Haarlem's Dagblad
t
Geen melkbrood meer.
Tuindorp-Oostzaan
stroomde leeg
Maanbeschouwing.
Het Vademecum
Groote branden te
Londen
De Rijksmiddelen.
Adikeleit enz.
V
58e JAARGANG No. 17587
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantooi Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
106G0, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Kondertlaf» 17 ÖctoKer 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
pei 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Gebruik van ondermelk
is toegestaan.
Van heden af is het, krachtens een mededeelini_
van den Secretaris-Generaal van het Departement
van Landbouw en Visscherij aan de bakkers ver
boden, volle melk in de broodbereiding te
bruiken.
Wel is het veroorloofd, daarbij ondermelk of ma
gere melkpoeder aan te wenden.
Voorloopig zullen we het dus zoo deelde ons
de Haarlemsche bakkerijcentrale mede zonder
melkbrood moeten stellen. Intusschen zijn vele bak
kers gewoon, in hun bakblikken voor melkbrood de
letters ]yi. B. te laten stempelen. Het is hun ver
oorloofd, deze blikken te blijven gebruiken en men
zal dus brood, voorzien van deze letters blijven ont
vangen, maar brood met volle melk zal het niet zijn.
Een gevolg hiervan is, dat de broodprijs voor
melkbrood verlaagd zal worden en op het niveau
van den prijs voor z.g. waterbrood zal worden ge
bracht. Het publiek heeft dus eenig geldelijk voor
deel van deze beschikking.
Volgens de N. Rott. Crt. zal er ook in de samen
stelling van het brood een verandering komen, die,
naar het blad is verzekerd, aan de voedingswaarde
ten goede zal komen. Binnenkort zal daarover een
officieele publicatie verschijnen.
Tweeduizend gezinnen
namen de wijk
AMSTERDAM 16 October (A. N. P.) Na
het bombardement in den nacht van Dinsdag op
Woensdag heeft de bevolking van Tuindorp-
Oostzaan, bestaande uit meer dan tweeduizend
gezinnen, bijna in haar geheel de wijk geno-
nomen, bevreesd voor nieuwe Engelsche lucht
aanvallen.
Verscheidene gezinnen zegden hun woninghuur
reeds op en verdwenen naar veiliger oorden. Het
meerendeel der zoo zwaar getroffen burgerij zocht
een onderdak in de nabijgelegen gemeenten Oost-
zaan en Landsmeer. De medewerking welke men
van alle zijden ondervond was wel zeer groot.
Slechts weinigen zouden den nacht in het Tuindorp
doorbrengen en wel alleen diegenen die geen
plaats konden vinden in de nabijgelegen dorpen,
waar alle particuliere woningen, gemeentegebou
wen en andere inrichtingefc bezet waren.
De meeste personen evacueerden geheel uit
vrijen wil. Talrijke bewoners waren hiertoe even
wel gedwongen, omdat hun woningen onbewoon
baar waren verklaard door de betrokken instanties.
De Engelsche bommen hebben namelijk een
chaotischen toestand op tal van punten in het
Tuindorp veroorzaakt. Enkele honderden huizen,
zoowel van de gemeente als van de algemeene wo-
ningbouwvereeniging, werden vernield of zeer
zwaar beschadigd. Van dit aantal moeten vele hui
zen gesloopt worden, daar herstel niet meer mo
gelijk is.
Voor duizenden guldens huisraad is bovendien
verloren gegaan. Velen hébben alles wat zij bezaten,
verloren. Verscheidene straten van Tuindorp-Oost
zaan, die door de politie werden afgezet, bieden een
ruïneuzen aanblik.
De autobusramp bij Baflo.
Giften van den rijkscommissaris.
GRONINGEN 17 October (A. N. P.) De Rijks
commissaris, rijksminister Seyss-Inquart, heeft door
zijn gevolmachtigde in de provincie Groningen, dr.
Conring, den burgemeester een bedrag ter hand la
ten stellen, dat zal worden verdeeld onder de fami
lieleden van de slachtoffers van de ramp bij Baflo
en tegelijkertijd woorden van deelneming laten
uitspreken. De rijks-commissaris heeft voorts den
directeur van het Academisch Ziekenhuis eveneens
een bedrag ter beschikking doen stellen voor de
verpleging van de twaalf gewonden.
