Haarlem's Dagblad
Brandhout
J
VULPENHOUDERS!
N.v. hoenderdos'
Geschiedenis van
het dagelij kscli leven.
PiM SUMP
Een oude baas.
Kolendampvergiftiging
te Haarlem.
„Winterhulp Nederland"
Bristol opnieuw
bestookt.
Kacheiblokken
Brandstoffen hand el
58e JAARGANG No. 17627
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 3 December 1910
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regeiabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Gisteren heb ik geschreven over boeken in het al
gemeen: over oorspronkelijke Nederlandsche ei
vertaalde uit het buitenland. En nu moet ik iets
zeggen over één boek in het bijzonder. Het behoort
tot die groote groep van historische werken, die in
de laatste jaren ter markt verschenen is en aan
een steeds klimmende vraag poogt te voldoen.
Maai" in die groep is het toch weer een genre op
zichzelf. Eigenlijk streeft het naar het antwoord
op een vraag, die iedereen die geschiedenis op
school leerde zich toen en ook later wel vaak ge
steld moet hebben: waarom bepaalt het zich alles
tot groote mannen, goede en slechte grootheden en
tot geweldige gebeurtenissen zooals oorlogen
revoluties? Waarom weten wij zoo weinig van het
leven van den gewonen mensch in het verleden?
Hoe ouder de tijd, hoe minder wij van hem weten.
Hoe leefden onze voorouders hun dagelijksch le
ven, wat deden en ondervonden zij en wat dachten
zij daarbij?
Er werd in oude tijden oneindig minder van op-
geteekend dan in de onze. Wie er aan denkt dat de
boekdrukkunst pas in de vijftiende eeuiw werd uit
gevonden en dat die dagelijksche kroniek des le
vens, de krant, aps in de zeventiende eeuw ontstond
en eerst in de tweede helft van de negentiende tot
vollen wasdom geraakte* vindt daarin al veel ver
klaard. Ook was de litteratuur zelfs maar een
halve eeuw geleden nog zooveel beperkter dan nu.
Het dagboek van den Engelschman Samuel Pepys,
door hem zelf nimmer voor openbaarmaking be
stemd, blijft gelden als een zeer zeldzame getuige
nis van het leven der zeventiende eeuw en in ons
land kennen wij de honderdjarige Camera Obscura
als een weergave van het burgerlijke leven van de
eerste helft der negentiende, die geen evenknie
kent. In vroeger eeuwen hadden bovendien ge
schiedschrijvers blijkbaar weinig neiging om het
leven van alledag te boekstaven. En toch is er in
allerlei andere vormen wel veel van opgeteekend:
in beschrijvingen van zeden en gebruiken, in oude
brieven en dagboeken, in de beperkte litteratuur.
Maar te zelden is gepoogd er een totaal beeld van
te vormen.
De schrijfster Anne H. Mulder heeft dit nu on
dernomen in een- groot werk onder den titel „Ze
ven Eeuwen Nederlandsche Levenskunst" met den
ondertitel „Een geschiedenis van het Dagelijksche
Leven". Het zal in vijf deelecv verschijnen in den
loop van een paar jaar; het eerste deel heeft het
licht gezien bij den uitgever, d'e Querido te Am
sterdam is.
Het Is een groote opgaaf die zij zich gesteld
heeft. Maar hij bekoort haar buitengemeen, zooals
blijkt uit deze passages uit haar inleiding:
„Het is een lokkend en fascineerend avontuur,
geschiedenis te schrijven met alleen maar een ver
loren muiltje in je hand, met alleen maar een om-
gestooten wijnglas voor je. Er is een historie, die
parallel loopt aan de officieele. Want de heftigheid
van de wereldgeschiedenis is niet alleen, af te me
ten aan de stroomen vergoten bloed en aan den
duur der politieke debatten, maar even goed aan
de lengte van een vrouwerok. Echter werden, als
we onze vaderlandsche geschiedenis repeteerden,
die dingen stelselmatig overgeslagen. Er zijn eigen
lijk wel duizend Vaderlandsche geschiedenissen te
schrijven: die van de keuken en die van de liefde,
die van de zee en die van den dansEn alle
duizend zullen ze niet anders dan de eene, eeuwig
bekorende geschiedenis van menschen zijn".
