Haarlem's Dagblad Staatsleening h T)e Adriaan. Elfsteden-schaaktocht. Een nieuwe Vier procents rentevoet. Looptijd van tien jaar. De nieuwe bonnen. De bocht in het Spaarne bij den Koudenhorn Duitsche luchtwapen weer in den aanval. Artikelen enz. 58e JAARGANG No. 17663 itgava Lourens Coster, Maatschappij vooi Courant- ,D- °l|itgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote jtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro- Ijenst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. [elefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. -1482 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM VRIJDAG 17 JANUARI 1941 Abonnementen per week ƒ0.25. per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3 25. franco per posi 3 55, losse nummers 6 cent per ex Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer 0.35 Reclames ƒ0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0 60, elke regel meer ƒ0.15 Groentjes zie rubriek. ijden.r sen t< iie C. [ollanj tten klndt k ges el vat Gisteren schreef ik over den groei van Haarlem's svoHcing en over de daarmee gepaard gaande :aak, de ontwikkeling van de stad en haar »eving te waarborgen. Ook haar aantrekkelijk- zou gediend kunnen worden door in het iwe stratenplan niet uitsluitend de rechte lijn niet jf* te Passen- iet tel Die aantrekkelijkheid heeft een herinnering bij Li gewekt aan een zwaar verlies dat Haarlem in- jertiid geleden heeft en dat nog steeds niet is ver- foed. Het werd veroorzaakt door brand. Op Zater- Igd, Sag 23 April 1932, dus nu bijna negen jaar geleden, tegen 's middags om zes uur plotseling rookwolk- larleirles op uit de kap van den molen De Adriaan, aan >t Spaarne. De brandweer werd snel gealarmeerd rukte met volledig' materiaal uit. Maar het al spoedig een hopeloos geval. Met groote in ning slaagde men er in de aangrenzende huizen huisjes voor het vuur te vrijwaren. De oude ko llen zelf evenwel, die als pakhuis verhuurd en veel brandbaar materiaal bevatte, bleek niet redden. Na vijf kwartier stortte hij met hevig ;ld in. Toen was ook de brand, die een fantas- schouwspel had opgeleverd en duizenden men- ïen naar den Koudenhorn en de Hooimarkt had vrijwel bedwongen. De brandweer kon zich bepalen tot nablusschen. Alleen de steenen ierbouw, het vroegere onderstuk van den Pape die tot de oude vestingwerken van Haarlem ïoord had, restte nog. En dat staat er nog immer, lar de molen is nog steeds niet herbouwd, of- ïoon na dei1 brand het plan daartoe onmiddellijk >rmd werd en er meteen een geldinzameling geopend. Zij bracht niet genoeg op: niet meer i ongeveer f 4000. En het bedrag waarvoor de !en verzekerd was door de Vereeniging de Hol- ïe Molen f 12000 moest grootenceels itemd worden tot aflossing van een hypotheek ar in pc er op rustte. atsenjHet was een trieste historie, dat verlies van de 'sC '^-k-iaan. Niet zoozeer omdat het Haarlem's laatste >len gold ik wil niet beweren dat elke stad •raak zou moeten maken op het behoud van !ens éen molen maar omdat deze zoo mooi is en vooral: zoo prachtig in het stadsbeeld paste, sluitstuk, als accent, als kern mijnentwege deed Adriaan het prachtig in de scherpe bocht van Spaarne bij den Koudenhorn. Men kan zulke ;en moeilijk met nuchtere bewijsgronden staven, lar éen ding moet vaststaan: er waren in den >p der tijden op dat punt verhoudingen ontstaan, [houdingen van water en beplanting en bebou- van kleur en licht, van uitzicht en „door- pjk", die een zuiver geheel vormden en waarin de 'iaan onmisbaar was. De molen rees slank om- uit een stadsbeeld waarin hij behoorde en dat hem riiet missen kon. Ik schreef toen, na den brand, nee 'dat hij meer waard was geweest voor het behoud