Correct optreden tegenover de
bezettende macht.
Een waarschuwing.
Woensdag is te Haai'lem een negentienjarfige
jongen aangehouden omdat hij een ongepaste hou
ding tegenover een Duitschen soldaat had aange
nomen.
De Commissaris van Politie te Haarlem waar
schuwt, voor zooveel noodig, de bevolking in het
algemeen, er steeds aan te denken dat tegenover
de bezettende macht correct dient te worden opge
treden, aangezien anders zware straffen te wachten
staan.
De heropening van den weg
door Birma.
„Japan zal passende maatregelen treffen."
TOKIO, 17 October. (D.N.B.) In verband
met de heropening van den weg door Birma
geeft de Japansche pers uiting aan het vaste
voornemen van Japan en van zijn weermacht
aan dit feit met passende maatregelen het hoofd
te bieden.
De „Asahi Sjimboen" constateert dat En-
gelschen de opheffing der sluiting van den weg
door Birma zoo probeerden uit te leggen dat
daarmede tevens ook de weg over Hongkong weer
open is. De Japansche consul-generaal te Hon
king heeft hiertegen bij den Britschen gouver
neur-generaal in Hongkong gepi-otesteert. De
gouverneur houdt echter aan zijn standpunt
vast. Zouden de Engelschen ondanks nieuwe
vertoogen op 18 October toch ook Hongkong als
uitgangspunt voor leveringen aan Tsang Kai
Sjek openen en daarmede een anti-Japansche
een trale scheppen, dan zou de Japansche re-
geering dit niet stilzwijgend voorbij kunnen zien
en zou zij doeltreffende maatregelen moeten
nemen.
Ook de „Kokoemin Sjimboen" betoogt dat de
eisch naar onverwijlde en scherpe Japansche te
genmaatregelen steeds krachtiger gesteld wordt.
(Uit een sterrenkundige beschou
wing: In den nacht van Donderdag
op Vrijdag zal de maan vrijwel ra
kelings langs Saturnus gaan.)
Die brave, weer haast volle, maan,
Zoo las ik in een krantbericht,
Zal raaklings langs Saturnus gaan.
Dat 's astronomisch van gewicht
Voor ons als aardschen sterveling
Klinkt raaklings als een angstig ding
Maar astronomisch zoo gering
Blijft voor ons heel een wandeling.
En als bewoner dezer aard'
Zie je de maan er eens op aan
Saturnus? 't is de moeite waard,
Naast alle zorg in o n s bestaan.
Wij blijven op een lager plan
Met ons gepieker gelijkvloers,
Al zijn we stiekum op den man
Die naar de sterren tuurt jaloersch
Saturnus is zoo wijs en oud,
Die redt zich zonder ons ook wel,
Zijn lot laat ons tenslotte koud
Voor menschen staat er meer op 't spel
Wij hebben zelf de handen vol
Met ons zoo woelig aardsch bestaan
En willen met den wereldbol
In elk geval niet naar de maan.
van Haarlem's Dagblad
ligt voor U ter inzage op onze
kantoren.
Als U het eenmaal gezien hebt, zult
U ook besluiten het te bestellen,
zooals zoovele anderen reeds
deden. Want het kan U goede en
welkome diensten bewijzen.
Duff Cooper verbiedt pers
commentaar over Duitschen
luchtaanval.
GENèVE, 17 October (D.N.B.) Het Brit-
sche ministerie van inlichtingen, dat onder lei
ding staat van Duff Cooper, heeft, naar uit
Londen gemeld wordt, een „tijdelijk verbod van
perstelegrammen over den laatsten Duitschen
luchtaanval" uitgevaardigd.
BRITSCHE KRUISER ..LIVERPOOL"
BESCHADIGD.
LONDEN, 17 October (D.N.B.) De Engelsche
kruiser „Liverpool" is beschadigd en teruggekeerd
naar zijn operatiesteunpunt in de Middellandsche
Zee. Naar de Admiraliteit mededeelt is een des
betreffende mededeeling achtergehouden tot bekend
was, dat de kruiser zijn steunpunt had bereikt.
