Haarlem's Dagblad Hitler's rede te Berlijn. Nederlandsehe duikboot vergaan. Waardebons Vertrouwen in de toekomst. Zoo hoort het. Artikelen enz. 58e JAARGANG No. 17634 Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 11 DecentEef 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden 3,25, franco per post ƒ3.55, loss© nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Mr. Dr. A. BARON RöELL HERDACHT. In de Haarlemsche raadszitting. De burgemeester van Haarlem, Dr. J. E. baron De Vos van Steenwïjk, heeft in de raadszitting van hedenmiddag het overlijden van den Commissaris der provincie Noord-Holland herdacht. „Wij wil len", zei de burgemeester, „onze werkzaamheden niet aanvangen voordat wij gezamenlijk het ver scheiden van onzen Commissaris Mr. Dr. baron ïöell herdacht hebben. Haarlem als hoofdstad van zijn provincie, als zetel van het provinciaal bestuur, gevoelt wellicht meer dan eenige andere gemeente dit verlies. En in hoe breeden kring heeft dit plot seling heengaan verslagenheid en oprechten rouw gebracht. De burgemeesters, ik mag dit uit eigen irvaring verzekeren, gevoelden zich geschraagd door deze krachtige figuur, op wiens gedegen staatsrechtelijke kennis en edel karakter zij gelijke- ijk konden vertrouwen. Zij kunnen beter dan wie jok beseffen, van welk 'n beteekenis een zoo hoog gaande figuur voor dit gewest en zijn bewoners «edurende zijn lange ambtelijke loopbaan is ge weest. Dat Haarlem hem tot haar ingezetenen heeft mo gen rekenen, beteekent dat onze stad vele mooie herinneringen mag bewaren aan deze groote fi guur, een regent in den besten zin van het woord, die als oud-burgemeester van Amsterdam toch Haarlemsch burger was met veelzijdige belangstel ling voor wat hier ter stede op het gebied van kunst en wetenschap tot stand werd gebracht, die de traditie der oud-Hollandsche gastvrijheid hoog hield en ook daardoor weer aan vele handen werk gaf en die het natuurschoon ook in deze omgeving jhet zorgzame hand wist te schutten. Maar bovenal huldigen wij zijn nagedachtenis als m iemand, die onverpoosd zijn groote gaven van verstand en gemoed, van karakter en menschen- kennis, van arbeidskracht en volharding heeft ge beld ten dienste van het gemeenebest en zich tot den laatsten ademtocht heeft betoond een trouwen jienaar van zijn Vaderland". Haarlemsclie begrooting voor 1941. Begint met een saldo van 168.775 van 1939. Wij hebben reeds medegedeeld dat de Haarlem sche gemeentebegrooting over 1939 sluit'met een batig saldo van f 253.162. Doordat de gemeente over dat jaar f 1.000.000 aan extra bijdragen uit het Werkloosheidssubsidiefonds gekregen heeft, moet 1/3 van dit batige saldo aan het rijk terugbe taald worden. Het overige 2/3 deel (f 168.775) kan de begrooting voor 1941 ten goede komen. De begrooting 1941 zal nog in den loop van deze maand verschijnen. Generaal der vliegers Fr. Christiansen wordt 61 jaar. Generaal der vliegers Fr. Christiansen. (Foto Pax Holland.) 's GRAVENHAGE, 11 December. Het A. N. P. meldt: De Duitsche militaire bevelhebber in 't be zette Nederlandsehe gebied, de generaal der vlie- !fs Fr. Christiansen, viert morgen zijn 6lsten ver- ardag. De weermachtsbevelhebber in Nederland, de ge neraal der vliegers Friedrich Christiansen, stamt uit een der oudste Noordfriesche families in Wyk op Foehr, waar hij op 12 December 1879 werd ge boren, Zijn leven was sinds de prille jeugd ten nauwste verbonden met de zeevaart. De kinder schoenen nauwelijks ontgroeid, bevoer hij reeds niet een transatlantisch zeilschip de zeeën aller we- "elddeelen. Zijn eerste militaire opleiding ontving generaal