Haarlem's Dagblad
Duitschland militair
en economisch
sterker dan ooit
pe Drukkunst.
5e textieldistributie
Wetenschap.
Minder Koffie en Thee
Extra winteruitkeering
aan gesteunden
Hitiers rede
Wapenstilstand
tusschen Thailand
en Indo-China
De ketels voor Haarlem's Centrale Keuken gearriveerd.
De nieuwe bonnen.
Luchtaanvallen
op Londen
Ruim 2000 arrestaties te
Boekarest.
Artikelen enz.
JAARGANG No. 17675
,gave lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
igaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
outstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
[«nit 58Ö10 Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
tlefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
Drukkerij 10132, 12713. Adminiwsti. 10723,
U2S Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
VRIJDÏG 31 JANUARI 1941
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
'Haarlem's Raadszaal aan het Prinsenhof wordt,
""fct uitsluitend voor het gesproken woord bestemd,
lo is zij deze week vervuld van het gedrukte,
jer in het bijzonder van het kleed waarin dit in
li loop der eeuwen is gedost. En niemand zal
kennen dat het de oude, weinig aantrekkelijke
J feite, die vaak en niet ten onrechte als pijpenla
;'g aangeduid, van een schoonheid voorziet dlie het
1 jprokene zelden heeft vermogen te bereiken. Dit
het werk van de vakgroep Drukkunst van de
,nk, welk zonderling woord „Vereaniiging voor
A, i mbachts- en Nijverheidskunst" beteekent. Zij
left een 'moadiigen en niet ge makkelijken greep
jdnan uit de vervaarlijke hoeveelheid boeken, in
Me en vooral in nieuwe tijden in Nederland uit-
fcomen en Zaterdag kunt gij haar tentoonstelling
|j| bezoeken. Dat is zeker de moeite waard en ik
Hoof ook wel dat zoo'n kleine tentoonstelling
él nut heeft voor het goede doel, dat die onder-
Uners beoogen. Al ware het alleen al vanwege de
ugd. Die was er in grooten getale, toen fk er mijn
eoek bracht: een schoolbevolking werd in prac-
Bie kennis verrijkt. En aan de intense aandacht
mij heen, die niet minder de prachtige klooster-
idsehriften uit de 14e en 15e eeuw en de dncu-
ibelen of wel wiegedrukken dan de vele schoone
gaven uit de 17e en 18e eeuw en het moderne
Br, s ui de twintigste betrof kon ik wel opmaken
l er heel wat indrukken van zoo'n bezoek zou-
l beklijven. Uit een hier en daar opgevangen
Bord kon men dat ook afleiden. En wie zich zijn
bi jeugd herinnert verbaast zich niet als hij
dat ook de tegenwoordige kinderen zich
ps verwonderen over de ontdekking, dat onze
(«vaderen zooveel eeuwen geleden technisch al
O knap waren. Iedere jeugd schijnt altijd weer
denken dat de wonderen der techniek alleen van
ir tijd zijn en wordt er stil van als zij aan
bouwt, wat die oude voorzaten in het verre
■bieden al bedacht en tot stand gebracht hebben
hadden zij dan geen auto's en vliegmachines en
gj' lis niet eens de fiets. Zoo'n atlas van Blaeu bij-
i et orbeeld moet wel diepen indruk maken door
urr jr detailleering en haar technische verzorging,
werk van de oude graveurs wekt eerbied zoo
als bewondering en als men dan nog veel ver-
teruggaat en die oude handschriften van de
jnniken, met hun rijke versieringen, beschouwt
tot nog erkenning: dat kunnen wij niet meer.
it de vraag erbij: wie van ons zou zoo'n geduld
zoo veel toewijding kunnen ontwikkelen?