Tevoren had de admiraliteit verklaard: „in werke
lijkheid heeft geen enkel onzer schepen verliezen
of beschadigingen bekomen".
Zecuwsche mosselen in de Haagsche wateren.
De traditie getrouw ligt in een der grachten van
de residentie een mosselenschuit, waar men (le
mosselen gekookt en wel kan koopen.
.(Foto Schimmelpenning!!.)
Duitsche luchtaanvallen
in den afgeloopen nacht
voortgezet
Het D. N. B. meldt: Londen is een uitgestrekte
vlammenzee. Nog op een afstand van 80 tot 100 kilo
meter konden de Duitsche vliegers de branden zien.
Ten noorden van de Victoria-Docks zijn vijf bij
zonder groote branden waargenomen, waardoor be
langrijke pakhuizen vernietigd zijn. Deze verwoes
tingen zijn van groote beteekenis voor de levensmid-
delenvoox-ziening van Londen, omdat hier de groote
opslagplaatsen met geweldige voorraden levensmid
delen liggen.
Ook in het midden der stad en in den noord
oostelijken hoek van de Bocht in de Theems zijn
groote branden uitgebroken, welker bestrijding zeer
groote moeilijkheden zal opleveren zelfs wanneer
brandweerafdeelingen op groote schaal het vuur
aanvatten.
Naar het D. N. B. nader verneemt zijn
gisteravond weer verscheidene Duitsche ge
vechteskaders voor aanvalsvluchten naar
Engeland opgestegen. Welke doelen zij zich
dezen nacht hebben uitgekozen is nog niet
bekend. Waarschijnlijk is Londen echter het
centrum van hun aanvallen. De stad trekt door
de hoog oplaaiende branden reeds boven het
Kanaal de aandacht der vliegers. Eenige hon
derden vliegtuigen zouden voor den aanval zijn
opgestegen.
Het vliegveld Cheltenham ten noordoosten van
Gloucester werd Woensdagnamiddag door Duit
sche gevechtsvliegtuigen aangevallen. Drie brisant
bommen van middelbaar kaliber troffen een hangar
en veroorzaakten zware branden. Het vliegveld
schijnt volledig vernietigd te zijn. Een andere han
gar werd door scherven zwaar beschadigd. Alle
aanvallende vliegtuigen zijn veilig op hun basis
teruggekeerd.
Omtrent den Duitschen aanval op een Engelschen
troepentrein verneemt het D. N. B. de volgende
bijzonderheden: Het bewuste vliegtuig maakte deel
uit van een formatie die ten doel had een aanval
op een vliegveld aan de westkust te ondernemen.
De bommenwerper geraakt echter uit den koers en
vloog in noordoostelijke richting. Toen het toestel
boven een spoorwegverbinding kwam bemerkte de
bestuurder een troepentransporitrein waarop licht
afweergeschut geplaatst was. Uit de wagons zag de
bestuurder de hoofden der soldaten steken. De bom-
menwerper daalde en eenige seconden later vielen
de bommen. De derde bom kwam als voltreffer in
den ketel van de locomotief terecht. De locomotief
werd volkomen vernield en eenige wagons ont
spoorden. In razende snelheid had zich dit alles
afgespeeld en na enkele minuten was het vliegtuig
weer omhoog om naar zijn formatie terug te keeren.
AANVALLEN BIJ
DAG EN BIJ NACHT.
STOCKHOLM, 17 October (D.N.B.) Een eigen
bericht uit Londen van „Göteborgs Handels- en
Scheepvaartblad" behelst bijzondex-heden over de
jongste nachtelijke aanvallen der Duitsche lucht
macht op Londen. De Duitsche vliegtuigen ver
schenen tex-stond na het invallen van de Duisternis
en wierpen lichtfakkels en brisantbommen uit. Ex-
ontstonden geweldige vuurhaarden, deels ook in
de gebieden aan den rand van de stad. Ook over
dag werden aanvallen ondernomen. Een groote
sc'nuilgelegenheid is door een Duitsche bom ge
troffen, waardoor een watexTeiding beschadigd
werd, zoodat enorme hoevelheden water binnen
stroomden en een deel van de aanwezige men
schen verdronken is. Minister Bevin heeft aan
arbeiders, die door de bomaanvallen werkloos ge
worden zijn, opgedragen mede te helpen bij het
opruimen van het puin.
