ae'nAkkertje De wijziging in de Omzetbelastingwet. FLITSEN Het autorijden op lichtgas en hout. DINSDAG 22 OCTO8ER1940 HAARLEM'S DAGBLAD S Haar invloed op de prijzen der Consumptiegoederen. Nu de verhooging van de omzetbelasting reeds een punt van discussie blijkt te zijn geworden tus- schen de huishoudende vrouw en haar leveranciers, kan dit onderwerp van genoegzaam algemeen be lang worden geacht om er een korte toelichting aan te wijden. In de kolommen van dit blad werd de volledige tekst van de wijziging reeds gepubliceerd. Bij het doorlezen daarvan kwam het den oningewijde voor, dat deze eenvoudige verhooging van een reeds jarenlang toegepast tarief nu eens weinig moeilijk heden zou opleveren. Oppervlakkig beschouwd was de eenige moei lijkheid gelegen in de vraag, hoe men de prijs- verhooging van ongeveer 2 pet. welke te verwach ten was, uit het veelal reeds zwaar geteisterde in komen zou moeten bestrijden. Deze vraag werd dan tenslotte verdrongen door de overweging, dat een verhooging van 2 pet. van het prijspeil in oorlogstijd draaglijk was te achten en dat men niet mocht klagen indien het daarbij zou blijven. De practische toepassing van de tariefswijziging bleek echter niet zoo eenvoudig te zijn als de op pervlakkige lezing deed veronderstellen en leidde dan ook tol misverstanden tusschen leveranciers en afnemers. Het is daarom goed den lezers van dit blad daarvan iets te vertellen, opdat bij de vele problemen, welke zoowel consumenten als leve ranciers in dezen distributietijd hebben op te los sen, niet worde gevoegd „het mysterie van de 2 pet". DE WERKING DER OMZETBELASTING. Tot goed begrip van hetgeen hierna volgen gaat, is een korte uiteenzetting van de werking der om zetbelasting onvermijdelijk. Zooals'belcend mag worden verondersteld is de omzetbelasting een heffing, welke den consument naar gelang van zijn verbruik laat bijdragen in de kosten van de Staatshuishouding. Hoewel een der gelijke belasting in het algemeen weinig rekening houdt met de draagkracht der betrokkenen, heeft men dit element niet geheel willen verwaarloozen en daarom eenerzijds een aantal artikelen die aan hun koopers het kenmerk .van een zekere welge steldheid verleenen naar een hooger tarief belast en anderzijds een reeks artikelen, welke geacht worden tot de eerste levensbehoeften der minst bedeelden te behooren, geheel vrijgesteld. Daaren boven bestaan er een aantal vrijstellingen, welke gebaseerd zijn op belastingtechnische motieven of wel op overwegingen van beschermenden aard ten aanzien van bepaalde branches. Bij de toepassing van het tarief heeft men hier te lande de voorkeur gegeven aan het eenmaal be lasten der artikelen op het moment van afleveren door den fabrikant, boven het in andere landen gangbare voortdurend belasten van iederen ver koop, onverschillig hoevele malen een artikel ook van hand tot hand moge zijn gegaan voordat het den consument bereikt. De fabrikant is in het algemeen aansprakelijk voor de belasting en brengt deze aan zijn afnemers in rekening. Aangezien deze afnemers in de meeste gevallen handelaren zijn, bemerkte het publiek van de omzetbelasting tot nu toe niet veel; immers 'de handelaren berekenden de omzetbelasting niet afzonderlijk, doch calculeerden haar in hun ver koopprijzen. Slechts in de gevallen, dat het publiek rechtstreeks contact had met fabrikanten, kwam de omzetbelasting zichtbaar aan de orde. Dit was vooral het geval bij slagers en banketbakkers, die in den zin van de omzetbelastingwet als fabrikanten worden beschouwd. Vooral de slagers hebben van deze „eer" ge bruik gemaakt en berekenden hun cliënten de om zetbelasting zelfs op zulk een wijze, dat hierin voor hen een kleine winstbron gelegen was. Deze winst bron