vele ste
den en streken in de Slavische en Duitsche lan
den zijn van de eik (Dub) afgeleid, ik noem
slechts Dubrovnik,, (Ragusai, Poddob TRückers-
dorf), Dub Olmütz)Dobroedsja, Eichstadt,
Aichdorf, Eichenwies.
En cle goede reputatie van den eik is niet al
leen door het hout ontstaan, de eikel is een
vrucht, die de dubbele hoeveelheid verteerbaar
eiwit en zet meel bevat van den aardappel, nl. 2.7
en 40.4 pet. terwijl er bijna 2 pet. vet in zit wat
in den aardappel geheel ontbreekt.
Maar daar staat tegenover dat de aardappel
„neutraal"' smaakt en daarom, met wat zout
door mensch en dier smakelijk gevonden wordt
en de eikel uiterst bitter smaakt door een hoog
gehalte aan looizuur.
Nu verscheen in de Dendrologische literatuur
een serie mededeelingen over een zoeten eikel,
die geen looizuur zou bevatten en daardoor ook
voor menschelijke consumptie geschikt zou
zijn.
Maar in de laatste jaren hebben we er niets
meer van gehoord.
Het vee trekt zich ook van het looizuur-gehal
te van de eikels weinig aan, geiten, herten en
varkens eten ze zonder meer, ,,'t geeft vast
spek" zegt H. W. Roes in zijn Landbouwboek
en hij voegt eraan toe dat het voor koeien weinig
waardfe heeft.
Intusschen koopen veevoederfabrieken eikels
op om er voeder meel van te maken, maar dit
kan dan vermengd worden met ander meel,
zoodat de scherpe smaak vermindert.
Verder kunnen eikels gebrand worden voor
eikel-koffie.
De inkoopprijs van de eikels bij kleine hoeveel
heden varieert van 2'/24 cent per K.G.
Minder wordt er betaald voor kastanjes, nl.
1 Vz3 cent, maar die zijn veel grooter en daar
door sneller te verzamelen. De voedingswaarde
van de paarde-kastanjes is nog iets grooter dan
van eikels, ze zouden zelfs voor menschelijke
consumptie geschikt zijn als er niet behalve
looizuur een op saponine gelijkende glycoside
in zat, die met aceton en alcohol verwijderd kan
worden. Hiervan zou zelfs zeep te maken zijn,
maar dit geschiedt nog niet naar men mij zoo
vriendelijk was van de zijde van de zeepfa-
(Foto Archief H. D.)
briek Het Klaverblad mede te deelen, omdat de
kosten grooter zijn dan de waarde.
Daar de kastanjes door veevoederfabrieken
opgekocht worden, zal het op dezelfde wijze als
de eikels vermalen worden als aanvulling van
meelvoer. In Duitschland werden er in 1916 een
millioen K.G. van verzameld, ook voor zeep-
fabricatie.
Men verwarre de paardekastanje niet met de
Tamme Kastanje (Catanea vesca) die in Italië
voor menschelijke consumptie aangeplant is
en die we met Kerstmis koken of poffen. Deze
is in het geheel niet verwant met de paarde-
kastanje maar met den beuk en den eik. In
sommige streken maakt deze met mais en rijst
de hoofdvoeding van de bevolking uit. Ze wor
den daar geroosterd, gepoft, tot meel vermalen
voor pap, er wordt een koffie-surrogaat uit be
reid en olie uit gehaald. Bovendien wordt het
als veevoeder gebruikt. Wat men in Italië
kweekt zijn veredelde variëteiten, in ons land
ziet men deze zelden.
Rest nog de beukenootjes. Deze zijn het voed
zaamst van alle en het meest geschikt voor
menschelijke consumptie, daar er geen wansma
kelijke looistof of iets dergelijks in zit.
Ook in normale tijden werden ze verzameld om
er olie uit te persen, die met olijf en papaver
olie vermengd wordt. In den vorigen oorlog wer
den er koeken van gebakken, mogelijk wel zon
der toevoeging van vet, daar de beukenoot uit
zichzelf reeds vetrijk is.
Voor beukenootjes wordt 8 ct. per K.G. be
taald, maar dit is een schrale belooning verge
leken met 2 cent voor de kastanjes. In Gelder
land is men handiger met het verzamelen dan
bij ons. Met stoffer en blik wordt alles opge
veegd wat onder de beuken ligt, met een zeef
worden de takjes en doppen verwijderd en daar
na worden met een wan in den wind de looze za
den, waar geen pit in zit, er uit verwijderd. Wie
zich bezig houdt met het verzamelen vam
beukenoten kan het beste er zelf koeken van
bakken, tenzij de prijs mocht stijgen. Als men
bedenkt dat in enkele weken tijds alleen in
Haarlem al duizenden kilo's eikels en kastanjes
verzameld zijn, begrijpt men dat er vroeger
groote hoeveelheden voedsel verloren gegaan
zijn, gelijkstaande met een voedingswaarde van
de dubbele hoeveelheid aardappelen.
Wie houden zich nu bezig met het verzamelen
ervan?
Dit is een bont gezelschap: meest padvinders
en andere scholieren, over het algemeen geen ar
beiderskinderen maar de middenstandsjeugd.
Verder een enkele beroepsverzamelaar en an
dere ouderen, die ze meestal voor hun kinderen
wegbrachten naar de opkoopers.
De kastanjetijd is spoedig afgeloopen maar
eikels kunnen nog tot einde November verza
meld worden, zelfs tot midden in den winter.
Er is iets voor te zeggen dat in dit najaar, in
de herfstvacantie, onze heele jeugd er op uit
trekt en geen kilo voedsel verloren gaat of door
de gaaien versleept wordt. Het is een gezond
en sportief werk voor de jonge verzamelaars ter
wijl het verdiende geld gestort kan worden in
een clubkas of voor een ander goed doel be
steed. En wie geiten heeft kan een deel reservee
ren als krachtvoer, dat buiten met zand ge
mengd of droog op een zolder in een dunne laag
(Vervolg op de volgende pagina.)
Als de beukeblaren vallen...,
(Foto Archief H. DJ
