Haarlem's Dagblad
T
JONKER'S
J. Brusse gestorven.
Oesterleed.
Hoogere steenkolen-
prijzen.
Sneeuw en slee.
Arbeider uit een boom
gevallen
Spoorlijnen en stations
in Engeland gebombardeerd
Amy Johnson vermist.
SCHAATSENRIJDEN
BIJ MAANLICHT
Artikelen etti.
e JAARGANG No. 17654
jave Lourens Coster. Maatschappij voor Courant*
jsven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groot*
tstraai 93, bijkantooi Soendaplein 37. Postgiro*
isi 33810. Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12.
ifoon: Directie 13082. Hootdred 15054, Redacti*
K), Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
!5 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredectenr: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 7 Januari 1941
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, loss*
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 p*r
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel m**r
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
iddi
dedi
(Teekening W. Wouters.)
aandagmorgen is in het vriendelijke, kleurige
idorpje Schoorl M. J. Brusse overleden.. Hij
67 jaar en trad in de laatste jaren niet
op den voorgrond. Weinig schreef hij meer.
was kenmerkend voor hem dat hij, schilder met
'en> nwrataar van de vrije natuur, verkozen had
levensavond door te brengen in zulke omgeving,
de bosschen en de velden en de bloemen hem
aven en de wijde zee nabij was. Hij was, zoo-
tij indertijd in een interview met zichzelf ver-
ird heeft, van vaders zijde „van geslacht op ge-
ht een geboren Grootmokummer". Hij moest een
;e eeuw geleden de journalistiek als jongmaatje
edend, een werktijd op redactiebureaux in groote
len: eerst Amsterdam, daarna Rotterdam, aan-
gen die tien jaar zou duren. Maar de drang naar
jen liet hem niet los en in datzelfde interview
zichzelf veronderstelde hij dat hij dien van zijn
>der geërfd moest hebben, die haar heele jeugd
t lieve land achter de duinen had mogèn door-
igcn.«Dat schreef hij in '29. Later zou hij zich
igtrekken in dat lieve land en er zijn vredig
Ie vinden.
i 1901 slaagde Brusse er in, den hoofdredacteur
de Nieuwe Rotterdamsche Courant er toe te
egen hem van het bureauwerk te ontslaan om
der de Menschen" te gaan en zijn rubriek
er idlien naam te scheppen: naar eigen inzioht
n volle bewegingsvrijheid. Hij verliet het kan
en trok er op uit. Voorgoed. Het is geen won-
dat die hoofdredacteur eerst onwillig was,
vele jongeren haken naar de groote re por-
en weinigen zijn er toe geroepen er iets waar
groots van te •maken. Maar hij zal zichzelf
.e!^r steeds in zijn eindbeslissing verheugd heb-
Want die bevrijding uit de kantoorboeien
lekenide de wording van een der grootste jour-
Krasten die Nederland bezeten heeft. Zij betee-
ie de schepping van reeksen „Order de Men-
n", steeds in feuilleton-vorm verschijnend,
later in boekvorm verschenen en daardoor ook
r tienduizenden buiten den lezerskring van de
ICt. gelezen werden. Want Brusse's werk ver-
de Nederland. En dat gold natuurlijk in de
Ste plaats voor „Boefje", zijn in 1903 versche-
levensschets van een klantje van Pro Juven-
mbdi dat stal en andere boevenstreken uithaalde
terds:oor den rechter gebracht werd en wen! gera
seerd. Was het zijn beste werk? Hij geloofde
aan zelf niet en schonk voorkeur aan zijn „Land-
lerij", zwerftocht van een dagbladschrijver
ontn sr stroopers en schooiers. Anderen vonden
1 Nachtlicht van de Zee" zijn hoogste uiting,
sco»r anderen bezongen de groote innigheid' en
zuivere aanvoelen van zijn zoo menschelijk
isme in „Het Rosse Leven en Sterven van de
istraat".
it verschil in voorkeuren bewijst zeker zijn
zïjdigheid en de geestdrift en overtuiging,
rmee hij een eenmaal gekozen zwerftocht vol-
ht en zijn menschen in hun levenssfeer en
evïng schilderde. Doet het er trouwens toe
nu precies zijn beste werk was. Dat het pu-
strfe „Boefje" uitverkoor lag zeker niet alleen aan
V
vegf
e vi
2dig
slo
litteraire waarde van dit werk maar ook en
minder aan zijn onderwerp: aan de sympa-
die het wekte voor het misdeelde volkskind
'tegian ket inzioht in de tekortkomingen van onze
nefderwetten dat het deed ontwaken.
