MENTHOREX
PEER CYNT
POSTGIRO No's
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1941
HAARLE U'S D X G B E A' D
<5
T eraarclebestclliug
ir. J. A. Reus.
Groote belangstelling.
Dinsdagmiddag twee uur werd op de Algemeene
Begraafplaats aan den Bergweg te Bloemendaal
ter aarde besteld het stoffelijk overschot van ir.
J. A. Reus. directeur van het Gemeentelijk Elec-
triciteitsbedrijif te Haarlem en mede-directeur
van de P.E.G E.M.. die Vrijdag in zijn woning aan
de Tweede Emmastraat in den ouderdom van 63
jaar is overleden.
In het sterfhuis had te voren een rouwdienst
plaats, die geleid werd door Dr. C H. Brandt, -pre
dikant bij de Evang. Luth. Gemeente.
De belangstelling voor de plechtigheid op de toe-
graafplaats was zeer groot. De aula was te klein
om alle belangstellenden te bevatten.
Namens het gemeentebestuur van Haarlem
waren aanwezig de burgemeester. Dr. J. E. baron
De Vos van Steen wijk; de waarnemend gemeente
secretaris de heer J. A. de Landmeter; de wet
houders M. A. Reinalda, D. J. A. Westerveld en
Mr. Dr. F. A. Bijvoet (de gemeente-secretaris Mr.
Th. A. Wesstra en wethouder W. J. B. van Liemt
waren wegens ongesteldheid verhinderd).
Verder werd een blijk van belangstelling gege
ven door ir. F. Muller uit Rotterdam en ir. P. A.
Roelofsen uit Den Haag, persoonlijke vrienden
van den overledene; ir. J A. Wijnmalen en Mr.
J. A. Vaillant. resp. lid der directie en secretaris
van de P.E.G.E.M., en Mr. A. Bruch, lid van Ged.
Staten; ir. J. J. de Bruin, bedriifsleider van het
Gemeenteliik Electriciteitsbedrijfongeveer vijf
tig ambtenaren en een groot aantal beambten van
dat bedrijf; vele hoofden van takken van dienst
(de heer J. A. A. Ochtman, directeur van het ge
meentelijk gasbedrijf, was wegens ongesteldheid
verhinderd)ir. G. J. F. Bakker, directeur-gene
raal van de Electriciteitsvoorziening; een depu
tatie van de Nederlandsche werkgevers; de heer
M. Woud, hoofdinspecteur van de recherche; de'
heer C. J. van den Broek, commandant van de
Brandweer, en vertegenwoordigers van verschil
lende vereenicingen op electriciteitsgebied.
Toen de kist in de aula was opgebaard, trad
het eerst de Burgemeester van Haarlem als spre
ker naar voren. ,.De gemeente Haarlem heeft een
groot verlies geleden door het heengaan van den
man, om wiens omhulsel wij thans geschaard
staan. Een groot verlies voor Haarlem, maar in
het bijzonder voor het gemeentebestuur en het
Electriciteitsbedrijf, waaraan de heer Reus met
zulk een groote bekwaamheid en liefde voor het
werk leiding heeft gegeven. In 1908 kwam hij in
dienst van de gemeente Haarlem en reeds vier jaar
later, op 1 Jan-uari 1912, werd hij op jeugdigen
leeftijd aan het toen nog jeugdige bedrijf be
noemd. Een mooie carrière van 33 jaar in ge
meentedienst. want hij werkte niet eerst in on
dergeschikte rangen, maar kwam reeds spoedig
aan het hoofd van een -bedrijf, dat een groote
stuwkracht en energie behoefde om het publiek
stormerderhand met de electriciteit vertrouwd te
maken. Mèt den directeur rijpte de ontwikkeling
van het •bedrijfhet werd geconsolideerd en heeft
gauw veld gewonnen. De heer Reus werd een der
besten op zijn gebied. We kunnen nu met be
wondering en erkentelijkheid terugzien op de
vele jaren van arbeid, door hem voor het Haar-
lemsche bedrijf verricht; hij heeft het tot grooten
bloei gebracht. Ook droeg hij veel bii tot samen
werking tusschen de andpre electriciteitsbedrijven
in dit gewest. Sedert 1920 heeft hij zich verder
eveneens zeer verdienstelijk gemaakt jecens de
P.E.G.E.M. Het gemeentebestuur van Haarlem
heeft behoefte, hem te danken voor wat hij voor
het belangrijke Electriciteitsbedrijf heeft gedaan.