BRFTSCH VLIEGTUIG AAN
NEDERLANDSCHE KUST
NEERGESCHOTEN.
BERLIJN, 17 October (D.N.B.) Eenige Brit-
sche bommenwerpers poogden in den loop van den
nacht via Nederland naar het Duitsche rijksgebied
te vliegen. Een Britsche machine werd in het Ne-
derlandsche kustgebied door het Dyitsche afweer
geschut neergehaald.
Liddell Hart bespreekt den oorlog
in Egypte.
Waarschuwing tot de critici.
Het D.N.B. deelt mede:
De bekende Engelsche schrijver over militaire
zaken, Liddell Hart, heeft zich j.l. Maandag ge
dwongen gezien de Engelsche openbare mee
ning te waarschuwen voor een „lichtzinnig opti
misme ten aanzien van den toestand in de Mid
dellandsche Zee. voornamelijk echter in
Egypte. Diegene, die critiek levert op den jong-
sten terugtocht van de Libische grens en aan
de grens van den Soedan, toont daarmede aan,
dat hij niet in staat is de werkelijkheid van
den toestand te beseffen, aldus begint Liddell
Hart zijn inleiding. „Deze critici sluiten steeds
hun oogen voor de onaangename feiten, zoo voor
het feit. dat de vijand na de ineenstorting van
Frankrijk zijn groote superioriteit aan strijd
krachten op alle fronten ten volle gebruikt". De
schrijver noemt diegenen, die een offensief
eischen zonder rekening te houden met de
voorwaarden daartie, „gevaarlijke leden van
de vijfde colonne".
Bij een nuchter beschouwen van de waar
schijnlijke krachtsverhoudingen der tegenstan
ders in het oostelijk gebied van de Middel
landsche Zee, aldus schrijft Liddell Hart, zijn
de gedeeltelijke terugtochten van de Engelschen
niet zoo merkwaardig als het feit, dat de vijand
gedwongen werd zoo voorzichtig en langzaam op
te treden. De spilmogendheden hebben volgens
Liddel Hart veel grootere mogelijkheden, o.a.
per vliegtuig versterkingen te zenden voor haar
strijdkrachten dan de Engelschen. De sterkte
van het luchtwapen is volgens den schrijver de
voornaamste factor bij een woestijnoorlog. In
de tweede plaats komen de gemotoriseerde en
gemechaniseerde formaties, die voor operaties in
de woestijn kunnen worden gebruikt. De „ob
jectieve superioriteit" van den vijand moet
aanzienlijk zijn om de Engelschen in hun
stellingen te kunnen bedreigen. Vooropgesteld
natuurlijk dat de Engelsche militaire leiding
snel genoeg een flankaanval van den vijand ge
waar wordt en hiertegen maatregelen neemt.
«t
i. S'
\..v* V'
Uw leidsman brengt U in het donker thuis.
Onder dit motto is te Amsterdam een escorte-
dienst opgericht, om ieder, die zulks wenscht,
tegen een kleine vergoeding veilig langs de ver
duisterde straten en grachten te brengen.
(Foto Pax Holland.)
Overige middelen konden zich
over September bijna handhaven.
's-GRAVENHAGE, 16 October. Aan het over
zicht van den. stand der rijksmiddelen op ultimo
September wordt door het A.N.P. het volgende ont
leend:
Het totaal van de kohieren van de directe be
lastingen geeft in vergelijking met het vorig jaar
een vooruitgang te zien van f 7.835.590.(thans
f 128.398.095,15 en vorig jaar f 120.552.505,91). Bij
een beschouwing van de cijfers der belastingen af
zonderlijk blijkt, dat de inkomstenbelasting met
f 10.837.086,25 bijna f 153.000 meer heeft opge
bracht dan op 30 September van het vorig jaar.