Het hoeft ook niet meer, tenminste niet ten
bIa jzien van het boek, dat door de drukkunst een
irieuze ontwikkeling, slechts in de negentiende
|w door een diepe inzinking vertraagd, heeft
beleefd. In de beperkte ruimte, die tot haar be-
(v likking stond, kon de tentoonstellings-commissie
'l^useilijk in slagen het boek van de twintigste
few volledig recht te doen en zij he^ft zich wel-
,rj pwat teveel laten beïnvloeden door den
V$i toch veelzijdig te zijn. Zoodat deze jongste
5ode een al te kleurige staalkaart biedt; bij
enger selectie had zij meer indruk kunnen ma
il, Maar dat doet weinig af aan de uitwerking
tentoonstelling als geheel, die dan toch ten
H heeft de belangstelling voor druk- en bind-
pst, voor de technische en ook voor de kunst-
innige verzorging van het boek te verhoogen.
per heeft zijn lievelingsboeken thuis en zoo'n
Koonstelling moet bij velen het verlangen wak-
roepen, ze alle- nog eens in de mooiste uït-
(ven te bezitten. Dat is de uitwerking op mij
pminste. Zulke boeken zijn trouwe vrienden en
fen doet hun dus graag goed en heeft het gevoel
|t zij in het kleed gestoken moeten zijn, hun
ferdig. Dat is natuurlijk: het mooiste.
Voor ons nationaal zelfbewustzijn is zoo'n ten-
instelling van het boek ook weer een voldoening.
Wat zij evenals zoovele andere getuigt van den
khugen, leidenden arbeid, door Nederland in
injk van den geest in den loop der eeuwen ver-
3it. Daarvan spreekt ook het boek van de twin
s'* eeuw en het is daarom goed dat de kleine
bnikte Gids nevens de namen van de grooten
Nrukkunst en der boek-illustratie van het ver-
P® ook die van hun opvolgers in den tegen-
ÏPtdigen tijd noemt. Hoe groot de beteekenis van
P volk als centrum van opbc awend werk en
Btuur is, wordt ook op zoo'n plaatselijke tentoon-
fUing van bescheiden omvang weer duidelijk tot
pig gebracht. Laten wij het met trots weten!
Aan de verleiding, in die boeken te gaan blade-
D moet ge in zulke omgeving weerstand bie-
Het kan niet veroorloofd worden, het zou de
pame oude boeken en bij druk bezoek ook het
pgeld verloop van het bezoek schaden. Maar ik
ten dat het j altijd moeite kost het na te
feu bij zulke exposities en dat ook nu weer het
-fezene op openliggende bladzijden af en toe tot
ptalische kwelling voerde als het niet mogelijk
•s verder te gaan. Harde vitrine-glazen, vellen
p'phaan, het gestrenge oog des suppoosten zijn
overbodige voorzorgen van een ervaren di-
peur eener stadsbibliotheek en een ijverige
Emissie van de „Vank".
pij moeten in dezen tijd vooral veel tentoonstel-
lr0" len van Nederlandsch scheppend werk in he-
115 tn on verleden blijven houden. En zij verdienen
T? fgrootste en «eest algemeene bezoek. Zij mon-
*en °P niet alleen, zij stalen ook ons zelfbewust-
- thoon
en verhoogen onze vreugde in al wat goed en
is en gewrocht door Nederlandsch talent en
•v
F^tendschen noesten arbeid. Zoo heb ik ge
geven over schilderkunst, over muziek, pas 'nog
- °nze nieuwe architectuur in eigen omgeving,
^chrjjven wij in dit blad geregeld over de ar-
M Mssfeer van velerlei werkers in ons midden. Zoo
nu ook geschreven over het Nederlandsche
«foei
R. P.
Jdeiteeden over de nieuwe regeling der
"«distributie vindt men op pag. 7,
(Iemand heeft uitgerekend, dat een
zijden dameskous uit ongeveer
750.000 steken bestaat.)
Als ik het eerlijk uit mag spreken,
Hoe dom u het misschien ook vindt:
Ik was op 't punt van 't aantal steken
In dameskousen, stekeblind.
Ik poogde 't mij niet voor te stellen,
Ik trok er mij geen steek van aan,
Een ander is het nu gaan tellen,
Dat 's blijkbaar ook voor mij gedaan.