is thans echter, door de nieuwe regeling, ver loren gegaan. Voor het overige bemerkte het publiek van de vele problemen, die de omzetbelasting van den aanvang met zich mede heeft gebracht, weinig of niets. HET VERBOD VAN PRIJSOPDRIJVING. Het is vooral het verbod van prijsopdrijving, dat de oorzaak is geworden van de belangstelling, welke thans bij de consumenten voor deze aange legenheid is ontwaakt. Door dit verbod was het namelijk den handelaren onmogelijk, de verhooging van de omzetbelasting in de veelal vaststaande ver koopprijzen van de bij hen aanwezige voorraden te verwerken. Deze voorraden worden echter als nog bij wijze van naheffing door de verhooging ge troffen. Teneinde de handelaren niet te dupeeren is het daarom toegestaan ook over de bij hen aanwezige voorraden de verhooging der omzetbelasting, be rekend over de door hen betaalde inkoopprijzen, aan hun afnemers in rekening te brengen. Een ge deelte van deze handelsvoorraden en voornamelijk de snel aan bederf onderhevige, zijn, voor zoover zij op 1 October aanwezig waren, van naheffing vrijgesteld (versche bloemen, versche visch, versehe groenten, etc) Daarenboven is er een aantal arti kelen, waarop de tariefsverhoogïng niet wordt toe gepast (boter, boekweitgrutten, gas, petroleum, plantaardige en dierlijke oliën en vetten, vetlederen schoenen, suiker en stroop en zachte zeep), terwijl andere goederen, welke tot dusverre vrij waren, van 1 October j.l. af belast zijn, doch niet naar het nieuwe tarief van 6 pet., doch naar het oude van 4 pet. (fruit, versche en gezouten groenten, visch). Kóu gevat? j (Adv. Ingez. Med.) Al te magere cacao. Een fabriek te Zaandam verzegeld. Opsporingsambtenaren van de Nederlandsche Meelcentrale zijn, in samenwerking met den keu ringsdienst voor waren te Alkmaar en de gemeente politie van Zaandam ertoe overgegaan een fabriek te Zaandam te verzegelen en onder bewaking te stellen. In deze fabriek werd vroeger cacao verwerkt tot veevoeder, maar sedert kort werd de verwerking van dit product voor menschelijke consumptie ter hand genomen. De verkoop van dit artikel, dat als „magere cacao" in den handel werd gebracht, leidde er reeds toe, dat de keuringsdienst voor waren den fabrikant verbaliseerde, omdat het vetgehalte slechts 9 tot 10 procent in plaats van 12 tot 15 pro cent, zooals wettelijk is voorgeschreven, bedroeg. Toen naderhand bleek, dat de verkoop nog niet gestaakt was, werd opnieuw ingegrepen. De ach terhaalde partijen werden in beslag genomen met de bepaling, dat het fabrikaat onder toezicht van den keuringsdienst voor waren verwerkt moest worden tot veevoeder. Thans kwam aan het licht dat de zegels van de in beslag genomen partijen verwijderd waren. Dit had ten gevolge, dat de fabriek verzegeld en onder bewaking werd gesteld, terwijl den eigenaar een achttal processen-verbaal in het vooruitzicht zijn gesteld. Op gevaar af, dat het den weiwillenden lezer te machtig wordt, moet toch nog worden vermeld, dat voor 1 October j.l. geen omzetbelasting be hoefde te worden berekend over de in den verkoop prijs begrepen accijns, de crisis- en monopoliehef fing en het statistiekrecht, doch dat deze vrijstel ling van dien datum af is opgeheven. De vermel ding van de speciale regeling, die is getroffen voor de naheffing over vorraden, welke aan accijns etc. onderhevig zijn, blijve hier nu verder achterwege, opdat de lezer nog moed overhoude om ons even te volgen naar een warenhuis, waar wij een aantal uit het volgende lijstje blijkende aankoopen ver richten: Ingekochte artikelen. n «5 O H.C >0 p CJ t oS-i 1 radiotoestel10% 2% 12% 1 kist sigaren (omzetbelas ting in den accijns begrepen 5 Sinaasappelen (wordt be schouwd als versch fruit)4 5 citroenen (volgens den fiscus niet als fruit te be schouwen) 4% 2% 6% 1 K.G. boter 4 1) 4 1 flesch wijn 4 2) 2 3) 6 5 exotische visschen voor het aquarium (wordt be schouwd als versche visch) 4 5 gerookte haringen 4 4 1 ons kaviaar10 2 12 1 K.G. bruine boonen 1 K.G. witte boonen6 6 1 K.G. zachte zeep 4 4 1 stuk toiletzeep 4 2 6 1 K.G. suiker 4 2) 4 4) 4 1 ons suikergoed 4% 2% 6% 1 bos bloemen 6% 6 hyacintenbollen 1) Onder aftrek van crisisheffing. 