Het bijzondere karakter van dit boek komt niet
alleen tot uiting in het feit, dat men het niet in een
van de gebruikelijke klassen kan indeelen. Het is
geen roman, geen wetenschappelijk werk en natuur
lijk nog minder „officieele" geschiedenis. Het is in
zijn genre een eenling. Misschien zal het de eerste
ling van een nieuw genre blijken te zijn. Maar bo
vendien is het bijzonder in zijn opzèt, zijn indeeling
en zijn zeer eigen, levendigen, met veel humor en
soms met vriendelijke ironie doorspekten verteltrant.
Opzet en indeeling baseeren zich op een lied, op
hel oude Hollandsche liedje „In Holland staat een
huis". Zoo vinden wij onder dien aanvangsregel In
het eerste deel: Bouw en inrichting van een mid-
deleeuwsche burcht. Bouw en inrichting van abdij
en kloosters uit dien tijd. Boomen, bloemen en
kruiden in de Middeleeuwen.
Dan volgt „En in dat huis daar woont een heer",
in welk hoofdstuk levendig, soms speelsch beschre
ven worden: Edelen. Ridderideaal. Spel, illusie, rid
derlijk, vechtbedrijf. Kleeding, maaltijden, wapenen.
Geestelijken. Kloosterorden, standen in kloosters.
Cultureele centra, etc.
Zoo gaat het verder. Wij blijven niet bij ridders
en edelvrouwen en geestelijken, want immers: Die
vrouw die kiest een kind, dat kind dat kiest een
knecht, en die knecht die kiest een meidmet al
de verjagingen die daarop volgen en de brand van
het huis tot slot: allemaal hoofdstukken.
Anne H. Mulder moet een zeer uitgebreide bron
nenstudie voor dit eerste deel volbracht hebben. Ik
besef het als ik bijvoorbeeld de voor onzen tijd
wel ontstellende beschrijving lees van de zeer in
gewikkelde kleedij en uitrusting van den geharnas-
ten ridder. Als gij leest in hoeveel lagen alleen
's mans hoofd al verpakt was zult gij niet naar zijn
tijd en zijn beproevingen terug verlangen. En even
min zal de vrouw dat doen, die uit dit boek inzicht
verwerft in de levenspositie, van haar middeleeuw-
sche voorgangster, hetzij edelvrouwe of boerin.
Maar het boeit, ge doet al lezend een schat van ken
nis op, blijft geboeid en bent vaak geamuseerd en
verneemt van de melaatsdhheid, van de kruistoch
ten, van het onderwijs en de middeleeuwsche be
grippen omtrent opvoeding, van het leven in de
.steden en van handel, scheepvaart en bestuur, van
woekeraars, geldschieters, marskramers en zooveel
menschen en toestanden meer.
Dit is waarlijk een werk dat verrijkende kennis
brengt. En dat nog veel belooft in zijn volgende vier
deelen. Want naarmate Anne H. Mulder zich verder
Bij den kindervriend.
Wie zou er bang zijn
voor den Sint, die, on
danks zoovele beslom
meringen, deze week
voor groot en klein
weer zijn gave komt
brengen?
(Foto Pax Holland).
ALS GESCHENK j
Sett M^euUaudet
Haarlem's eerste en eenige Vulpenspecialist
Grootste sorteering. Wij
repareeren alle merken
VULPENHOUDERS.
{Adv. mgez. Mea.j
(In Turkije is een man ontdekt
Osman Islamoglu geheeten, die
volgens ambtelijke opvattingen
152 jaar oud moet zijn en zelf
beweert reeds 300 jaar geleefd
te hebben.)
Vriend Methusalem werd ouder
En, natuurlijk, Sinterklaas,
Maar die twee dan daargelaten,
Is die Turk een krasse baas.
Vreemd dat steeds weer in den Balkan,
Zulk een voorbeeld wordt ontdekt,
Dat misschien dan niet tot leering,
Maar dan toch tot afgunst wekt.
Honderdtweeënvijftig jaren
Is die grijsaard officieel,
Maar hij schat zijn eigen leeftijd
Op maar liefst tweemaal zooveel.
't Is niet maklij k uit te kienen
Want er was in 't Turksche land,
Toen dat oudje werd geboren,
Nog geen burgerlijke stand.
Daarom blijft het bij een schatting,
Nou, zeg honderdvijftig maar,
Waarop d'oude zelf verklaarde:
'k Voel me wel driehonderd jaar.
Tja, wat moet men ervan denken,
Als men van die marge leest,
Voor den oude valt te zeggen:
Hij's er steeds zelf bij geweest.