Christiansen als vrijwilliger voor één jaar bij een torpedo-divisie. Na afloop van den militairen dienst lijd, en nadat hij nog als scheepsofficier dienst had gedaan, nam hij het commando van een stoom schip op zich. In 1913 leerde hij op de luchtvaartschool van Karl Caspar het vliegen. In het voorjaar van J914 nam hij reeds als volledig opgeleid oorlogspiloot aan een record-vlucht deel. waarbij hij met 13 uur en eenige minuten vliegtijd het toen geldende Wereldrecord dicht benaderde. Toen de wereldoorlog uitbrak meldde zich Fr. ■Christiansen als onder-officier-torpedist bij de marine en vrijwillig bij den marinevliegdienst Echter pas in de lente van het jaar 1915 kreeg hij in Zeebi ugge aan de Vlaamsche kust een front commando. Zijn groote successen als militair vlieger Werden zeer snel door promoties en talrijke onder scheidingen erkend. Op zijn geboortedag in het jaar 1917 werd hem de hoogste Pruisische oorlogsorde iPour le mérite" verleend. Na' den oorlog, waarvan de ongelukkige afloop ccn einde maakte aan het Duitsche militaire vlieg- Wezen, was generaal Christiansen tot 1921 in dienst van de Noorsche luchtvaart. Daarna ging hij opnieuw tot de zeevaart over. Sa men met zijn broer, den tegenwoordigen directeur het Hamburger Walfischkontor, hoofdcommis saris van politie, korvettenkapitan Karl Chris tiansen, nam hij beslissend deel aan den wederop bouw van de Duitsche handelsvloot. Als comman dant van groote schepen bevoer hij weer de oceanen. Op zijn talrijke zeereizen had hij meermalen ge legenheid uitstekende reddingsacties uit te voeren, actie tot redding van schipbreukelingen werd Over enkele weken zal het gemaal bij Lemmer beginnen met het droogmalen van den Noord Oostpolder. Door de groote zuigkokers zal een flinke hoeveelheid van het te verwerken water verdwijnen. (Foto Pax Holland) met het verleenen der groote zilveren en gouden medaille voor de redding van in nood verkeerende schepen beloond. Na 1930 werd de naam Christiansen over de ge- heele wereld beroemd door de wereldvlucht met de door hem bestuurde DO X, wier. landing bij Am sterdam ook door de Nederlandsehe pers met leven dige belangstelling werd vermeld. Nadat in Duitschland de nationaal-socialistische beweging de macht in handen had gekregen, werd hij in het nieuw gestichte luchtvaartministerie op genomen, waarin hij als commandant van alle lucht- vaartscholen met alle middelen de stichting van vliegsportscholen ter hand nam. De vliegsportscho- Ien werden tenslotte in militaire luchtvaartscholen veranderd. Hun eerste commandant was Fr. Chris tiansen. In 1938 kreeg hij als generaal het commando over het uit den Duitschen luchtsportbond voortgekomen nationaal-socialistische vliegerskorps. Als korpslei der en luitenar t-generaal en later als generaal der vliegers leidde hij de Duitsche jeugd als een keur korps op een zoo breed mogelijke basis voor de luchtvaart op. Eind' Mei 1940 werd de generaal der vliegers Fr. Chris tangen door den Führer op zijn tegenwoordige verantwoordelijke plaats als weermachtbevelhebber in Nederland geroepen en kort daarna door Rijks maarschalk Goering niet het gouden vlieger-ken- teeken met briljanten onderscheiden. De naam var generaal Fr. Christiansen is in het binnen- en buitenland een begrip geworden. Hij wordt niet alleen door de oudere generatie ge- eerd, maar juist de „vliegende" jeugd ziet in hem haar bezielend voorbeeld. WINTERHULP NEDERLAND. Afd. Haarlem. Aanzien doet gedenken. Het volgende communiqué wordt ons gezon den: Wij schreven reeds, dat op het einde van deze maand een nieuwe collecte zal plaats hebben. Het publiek