Hii heeft bii ziin werk groote kracht en door
zettingsvermogen getoond. Van onzen dank wil
len wii hier getuigen jegens de nabestaanden van
den overledene, met wier groot verlies wii mede
leven. De nagedachtenis van dezen hoogstaan-
den en bekwamen directeur zal bij ons steeds in
eerp blijven. Hij ruste in vrede
Mr. A. Bruch snrak als voorzitter van de naam-
looze vennootschan P.E.G.E.M. en namens het
gewest Noord-Holland, waarvoor de heer Reus
ook zooveel heeft gedaan. ..Twintig jaar geleden
werd de P.E G.E.M. opgericht en al die jaren is
de beer Reus er mede-directeu'' van gewest. Ziin
arbeid was pionierswerk in Noord-Holland: de
beteekenis van zijn werk werd ook over de gren
zen van dit gewest bekend. Hii bad het niet ge
makkelijk. want bii moest, de belangen van het
gemeentelijk elpctriciteitsbedriif en die van het
gemeenschappelijk doel van de P.E.G.E.M. die
nen Uit den 'aard'der zaak kwamen pr wel eens
conflicten, maar het is de -groote verdienste van
den heer Reus geweest, dat hii met groote kracht
en toewijding voor het Haarlemsche bedrijf heeft
gewerkt, terwijl hii ook nlrt blind was voor het
grootere doe!. Hij was vasthoudend. toonde groote
bekwaamheid en vervulde met, buitengewone op
rechtheid en rondborstigheid riin werk voor hon
derd procent. Wijlen de heer Van Oldemborgh was
altijd vol lof over de samenwerking, liefde en toe-
wiïding van den heer Reus, alsmede over zijn
openhartigheid. die immers noodig is voor een
wederzijdsch vertrouwen: de openhartigheid moet
de basis voor samenwerking, ziin Als directeur
en organisator wist Tui vertrouwen te wekken. Bij
den Raad van Commissarissen en directie van
de P.E.G.E.M. za.l men met dankbaarheid denken
aan den voortreffeliiken burger, wiens Ja was ja
en wiens neen was neen."
Ir. J. J. de Bruin dankte mede namens het per
soneel van het gemeenteliik electriciteitsbedrijf
den heer Reus. die zijn heele persoon, kennis en
energie voor dit bêdriif beschikbaar stelde.
..Daardoor werd het bedrijf modern en bleef het
jong; het kon zich mrten met velp grootere be
drijven. Hij behartigde ook ten zeerste de belan
gen van het personeel, dat hem dankbaar is voor
wat het door ziin ervaring en groote kennis mocht
leeren. Het zal ons een eere zijn. te verzekeren,
dat wij onze werkzaamheden in zijn geest zullen
voortzetten. Zijn nagedachtenis zal bij ons in eere
bliiven."
Ds. Brandt sprak troostwoorden tot Mevrouw
Reus en haar kinderen. „Ik kan niet teekenen,
wat uw man en vader voor de gemeenschap heeft
beteekend; dat Ls hier gelukkig door anderen
duidelijk uitgesproken. Wel wil ik er nadrukkelijk
aan toevoegen, dat de heer Reus een man was,
die geen rancune kende. Hii kon zonder rancune
ln het leven staan. Hier Is bewezen, dat hij met
een liefdevol hart tegenover ziin menschen stond.
