Haarlem's Dagblad
Opliooging van
cle Spoorbaan.
Verkoeling.
Carol in Spanje
gearresteerd.
De Duitsche represaille
maatregelen.
BRANDHOUT
Duitsche luchtmacht
opnieuw in den
aanval.
Artikelen enz.
V'
58e JAARGANG No. 17595
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 26 October 1940
'Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Het is nu alweer vier maanden geleden dat ik
schreef over een drietal groote werken die voor de
stad Haarlem en d-eels ook voor ons geheele district
van het grootste belang zijn. De twee eerstgenoem
de waren toen al in uitvoering en zijn dat nu nog.
Het eerste is het groote Haarlemsche rioleerings-
plan, het tweede het haven- en industrieplan voor
den Waarderpolder, welks beteekenis natuurlijk al
veel verder reikt dan de directe belangen van de
gemeente Haarlem. Nummer drie heeft het nog niet
tot' uitvoering gebracht al is het al sinds jaren in
het stadium van algemeen erkende wenschelijkheid
getreden. Dat is de ophooging van de spoorbaan ii
het Westen der-stad, die niet alleen voor de gemeen
ten Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort
van groot belang is maar waarin het Rijk, de Pro
vincie en natuurlijk de Nederlandsche Spoorwegen
zelf zich zullen dienen te interesseeren. De veel
heid der betrokken instanties heeft er ongetwijfeld
toe bijgedragen de zaak ingewikkeld te maken: de
kostenverdeeling is de knoop, die al sinds jaren op
doorhakken wacht. En het is zeer zeker een groote
en dus kostbare onderneming. Met de verhooging
van de spoorbaan zou de verplaatsing van het goe
derenstation naar den Waarderpolder gepaard moe
ten gaan. En de ophooging zelf zou moeten leiden tot
den bouw van viaducten bij de Westergracht, Pijls
laan, Munterslaan en Zandvoortschelaan. „Daardoor
zou het groeiende Westen der stad uit zijn verkeers-
isolement worden verlost en het groote verkeer met
Zandvoort, voor het zeer belangrijke deel dat over
de Zandvoortsche laan gaat, van zijn hinderlijke
barrière worden bevrijd", schreef ik vier maanden
geleden. De lezer moge in dezen tijd de hinderlijk
heid van die barrière niet als iets geweldigs zien
voorzoover zij hem zelf niet telkens stuit maai- hij
zal maar weinig verbeeldingskracht noodig heb
ben om in te zien hoe het er straks, als de oorlog
uit zal zijn, mee gesteld zal wezen.
Het is nu alweer bijna een jaar geleden dat wij
van de zijde der Nederlandsche Spoorwegen ver
namen dat zjj met den technischen opzet van het
plan gereed waren. Sindsdien hebben wij niet ge
merkt dat men met het netelige onderwerp der
kostenverdeeling is opgeschoten. Het ligt op onzen
weg er opnieuw op aan te dringen dat deze zaak,
die een prachtig werkobject vormt en een groote
verbetering belooft, ter hand wordt genomen. Te
meer omdat wel duidelijk is geworden dat de aan
leg van wegen en dijken in dezen oorlogstijd met
veel minder bezwaren betreffende materialen te
kampen heeft dan de woningbouw. Er is trouwens
eerst de voltooiing van het plan. Is het technisch
gereed, dan rest nog de financiëele uitwerking. Die
zou men toch zeker ter hand kunnen nemen en is
het dan een te stoute veronderstelling als men de
hoop uit, dat wellicht in het aanstaande voorjaar
met de uitvoering van het werk zou kunnen worden
begonnen?
Ten aanzien van de technische uitvoering is na
tuurlijk de bouw der viaducten een zaak van groot
belang. Ieder herinnert zich dat indertijd in deze
stad viaducten zijn gebouwd, waarvan al binnen
weinige jaren bleek dat zij niet breed genoeg waren.