Anderzijds lijkt dit te machtig,
Dan blijft nog de mooglijkheid,
Dat die Osman Islamoglu,
'n Dubbel leven heeft geleid.
Wij hebben een ENORM E
sorteering van ALLE merken
DE VULPENDOKTER.
ZIJLSTRAAT 90-92, Telef. 11161
(Adv. Ingez. Med.)
voortspoedt door haar zeven eeuwen zal zij meer
materiaal ter beschikking krijgen over het leven en
de levenskunst van den gewonen mensch. Zij heeft
thans de oude kronieken terzijde gelaten en de oude
gebruiksvoorwerpen als haar voornaamste bron
nenstudie gebezigd. „Wij staan wat schichtig tegen
over die chaotische erfenis van oude schoenen,
pruiken en poederdoozen, van vaatwerk en retorten,
eetserviezen en ordeteekenen, geeselwerktuigen en
brieven, sleutels en zégels, scheepsmodellen en
stadsmuren, want deze en al die andere simpele,
ontroerende getuigenissen van het dagelijksch leven
zullen de attributen voor onze geschiedschrijving
zijn", zegt de schrijfster in haar inleiding. Zij zal in
haar tocht door de eeuwen steeds meer in steeds
grooter versch ei denheid vinden, ten dienste van de
volgende vier deelen en van hen die ze zullen lezen.
Dit eerste is een vervulling op zichzelf en houdt
tevens een groote belofte in.
R. P.
HEDEN NOG
V R IJ V R IJ V R IJ
Stookt met HOUT, al is het nog zoo koud.
Beuken, Eiken, Iepen, Popels en Dennen Blokken
voor kachel en haard en een speciale afmeting
voor centrale verwarming.
Gem'engde blokken 20 c.M. per ton 40.
Eiken Talhout, circa 60 ton, voor centrale ver
warming en bakkersa ƒ25.per ton.
En een 30000 stuks Takkenbossena 8 cent
Te vervoegen bij de Firma's
TH. WILLEMSE, Kadijk 15, Heemstede.
3. A. WARMERDAM, Nassaulaan 58—62,
Haarlem.
TELEF. 10757 - HAAST U - TELEF. 10757
(Adv. Ingez. Med.)
Echtpaar bewusteloos geraakt.
In de Allanstraat te Haarlem heeft zich Maan
dagavond een geval van kolendamp vergiftiging
voorgedaan. Het echtpaar J. is hiervan bijna het
slachtoffer geworden. Des middags was me
vrouw J. reeds onwel geworden. Des avonds werd
zij zoo ziek. dat zij het bewustzijn verloor. Ook
haar man zakte even later bewusteloos in elkaar.
Een huisknecht had nog juist kracht genoeg
naar buiten te gaan en een buurman te waar
schuwen doch daarna viel ook hij flauw. De
buurman waarschuwde onmiddellijk de brand
weer en een dokter, die direct de eerste hulp
verleende. De slachtoffers konden thuis verzorgd
worden en maakten het naar omstandigheden
goed. De brandweer stelde een onderzoek naar
het ontstaan van den kolendamp in.
Wat te Haarlem tol dusver
is ontvangen
Naar ons wordt medegedeeld heeft de straat
collecte te Haarlem Zaterdag j.l. opgebracht
f 6397,14'/2. Bovendien werden aan giften buiten
de straatcollecte door den penningmeester van
Winterhulp te Haarlem ontvangen f 6894,
zoodat tot dusver een bedrag van f 13.291.14V2
is binnengekomen.
Vliegtuigen in ruil voor whisky.
Engelsch-Amerikaansclie ruil.
Met Schotsche whisky heeft Engeland de
eerste oorlogsmaanden de vliegtuigen uit de
Vereenigde Staten betaald, zoo bericht het
A.NP. In deze periode hebben de Ver. Staten
voor een waarde van 23 millioen dollar vlieg
tuigen aan Engeland geleverd en Engeland le
verde in dat tijdsbestek voor 26 millioen dollar
whisky aan Amerilka. De Schotsche whisky
neemt onder de Britsche uitvoer-artikelen naar
de Ver. Staten volgens de waarde de eerste
plaats in. De groote hoeveelheden whisky, die
thans door Engeland aan Amerika geleverd
worden, komen naar het Zondagsblad „The
People" plotseling opmerkt uit de groote
reseiwes, die in de ïaren voor den oorlog in de
pakhuizen van de groote Schotsche stokerijen
aangelegd waren. De abnormaal hooge uitvoer
als tegen prestatie voor de Amerikaansche oor
logsleveranties is dus ook een soort uitverkoop
van de reserves van het Britsche nationale ver
mogen. Hoe groot de whisky-reserve ook is, zij
zal nauwelijks groot genoeg zijn ter betaling
van de Amerikaansche vliegtuigen.