2) Onder aftrek van accijns). 3) Alsmede 6 over accijns. 4) Over accijns. VARIEERENDE STIJGING DER VERKOOPSPRIJZEN. Thuis gekomen bestudeeren wij eens rustig ons inkoopenlijstje en constateeren dat de invoed van de verhooging der omzetbelasting varieert van nihil tot 6 van de inkoopprijzen van den winkelier, daarbij aannemende, dat deze rechtstreeks van fa brikanten gekocht heeft. Een handelswinst van ge- mideld 20 voor den winkelier veronderstellende, zou dit dus een stijging der verkoopprijzen van nihil tot ongeveer 5 inhouden. Verder stellen wij vast, dat op onze geheele bonte lijst bijna niet twee soortgelijke heffingen te vin den zijn. Wij krijgen dus respect voor de moeilijk heden, waarvoor fabrikant en handelaar zich ge plaatst zien. Dit respect stijgt nog, indien men zich de gevolgen realiseert, welke het niet meer tot aftrek toelaten van accijnzen, crisisheffingen etc. voor sommige branches heeft. Zoo stijgt bijv. door dezen maatregel de omzetbelasting over gedistil leerd met een gehalte van 50 tot ongeveer het zesvoudige (van pl.m. f 2,50 tot pl.m. f 15 per H.L.); de. omzetbelasting op suiker, welke in per centage gelijk blijft, stijgt niettemin door het be lastbaar worden van den accijns, tot het drievou dige, namelijk van ongeveer 60 cent tot pl.m. f 1,80 per 100 K.G. Met deze voorbeelden wil ik eindigen. Het boven staande lijstje geeft stof voor een. heele serie puzzles voor de lange winteravonden, doch tevens voor de in het begin van dit artikel bedoelde mee- ningsverschillen tusschen afnemer en leverancier. De practijk .is inmiddels al op weg naar een rede lijke oplossing der problemen. Zoo wordt bijv. door de kruideniers 2 omzetbelasting over alle arti kelen, belast of onbelast, aan hun cliënten berekend. Of dit geheel juist is mag worden betwijfeld. Maar de lezer van het bovenstaande heeft het bestaan van vele niet vermoede problemen begrepen en kan dus ook veel vergeven. B. SCHIPPERS. De H. O. V. Een aantal begeleidingen van „Peer Gynt". De N.V. Het Nederlandsch Tooneel, directeur Cor van der Lugt Melsert, heeft aan de Haarlemsche Orkest-Vereeniging een aantal begeleidingen op gedragen van Peer Gynt, van Hendrik Ibsen. Onder leiding van den dirigent L. M. G. Arnt- zenius, zal de H.O.V. de muziek van Edvard Grieg hierbij uitvoeren. Het eerste optreden met de N.V. Het Neder landsch Tooneel zal op Zondagmidddag 27 Octo ber te Amsterdam, in den Stadsschouwburg plaats vinden. LANGS DE STRAAT EEN GLIJBAAN IN OCTOBER. Het was te betreuren in dezen tijd, waarin in de eerste plaats zuinigheid op elk gebied geboden is, maar er was gort gemorst in de Haarlemmer straat te Amsterdam. En niet maar zoo'n kleine hoeveelheid. Neen: er was blijkbaar gort vervoerd in een emmer of een ander vaatwerk, dat voor dit doel al buitengewoon ongeschikt was, om de dood eenvoudige reden, dat net vervoermiddel lekte. Zoo teekende een lange streep gort-en-melk rechts op de straat, evenwijdig met den trottoirband, den weg. dien de vervoerder van de gort had gevolgd, totdat de streep bij een winkelingang ophield. Bij het begin van de streep waakte een jongen in een blauwe overall, die de vele wielrijders voortdurend waarschuwde, meer links te houden. Dit was noodig, want door de vele fietsers waren de zachte, vette, uitgedijde korrels