jezitidvan oude stadsschoonheid dan honderd antieke weitjes, versnipperd over allerlei smalle achter- ■aatjes. „Antiquarisch" was dat natuurlijk veel te ras gezegd. Maar het is zeker dat de Adriaan ijn" stadsbeeld een geheel waren blijven vormen, stadsaspect en dus geen groep losse détails, dat boven de veranderingen der tijden had weten handhaven en bij de Haarlemmers niet alleen Tingen aan hun jeugd, maar een zeker he le historie van hun stad en ean ver- iwd gevoel voor het stadseigen wekte. Hetgeen ien wel de factoren zijn die bij het streven behoud van het oude het zwaarst wegen: Ier dan de oudheidkundige. Wij hebben dat kunnen beseffen bij het dispuut over het al niet behouden van de Bakenessergraeht Hoe groot het verlies van de Adriaan was wordt eigens wel aangeduid door ce twee foto's, voor na den brand, die vandaag nog eens uit ons ar- te voorschijn zijn gehaald en die hierbij wor- afgedrukt. Ik hoop dat het niet de laatste maal zijn dat zij in dit blad verschijnen. Ik hoop dat ze nog eens zal kunnen afdrukkenals de 'len herbouwd zal zijn. Op dei- dag na den brand, die toevallig de „Bol- zondag" van het jaar 1932 was, zoodat duizen- p bezoekers van Haarlem de gelegenheid waar- fómen om de ruïne van den molen te komen zien, 1°"^ ik het in den bouwval te bepraten met den Borzitter van de Vereeniging De Hollandsehe Mo- ln, mr. P. G. van Tienhoven en den voorzitter van 3 Dij? Vereeniging Haerlem. den heer J. L. Tadema en pen wij alle drie hoopvol gestemd. Te hoopvol, later bleek. Misschien was het oogeriblik wel fg crgunstig: juist in dien tijd was de geweldige Bonomische wereldcrisis tot een werkelijkheid ge lorden, die de menschen benauwd stemde over de bekomst. Het proces der bezuinigingen was in zijn eerste ankadl - Ml C.1JI1 CCIOIC |dium, dat den hevigsten indruk wekte, zooals da' Pljd gaat. Men was sterk tot materiëele overwe- Pëen geneigd en weinig tot erkenning van de nood le zich opofferingen te getroosten voor het stads- on. Er kwam 4000 bijeen en die zijn er nog, in 1 apart fondsje bij de Vereeniging de Hollandsehe 'len. Met de rente van negen jaar zijn ze misschien aiddels aangegroeid tot 5500 of daaromtrent, 'ter hadden B. en W. nog eens een plan om den »uw door jonge werkloozen te laten uitvoeren, het kwam niet tot uitvoering. 'u is de tijd natuurlijk ook niet gunstig. Sinds 1932 ir heelemaal geen gunstige tijd meer geweest voor om t dingen' Maar de belangstelling voor een zaak - o'm fdeze is zeker veel grooter geworden. En daarom £°t> 'k haar vooral warm te houden door er weer over te schrijven, in de hoop dat zij ook bij de leentelijke autoriteiten weer eens in oogensehouw ien zal worden. Als er in dezen tijd van een 'Uw zou kunnen komen zou dat, geloof ik, voor allen een bijzondere verheugenis zijn: een 'Sde en een opwekking tevens. Want het geeft sch meCr v°ldoening dan ooit, iets te doen voor zijn Hollandsehe oude omgeving, voor de stad die stad is. &P. No het graszoeken voor de schapen door sneeuw en vorst zooveel moeilijker is geworden, gaan de vee houders er toe over op het land bü te voederen, waardoor de woldragers beter tegen het koude jaar getijde kunnen. (Foto Pax-Holland) (In de tweede helft van Februari zullen de schakers EuweKmoch, Landau en Kramer een Elfsteden tocht door Friesland ntalcen.) D' Elfstedentocht per schaats Vindt dezen nieuwen winter In 't Friesche land niet plaats Maar zie eens, men verzint er Iets anders op dat smaakt, Nu wordt om hem te houden, D' Elfstedentocht gesohaakt, In Februari koude. De deelneming is klein, Vier zijn er uitverkoren, Die bij de sterksten zijn Met paard, pion en toren Zij gaan wel aan den slag, Zelfs heel een reeks van dagen. Maar