Ieder weet ook dat dit ten aanzien van sommige we
gen in ons land eveneens het geval is geweest. Ik
behoef maar te herinneren aan den grooten weg van
Amsterdam naar Amersfoort, waarvan een belang
rijk deel nu al sinds jaren door niemand meer als
een groote weg wordt beschouwd. De gedachten
aan een stelsel van nieuwe intercommunale verbin
dingswegen door dit district, deel uitmakend van een
streekplan, bevorderd door een daadwerkelijke sa
menwerking van gemeenten, winnen snel veld en
het is duidelijk dat bij den bouw van die viaducten
daarmee rekening moet worden gehouden.
Zin voor het monumentale is geen eigenschap die
kenmerkend tot het Nederlandsche karakter behoort.
Men kan daar verklaringen voor vinden, men kan
het gemis zelfs ten deele rechtvaardigen door zich
te beroepen op zekere eischen van „intimiteit" en
beperking die de karakteristiek van ons land op
legt. Maar die gelden maar ten deele. Als gebrek
aan monumentalen zin ertoe leidt dat men de ont
wikkeling der werkelijkheden niet breed en niet
ver genoeg ziet en zich tot de verschijnselen van
het heden beperkt wordt het kortzichtigheid. Ik
weet niet hoe die viaducten thans wellicht in een
of ander plan zijn berekend maar spreek alvast de
hoop uit d' er met hun toekomstige beteekenis vol
doende rekening zal worden gehouden.
Het plan van de ophooging der spoorbaan zij hier
bij opnieuw in veler actieve belangstelling aanbe
volen. Het is een onmisbaar onderdeel van een veel
grootere ontwikkeling die de toekomst voor deze
streek zal moeten brengen. En het is zeker urgent:
het is ongetwijfeld een der eerste werken die tot
Uitvoering zullen moeten worden gebracht.
R. P.
Verbetering orgel Groote Kerk.
Kosten ƒ2.745.
B. en W. van Haarlem schrijven o.a. aan den
Raad:
Blijkens het rapport van den Stadsorganist van
22 September 1940, acht deze het niet verant
woord, thans nog langer te wachten met de uit
voering van eenige noodzakelijke vernieuwingen
en verbeteringen van onderdeelen van het aan
de gemeente in eigendom toebehoorend orgel in
de Groote of St. Bavo's Kerk.
Deze werkzaamheden zullen een uitgaaf vor
deren van f 2.745.
Aangezien het hier de instandhouding geldt
van een instrument van historische beteekenis,
hetwelk nog tot op den huldigen dag aan duizen
den vreugde en troost brengt, zijn wij met den
Stadsorganist van oordeel, dat noodzakelijke
vernieuwingen en verbeteringen niet mogen wor
den uitgesteld. Mitsdien stellen wij U voor ge
meld bedrag te onzer beschikking te stellen door
bekrachtiging van het hierbijgevoegd: ontwerp
besluit.
Amsterdam beschermt zijn grachten. De walkanten van
de waterwegen, welke een der beroemdheden van onze
hoofdstad vormen, worden grondig vernieuwd
(Foto P»x holland)
October, die zoo goed begon,
Is ons naar 't hoofd gestegen.
Nu herfstig en met weinig zon,
Valt hij ons dubbel tegen.
Nu valt het 's morgens vroeg niet licht,
Uit 't warme land der droomen
En 't warme bed, met blij gezicht
Weer in 't gareel te komen.
Nu denk j' er niet meer aan je jas
Nog maar wat thuis te laten,
Nu zoek je naar je wollen das,
Compleet met mottengaten.
Nu speel je in het avonduur,
Om toch geen kou te lijden,
Weer plotseling met vuur met vuur,
Zij 't wijselijk bescheiden.
De kwestie is tenslotte maar,
Hbe we zulk weer ook kennen,
Als 't komt zijn wij er nooit voor klaar,
't Moet altijd eerst weer wennen.
Een, zij het schrale, troost .voor u:
Over een maandje, vrinden,
Zult gij een temperatuur als nu
Weer mild behaaglijk vinden.
P. GASUS
Wordt de ex-korting naar
Roemenië teruggestuurd?