Zeker, als het noodic was kon hii ook ontreden en
waar hij moest spreken daar snrak hij. De laatste
gebeurtenissen hebben hem echter sterk aange
grepen. Onze gedachten gaan ook uit naar zijn
dochter en schoonzoon, die in Indië ziin en die
wel aan hun vader zullen denken. Doordat de
wereld weinig kan vergeven, zijn de banden tus
schen de menschen verbroken, maar er bestaat
geen afstand tusschen u. Mevrouw Reus, en uw
kinderen in Indië."
Toen Ds. Brandt het „Onze Vader" had gebe
den, werd de kist grafwaarts gedragen, terwi.il
de heer Plet Halsema op het orgel het lied „Houdt
gij mijn handen beide" speelde.
De oudste zoon. de heer J. R Reus. dankte hier
voor de betoonde belane-^eMing, waarna Ds.
Brandt de zegenbede uitsprak.
Er waren o.a. kransen van het gemeentebestuur
van Haarlem en van de ambtenaren en de be
ambten van het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf.
Zieke boomen worden opgeruimd.
Voor den dienst van Hout en Plantsoenen te
Haarlem is weer de tijd aangebroken om zieke
boomen en boomen. welke gevaar voor omwaaien
opleveren, op te ruimen. Daarom is deze dienst
thans bezig in den Hout met het vellen van een
aantal boomen en zal hij binnenkort ook overgaan
elders in de stad wat zieke iepen of boomen die
vermoedelijk de voorjaarsstormen niet meer zul
len overleven op te ruimen.
De Middenstander en de
schadeverzekeringspolis.
Lezing van den heer H. C. Sprenger
voor de Haarlemsche Handels-
vereeniging
Voor de leden der Haarlemsche Handelsvcreeni-
glng hield der heer H. C. Sprenger gisteravond een
lezing over het onderwerp ,,De schadeverzekerings
polis bezien van het standpunt van den Midden
stander als verzekerde"
Ter inleiding van zijn onderwerp deelde spreker
mede dat hij in zijn veeljarige practijk de ervaring
had opgedaan dat vele leiders van middenstands-
bedrijven schadeverzekerings-polissen (o.a. polis
sen voor brand-, inbraak-, glas-, transport-, auto-,
bedrijfsverzekeringen) in hun polistrommel hebben
die bezien van het standpunt van den verzekerde
beslist onvoldoende moeten worden gekwalifi
ceerd, zonder dat deze verzekerden zich in het al
gemeen gesproken daarvan voldoende bewust zijn.
Zulks in tegenstelling tot de groot-industrie, die
reeds lang den weg naar de modernere polis, de
polis, die meer gericht is op het belang van de
verzekerden, heeft gevonden.
Spreker besprak hierna de verschillende artike
len van het Wetboek van Koophandel. De grond
slagen van de schadeverzekeringen vindt men neer
gelegd in artikel 246 W. v. K„ dat bepaalt, dat de
verzekerde voor op geld waardeerbare schade, ver
oorzaakt door een onzekere gebeurtenis, slechts
schadeloos mag gesteld woden. Hij mag er niet
beter van worden", de verzekering mag niet ont
aarden in spel of weddenschap. Te hooge verzeke
ring is dus uit den booze, maar het wordt den
verzekerde niet gemakkelijk gemaakt, want bij te
lage verzekering dreigen voor den verzekerde nog
gróótere bezwaren. De wet immers kent ook het
evenredigheidsprincipe. Iemand die een waarde van
10.000 voor slechts 7.500 verzekerd heeft krijgt
bij een schade van 4.000 slechts 3.000 uitge
keerd, want hij loopt een kwart deel eigen risico.
Vooral in dezen tijd van oploopende prijzen boude
men dus zijn verzekering op peil. Te lage verzeke
ring bergt groote gevaren in zich.