oor het groote publiek is Brusse de schrijver
.Boefje". Zoo kent het zijn naam. Het is een
meest gelezen boeken in onze taal, het heeft als
le.elstuk glorie geoogst met Annie van Ees in de
f:drol, het zal misschien een klassiek der Neder-
ud.it 'sc^e ^e^even worden als een stuk zedenschilde-
[jSCl van zijn tijd, zooals de vertelling van Keesje,
Diakenhuismannetje in de Camera Obscura.
ig c^russe was een onstuimige, bruisende natuur. Hij
t, zooals hij zelf getuigd heeft, een „hang naar
act met cle onmaatschappelijken, de vrijbuiters
agebonden van 't leven, onder wie je immers de
2jcste en ruigste geesten en stellig «de origineelste
§r0 reft". Is dit in zijn algemeenheid waar? Het
nt aanvechtbaar. Maar de verklaring teekent
zoeken en zijn gebied. Op dat gebied heeft hij
htig werk gedaan. Andere levensstijl had zijn
ngstelling niet en hevig was zijn afkeer van
burgerlijkheid. „Niets heeft mijn levens-
ring mij zoo fel leeren haten en verachten als'
duffe, verwaten, fatsoenlijke burgerlijkheid die
alle standen aantreft enonder de deftig-
niet 't minst. Nee, laat mij dan maar als de
te bate van mijn leven de hartelijke vriend-
p, het diep menschelijke inzicht, den jool, den
luizj lor, de waarachtige deernis, die ik dank aan mijn
e makkers". Zoo schreef hij zelf nog als 56-
cd
in de laatste tien jaren of daaromtrent, wordt
laa weinig of niet gelezen. Zijn stijl is niet die van
a:elfen fjjcTTte N.R.Ct. zegt daarover in een artikel
(Uit Ierscke wordt bericht, dat den
oesters opnieuw gevaar dreigt, wan
neer de vorst aanhoudt.)
Toen 't zoo fel vroor het vorig jaar
Bracht dat de oesters in gevaar
En zelfs is toen gebleken,
Dat vele hunner door de vorst
Onder de ijzig dikke korst.
't Niet hielden en bezweken.
Ook ditmaal, lees ik in de krant,
Maakt zich de oesterexploitant,
Vooral de kleine, zorgen;
Hij snakt met rillingen door 't lijf.
Ter redding van zijn kjein bedrijf,
Weer naar een milder morgen.
De oester zelf. een zwijgzaam dier.
Kruipt in zijn sohulp en laat geen kier
Naar 't kille buiten open;
Hij heeft nooit aan een mensch onthuld,
Welk stil gevoelen hem vervult
Van vreezen of van hopen.
En 't is wel goed, bij al zijn leed.
Dat hij tenminste zelf niet weet.
Wat hem nog wacht na 't vriezen;
Want als hij wist hoe 't voor hem is
Hier boven aan een warmen disch,
Zou hij den moed verliezen.
P. GASUS.
van Maandagavond: „De colorist met zijn liefde
voor het intieme en tonige, het pittoreske vermocht
aan den huidïgen geest der zakelijkheid niet te ap-
pelleeren". Ik geloof dat er alweer zeer zichtbare
kentering in den geest der zakelijkheid is en meen
overigens met den schrijver in de N.R.Ct. dat er een
tijd zal komen, die Brusse weer op zijn juiste waar
de zal weten te schatten.
Die waarde was zeer zeker hoog. Hij steldp hooge
eischen aan zichzelf en aan zijn werk en daarin
reeds is hij voor tallooze jongeren in het vak een
lichtend voorbeeld geweest. Een hunner getuige dit
hier met dankbaarheid. Hij was een groot, geboren
schrijver, die nooit in zelfvoldaanheid bleef steken
en steeds naar beter werk streefde. Dat moeten wij
allen blijven doen. Of hij als journalist of ais jour
nalist-litterator aangeduid moet worden weet ik
niet.