Ook mevrouw Lupescu in
arrest.
SEVILLA 25 October (A. N. P.) Naar
Associated Press meldt zijn ex-koning Carol
en mevrouw Lupescu op 23 October gearres
teerd. De mogelijkheid bestaat, dat zij naar
Roemenië teruggestuurd worden. De vroegere
hofmaarschalk Urdareanu, die ex-koning Carol
en mevrouw Lupescu in ballingschap vergezel
de, werd eveneens gearresteerd.
Alle drie schenen verrast, toen de politie hun de
plotselinge verandering in hun lot mededeelde.
Gemeld wordt dat ex-koning Carol voorbereidin
gen had getroffen om zich naar de Vereenigde Sta
ten te begeven en dat hij dikwijls telefoongesprek
ken voerde met Lissabon.
De politie heeft ex-koning Carol, mevrouw
Lupescu en Urdareanu medegedeeld dat zij naar
Granada zullen worden overgebracht totdat het
geval opgehelderd is.
Toen Urdareanu over zijn toestand werd inge
licht, hief hij bevend zijn handen omhoog en riep
stokkend „Zij zullen mij dooden, wanneer wij naar
Roemenië teruggestuurd worden"
De commissaris van politie heeft het gezelschap
een hotel aangewezen. Door de half geopende deur
luisterde mevrouw Lupescu naar het besprek, dat
gevoerd werd. Urdareanu zag er verslagen uit.
„Zijne majesteit moet het weten", zeide hij, hij be
gaf zich daarop, gevolgd door den commissaris
van politie, naar ex-koning Carol. Gemeld wordt
dat de koning zijn verbazing wist te verbergen. Hij
zeide „Mag ik u vragen wie of u deze bevelen
heeft gegeven? De commissaris van politie ant
woordde „Wie zijn uw superieuren?"
Carol scheen teneergeslagen, doch zijn toestand
verbeterde, toen hij kort daarop een bezoek bracht
aan den civielen gouverneur, die hem mededeelde
dat hij en zijn gevolg morgen naar Granada zouden
vertrekken. (A. N. P.).
Nieuwe interneeringen.
Het A.N.P. verneemt dat in het kader van
de Duitsche represaillemaatregelen in ver
band met de behandeling van Duitsche on
derdanen in Nederlandsch-Indië, wederom
een aantal Nederlanders hier te lande is ge
ïnterneerd. Ook deze personen worden, even
als de reeds eerder geïnterneerden, geacht in
Nederlandsch-Indië een begrip te vertegen
woordigen.
Uitzonderingsvergunningen voor
het betreden der provincie
Zeeland.
•sGRAVENHAGE 25 October (A. N. P.)
Officieel wordt medegedeeld:
Het is den laatsten tijd herhaaldelijk voorge
komen, dat ingezetenen van de meer noordelijk
gelegen provinciën, die door Zeeland willen reizen,
in Roozendaal aankomen zonder in het bezit te zijn
van de uitzonderingsvergunning voor het betreden
der Zeeuwsche eilanden. Om in de provincie Zee
land te mogen komen, dient men een verzoek tot
het ontvangen van een vergunning te richten tot
de burgemeester van die gemeenten, in welke men
zijn moet. Deze verzoeken worden na toetsing op
de noodzakelijkheid van het bezoek en nadat de
burgemeesters hun standpunt te dien opzichte heb
ben bepaald, gezonden naar den bevoegden staf
officier, welke gedetacheerd is bij den vertegen
woordiger van den Rijkscommissaris, die opnieuw
het verzoek zal toetsen en de vergunning uitreikt.
In het verzoek, dat men tot de burgemeesters
richt, moeten zijn vermeld: voor- en familienaam
van den verzoeker, beroep, woonplaats en woon
adres, datum en plaats van geboorte, bovendien de
reden, waarom men naar Zeeland wil en de duur
van het verblijf aldaar. Personen, die den voorge
schreven weg niet bewandelen en zich desondanks
iti het ontruimde gebied bewegen, worden zonder
nader onderzoek onmiddellijk gedwongen, de
eilanden te verlaten en moeten naar huis terug
reizen.