Geen moeite wilde hij zich sparen,
Hij. telde tot driekwart millioen,
Ik ben, dat wil ik wel verklaren
Bere'id om het daarmee te doen.
Ik zal dus zelfs geen steekproef nemen,
Ik leg me bij die uitkomst neer,
Heb dank! Van heel een reeks problemen,
Bestaat er één voor mij niet meer.
Het naadje van de kous te weten
Is moeilijk haast op elk gebied,
Ondanks veel zwoegen en veel zweeten,
Lukt dat den meesten onzer niet.
Hier wordt weer nieuwe hoop geboren,
Want je beseft, als je dit leest,
Dat je qua kennis nooit tevoren
Zoo dicht by 't naadje bent geweest.
P. GASUS.
n A N S F N THE AMERICAN CLUB
Dansschool TIVOLI.
As. ZONDAG GEEN THé-DANSANT-
Wel IEDEREN ZONDAGAVOND DANSEN in
„DE LEEUWERIK".
(Adv. Ingez. Med.).
- De secretarie-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat
het noodzakelijk is gebleken voor de komende
distributieperiode het koffie- en theerantsoen te
verminderen.
Gedurende het tijdvak van Maandag 3 Februari
tot en met Zondag 16 Maart a.s. geeft de met
„02" genummerde bon van de nieuw uitgereikte
„bonkaart algemeen" recht op het koopen van
125 gram koffie of 50 gram thee.
Eerste termijn
wordt spoedig verstrekt
's-GRAVENHAGE, 30 Januari. Officieel
wordt medegedeeld, dat aan de gesteunden in
gevolge de rijkssteunregeling zoo spoedig mo
gelijk een eerste termijn van een extra win
teruitkeering wordt verstrekt.
Deze eerste termijn zal gelijk zijn aan 40
pet. van de in een week te ontvangen netto
steunuitkcering. De gemeentebesturen ontvan
gen spoedig schriftelijk inlichtingen hierom
trent.
in het Sportpalast
mogelijkheid
voorbereid
Het jaar der Europeesche ordening aangebroken
SJANGHAI, 31 Januari (D.N.B.) Naar uit
Saigon gemeld wordt is vanochtend door
Fransch Indo-China en Thailand een wapen
stilstand geteekend.
In zijn Donderdag te Berlijn gehouden rede ter
gelegenheid van den achtsten verjaardag der na
tionaal socialistische revolutie constateerde Hitier
dat de oorlog reeds in het afgeioopen jaar beslist
is, daar Engeland van het vasteland verdreven
werd.
Hij vervolgde: „Wat verwachten de Engelschen
nu? Wij staan hier op dit continent en waar wij
staan, haalt niemand ons meer weg. Wij hebben
bepaalde steunpunten voor ons ingericht en wij
zullen wanneer het uur komt, den beslissenden
slag slaan. Dat wij den tijd daarvoor gebruikt héb
ben, dat zullen de heeren dit jaar historisch mee
maken".
Over eventueele hulpverleening door Amerika
aan Engeland zei de Führer dat Duitschland met
elke mogelijkheid rekening gehouden heeft. Het
Duitsehe volk heeft mets tegen het Amerikaansche,
doch wanneer een poging zou worden gedaan in
het Europeesch conflict in te grijpen, zal Europa
zich verdedigen „Over één ding", aldus Hitier,
„moet men zich geen verkeerde voorstelling ma
ken: Wie meent Engeland te kunnen helpen, moet
in ieder geval zich van het volgende bewust zijn:
elk schip, hetzij wel of niet van beteekenis, dat
voor onze torpedolanceerbuizen komt, wordt getor
pedeerd".