gort platgedrukt en zoo was de streep steeds breeder geworden en een spiegelgladde baan ontstaan, die velen argeloo- zen wielrijdsters en wielrijders al noodlottig was geworden, want nauwelijks hadden zij eenige wiel- omwentelingen op de „baan" gemaakt (niet ieder begreep dadelijk wat de jongen met zijn wenken bedoelde) of daar gleden zij onderuit en daar lagen de fietsers, met pijnlijk vertrokken of hoogst ver raste aangelaten, al naarmate de val meer of min der hard was aangekomen. Natuurlijk begon het „geval" (in dubbele betee- kenïs) de aandacht te trekken (wat trekt niet de aandacht in ons goede Amsterdam?) vooral toen eenige Amsterdamsche vertegenwoordigers van de hoop des vaderlands wintersche aanvechtingen kre gen en ontdekten dat de langgerekte vette strook een uitmuntende ..Ersatz" vormde voor een glij baan en achter elkaar de sport gingen bedrijven, die anders midden in den winter pas aan de orde pleegt te komen. Zoo was al spoedig een kleine volksverzameling ontstaan. Velen zochten m dezen tijd is dit niet ongewoon iets geheimzinnigs achter de witte streep en er werd al spoedig een debat gevoerd over „wat het nou eigenlijk zijn zou". Een oude juffrouw, met bibberende zwarte besjes op haar hoed bleef op een eerbiedigen afstand, want, zei ze: „Je ken nooit wete, d'r konde wel 's vergiftige dampe afkomme". Een slagersjongen gaf de gees tigheid ten beste, dat het „wit bier" was. Maar slechts weinigen vermoedden dat men hier te doen had met die onschuldige en vooral in deze dagen welkome aanvulling van den maaltijd, die huismoe ders „gort-in-de-melk" plegen te noemen. Bij een oploop in Amsterdam hoort een agent en die was dan ook weldra ter* plaatse. Een groote. stevige was het, die zich met zijn breeden rug be schermend aan het begin van de streep plaatste, loodrecht op de richting van de straat, zoodat de wielrijders nu wel naar links moesten wijken, wil den zij zioh niet aan omverwerping van het ge zag schuldig maken. De agent overzag den toe stand zoo eenigen tijd maar begreep, dat het zoo niet blijven kon. Hij wenkte een winkelier die al geruimen tijd in zijn deur het geval stond aan tev kijken en vroeg: „Hebt u zand?" „Ja, ik heb wel een bak staan", antwoordde de man, maar deed verder niets. „Gooit u dan even wat op die vettigheid"* En, blijkbaar in zijn beroep een goeden kijk gekregen hebbend op het Nederlandsche volkskarakter (een Nederlander doet nu eenmaal niet graag iets „voor niets") voegde hij er bij: „U krijgt alles van de Gemeentereiniging vergoed". Nu was de winkelier in eens een en al dienst vaardigheid. Hij verdween in zijn zaak en kwam dadelijk terug met een jongen, beide een bak zand torsend. Met de handen wierpen zij het anti-glij- materiaal op de baan. De agent volgde hun ver richtingen met gestrengen blik en greep ook nu en dan in den bak om eenige plekken, die nog wat wit dóórschemerden, een extra beurt te geven. Spoedig was nu alle gevaar geweken. Geen wiel rijder maakte meer kennis met het plaveisel, de nieuwsgierigen verspreidden zich en de agent zette met de voorgeschreven snelheid zijn ronde voort. J. C. E. BEGRAFENIS JHR. F. W. VAN STYRUM. De begrafenis van het stoffelijk overschot van jhr. F. W. van Styrum zal plaats hebben Donder dag 24 October a.s. om half twee op de Algemeene Begraafplaats te Heemstede. (Adv. Ingez. Med.) De spuit voor de spuit, of grooie schoonmaak bij de Amsterdamsche brandweer. .(Foto Pax Holland.). NIEUWE SERIE No. 133 Concentratie 1. Komt in de bios coop als film juist begint. Moeder ver maant hem zijn jas uit te doen. 2. Gaat staan en plukt afwezig aan zijn knoopen, on derwijl zijn blikken aan het doek ge kleefd houdend. 3. Heer op de rij achter hem klaagt, dat hij niet zien kan en moeder trekt hem op den stoel terug. 