Sterke Duitsche vliegtuig
formaties in den aanval.
BERLIJN, 3 December (D.N.B.) Sinds de
eerste avonduren van 2 December bevonden
zich, naar het D. N. B. verneemt, stei-ke forma
ties van het Duitsche luchtwapen boven het
Kanaal. Haar weg voerde ditmaal weer naar
de belangrijke militaire doelen van de reeds
zwaar geteisterde havenstad Bristol om ook
daar haar werk der vernietiging van de in
dustrie- en havencomplexen te voltooien en
tevens, zooals in Coventry en Southampton ge
schied is, waren Duitsche vliegers onderweg
om, zooals bijna eiken nacht, de toevoerwegen
der Britsche overzeesche scheepvaart met mij
nen af te sluiten.
Zoo zijn de bemanningen der Duitsche luchtmacht
eiken nacht weer bezig den Britschen toevoer op
zijn gevoeligste plekken te heffen, terwijl de Royal
Air Force zich des nachts nog nauwelijks naar bui
ten waagt, weerhouden door de ongunstige weersge
steldheid en het krachtige Duitsche luchtdoelge
schut.
Omtrent den jongsten nachtelijken Duitschen
aanval op Southampton heeft de Britsche Nieuws
dienst nog medegedeeld dat in den nacht op Maan
dag behalve de voorsteden vooral de zakenwijk
ernstig geleden heeft. De gas-, water- en electrici-
teitsleidingen zijn op vele plaatsen in de stad ver
nield. Men heeft echter intusschen vastgesteld dat
het aantal slachtoffers onder de burgerbevolking in
verhouding tot de hevigheid van den aanval niet
bijzonder groot is. Het aantal slachtoffers in de beide
laatste nachten bedroeg namelijk volgens de tot
dusver verrichte tellingen 370 dooden en zwaarge
wonden.
GEEN BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
WILHELMSHAVEN
BERLIJN. 3 Dec. (DJNT.B.) Londen heeft op 2
December officieel door Reuter laten melden dat
Britsche vliegtuigen in den nacht van Zondag op
Maandag met succes Wilhelmshaven gebombardeerd
en branden en ontploffingen veroorzaakt hebben.
Hiertegenover wordt van Duitsche zijde geconsta
teerd dat dien nacht geen enkel Britsch vliegtuig
boven Wilhelmshaven of in de omgeving dezer stad
geweest is. Dientengevolge is er ook geen enkele
Britsche bom op de Marinewerf aldaar, op fa
brieksgebouwen of stadsdeelen gevallen. Wel hebben
de Engelschen gebruik makend van de ochtendsche
mering Maandagmorgen vroeg de 50 kilometer meer
noordoostwaarts gelegen stad Cuxhaven, tot cloel
genomen en aldaar eenige bommen uitgeworpen. Uit
deze feiten blijkt dat het den Engelschen niet gelukt
is om het door hen gestelde doel t.w. Wilhelmshaven
te vinden, om niet te spreken van bombardeeren.
Daarom moet het bombardement op de volkomen on-
beteekenende stad Cuxhaven beschouwd worden als
het resultaat der mislukte oriënteering door de
Engelsche luchtmacht.
Deze omstandigheid, zoo wordt van Duitsche zij
de verklaard, toont duidelijk het onderscheid aan
tusschen hetgeen de Engelschen willen en wat zij
kunnen. Zoo kan dus thans niemand meer zich er
over verbazen dat de beweringen der Engelschen
over bombardementen op militaire doelen in
Duitschland zich in werkelijkheid nog steeds ont
popt hebben als lukrake bombardementen op groote
steden, in zoover de Britten deze althans gevonden
hebben,
ENGELSCHE MEDEDEELING.
STOCKHOLM, 3 December (D.N.B.) Volgens
het communiqué van de Britsche ministeriën van
luchtvaart en binnenlandsche veiligheid hebben
Duitsche bommenwerpers gisteren kort na het
vallen van de duisternis een grooten aanval op
een stad in West-Engeland gedaan. Het commu
niqué zegt verder dat een aantal branden is uit
gebroken en dat aanzienlijke schade veroorzaakt
is.