wie er slagen mag Bereiikt dat niet met slagen. Bewegen doen ze wel Maar volgens and re wetten En volgens ander spel, Ze zitten en ze zetten. Hoezeer z' op hun gebied Ook glad ijs zullen vinden, Zij zullen schaatsen niet Maar wel den strijd aanbinden. Zij slaan van ander soort Ook wel eens rare schaatsen, Maar reppen zich niet voort, Zij blijven lang ter plaatse De tocht wordt vast voltooid Met 't weer kunnen zij spotten, Want of het vriest of dooit. Het laat hen warm tenslotte. Tocht lijkt wat vreemd gezocht, Om dit mee te benamev. Hoogstens betreft het tocht Door slecht gesloten ramen. Elfstedentocht? een rit Van zooveel kilometer, Tc Noem dit Elfstedenzit, Al klinkt het eerste beter. P. GASUS. Cuba naast de Vereenigde Staten. Communique van het Cubaansche kabinet. HAVANNA, 17 Jan. (D.N.B.) Na langdurige con ferenties over den tegenwoordigen internationalen toestand heeft het Cubaansche kabinet een com muniqué uitgegeven, waarin verklaard wordt dat Cuba zijde aan zijde staat met de Vereenigde Staten en met hen in iederen mogelijiken vorm zal samenwerken om de beschaving en de demo cratie te redden. Conferentie te Washington. Roosevelt raadpleegt Huil en de militaire autoriteiten. WASHINGTON, 17 Jan. (D.N.B.) President Roosevelt heeft gisteren den minister van oorlog, den minister van marine, den minister van bui- tenlandsehe zaken en den chef van den generalen staf van het leger, Marshall, benevens den vloot- ohef, admiraal Stark voor een speciale conferen tie bijeengeroepen. Omtrent het doel der confe rentie is officieel niets bekend gemaakt. Uitbreiding der Amerikaansclie koopvaardijvloot. Roosevelt's voorstel bij het Congres ingediend. WASHINGTON, 17 Januari. (D.N.B. President Roosevelt heeft Donderdag het congres formeel voorgesteld hem volmachten te geven voor den bouw van een vloot van 200 koopvaardijschepo' Hij stelde verder voor om 313.5 millioen dollar uit te trekken voor de uitvoering van zijn plan. Roo sevelt motiveerde zijn voorstel er mede dat hij de Ver. Staten voor de gevolgen van een verminde ring der handelstci na ge Ier wereld wil beschermen. Om die reden moet zonder verwijl begonnen wor den met den bouw. De bouw van deze koopvaardij vloot, zoo verklaarde Robsevelt, mag echter geen storenden invloed hebben op het overige bouwpro- gram der fé5erale scheepvaart autoriteiten. De scheepsonderdeeler zullen in de staalfabrieken ver vaardigd worden en op de werven alleen maar in elkander gezet. Ieder schip zal een waterverplaat sing van 7500b.r.t. hebben. Distributie van boter, margarine en vet. 's-GRAVENHAGE, 17 Januari (A.N.P.) De secretaris-generaal van het departement van Land bouw en Visscherij deelt met betrekking tot de distributie van boter, margarine en vet het vol gende mede: In het tijdvak van 18 Januari tot en met 16 Februari 1941 zal, evenals reeds eerder het geval was, telkens een bon van de boterkaart en van de vetkaart worden aangewezen voor het koopen van hetzij 250 gram boter, of 250 gram margarine, hetzij 250 gram boter, of 250 gram margarine, of 200 gram vet. Het ligt in de bedoeling de distributie in dit tijd vak te doen verloopen volgens onderstaand schema In het tijdvak van 18 Jan. t/m 24 Jan. zal op bon 26 250 gr. boter of 250 gr. marg. verstrekt worden; in het tijdvak van 25 Jan. t/m 2 Febr. zal or bon 250 gr. boter of 250 gr. marg. of 200 gr. vet verstrekt worden; in het tijdvak van 3 Febr. t/m 9 Febr. zal op worden; in het tijdvak van 10 Febr. t/m 16 Febr. zal op bon 250 gr. boterbon 250 gr. boter of 250 gr bon 250 gr. boter of 250 marg. of 200 vet ver strekt worden. De detaillisten zullen in verband met het bo venstaande voor de in de week van 20 Januari in te leveren bonnen vettoewijzingen ontvangen. In de week van 27 Januari ontvangen zij margarine toewijzingen; in de week van 3 Februari vettoe- wijzingen: in de week van 10 Februari weder margarinetoewijzingen Zooals bekend geven de vettoewijzingen recht op het koopen van boter, margarine en vet naar keuze, terwijl de margarinetoewijzingen recht geven op het koopen van boter en margarine naar keuze, doch niet op het koopen van vet. GDOOTE HOUTSTDPQT (nflQST LUXOB)^ (Adv. Ingez. Med.) 