4. Hetgeen hem de jas doet vergeter* tot moeder hem er aan herinnert. 5. Gaat weer aan het ontknoopen, niet beseffend dat hij vergeten heeft eerst den band los te maken. 6. Wijdt zich aan den band. 7. Slaagt langen tijd daarna erin, een arm uit de mouw te wurmen. 8. Vindt het nu mooi genoeg en blijft zoo zitten, tot de film afgeloopen Belangwekkende mededeelingen uit de praktijk: de ervaringen met Amsterdamsche vuilnisauto 's Men schrijft ons uit Amsterdam: De Stadsreinigingsdienst hier ter stede heeft op het oogenblik een veertigtal vuilnisauto's in bedrijf, waarvan de benzinetanks sedert verschei dene weken geen droppel vloeibare brandstof bevat hebben. Alleen was het noodig een an deren carburateur in te bouwen en voor een an dere „gasbron" te zorgen. In de ruimte, waar vroeger de oude stoelen of canapé's werden ge borgen, zijn nu de gasgeneratoren of flesschen ondergebracht. Men vindt nl. niet bij alle auto's hetzelfde systeem, want een klein deel van dat veertigtal rijdt op hout, een ander deel op anthraciet, maar verreweg het meerendeel op lichtgas. En voortdurend stijgt nog het aantal benzinelooze auto's in dienst van de Reiniging. Intusschen is men bij het energiebedrijf ook begonnen een paar wagens op deze wijze te verbouwen en wordt daar dus ook reeds op „gas" gereden. Weldra zullen de wagens van andere gemeentebedrijven en -diensten volgen. Het is niet uitgesloten, dat ook een aantal particuliere autobezitters vergunning krijgt, van de niet te versmaden trekkracht van het vluch tige lichtgas gebruik te maken. Dat de directeur der Stadsreiniging, de heer A. M. Noppen, het initiatief heeft genomen tot het veranderen van de huisvuilniswagens in gasauto's, behoeft geen verbazing te wekken, aldus „Amsterdam". Deze dienst toch heeft reeds in 1938 proeven met zulk een auto ge nomen, die toen uitstekend geslaagd zijn. Men wist daar dus, hoe men zich zou kunnen redden in een tijd van een blokkade of oorlog. Toen dan ook in Mei van dit jaar de nieuwe toestand onder het oog moesten worden gezien, konden onmiddellijk ingrijpende maatregelen genomen worden. Zoo werd allereerst besloten in plaats van driemaal, voorloopig tweemaal per week het huisvuil op te halen. De bevolking begreep on middellijk de noodzaak dezer regeling, die zon der morren werd aanvaard. Deze maatregel ver minderde het aantal dienstdoende huisvuilnis auto's van 85 tot 54. Tevens werd direct een begin gemaakt met het veranderen van de benzinemotoren in andere. In twee auto's wer den houtgeneratoren geplaatst. De brandstof hiervoor was wel zeer goedkoop, want zij kon den gestookt worden met het houtafval uit de eigen werkplaatsen. Zij rijden nog steeds en er is nog geen blokje hout voor gekocht. Twee an dere auto's werden ingericht voor het stoken met anthraciet. Ook dat bleek te gaan, al had men in het begin nog al te tobben met het slakken- bezwaar. Het meest geschikte stelsel bleek voor het speciale vervoer met herhaaldelijk stoppen al spoedig dat der gasauto's te zijn. Daarom ging men zich vooral daar op toeleggen. Gasauto's kunnen echter niet overal gebruikt worden, om dat het tanken van gas niet steeds mogelijk is. Een gastankstation voor auto's (Amsterdam heeft er toe nu toe slechts één. nl. aan de Bilder- dijkkade in het gebouwencomplex van de Stads reiniging) is een vrij kostbare inrichting, welke bovendien een deskundige bediening vereischt. Gasauto's komen aan ook bovenal in aanmer king voor stadsritten, waarbij zij zich niet te ver van het tankstation behoeven te verwij deren. Daarentegen zijn houtgasauto's en an thraciet stokende wagens wel geschikt voor ritten over lange afstanden, want het tanken van deze brandstoffen is overal