weet, dat alles in het werk moet worden gesteld om de opbrengst zoo groot mogelijk te doen zijn en dat daarom met openbare geld inzamelingen alleen niet kan worden volstaan. Vandaar dat de directie besloten heeft om zgn. huisbusjes uit te geven. Aan de meeste lezers zijn deze wel bekend. Zij zijn bestemd om in het gezin of in een winkel of werkplaats of kantoor of andere gelegenheden, waar veel publiek komt, geplaatst te worden, met de bedoeling om den inhoud daar van periodiek aan Winterhulp af te dragen. Ieder die zoo'n busje verlangt en wij hopen, dat het er velen zullen zijn wordt uitgenoodigd zich hiervoor te wenden tot het bureau Ged. Oude Gracht 47, telefoon 20047. Mededeeling van de Britsche admiraliteit. Volgens een bericht uit Londen zoo deelt 't D.N.B. mede heeft de Britsche Admiraliteit medegedeeld dat een Nederlandsehe duikboot, die door de Britsche vloot was overgenomen, vergaan is. Het nummer van de duikboot werd in de offïcieele mededeeling niet vermeld. Reuter meldt nader dat alle pogingen in het werk zijn gesteld orft door tusschenkomst van het Roode Kruis met de familieleden in contact te komen. Aangenomen kan worden dat de berichten thans op de plaats van hun be stemming in Nederland zijn aangekomen. Aanvallen op Engelsche schepen. Duitsche Iegerbatterijen beschieten Dover. Het D.N.B. meldt: Een met volle vaart naar de Theemsmonöing varend vijandelijk koopvaardijschip is in den loop van gistermiddag ter hoogte van Harwich door Duitsche gevechtsvliegtuigen gebom bardeerd. In herhaalde stoutmoedige aanval len in scheervlucht vlogen de bommenwerpers op het schip af en brachten door het vuur hunner kanonnen de luchtafweer van hét gewa pende schip tot zwijgen. De bommen vielen op het achterschip en veroorzaakten een brand met zware rookontwikkeling. Het schip bleef stuurloos liggen. Een tweede stoomschip werd bij Ramsgate aan de Engelsche oostkust met bommen van gemiddeld kaliber getroffen. Ook dit schip werd zwaar beschadigd en bleef liggen. De actie van'het Duitsche luchtwapen beperk te zich den rest van den dag tot verkenning van het Engelsche eilandgebied. Verdragende batterijen van het Duitsche leger hebben gisteren tegen den avond militaire doe len in het kustgebied van Dover onder doeltref fend vuur genomen. Winterhulp Nederland. Het A.N.P. meldt: Tot nu heeft Winterhulp Nederland slechts geld ingezameld, en dit eerste beroep op den gemeenschapszin is zooals bekend een succes geworden. Deze gelden worden thans gebruikt om landgenooten, die door omstandig heden in nood zijn geraakt, behulpzaam te zijn. Een ieder, die zich dus genoopt ziet de hulp van de Winterhulp Nederland, in te roepen, moet zich wenden tot de plaatselijke directeuren, de burge meesters der gemeenten, behalve te Amsterdam, Rotterdam en den Haag, waar men zich respectie velijk moet vervoegen bij den stedelijken directeur Amsterdam, Rokin 109111, Rotterdam, Mathe- nesserlaan 408, den Haag, Driehoekjes 3. Door Winterhulp Nederland worden voor deze ondersteuning waardebons uitgegeven in bedra gen van f 0.50, f 1 en f 2.50. Op de achterzijde van deze waardebons is vermeld, dat Albert de Bary's bank als betaalkantoor zal optreden. In afwijking hiervan wordt medegedeeld, dat niet deze bank instelling, doch de Kasvereenïging N.V. te Am sterdam deze functie heeft overgenomen. Deze bons worden voor den aankoop van levens middelen, kleeding en brandstof door alle winke liers en kleinhandelaren als wettig betaalmiddel aangenomen. De verzilvering geschiedt alleen bij aanbieding a) door de plaatselijke directeuren der W.H.N. of degenen, die namens hen