's-GRAVENHAGE, 17 Januari. Naar wij van bevoegde zijde vernemen zal zeer binnen kort een nieuwe staatsleening worden uitge geven tot een bedrag van 500 millioen gulden. De rentevoet zal 4 procent bedragen, terwijl de leening een looptijd zal hebben van 10 jaar. De obligaties dezer leening zuUen gebruikt kunnen worden voor de betaling van aansla gen in de succSssierechten. Het prospectus zal a.s. Maandag verschij nen. Geen vet op de boterkaart verkrijgbaar. Wel margarine. De secretaris-generaal van het departement van Landbouw en Visscherij maakt het volgende bekend. BOTER EN VETTEN. Gedurende het tijdvak van Zaterdag 18 Januari tot en met Vrijdag 24 Januari a.s. geeft de met- „26"genummerde bon van de boterkaart en var de vetkaart recht op het koopen van een half pond boter of een half pond margarine. Deze bon geeft derhalve geen recht op het koopen van vet. De met „26" genummerde bonnen die op Vrijdag 26 Januari nog niet gebruikt zijn blijven voorts nog geldig tot en met Vrijdag 31 Januari a.s. BROOD EN GEBAK. Gedurende het tijdvak van Maandag 20 Januari tot en met Zondag 26 Januari a.s. geeft elk der met „24" genummerde bors van de broodkaart recht op het koopen van ongeveer 100 gram roggebrood of ander brood. Voorts geeft elke der met „24" ge nummerde broodbons recht op het koopen van een rantsoen gebak. Dit omvat voor de hierna noemde bakkerijproducten telkens ten mirste het daarachter geplaatste aantal grammen: Beschuit 75 gram, biscuits en wafels 90 gram, speculaas 140 gram, andere koekjes 200 gram, koek 160 gram. cake 300 gram, gevuld klein korstgebak (b.v. amandelbroodjes) 400 gram, gevuld groot korstgebak (b.v. boterletter) 500 gram, taart en gebakjes 600 gram. Voor geheel of ten deele uit meel of bloem ge- hakken producten, welke hierboven niet genoemd *:jn, geldt, dat een rartsoen een hoeveelheid omvat, vaarin 70 gram meel of bloem is verwerkt. De op 26 Januari nog niet gebruikte bons blij en voorts nog geldig gedurende de week van 27 Januari tot en met 2 Februari a.s., met dien ver stande. dat zij gedurende laatstgenoemde week niet ■nogai worden gebruikt in hotels, restaurants e.d. EIEREN. Gedurende het tijdvak van Maandag 20 Januari tot en met Zondag 26 Januari a.s. geeft de met „46" genummerde bon van het algemeen distributiebon- boekje recht op het koopen van één ei. De bons welke op 26 Januari nog riet zijn ge bruikt blijven geldig tot en met Zondag 2 Februari a.s.. met dien verstande, dat zij gedurende de week an 27 Januari tot en met 2 Februari niet gebruikt mogen worden in hotels, restaurants e.d. SUIKER. Gedurende het tijdvak van Zaterdag 18 Januari tot en met Vrijdag 14 Februari a.s. geeft de met „91" genummerde bon van het algemeen distribu tiebonboekje recht op het koopen van één kilogram suiker. PETROLEUM. Gedurende het tijdvak van Maandag 20 Januari tot en mei Zondag 23 Februari a.s. geeft de met „periode d" gemerkte zegel van de serie, welke is uitgereikt ten behoeve van hen die voor verlichting in het huishouden uitsluitend op het gebruik van petroleum zijn aangewezen, recht op het koopen van 2 liter petroleum. Vóór den brand diq den molen De Adriaan ver woestte. Na den brand. „(Foto archie! H, D.), GROOTE JAARL1JKSCHE OPRUIMING 18-28 JANUARI j BOEKHANDEL H. COEBERGH GED. OUDE GRACHT 74 HAARLEM J (Adv. Ingez. Med.) Boren Londen en andere deelen van Engeland. BERLIJN. 