Ten aanzien van de Engélsche berichten over
Italië zeide de Führer:
„Wanneer zij (de Engelschen Red.) echter in
eenige mislukkingen van onzen bondgenoot thans
reeds het bewijs van hun overwinning zien, dan
begrijp ik de Engelschen niet. In hun eigen mis
lukkingen hebben zij tot dusverre altijd slechts het
bewijs voor hun groote overwinning gezien. De
heeren kunnen er van overtuigd zijn: De rekening
is een totale rekening en zij zal aan het einde van
der» oorlog wona'en vereffend, punt voor punt, vier
kante kilometer voor vierkanten kilometer".
Hitler zeide aan het slot van zijn rede o.a.: „Zoo
gaan wij thans het nieuwe jaar in met een weer
macht, zoo sterk als nog nooit in de Duitsehe ge
schiedenis het geval is geweest. Het aantal divisies
te land is geweldig uitgebreid. De geweldige oor
logservaring bij de leiding en bij de manschappen
hebben wij ons ten nutte gemaakt, want er is ge
werkt en er wordt voortdurend gewerkt. De uit
rusting is verbeterd, ©nze tegenstanders zullen
zien, hoe zij verbeterd is.
Ter zee zal dit voorjaar de duikbootoorlog be
ginnen en ge zult dan ook daar bemerken, dat wij
niet geslapen hebben. En het luchtwapen zal
eveneens toonen wat het vermag.
De geheele weermacht zal de beslissing afdwin
gen. Onze productie is op alle gebieden geweldig
gestegen. Wat anderen voornemens zijn, is bij ons
werkelijkheid. Het Duitsehe volk echter staat hecht
achter zijn leiding, vertrouwend op zijn weermacht
en is bereid datgene te verduren, wat het lot nu
eenmaal vergt. Het jaar 1941. daar ben ik van over
tuigd, zal het historische jaar eener groote nieuwe
ordening van Europa zijn".
(Voor den volledigen tekst van Hitler's rede zie
men elders.in dit nummer).
GCQOTE H0UTST00QT [nooST luXOflJ^"
(Adv. Ingez. Med
Deze ketels zullen den dienst van de Centrale Keuken te Haarlem in staal stellen
aan de vele aanvragen te voldoen. Donderdagmiddag zijn zij bij het Slachthuis
gearriveerd en zij zijn terstond naar hun plaats van bestemming overgebracht.
Met de opstelling zal nog eenige tijd gemoeid zijn, maar er is nu al weer een
stap gedaan op den weg naar de volmaking van dezen dienst.
(Foto De Haas)
Boter of margarine
verkrijgbaar
De secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt het volgende
bekend:
BOTER EN VETTEN.
Gedurende het tijdvak van Zaterdag 1 Februari
tot en met Zondag 9 Februari a.s, geeft de met „28"
genummerde bon van de boterkaart en van de
vetkaart recht op het koopen van een half pond
boter of margarine. Ter vermijding van misverstand
wordt erop gewezen, dat het hier bon 28 van de
„oude" boter- en vetkaart betreft.
De met „28" genummerde bonnen, die op 9
Februari nog niet gebruikt zijn, blijven voorts nog
geldig tot en met Zondag 16 Februari a.s.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de bonnen
van de boter- en vetkaart voortaan in plaats van
Zaterdag tot en met Vrijdag d.a.v., steeds geldig
zullen worden verklaard van Maandag tot en met
den daaropvolgenden Zondag, hetgeen, zooals be
kend, eveneens het geval is met de bonnen, welke
recht geven op het koopen van brood, gebak, kaas
en eieren.. In verband hiermede is bon 28 van de
boterkaart en van de vetkaart bij uitzondering
geldig verklaard voor een tijdvak van negen dagen.
BROOD EN GEBAK.
Gelurende het ^tijdvak van Maandag 3 Februari
tot en met Zondag 9 Februari a.s. geeft elk der met
„1" genummerde bonnen van de nieuw uitge
reikte broodkaart recht op het koopen van
ongeveer 100 gram brood. Voorts geeft elk der met
„1" genummerde broodbonnen recht op het koopen
van een rantsoen gebak. Dit omvat voor de hierna
genoemde bakkerijproducten telkens ton minste
het daarachter geplaatst aantal grammen: beschuit
75 gram; biscuits en wafels 90 gr.; speculaas 140
gr.; andere koekjes 200 gr.; koek 160'gr.; cake 300
gr.; gevuld klein korstgebak (b.v. amandelbrood
jes) 400 gr.; gevuld groot korstgebak (b.v. boterlet
ter) 500 gr.; taart en gebakjes 600 gr.