optreden. b) door de leveranciers vair de op de waarde bons vermelde goederen. (A. N. P.) TENTOONSTELLING VAN WERKEN VAN HAARLEMSCHE SCHILDERS In het bericht over de Zaterdag 14 December a.s. in het Frans Hals Museum te Haarlem te openen tentoonstelling van werken van Haarlemsche schil ders en beeldhouwers in ons nummer van Dinsdag staat als deelneemster aan die tentoonstelling ver meld mej. Verkens. Dit had moeten zijn mej. Mar- garetha Verheus. WI N'TERHDlP1 J940-1041 N EDBJJLAND WINTERHULP 194 NEDERLM® fC pSSSBII i mABPgBONMa' - 'Wöfcf NIEUWE NEDERLANDSCHE BANKNOTEN. Deze banknoten zijn echter uitsluitend ten be hoeve van de „Winterhulp". Zij zullen uitgegeven worden aan hen, die hulp van noode hebben. Deze waardebon dient in alle winkels tegen de volle waarde in betaling te worden aangenomen en alleen bij levering van levensmiddelen, klee ding en brandstoffen. Geheele of gedeeltelijke inwisseling tegen contant geld mag niet plaats vinden. De terugbetaling van de waarde van den bon vindt plaats uiterlijk 15 Mei 1941, bij alle banken en spaarbanken. Misbruik wordt gestraft. (Foto Schimmelpenning!!.) In het vervolg van zijn Dinsdag voor de arbeiders van een Berlijnsche wapenfabriek gehouden rede zeide Hitier: Na afloop van den dertigjarigem oorlog werd Duitschland krachtens het verdrag van Munster in honderden kleine staatjes gesplitst en heeft ons volk zijn geheele kracht uitsluitend in het binnen land verbruikt en in dien tijd is de rest van de we reld verdeeld. Niet door verdragen of overeenkom sten maar uitsluitend door geweld heeft Engeland toen zijn reusachtig imperium bijeengeharkt. Het tweede volle, dat bij deze verdeeling tekort ge schoten is, het Italiaansche heeft hetzelfde lot on dergaan als wij. Ook het Italiaansche volk heeft zijn geheele kracht verbruikt in den onderlingen strijd en heeft zijn natuurlijke positie in de Mid- dellandsche Zee niet alleen niet weten te verkrijgen doch zelfs niet weten te behouden. Zoo zijn deze beide krachtige volken in een wanverhouding ge raakt. Nu zou men hier tegen in kunnen brengen: is dat wel van beslissende beteekenis? De mensch leeft niiet van theorieën en van phrasen, niet van verklaringen, en ook niet van wereldbeschouwin gen. Hij leeft van datgene wat hij uit zijn grond door zijn arbeiid, aan levensmiddelen en ook aan grondstoffen kan winnen. Dat kan hij verwerken dat kan hij eten. Wan neer zijn eigen levensbasis hem te weinig biedt, dan wordt zijn leven een armelijk bestaan. De eerste voorwaarde voor de bestaande spanningen is dus in het feit gelegen, dat deze wereld onrechtvaardig verdeeld is. Het moet een natuurlijke ontwikkeling genoemd worden, dat in het groote leven der vol ken de dingen zich precies zoo ontwikkelen, als in die volken zelf. Evenals in de volken zelf de te groote spanningen tusschen rijk en arm moeten worden gebalanceerd, zoo kan ook in het leven der volken niet de een alles opeischen en voor den ander niets overlaten. Ofwel de een toont zich verstandig en stemt in met een regeling volgens de beginselen der recht vaardigheid, ofwel degene die onderdrukt en door het ongeluk achterhaald wordt, neemt op een goeden dag datgene wat hem toekomt. Zoo is het in de vol ken zelf en zoo is het ook naar buiten. Inwendig was de groote taak, die ik mij stelde deze, die vraagstuk ken door een beroep op het verstand op te lossen, door het beroep op het inzicht van allen om de kloof tusschen den te grooten rijkdom aan den eenen kant en de te groote armoede aan den anderen kant te overbruggen. Inziende, dat dergelijke ontwikkelin gen niet geschieden van vandaag op