De inkomstenbelasting toonde met f 72.893.151,1
echter een achteruitgang van ruim f 9.8 millioen.
Ook de vex-mogensbelastinig kon zich niet op het
peil van het vorig jaar handhaven en bleef met
een bedrag van f 14.988.866,63 ruim 2 millioen ten
achter, terwijl de vex-dedigingsbel. (f 8.225.002,50)
een vermindering te zien gaf van ruim f 1.9 mil
lioen.
Deze lagere opbrengsten werden echter weder te
niet gedaan door de dit jaar nieuw ingevoerde op
centen op de gemeentefondsbelasting, welke
f 21.453.988,17 opbrachten, waardoor het gunstig
resultaat van het totaal dezer belastingen werd
bereikt.
DE OVERIGE MIDDELEN.
Deze middelen hebben zich in de maand Septexn-
ber betrekkelijk kimnen handhaven. Met een op
brengst van f 37.365.591,91 bleven zij slechts
f 176.000 bij de raming ten achter, terwijl zij in
vergelijking met September van het vorig jaar een
lagere opbrengst van 450.000 gulden te zien geven.
Van de middelen, welke een lagere opbrengst
dan in September 1940 hebben, noemen we in de
eerste plaats de rechten op den invoer, welke met
een opbrengst van f 6.110.748,45 een daling toont
van ruim 3.9 millioen.
Verder brachten minder op: de accijns op wijn
ruim f 144.000; de accijns op suiker ruim f 660.000;
de couponbelasting f 52.780.de rechten en boe
ten van zegel ruim f 250.000: de dividend en tan
tièmebelasting ongeveer 1 millioen, terwijl als van-
zelfspi-ekend de opbrengst der loodsgelden op het
lage peil der laatste maanden bleef gehandhaafd.
Daarentegen stegen in opbrengst o.m. de accijns
op geslacht met bijna 395.000 gulden; de accijns op
het gedistilleerd met f 1.487.500.de accijns op
bier met f 52.000.de accijns op tabak met ruim
f 2.468.000; de omzetbelasting met f 600.000 en de
rechten en boeten van registratie met ruim fl.25
millioen gulden.
Over de eerste negen maanden van dit jaar was
ce totale opbrengst dezer middelen f 321.854.143.18.
Zij bleven daarmede ongeveer 16 millioen bene
den de raming en ruim 27 millioen gulden ten ach
ter bij de opbrengst over hetzelfde tijdvak van het
vorig jaar.
Minder brachten o.m. op: de dividend- en tan
tième belasting 8.52 millioen; de rechten op den in
voer 23.2 millioen; de accijns op suiker 1.83 mil
lioen; de rechten en boeten van zegel ruim 6 mil-
lioen; de rechten en boeten van registratie 1.21
millioen en de rechten en boeten van successie,
van overgang bij overlijden en van schenking 3.8
millioen.
Daarentegen brachten o.a. meer op; de accijns
op geslacht 2.34 millioen; de accijns op het gedis
tilleerd 3.36 millioen; de accijns op tabak ruim 7
millioen en de omzetbelasting 5.61 millioen.
Officieele valutakoersen der
Nederlandsche Bank.
New York 1.88 3/16—1.88 9/16
Berlijn 75.28—75.43
Brussel 30.11—30.17
Helsinki 3.813.82
Stockholm 44.8144.90
Zuerich 43.5943.68
Bankpapier:
New York 1.36 1/2—1.90 1/4
Brussel 30.0830.20
Stockholm 44.7644.94
Zuerich 43.55—43.72
Verandering in het Duitsche
jeugd-straf recht.
Arrest in plaats van gevangenisstraf.