Er 7Aillen wel meer disputen over het oude
vraagpunt, waar nu precies de grenzen van jour
nalistiek en litteratuur liggen, ontstaan. Maar
niemand heeft ze ooit nauwkeurig kunnen vast
stellen. Het heeft vaak' dén indruk gemaakt van
een woordenspel. De courant .en het boek vormen
nu eenmaal geen afgescheiden gebieden, elk toe
gewezen aan afgebakende groepen van schrijvers.
Brusse was zeer zetter een groot schrijver.
R. P.
Voor CENTRALE VERWARMING,
HAARD en KACHEL, vanaf 3y2 cent
per K.G.
houtzaqec'd en houthandel
TRANSVAALSTRAAT 5 TELEF. 2054?
Na 7 uur 2<??8
{Adv. Ingez. Med.)
Het kasteeel Maarheeze, dat door de gemeente van dienzelfden naam was aangekocht, is na
grondige restauratie als gemeentehuis in gebruik genomen. (Foto Het Zuiden).
Een nadeel voor de Haarlemsche
gemeen tebedrijven
Maar de gasfabriek krijgt meer
geld voor de cokes.
De prijs van de steenkolen is dn den loop van
het laatste jaar sterk naar boven gegaan. De be-
drijfsuitkomsten van de Haarlemsche gemeente
bedrijven worden daardoor natuuriijk ook gedrukt.
Het electriciteitsbedrijf heeft voor 1941 voor het
koopen van steenkolen f 366.000 geraamd. In 1939
is voor dit doel slechts f 251.000 uitgegeven, een
verschil dus van niet minder dan f 115.000.
De invloed van de stijging der steenkolenprijzen
is op het gasbedrijf nog veel grooter. omdat daar
in verhouding meer kolen gebruikt worden. Voor
1941 wordt nu een uitgaaf geraamd Van 1' 908.000.
wat bijna het dubbele van de uitgaven over 1939
is. Bij de gasfabriek staan tegenover de hoogere
uitgaven ook hoogere inkomsten. In 1939 bracht
de verkoop van cokes f 289.000 op, nu wordt voor
1941 niet minder dan f 456.000 geraamd. Een ge
deelte van het nadeel dat do gasfabriek heeft van
de hoogere steenkolenprijzen wordt dus op die
manier opgevangen.
Wij herinneren er aan. dat de exploiteerders van
gasbedrijven in ons land door de autoriteiten in
den Haag -,emacl\tigd zijn de prijzen te verhoogen
met !4 cent als de kostende prijs van het product
met ten minste 14 cent per M3. gestegen is.
Eenigen tijd geleden werd in den Haarlemschen
gemeenteraad door B. en W, medegedeeld, dat
de kostende prijs met 0.2 cent naar boven is
gegaan, dus nog niet. zooveel dat de bedoelde
prijsverhooging kan worden toegepast.
Roosevelt's boodschap aan liet
Congres.
Nog geen commentaar van Berlijn.
BERLIJN. 7 Januari. United Press meldt: In
officieele kringen alhier weigert men zich uit te
laten over de boodschap van Roosevelt aan het
Congres. Men liet er echter geen twijfel over
bestaan, dat de boodschap het voorwerp is van
een nauwkeurige studie op het departement van
buitenlandsche zaken. Verwacht wordt echter, dat
geen commentaar zal worden verstrekt vóór de
gebruikelijke persconferentie van heden.
KOERSEN LIEPEN TE NEW YORK OP.
NEW YORK. 7 Januari "United Presl. Roo
sevelt's boodschap blijkt overeen te komen met de
inzichten van Wallstreet. Alle koersen liepen ter
beurze op. behalve van de staatspapieren. De
goederenbeurs was vast.
Als er sneeuw ligt, komen de sleeën te voorschijn en de jeugd trekt dan bij voor
keur naar die wegen waar zij, zonder van eigen lichaamskracht gebruik te
maken, snel over de witte massa kan glijden. Daardoor trekt op die dagen de
Hooge Duin en Daalseheweg te Bloemendaal -zoo de belangstelling. Het kost
daarom den fotografen in 't geheel geen moeite een vroolijk groepje als hier
weergegeven, bij elkaar te treffen.