Aanvragen voor het verkrijgen van een uitzon
deringsvergunning, welke aan andere takken van
dienst gericht worden, kunnen niet in behandeling
worden genomen.
Hulpactie van den Rijkscommissaris
voor Rotterdam
's GRAVENHAGE 25 October (A. N. P.) Onder
de gemeenten, welke door de oorlogshandelingen
bijzonder zwaar te lijden hebben gehad, neemt
Rotterdam een aparte plaats in. Een groot deel dei-
bevolking bevindt zich in een emstigen noodtoe
stand. De Rijkscommissaris heeft daarom besloten
tot een hulpactie voor alle Nederlandsche staats-
onderdanen te Rotterdam, die deze hulp behoeven.
Deze hulp zal één maal worden verleend. De voor
bereidingen van den vertegenwoordiger van den
rijkscommissaris voor Rotterdam, dr. Völckers,
zijn reeds geëindigd, zoodat de uitbetaling reeds
in de eerstkomende dagen zal kunnen plaats
hebben.
De burgemeester en de directeur van Maatschap
pelijk Hulpbetoon hebben de outillage van Maat
schappelijk Hulpbetoon voor de uitbetalingen ter
beschikking gesteld en volle medewerking toe
gezegd.
DANSEN IN GROOT BADHUIS
te ZANDVOORT.
lederen ZONDAGMIDDAG van 36 uur.
Entrée ƒ0.25, alles inbegrepen.
Gereduceerde prijzen.
NORMANDIE BAR DAGELIJKS GEOPEND.
(Adv. Ingez. Med.)
Directeur Frans Hals Museum treedt
met 1 Januari af.
Hem blijft tijdelijk de zorg voor het Museum
opgedragen.
B. en W. van Haarlem schrijven o.a. aan den
Raad:
Bij uw besluit van 3 Mei 1939 werd het dienst
verband van den heer G. D. Gratama als directeur
van het Frans Halsmuseum bestendigd tot 1 Janu
ari 1941. Wij kunnen geen vrijheid vinden u ver
lenging van dat dienstverband opnieuw in over
weging te geven en stellen u mitsdien voor, ge
noemden directeur met ingang van 1 Januari 1941
eervol ontslag te verleenen.
Wij deelen u in verband hiermede thans reeds mede
dat het in ons voornemen ligt, zoolang de buitenge
wone omstandigheden duren, als gevolg waarvan
het museum voor het publiek gesloten is, den heer
Gratama de zorg voor het museum op te dragen,
tegen een vergoeding ten bedrage van het verschil
tusschen het hem toe te kennen pensioen en zijn
laatstgenoten salaris.
B. en W. stellen den Raad voor, aan den heer
G. D. Gratama met ingang van 1 Januari 1941 eer
vol ontslag te verleenen uit zijn betrekking van
directeur van het Frans Halsmuseum, met bijzon
deren dank voor de vele en gewichtige diensten
aan de gemeente bewezen.
De groei van Haarlem.
Bevolking in drie maanden met ruim 800 zielen
toegenomen.
Naar wij vernemen bedroeg het bevolkingscijfer
der gemeente Haarlem op 1 October 142.789.
Drie maanden geleden, op 1 Juli, had Haarlem
141.967 inwoners.
In dien tijd is de bevolking van Haarlem dus met
822 zielen toegenomen.
Ds. E. T. v. d. Born blijft te
Heemstede.
Bedankt voor Utrecht.
Naar wij vernemen heeft ds. E. T. v. d. Born, pre
dikant der Gereformeerde Kerk te Heemstede, be
dankt voor het beroep naar Utrecht.
Onderschat niet
het belang van de juiste bril wanneer
Uw oogarts U er een voorschrijft.