morgen, en dat het altijd nog beter is om door het verstand gelei delijk de al te zeer gescheiden klassen nader tot elkaar te brengen dan om een dergelijke oplossing met geweld te bewerkstelligen. Het recht om te leven is algemeen en geldt voor iedereen. Het kan ook niet zoo zijn, dat een volk zegt: wij willen jullie zoo graag laten medeleven. Het kenmerk van elke werkelijk socialistische ordening is, er voor te >.or- gen, dat er geen aalmoezen gegeven worden maar dat er rechten gevestigd worden. Het gaat er niet om, dat de volken, die bij de verdeeling der wereld te kort geschoten zijn bij de gratie Gods aalmoezen krijgen, maar het gaat er om, dat evenals in het normale maatschappelijke leven de menschen hun rechten verkrijgen. Het recht om te leven is een rechtmatige eisch, die principieel van aard is. Het (Onder den titel: Zóó hoort het, is een berijmd boekje verschenen, dat het spoorwegpersoneel aanwijzin gen geeft, hoe het met het publiek behoort om te gaan.) Dit is van de directie van de Sporen Een inderdaad voortreffelijk idee, Die leuze van zóó hoort het laat zich hooren, 'k Feliciteer er haar van harte mee. En 't is merkwaardig dat in deze dagen Dit boekje juist verschijnt, nu wij den trein Zoo heel hard noodig hebben, daar de „wagen" En autobussen haast verdwenen zijn. Dat hindert niet, al gaan ze niet gauw wandlen, Als wij de leus „Zoo hooi-t het" niet verstaan, Je moet je klanten steeds beleefd behandlen, Zegt de directie, dat kweekt vriendschap aan.... Pfff, wat is dat hier een hitte, Is dat noodig conducteur? 'k Zit hier op de tocht te zitten, Sluit u alsjeblieft die deur. Waarom mag 'k hier geen sigaartje, Wat 'n kinderachtigheid, Kom je nou weer om mijn kaartje? Dat gezeur den heelen tijd. Zit 'k in de verkeerde klasse? Ach, wat doet dat er nou toe, Moet ik nou nog bij gaan passen? Tjonge, wat een klein gedoe. Chef, wat een organisatie, Komt ie nou nog ooit, die trein? Voor zoo'n droevige prestatie Moet je bij de Sporen zijn. Ik heb elders een bespreking En niet hiér op het station, Hier krijg ik een longontsteking Op je tochtige perron. Nee juffrouw, ik kan 't niet passen, 'k Heb geen dubbeltje erbij, Is 't zoo poover met de kassen Van de Spoorwegmaatschappij? Hè, wat zijn we weer aan 't schokken, Als 'k mijn wagen weer bezit, Krijgen ze me met geen stokken Ooit weer op zoo'n rammelrit. Kan ie niet wat sneller rijden? Het lijkt af en toe een soort Gangetje uit trekschuïttijden En zoo verder, enzoovoort. U moet het mij welwillend maar vergeven, Als ik wat op een zijspoor ben geraakt, .Zoo hoort het" is niet voor den klant geschreven Die 't personeel het leven moeilijk maakt, (k weet natuurlijk wel, zoo zijn niet allen, Die in ons land verkeeren met den trein, Maar er bestaan toch nog heel wat gevallen, Waarin 't publiek onredelijk kan zijn. Als 't personeel „zoo hoort het" toe gaat passen, Zoover het dat al sedert lang niet doet, Trede de eerste tot de derde klasse Het dan ook even hoflijk tegemoet. P. GASUS. recht om te leven is tevens een rechtmatige eisch op den grond die alleen het leven geeft. Voor dezen rechtmatigen eisch hebben de volken, wanneer on verstand hun betrekkingen dreigde te verstoren, gestreden, inziende, dat zelfs bloedige offers dan nog beter zyn dan een geleidelijk uitsterven van een volk. De nationale eenwording was daarom voor ons een der voorwaarden om de geheele Duitsche kracht eerst eens opnieuw te ordenen en aan het Duitsche volk te toonen hoe groot zijn kracht eigenlijk was, opdat het zich van zijn kracht weer bewust zou wor den, teneinde daarna zijn levenseischen te kunnen stellen en