Voor geheel of ten deele uit meel of bloem ge
bakken producten, welke hierboven niet genoemd
zijn, geldt, dat een rantsoen een hoeveelheid om
vat. waarin 70 gr. meel of bloem is verwerkt.
De op 9 Februari nog niet gebruikte bonnen blij
ven voorts nog geldig gedurende de week "an 10
tot en met 16 Februari a.s., met dien verstande, dat
zij gedurende laatstgenoemde week niet mogen
wordén gebruikt in hotels, restaurants e.d.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag 3 Februari
tot en met Zondag 9 Februari a.s. geeft de met „03"
genummerde bon van de nieuw u i t g e r e i k te
.bonkaart algemeen" recht op het koopen
van één ei. De bonnen, welke op 9 Februari nog
niet gebruikt zijn, blijven geldig tot en met Zondag
16 Februari a.s., met dien verstande, dat zij ge
durende de week van 10 tot en met 16 Februari
niet gebruikt mogen worden in hotels, restaurants
e.d.
TOILET- EN HUISHOUDZEEP.
De secretaris-generaal van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart maakt het vol
gende békend.
Gedurende het tijdvak van Zaterdag 1 Februari
tot en met Vrijdag 28 Februari a.s. geeft de met
„01" genummerde bon van de nieuw uitgereikte
„bonkaart algemeen" recht op het koopen van 150
gram zachte zee, of 300 gram zachte zeappasta of
250 gram zeeppoeder of 600 gram waschpoeder.
Volledigheidshalve wordt er op gewezen, dat
waschpoeder niet gekocht kan worden dtoor het
publiek, doch uitsluitend wordt beschikbaar ge
steld ten behoeve van wassoherijen.
Voorts blijft de bepaling van kracht, dat de oude
voorraden zeepvlokken, zelfwerkende waschmid-
delen en vloeibare zeep, welke zeepsoorten tharts
niet meer worden aangemaakt, nog mogen worden
uitverkocht, met dien verstande, dat elke bon recht
geeft op het koopen van 125 gram zeepvlokken of
250 gram zelfwerkende waschmiddelen of 200 gTam
vloeibare zeep.
VASTE BRANDSTOFFEN.
Gedurende het tijdvak van Zaterdag 1 Februari
tot en met Vrijdag 28 Februari a.s. geven de met
„brandstoffen, één eenheid, vierde periode" en de
met „cokes, één eenheid, vierde periode" gemerkte
bonnen recht op het koopen van één eenheid vaste
brandstoffen.
Verbruikers in de groepen b, c en d, met een
verbruik van meer dan 25 eenheden per periode,
dienen zich in de maand Februari tot de distribu
tiediensten op door deze diensten te bepalen tijd
stippen te wenden, teneinde de toewijzingen in
ontvangst te nemen.
HONDEN- EN KATTENBROOD.
Het rijksbureau voor de voedsel voorziening in
oorlogstijd maakt bekend, dat van 1 tot en met 23
Februari 1941 op bon no. 15 van de voederkaart
voor honden beschikbaar wordt gesteld voor: groep
1 10 K.G. hondenbrood; groep 2 10 K.G. honden
brood; groep 3 8 K.G. hondenbrocid: groep 4 5 K.G.
hondenbrood: groep 5 4 K.G. honcenbrood; groep
3 K.G. hondenbrood.
Op bon 15 van de voederkaart voor katten wordt
over dezelfde periode V/3 K.G. kattenbrood be
schikbaar gesteld.
Na 28 Februari 1941 is bon no. 15 van bedoelde
kaarten ongeldig en mag deze niet meer worden
aangenomen.