Uitvoerig behandelde spreker art. 251 W. v. K„
dat, naar hij zeide, voor verzekerden zulk een ge
vaarlijke werking kan hebben. Wanneer bij het
aanvragen eener verzekering de verzekerde ver
keerde opgaven doet of feiten verzwijgt, die ter
beoordeeling van het risico van belang kunnen zijn,
zelfs al gebeurt dit te goeder trouw, kan dit tot
nietigheid der verzekering leiden. Iedere verzekerde
kan zich niet genoeg van de groote beteekenis van
dit wetsartikel doordringen, zeide spreker.
Ook artikel 249 W. v. K. werd door hem critisch
behandeld. Dit artikel bepaalt dat schade ontstaan
door „eigen gebrek" of wel voortvloeiend uit aard
of natuur van het verzekerd voorwerp, liet voor
rekening van den assuradeur is, tenzij uitdrukke
lijk het tegendeel is bedongen.
Hierna behandelde spreker eenige veel voorko
mende polis-bepalingen, die eveneens een voor
verzekerden gevaarlijke werking kunnen hebben.
Het betreft daarbij, aldus spreker, niet speciaal de
polisvoorwaarden van de „zwakke broeders" onder
de assuradeurs. Ook de beste en grootste maat
schappijen houden er gaarne haar eigen in haar
belang geredigeerde polisvoorwaarden op na. Daar is
bijvoorbeeld de bepaling inzake de belendende per-
ceelen. In vele maatschappij-polissen voor brand-
en voor bedrijfsverzekering vindt men de bepaling
dat de verzekering nietig is als de belendende per-
ceelen („belendingen") zoodanig veranderd rijn,
dat daardoor meer brandgevaar is ontstaan en
dit niet door de verzekerde aan zijn Maatschappij
is opgegeven. Spreker achtte dit een voor ver
zekerden buitengewoon gevaarlijke bepaling, om
dat aan het opgeven van dergelijke veranderingen
immers buiten het eigen bedrijf plaats vindend
practisch niet gedacht wordt. Ook de in vele
maatschappij-polissen voorkomende „tusschentijd-
sche opzeggings-bepaling" werd door spreker aan
critiek onderworpen.
Op de door spreker zelf gestelde, vraag: „Wat
stelt gij hier tegenover?", antwoordde de heer
Sprenger dat hij, wat de poliswaarden betreft, al
thans voor bepaalde takken van verzekering, zooals
bijvoorbeeld de brand- en de inbraakverzekering,
de transportverzekering en tot op zekere hoogte ook
de bedrijfsverzekering hiertegenover de beurspolis
stelt.
Het formulier dezer standaard-polis, waarvan
de voorwaarden onttrokken zijn aan willekeurige
veranderingen van deze of geene maatschappij, is
in de beide beurssteden Amsterdam en Rotterdam
gedeponeerd, resp. bij een notaris en bij de Griffie
van de Rechtbank. Deze voorwaarden kunnen van
het standpunt van den verzekerden gunstiger wor
den genoemd dan. in het algemeen gesproken
die der maatschappijen. Ongunstige polisbepalingen,
als door spreker besproken, komen daarin niel voor.
Behalve deze negatieve voordeelen zijn er ook
positieve, o.a. inzake schaderegeling. Echter wordt
door ondeskundigen wel eens beweerd dat de Beurs
polis op zich zelf óók een waarborg voor solide
dekking zou zijn. Dat is natuurlijk onjuist. Het
beurspolisformulier is niet meer en niet minder dan
een stel voorwaarden, zij het dan dat deze in ver
schillende opzichten voor verzekerden gunstiger
zijn dan de voorwaarden der maatschappij-polissen,
maar men moet natuurlijk daarnaast zorgen voor
goede onderteekenaren der polis, goede maatschap
pijen dus. En beurspolisvoorwaarden èn goede on
derteekenaren is dus spreker's advies.