doorzetten. Deze nationale eenwording meende ik tot stand te kunnen brengen door een be roep op het verstand. Bijna van twee kanten heeft men mij toen vijftien jaar verschillende dingen voor de voeten geworpen. Jij wilt ons die tot het intellect, tot de bovenlaag behooren omlaag drukken tot het niveau van dia anderen. Adolf Hitler. (Foto Stapf. Deze waren niet te bekeeren en er zijn ook thans nog menschen die niet te bekeeren zijn. Over het algemeen echter is het aantal van hen, die inzien dat, indien ons volk verdeeld blijft, alle volkslagen ten gronde moeten gaan, toch altijd grooter geworden. Ook van den anderen kant ben ik bestreden. Zij zeiden mij: wij hebben ons klas senbewustzijn. De menschen zijn het product van. hun opvoeding en die begint helaas reeds met de geboorte. Elkeen wil in het milieu blijven, waarin hy door opvoeding gekomen is. Ik weet dat het geen in drie, vier of vijf eeuwen gemaakt is, niet in twee, drie cf vijf jaren uit den weg geruimd kan worden. Het beslissende is dat iemand den weg in slaat om dit uit den weg te ruimen. Destijds heb ik ingezien dat het volgende als het belangrijkste geldt: wij moeten deze Duitsche volksgemeenschap tot stand brengen, willen 'wij nog iets van ons volk kunnen verwachten. Dat dit juist gezien was, is ge bleken uit het feit dat alle onze vijanden zich daar tegen gekeerd hebben. De nationale eenwording van ons volk was de eerste eisch: geleidelijk aan is zij werkelijk gewor den. Het tweede programmapunt luidt: wegneming van den buitenlandschen politieleen druk, die ont staan is door Versailles, die teven ook de nationale eenwording van ons volk verhindert en verbiedt dat groote deelen van ons volk zich aaneensluiten en die tevens ens wereldbezit en onze Duitsche ko loniën van ons heeft afgenomen. De strijd ging dus tegen Versailles. Mijn eerste redevoering was reeds een reide tegen de ineenstorting, tegen het verdrag van Versailles en voor het herstel van een krachtig Duitsch rijk. Daarmede ben ik begonnen. Wat iic sindsdien tot stand bracht, is dus geen nieuwe doel stelling, maar dc oudste die er is. Dat is nu de eer ste oorzaak van het conflict, waarin wij ons thans bevinden. De andere wereld wilde onze inwendige eenwording niet omdat zij wist dat dan de levens- eisch van deze volksmassa's werkelijkheid kan wor den. Zij wilden deze wet van Versailles handhaven', waarin zij een tweeden Wéstfaalschen vrede za gen. (Vervolg op pag. 5). Geen Amerikaansclie levensmiddelen naar de bezetle gebieden. WASHINGTON, 11 December. (D.N.B.) De Britsche ambassadeur, Lord Lothian, heeft medege deeld dat de Engelsche regeering een verzoek van de hand heeft gewezen van den vroegeren Ameri- kaanschen president, Herbert Hoover en van andere particuliere kringen in de Vereenigde Staten, die Engeland verzocht hadden toe te staan dat de Ver eenigde Staten de door de Duitsche troepen bezette gebieden in Europa van levensmiddelen zouden voorzien. Engelsche bomaanvallen op Nederland. 's-GRAVENHAGE, 10 Dec Op enkele plaatsen van ons land hebben Engelsche vliegers in den afgeloopen nacht een aantal bommen geworpen. De aangerichte schade is van geen beteekenis. Ook is niemand gedood of gewond. (A.N.P.) HEDEN: 8 PAGINA'S P. Gasus: Zoo hoort het. pag. i g Haarlem's financiën 8 jaar bezui- niging by het onderwijs. pag. 2 jgj J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en g daarbuiten. pag. 3 g R. P.: Boutade. pag. 3 j§ J. B. Schuil: Voordrachtmiddag Mr. A. W. Kamp. pag. 6 g Flitsen: Afscheid nemen. pag. 3 g i Laatste Berichten op pagina 2

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1