Groot aantal
bommen uitgeworpen
BERLIJN, 31 Januari (D.N.B.) Londen
heeft op 30 Janari weer een onrustigen dag be
leefd. Van den ochtend tot het invallen der
duisternis vloog een onophoudelijke reeks
Duitsehe gevechtsvliegtuigen over de stad en
deed aanvallen, zoodat den geheelen dag
luchtalarm heerschte. De Duitsehe vliegtuigen
wierpen een groot aantal bommen neer. Op
hun vlucht terug kwam het nu en dan tot aan
vallen van Britsche jachtvliegtuigen. De
Duitsehe toestellen keerden echter alle naar
hun bases terug.
Het Britsche ministerie van luchtvaart en dat
van binnenlandsche veiligheid hebben in een ge
meenschappelijk communiqué over de Duitsehe
bedrijvigheid in de lucht op Donderdag bekend ge
maakt dat de vijandelijke vliegtuigen een groote
hoe\*eelheid brand- en brisantbommen boven Lon
den hebben uitgeworpen. Boven een der wijken
van Londen is een Duitsch vliegtuig voor den aan
val tot op omstreeks honderd voet gedaald.
De Press Association heeft ter aanvulling nog
gemeld dat vijandelijke toestellen des middags ook
een versperringsballon brandend neergeschoten
hebben. Duitsehe toestellen, zoo werd tenslotte ge
meld, hebben in den loop van den dag ook bovgp|
het oosten van de Midlands bommen laten valleh.
Hierbij is „eenige schade aan gebouwen" ontstaan.
Bij den aanval op Londen in den nacht van
Woensdag op Donderdag, zijn Duitsehe vliegtuigen,
naar voorts bekend wordt, op Britsche versperrings
ballons gestuit. Zij namen, aldus het D.N.B.deze
terstond onder vuur. Zeven ballons werden in
brand geschoten en stortten neer.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCH GEBIED.
Donderdag in de ochtenduren zijn kleine groe
pen Britsche vliegtuigen boven Noordwest-Duitsch-
land verschenen. Op verscheidene plaatsen lieten
zij bommen vallen zonder schade van beteekenis
aan te richten.
In een havenstad werd een huis vernield, waarbij
verscheidene burgers gedood of gewond werden.
Voor den oorlog belangrijke doelen werden niet ge
troffen. (D.N.B.)
Heel Spakenburg ligt met griep te bed. maar
de jeugd, die nog op de been is, vermaakt zich
best op het ijs. Voorzichtig voor natte voeten,
want je hebt het zóó te pakken.
(Foto Pax Holland)
Groote hoeveelheden wapens en
munitie in beslag genomen
BOEKAREST. 31 Januari. D.N.B.) Officieel
wordt medegedeeld dat behalve de in 106 in
Boekarest en de 392 in de provincie wegens
aanstichting en leiding van den opstand gear
resteerde personen in Boekarest nog 2022 en
in de provincie 269 personen wegens actief deel
nemen aan den opstand gearresteerd zijn. De
militaire autoriteiten hebben groote hoeveelhe
den wapens en munitie bij de opstandelingen
in beslag genomen. De veiligheidspolitie van
den staat heeft voorts medegedeeld dat prof.
Cantacuzino, een lid van de legionnaire bewe
ging, is gearresteerd, omdat in zijn woning in
Boekarest een in bedrijf zijnde radlo-zendeu
werd gevonden die voor de opstandelingen werk
te.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
mmmm*
R. P.: De Drukkunst.
pag. I
P. Gasus: Wetenschap
pag. 1
Flitsen: Bedtijd.
pag. 3
Eigenaardigheden in Haarlem en
omgeving.
pag. 3
Een Luxe
pag. 3
Joh. Chr. W.: Voedselverslrekking in
het begin der 18de eeuw.
pag. 4
Zweden's financieele zorgen in oor
logstijd.
pag. 6
K. de Jong: De Hoofdstad operette:
't Was in den lentetijd
pag. 7 1
Hoe staan ze?
pag. 7