Ga in Uw eigen belang naar
KEIP
GR. HOUTSTRAAT naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
De gezellige sfeer in Café-Rest. TAVENU,
Kruisweg, hoek Parklaan,
is de oorzaak dat U steeds terugkomt. lederen
middag en avond
JACK FUNNY'S ATTRACTIE ENSEMBLE.
(Adv. Ingez. Med.)
MIDDENSTANDSHUIZEN
TE KOOP GEVRAAGD.
H. W. VROLIJK
MAKELAAR-TAXATEUR.
HEUSSENSSTRAAT 16
Telefoon 23693 HAARLEM.
(Adv. Ingez. Med.)
IEDER MOET DIT LEZEN.
•(tmu oi) Haznms
X.TTVM T3W s^irBsirep opxag 'qaSiiaouoo "uiao
jaq ui oajios 700JQ jnn OE'6—9 "®A -jnn g—z uba
a X H uap XNVSNVd ?HX S V OVÖNOZ
■puui J3d qz'Of 'JTUOQ "EZ 'Jisjaisoo 'U 'manui
10 -jiiosui 'S-iaAsiuaiussnuiB aisaooaS s.puunoH
'HQTO Nvamawv 3HX u-ba pit flN isinf 1p-iom
(Adv. Ingez. Med.)
HARD HOUT voor haard en kachel
6.— per 100 kilo.
ZACHT HOUT voor haard en kachel
5.— per 100 Kilo
STOMPEN voor centrale verwarming
45.— per 1000 kilo.
Prijzen geldig tot 1 November a.s.
HOUTZAGERIJ EN HOUTHANDEL
JONKER Co
Soendaplein 23, Haarlem, Telef. 25424 en 10677.
(Adv. Ingez. Med.)
In de afgeloopen week heeft een onderhoud plaats gehad tusschen Hitier en den
vice-president van den Franschen ministerraad Laval.
.(Foto Stapf-Hoffmann.),
LondenZuid-Engeland en
Oost-Schotland doelwit.
BERLIJN, 26 Oct. (D.N.B.) De aanvallen
van het Duitsche luchtwapen op belangrijke mi
litaire doelen in Londen en Zuid-Engeland wer
den Vrijdag ook na het invallen van de duister
nis in den gebruikelijken omvang voortgezet.
Voortdurend stegen Duitsche gevechtsvliegtui
gen van elke soort op om hun verderf brengen
den last boven Engeland uit te storten.
Een Duitsch verkenningsvliegtuig heeft Vrijdag
een groot stilliggend Engelsch convooi aan de oost
kust van Engeland aangevallen. Een Engelsche tor
pedojager kreeg een voltreffer, kort daarop namen
de Duitsche piloten een vuurgloed waar. Het af
weergeschut van den torpedojager werd gestaakt.
Het oorlogsschip nam weer vaart en stuurde in de
richting van dc kust. Van het vliegtuig uit kon men
zien dat de boeg van het schip diep in het water
stak.
Uit New York verneemt het D. N. B.: Londen be
leefde Vrijdag en in den nacht van Vrijdag op Za
terdag, naar Amerikaansche correspondenten uit de
Engelsche hoofdstad melden, zware aanvallen van
Duitsche en Italiaansche bommenwerpers. Duitsch-
Italiaansche luchtformaties deden des morgens aan
vallen op Schotland, waarbij 500 of meer machines
tegelijkertijd naar het Britsche eiland vlogen. Lon
den is in een gecombineerden Italiaansch-Duit-
schen aanval met brandbommen en zware bommen
overstelpt. Minstens aan honderd vliegtuigen is het
gelukt door de Londensche verdediging heen te
dringen en hun doelen in Londen te bombardeeren.
Zaterdagmorgen vroeg zouden twee steden aan de
kust van oostelijk Schotland door laagvliegende toe
stellen zijn aangevallen.
Ook Vrijdagmorgen en Vrijdagmiddag heeft het
Duitsche luchtwapen, naar het D. N. B. verder ver
neemt, in voortdurend op elkaar volgende golven
verschillende steden van Engeland aangevallen.