(Foto De HaasJ
Doodelijk ongeluk te
Bloemendaal
Bij het kappen van boomen in een tuin
aan den Kennemerweg te Bloemendaal is
gisteren de arbeider J. V. B.. wonende te
Haarlem, van een hoogte van ca. 12 meter
uit een boom gevallen en zoo ernstig ge
wond dat hij hedenmorgen is overleden.
Vermoedelijk tengevolge van de gladheid viel
v. B., die met eenige andere personen in den
tuin bezig was zware boomtakken te kap
pen, uit den top van een der boomen. Hij
bleef bewusteloos liggen. Dr. Drijber. die het
slachtoffer ter plaatse onderzocht, constateerde
een zeer ernstige hersenaandoening en liet v. B.
in allerijl naar het St.-Elisabethsgasthuis te
Haarlem vervoeren. Daar is hij zonder tot be
wustzijn te konten, hedenmorgen aan de gevol
gen van den val overleden.
Duitsch
weermachtsbericht.
Luchtmacht opereert
boven Zuid-Engeland
en Londen
BERLIJN, 6 Jan. (D.N.B.) Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
„De duikboot, omtrent welke tot dusverre
reeds bekend gemaakt werd dat zij 13.300 b.r.t.
tot zinken had gebracht, kon haar succes opvoe
ren tot in totaal 20.600 b.r.t. vijandelijke
koopvaardijruimte. Binnen het kader van de be
wapende verkenningen heeft het luchtwapen
verschillende succesvolle afzonderlijke aanval
len op voor den oorlog belangrijke installaties
in Zuid-Engeland en op scheepsdoelen in het
Britsche kustgebied voortgezet. Bij Southend
hebben twee bommen van middelgroot kaliber
een in convooi varend vijandelijk koopvaardij
schip van 3000 tot 4000 ton getroffen. Het
schip bleef met slagzij in zinkenden toestand
liggen. Voorts werden twee Britsche patrouille
booten en een gewapend vijandelijk koopvaardij
schip met succes aangevallen.
Londen werd in den loop van den dag ondanks
ongunstige weersomstandigheden bestookt met
brand- en brisantbommen van verschillend ka
liber. Gevechtsvliegtuigen vielen verder, deels
in scheervluchten, fabrieken en rails, benevens
een sterk vliegveld in Zuid-Engeland met goed
resultaat aan.
In den loop van den vorigen nacht hebben vrij
zwakke eenheden gevechtsvliegers de Britsche
hoofdstad wederom aangevallen.
De vijand heeft in den nacht van 5 op 6.Ja
nuari geen vluchten gemaakt naar Duitsch
Rijksgebied. Eenige vijandelijke toestellen
poogden in den loop van gisteren het be
zette gebied binnen te dringen. Zij werden
echter tijdig ontdekt en met afweergeschut af
geweerd.
Twee vijandelijke bommenwerpers zijn niet
ver van de Fransche kust in zee gestort. Eigen
verliezen zijn niet ontstaan."
VIER MAANDEN VAN INTENSIEVE
DUITSCHE ACTIE.
Maandag was de vierde maand der Duitsche ver-
geldingsaanvallen op Londen geëindigd, aldus ver
neemt het D. N. B in aanvulling op het weermachts
bericht van heden. De aanvallen der Duitsche lucht
macht op de Britsche hoofdstad begonnen, zooals
bekend, in den nacht van 6 op 7 September, nadat
de Britsche luchtmacht langer dan drie maanden
bommen op niet militaire doelen te Berlijn en elders
in Duitschland had later vallen. Met enkele uitzon
deringen, zooals de Kerstdagen, zijn de Britsche
eilanden sedertdien dagelijks door de Duitsche
vliegtuigen aangevallen. Het vernietigingswerk is
gericht op militaire en voor den oorlog belangrijke
objecten in geheel Groot-Brittannië, van de Zuid
kust tot de noordpunt van Schotland. Ook in het
nieuwe jaar zijn de aanvallen energiek voortgezet
Het weermachtsbericht van Maandag meldt weer
een aanzienlijk succes van een Duitsche duikboot
in den strijd tegen de Britsche koopvaardij. Het
trotsche resultaat, het tot zinken brengen van
20.600 ton vijandelijke koopvaardijscheepsruimte.
bewijst dat de Duitsche tegenblokkade met succes
wordt voortgezet en de Engelsche oorlogstuig- en
•levensmiddelenvoorziening die voor Engeland van
essentieel bslaog is, steeds problematischer maakt.