In het begin van den nacht zijn ook, aldus het
Britsche communiqué, bommen geworpen in East-
Anglia, Wales en in eenige andere streken. Ook
hier is schade aangericht.
Britsche torpedojager verloren
gegaan.
Tijdens mist aan den grond geloopen.
BERLIJN, 3 December (D.N.B.) De Brit
sche Admiraliteit maakt bekend dat de torpedo
jager „Sturdy" verloren is gegaan. Naar Reuter
hierover meldt, was de torpedojager „Sturdy"
905 ton groot en had zij in vredestijd een be
manning van 98 personen. Het schip is tijdens
mist ter hoogte van de Schotsche kust aan den
grond geloopen en daardoor vergaan. Vijf matro
zen zijn om het leven gekomen.
Het ,>or van het luchtafweer-geschut. De bedie
ning van de luisterapparaten eischt groote
bedrevenheid.
.(Foto Weltbild.),
lüiefaildexs
denkt aan de nieuwe
veiduistexwqs--
aaatschü^ten-
De Commissaris van Politie te Haarlem her
innert de wielrijders hiermede aan de verplich
ting om met ingang van morgen, 4 December,
hun rijwielen voorzien te hebben van de voorge
schreven, afgeschermde, verlichting. De voorlan
taarn moet zoodanig zijn afgeschermd, dat
slechts een 3 c.M. lange en 0.4 c.M. hooge ope
ning in de bovenste helft het licht doorlaat.
Bovendien moeten voor- en achterlicht van
boven afgedekt zijn.
Het verdient aanbeveling goedgekeurd af-
schermmateriaal aan te schaffen.
Den voetgangers wordt er nog eens opgewezen,
dat lantaarns bij het gebruik buitenshuis alleen
donkerblauw licht van niet te groote sterkte
mogen uitstralen. Ook dit donkerblauwe licht
mag niet naar boven worden gericht of zoodanig
worden gebruikt, dat anderen er door worden
verblind.
Op de juiste naleving van de nieuwe voor
schriften betreffende het verduisteren zal door
de politie scherp worden toegezien.
De strijd aan het Grieksclie front.
ROME, 3 Dec. (Stefani)De bladen publicee-
ren met voldoening een objectief oordeel van het
Russische dagblad „Krasnaja Svedsa" (Roode
Ster) in een artikel over het conflict tusschen
Italië en Griekenland. In dit artikel wordt gecon-
statèerd dat na de heldhaftige verdediging van
Koritza door de Italianen de toestand bezig is zich
te stabiliseeren. Het blad wijst op de groote moge
lijkheden voor het Italiaansche leger ten aanzien
van het komende tegenoffensief, vooral ook dank
Eij de beheersching van de straat van Otranto,
waardoor de toevoer van levensmiddelen en ver
sterkingen voor het expeditieleger verzekerd is en
dank zij de Italiaansche heerschappij in de lucht.
Dit getuigenis bewijst hoe de waarheid aan het
Grieksch-Albaansche front zich begint te ver
spreiden, ondanks de Engelsch-Grieksche leugen
campagne.
HOOFD VAN BOSCH EN BOVENSCHOOL.
Tot hoofd van de Bosch en Hovenschool te Heem
stede is beroemd de heer M. Verwoest te Rijswijk
(Zuid-Holland).
't (Keedijk avondje
is nog niet gekomen. Het komt ook
niet als U niet bijtijds voor Uw
inkoopen zorgt.
WIE VERSTANDIG IS KOOPT VROEG
(60 tot 80 pet. eiken)
f 40.- per ÏOOO K.G. incl.
o.b., franco bergplaats,
(niet gestapeld)
Kinderhuissingel 2, Telef. 11979
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 10 PAGINA'S.
Actikeien enz.
R. P.: Geschiedenis van het dage
lijksche leven. pag. 1
P. Gasus: Een oude baas. pag. 1
Van menschen en dingen in Am
sterdam. pag. 3
De oplossing. pag. 3
Flitsen: Begroeting. pag. 3
Voor lange avonden. pag. 5
Sinterklaas, goed heilig man
pag. 6
J. B. Schuil: Het versteende woud.
pag. 9
Het Nederlandsche Ballet
pag. 9
Uit de Pers: pag. 9
kaatste Berichten