17 Januari .(D.N.B.) De Engelsche berichtendienst heeft medegedeeld dat in Lon den sedert 't invallen der duisternis Donderdag avond laat reeds tweemaal luchtalarm was ge maakt. Volgens berichten der nieuwsagent schappen zijn Donderdagavond ook boven an dere deelen van Ergeland Duitsche vliegtuigen verschenen. Duitsch weermachtsbericht. Stad in Midden-Engeland aangevallen. Station van Dover getroffen. Bij Engelschen aanval op Wilhelmshaven 20 dooden. BERLIJN, 16 Januari. (D.N.B.) Het op- perbevql van de weermacht maakt bekend: Het luchtwapen heeft Woensdag bij daglicht tijdens een gewapende verkenning een troepen- kamp en een ander doel in Zuid-Oost-Engeland met bommen bestookt. In den nacht van Woensdag op Donderdag hebben formaties gevechtsvliegers ondanks den ongunstigen weerstoestand voortdurend voor den oorlog belangrijke doelen in een stad in Midden-Engeland en in geringen omvang ook te Londen aangevallen. Het station van Dover heeft verscheiden voltreffers gekregen. Voorts zijn weer mijnen gelegd voor Engelsche ha vens. De vijand heeft in den nacht van Woensdag op Donderdag op verscheidene plaatsen in Noord-Duitschland brisant- en brandbommen geworpen. Te Wilhelmshaven is brand in ver scheidene huizen ontstaan. Het energieke in grijpen van den veiligheids- en hulpdienst en van de zelfbescherming kon echter uitbreiding van deze branden voorkomen. Ook in het ha vengebied lagen enkele brandbommen te gloeien, zonder evenwel noemenswaardige schade aan te richten. De verliezen te Wilhelmshaven bedra gen twintig dooden en 35 gewonden. DE ACTIE BOVEN MIDDEN ENGELAND. Naar het D.N.B. in aanvulling op het weer machtsbericht van Donderdag verneemt, heeft het Duitsche luchtwapen ondanks hevige sneeuwstor men ook op 15 Januari boven het Britsche eiland een groote bedrijvigheid ontplooid. Met groot succes is Midden-Engeland aangevallen. Motoren- en automobielfabrieken zijn daar met merkbaar resul taat onder vuur genomen. Ook andere voor de oorlogvoering belangrijke doelen, vooral machine fabrieken, zijn door formaties Duitsche gevechts vliegtuigen met bommen bestookt. De groote ran geerstations in Dover, die voor het havenverkeer van groot belang zijn, hebben in het middelpunt van den zwaren aanval gestaan. Verscheidene treffers zijn waargenomen. Voorts kon men tot in verren omtrek branden waarnemen in opslag plaatsen en loodsen. In Zuidoost-Eqgeland zijn troepenkampen en oefenterreinen aangevallen en krachtig onder vuur genomen. Pact tnssclien Tsjoenkin**. Engeland en de Vereenigde Staten? Op 1 Februari zou het gesloten worden. TOKIO, 17 Januari (DN.B.) De „Tokio Nlitsjï Nitsji" meldt in een speciaal bericht dat volgens betrouwbare inlichtingen uit China op 1 Februari oen drlemogendheden- pact zal worden gesloten tusschen Tsjoeng king. Engeland en de Ver. Staten, Een afzon derlijke overeenkomst tusschen Tsjoengking en Londen is hieraan reeds voorafgegaan. Naar Domei verneemt heeft Tsjoengking zich tot Engeland en de V.S zoowel als tot Birma gewend om den spoorweg Birma Yoennan weer in orde te brengen. HEDEN: 8 PAGTNA'S j«^WHBBBHIIIIIiMIIMIIMMBIHIHWBIBlHBWBIWIIiBM8IBIHIIlll!!ll!niininil?IHI R. P.: De Adriaan. pag. I P. Gasus: Elfsteden-schaaktocht vag. 1 Bouwwerken te Haarlem. pag. 2 Trouwlustigen te Haarlem, pag. 2 Een hondenleven: de chow-chow ■pag. 3 Flitsen: Op en neer. pag. 3 J. C. E.: Langs de straat pag. 3 Rü1--- '-Mo'cn in 1940. pag. 3 De Kunstenaar in dienst van hel volk pag. 5 oma/

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 1