Deze aanvallen werden met de grootste hevigheid
uitgevoerd Overal werden voor den oorlog belang
rijke doelen met bommen bestookt. De door dez®
bommen aangerichte schade is buitengewoon groot
naar eskaders melden, die van hun vlucht naar den
vijand teruggekeerd zijn. Hevige gevechten ont
stonden tusschen escorteerende Duitsche en verde
digende Engelsche jagers. Volgens tot dusver ont
vangen berichten zijn dezen dag veertien vijandelij
ke jagers neergeschoten in verbitterde gevechten en
wel zeven Spitfires en zeven Hurricanes. Vier Duit
sche vliegtuigen worden tot dusver nog vermist.
Majoor Mölders heeft in den loop der gevechten van
Vrijdag zijn 53ste zege in de lucht behaald.
ENGELSCHE AANVAL OP HAMBURG
HAMBURG, 25 Oct. (D.N.B.) In den afgeloopen
nacht hebben Engelsche vliegers een aanval op
Hamburg gedaan. Eenige toestellen kwamen op
groote hoogte boven de stad en richtten schade aan
door brand- en brisantbommen te laten vallen. We
derom zijn dichtbevolkte woonwijken getroffen en
een aantal huizen, alsmede een lazaret, beschadigd.
Onder de burgerbevolking zijn eenige slachtoffers
te betreuren. De uitgebroken branden werden snel
gebluscht door het doeltreffende optreden van den
veiligheidsdienst der luchtbescherming en de brand
weer. Twee Britsche vliegtuigen zijn bij htm na
dering neergeschoten.
ITALIAANSCHE VLIEGERS IN DEN
STRIJD.
ROME, 25 Oct. (Stefani). Men verneemt dat
het de Duce is geweest, die besloten heeft een Ita-
liaansch luchtcorps naar het bezette gebied ia»
Noord-Europa te zenden (Men zie het Duitsche le-
gerbericht elders in dit nummer. Red.), ter deel
neming aan de aanvallen op Engeland. Het Duitsch®
opperbevel gaf onmiddellijk zijn toestemming, ter
wij] het Italiaansche ministerie van luchtvaart all®
maatregelen voor de organisatie heeft genomen.
Het corps, dat onder bevel van generaal Fougier,
een Italiaan van Corsicaansche afkomst, staat, is
voortreffelijk toegerust. Al zijn materiaal is van
Italiaansche origine. De toestellen hebben hun nieu
we bases door de lucht bereikt, terwijl de hulp
diensten en depots per spoor zijn aangevoerd. Het
corps beschikt dus in ieder opzicht over eigen mid
delen. Zelfs voedsel, wijn en sigaretten voor de
manschappen komen uit Italië.
Terwijl het Italiaansche corps een groote vrijheid
van handelen behoudt, maakt het deel uit van de
luchtvloot van het Kanaal onder bevel van maar
schalk Kesselring. Dezer dagen zijn zeer hartelijke
boodschappen gewisseld tusschen maarschalk Goe-
ring, maarschalk Kesselring en generaal Wimner
eenerzijds en' generaal Fougier anderzijds.
JASSEN TE DUUR VERKOCHT
Door de Haarlemsche politie zijn Vrijdag bij
een winkelier tien heerenjassen ln bezit genomen,
omdat hij den prijs met 11.per stuk verhoogd
had.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: Ophooging van de spoorbaan
pag. 1
P. Gasus: Verkoeling. pag. 1
Dr. P. H. Schroder: Met brein en
browning. pag. 3
J. H. de Bois: Litteraire Kantteeke-
ningen pag. 3
P. v. d. Hem: Bewaar uw voedselaf-
val voor bet vee. pag. 3
Voor de Vrouw. pag. 4
Voor lange avonden pag. 5
Filmschouw pag. 6
A. J. D.: Zinnia pag. 7
Flitsen: Losse tand. pag. 3
Ondanks rantsoeneering is het
vleeschverbruik in deze omgeving
nog niet sterk gedaald. pag. 7
1 Laatste Berichten op pagina 9