Actie van het Duitsche lucht
wapen fusschen Londen
en de Midlands.
BERLIJN, 7 Januari (D.N.B.) Duitsche ge
vechtsvliegtuigen hebben in den loop van gisteren
verscheidene aanvallen gedaan op voor het verkeer
belangrijke spoorlijnen en kruispunten in de graaf
schappen tusschen Londen en het industriecentrum
van de Midlands. Een vliegtuig verraste, naar het
D.N.B. verneemt, acht naast en achter elkaar staan-
de goederen treinen in de omgeving van een station
ten noorden van Londen. Het vliegtuig deed een
flinken duikaanval en wierp van zeer geringe
hoogte een groot aantal bommen neer die allen
doel troffen. Bovendien werden locomotieven met
machinegeweervuur doeltreffend beschoten. Goe
derenwagons en verscheidene locomotieven wer-
den gedeeltelijk omver geworden en de rails ver
nield. Een ander vliegtuig bestookte eveneens van
zeer geringe hoogte een station met bommen en
vernielde verscheidene goederenwagons, alsmede de
rails en beschadigde eenige gebouwen van het
station zwaar. Op drie plaatsen geraakten de ge
troffen objecten in brand. Een andere spoorlijn werd
in de buurt van Colchester met een vrij groot aantal
bommen succesvol bestookt.
Ook viel een Duitsch gevechtsvliegtuig een voor
de oorlogvoering belangrijke chemische fabriek ten
noorden van Londen met bommen en machinege
weervuur succesvol aan Het vlieguig dat zeer laag
vloog plaatste vier voltreffers, waardoor de fabriek
in brand vloog. Na de ontploffing der bommen
waren vlammen en zware rookwolken boven de
gebouwen te zien.
Een ander Duitsch gevechtsvliegtuig heeft gister
middag 'n vliegveld bij Wolverhampton met bristant
bommen aangevallen. Een serie bommen trof tien
naast elkaar opgestelde vliegtuigen. Een tweede
serie van vier bommen trof een hangar, die grooten-
deels vernield werd.
MEDEDEELINGEN VAN
DEN ENGELSCHEN OMROEP.
STOCKHOLM, 6 Januari (D.N.B.) Naar de
Britsche omroep mededeelt, heeft men Maandag
ochtend te Londen tweemaal luchtalarm moeten
maken. Langen tijd hoorde men zwaar afweerge
schut. Niettemin zijn de Duitsche vliegtuigen er in
geslaagd wederom talrijke groote branden te doen
ontstaan. Vele Londensche gebouwen zijn tot puin-
hoopen geworden. Volgens den omroep zijn ook
Liverpool en verschedene steden in het Noorden en
het oosten van de Midlands en in East Anglia door
Duitsche bommenwerpers aangevallen.
Amy Johnson.
«Foto archief H D.).
STOCKHOLM, 6 Januari. Volgens een
Reuterbericht uit Londen wordt de be
kende Engelsche aviatrice Amy Johnson
vermist. Men gelooft dat zij verdronken is.
Zij sprong Zondag boven de monding van
de Theems met een valscherm uit haar vlieg
tuig, doch de motorboot van de Royal Air
Force kon haar niet vinden.
Amy Johnson was werkzaam als pilote van
den hulpdienst voor de aflevering van vlieg
tuigen door de fabrieken. Men heeft gezien
dat Zondag het door haar bestuurde vlieg
tuig in zee stortte.
op ijsbaan „EINDENHOUT"
Toegang 25 cent
(Adv Ingez. Med.)
HEDEN: 8 PAGINA'S
IIIHMMI I llll.ii «i I liii'l'H I I III! illi:il'1i:ilillllllllllllllllllllllinm
R. P.: M. J. Brusse gestorven, pag. 1 §j
P. Gasus: Oesterleed. pag. 1 1
Op ontdekkingsreis in de arbeids- W
sfeer van den dorpsdokter, pag. 3 P
Hanna Schabo: Wat een meisje s
worden kan: Leeszaal-assistente.
pag. 3 H
Voor lange avonden. pag. 5 -}
Flisen: Droge voeten. pag. 3 H
Uit de Pers. pag. 6 ff
Mededeelingen over de radiobij- g
drage. pag. 6 g