BERLIJN, 16 October (V.P.B.) Op voorstel
van den rijksminister van justitie heeft de minis
terraad voor de rijksverdediging een verordening
uitgevaardigd, welke een belangrijke vernieuwing
van het jeugd-strafrecht beteekent. Volgens de gel
dende jeugd-straf wet werden strafbare jeugdigen
tot heden met gevangenis of hechtenis gestraft, af
gezien van de geldboete. In dit strafstelsel lag het
gevaar opgesloten, dat de jeugdigen in de strafin
richtingen dikwijls aan den verderfelijken invloed
van de daar onder gebrachte gevangen waren bloot
gesteld. Bovendien werd hun weder-inschakeling
in de volksgemeenschap er door bemoeilijkt daar
de straf in het strafregister werd opgeteekend. De
nadeelen van dit stelsel traden vooral dan in het
licht, wanneer er van een jeugdige dwaasheid sprake
was en niet van een daad uit misdadigen aanleg
of neiging. Om al deze nadeelen te vermijden
zijn de jeugdrechters en de politie door de nieuwe
verordening gemachtigd om in plaats van tot hech
tenis of een korte gevangenisstraf, tot jeugdarrest
te veroordeelen.
Deze nieuwe vrijheidsstraf wordt niet in een
strafinrichting, doch in een andere inrichting van
justitie uitgezeten, waardoor de jeugdigen dus niet
meer met verderfelijke elementen in aanraking
komen. De straf wordt ook niet in' het strafregister
opgenomen, zoodat de jeugdige er bij zijn lateren
weg door het leven er niet door wordt gehinderd.
De straf kan minstens een week en hoogstens een
maand duren en zich soms ook over vier achter
eenvolgende week-ends, telkens van Zaterdagmid
dag tot Maandagmorgen vroeg uitstrekken. Op
merkelijk is verder de bepaling dat volwassen
opvoeders gestraft kunnen worden, indien hun
kinderen als gevolg van gebrek aan toezicht straf
bare handelingen begaan.
Zware verwoestingen in Londen's
verkeersstraten.
Autobusverkeer moet groote omwegen maken.
STOCKHOLM. 17 October (D.N.B.) De
Londensche vertegenwoordiger van ,X>agens Ny-
heter" meldt over de uitwerking der versterkte
Duitsche vergeldingsactie tegen Londen, dat,
wat Londen thans beleeft, wel het zwaarste is
wat tot dusverre van de Londenaars is gevergd.
De correspondent schrijft dat het moeilijk is
een volledig overzicht te krijgen van den om
vang der schade. De zware verwoestingen in
de Londensche verkeersstraten dwingt het auto
busverkeer geweldige omwegen te maken, aan
gezien het de vernielde straten of de puin-
hoopen der vernielde gebouwen, die over den
weg liggen, moet vermijden. De schade in de
Londensche City kan men reeds astronomisch
noemen.
„Svenska Dagbladet" wijst er in een oogge-
tuigeverslag op dat nog ontelbare personen be
dolven liggen onder de puinen der vernielde ge
bouwen van Londen. Op verschillende plaatsen
wordt, deels met deels zonder succes, door de red
dingscolonnes gepoogd opgravingen te verrich
ten. De hoeveelheid glasscherven van ver
splinterde ruiten in de Londensche straten is
ontzaglijk groot. Het is ondanks het voortduren
de opruimingswerk eerst na veel moeite mogelijk
geworden te beginnen met de opruiming van
het glas.
Companys gefusilleerd.
Oud-president der Catalaansche republiek.
Companys.
(Foto Archief H.D.)
Uit Barcelona verneemt het D.N.B.: In de ge
vangenis van Montjuich is de Catalaansche se
paratistenleider en voormalige president van
de Separatistische Catalaansche republiek, Luis
Companys Woensdag standrechtelijk doodge
schoten, nadat hij door een krijgsraad ter dood
veroordeeld was.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
P. Gasus: Maanbeschouwing. pap. l
Uit de Pers. pag. 2
H. D. Vertelling: De Wonderzalf.
pag. 2
Het Amsterdamsche havengebied.
pag. 3
W. v. d. T.: Herfst langs de Amster
damsche grachten pag. 3
Flitsen: Veters. pag. 3
Sport in 't Kort. pag. 7
J. B. Schuil: „Een Amsterdamsche
jongen". pag7
D. Kruijff: Garnaal thans een be
langrijk prodilct. pag. 7
Laatste Berichten op pagina 8