mogelijk. Het is zeker belangwekkend de waarde van de drie nieuwe soorten motorbrandstof met die van benzine te vergelijken. De ervaringen, die de stadsreiniging tot dusver heeft opgedaan, leveren daartoe voldoende materiaal. De cijfers toonen nJ. aan, dat voor deze doeleinden twee kubieke meters lichtgas onder normaal atmos- ferischen druk gelijk staan aan één liter ben zine, evenals aan twee kilogram anthraciet of drie kilogram hout. Er bestaat ook een gas, dat een tweemaal zoo hooge calorische waarde heeft als lichtgas. Dit is methaan, dat bij de riool waterzuiveringsinrichtingen gewonnen wordt uit den modderigen inhoud der riolen en dat tevens in den drassigen bodem rondom de stad vooral boven het IJ veel wordt aange troffen. Op het oogenblik wordt vanwege het Energiebedrijf nagegaan, hoe dit gas opgevan gen en dienstbaar gemaakt kan worden. Van dit gas is één kubieke meter even waardevol als één liter benzine. Maar, veel meer dan een enkelen kubieken meter zal een normale auto niet kunnen mee nemen, zal men allicht opmerken. Dit is inder daad juist. De meeste brandstofreservoirs zijn zelfs veel kleiner. Daarom wordt het gas onder hoogen druk tot een klein volume samenge perst, hetgeen nu gebeurt in het tankstation aan de Bilderdijkkade. Daar staat de compres sor, die het gas onder een druk van één atmos feer ontvangt en het onder een druk van twee honderd atmosfeer aflevert. Dat samenpersen moet trapsgewijze geschieden onder voortduren de afkoeling. Uit het dikwandige stalen reser voir,, dat het gas onder zulk een hoogen druk bewaart, wordt het in stalen flesschen getankt. Daar de druk in die flesschen tot 150. atmosfeer moet worden opgevoerd, was het noodig, den druk in het reservoir nog hooger te houden. De inrichting nu, om het gas in dien samengepersten staat te brengen en te houden maakt zulk een gastankstation tot een kostbare inrichting. Hoe lang rijdt nu zoo'n gasauto zonder te tanken, zal men willen weten. Dat is vrij een voudig na te gaan. Elke vuilnisauto, die op gas rijdt, krijft des ochtends driehonderd liter gas mee (meestal in zes flesschen van vijftig liter) onder een druk van 150 atmosfeeren. Dat komt dus overeen met 45 kubieke meters gas onder normalen druk of wel ruim 22 liter benzine. Is het een wagen, die „één op zeven" rijdt, dan kan hij dus meer dan 150 K.M. afleggen, al vorens opnieuw te komen tanken. In de praktijk komt het hierop neer, dat de gasauto's inder daad maar één maal per dag behoeven te komen tanken. Op den uitkijk langs de Xoorsche kust tijdens de vaart van een Duitsch convooi naar het hooge Noorden. (Foto Weltbild.) ONGELUK BIJ DEN ARBEID. Maandagmiddag half vier liep een 37-jarige grondwerker op een stuk grond aan den Schalk- v.-ijker weg te Haarlem naast een kipkarretje, waar mee hij grond vervoerde. Het karretje lieD uit de rails en kantelde: het Rwam terecht op het linker- I been van den grondwerker, die een ernstige 1 vleeschwond kreeg. Door leden van den Ongeval- lendienst werd hij verbonden, waarna hij per zieken auto naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo werd vervoerd. Na daar behandeld te zijn, kon hij naar huis gaan. IN HET DUISTER TE WATER GERAAKT. Een 57-jarige bewoner van den Schalkwijkerweg te Haarlem, die Maandagavond half tien zijn hond je uitliet, is door de duisternis misleid in de nabij-- 1 heid van zijn woning in het water van het Zuider Buiten Spaarne geraakt. Op zijn hulpgeroep schoot de 26-jarige heer A. van den Anker, Graafschap- I straat 2, te hulp. Hij sprong gekleed te water en wist den drenkeling te grijpen en naar den kant I te brengen. Beiden werden vervolgens door om standers op het droge getrokken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 5