Echter ook de beurspolisvoorwaarden zijn nog
voor aanvulling vatbaar. En hiermede kwam spr.
als vanzelf terug op zijn eritische beschouwing van
bepaalde wetsartikelen en wat hij daar tegenover
stelt. Om daartoe te komen stelde hij de vraag:
Door wie worden deze beursformulieren in de
allereerste plaats aangewend? Wie werken daar
mee? Het antwoord hierop is: dat doet een categorie
van tusschenpersonen die men assurantie-makelaars
(ook wel: beursmakelaars) of onafhankelijke assu
rantiebezorgers noemt, die via de Beurs te Am
sterdam of Rotterdam of langs anderen weg met
verschillende maatschappijen in verbinding treden,
teneinde zoo gunstig mogelijke polisvoorwaarden
en billijkst mogelijke premiën te bedingen voor
hun cliënten, de verzekerden.
Die zelfstandige assurantiebezorger of beurs
makelaar nu, maakt zelf in de genoemde verzeke
ringsbranches de polis op, waartoe hij het reeds
besproken beurspolisformulier gebruikt. Hij voegt
daaraan allerlei clausules toe, die de strekking heb
ben de voor de verzekerden gevaarlijke wetsartike
len uit te schakelen of de werking daarvan te ver
zachten. Dit geschiedt bijvoorbeeld ten aanzien van
dc door spreker behandelde artikelen 249 en 251
Wetboek van Koophandel, hetgeen met voorbeelden
aangetoond werd. Ook bevat zijn brand- en be
drijf spolis een belendingsclausule van omgekeerde
strekking als die der Maatschappij-polissen, inhou
dend dat de verzekering loopt „ongeacht hoe de be
lendingen zijn of zullen worden". Spreker behan
delde daarna nog tal van andere clausules, die,
voornamelijk aan brandpolissen, door de bedoelde
tusschenpersonen, in het belang van de verzeker
den, worden toegevoegd, waarbij hij gelegenheid
had de aandacht te vestigen op gevallen die hem
uit zijn praktijk bekend waren en die het groote
nut, ja de noodzakelijkheid van die clausules be
wezen. Zelfs voor een eenvoudige inboedelpolis
geldt dit. Daarna behandelde de heer Sprenger nog
eenige minder gunstige bepalingen of lacunes voor
komende in sommige Maatschappij-polissen op het
gebied der inbraak-, der glas-, der automobiel- en
der bedrijfs-wettelijke aansprakelijkheidsverzeke
ring.
Spreker eindigde zijn breedvoerig betoog met het
advies aan den Middenstand: doe als de groot-in
dustrie, houdt er uw eigen zich op uw standpunt
plaatsende assurantiebezorger op na, want de tus-
schenpersoon en diens vakkundigheid nemen in de
kwestie van den omvang van het gedelete risico en
den inhoud van uw polis een zeer belangrijke plaats
in.
Tenslotte beantwoordde spreker een aantal vragen
der aanwezigen.
De heer B. W. Lasschuit, voorzitter der vereeni
ging, die den spreker bij het begin van den avond
ingeleid had, sprak na afloop van de lezing een
woord van dank tot den heer Sprenger.
CREMATIE N. BOUMAN.
Onder veel belangstelling heeft gistermiddag in
het crematorium te Velsen de crematie plaats ge
had van het stoffelijk overschot van den heer N.
Bonman, oud-onderwijzer aan de leerschool van de
kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen
te Amsterdam, op 76-jarigen leeftijd te Heemstede
overleden. De heer Bouman was een bekend on
derwijsman, die verbonden is geweest aan de oplei
dingsklasse van de leerschool en die ook avondcur
sussen gaf, waaraan ook het latere lid der Tweede
Kamer Th. M. Ketelaar was verbonden.
Vele vrienden waren aanwezig en ook nog oud
leerlingen. O.a waren aanwezig de heeren C. F.
Poppenburg alhier, J. P. C. Ham en J. van Wijk,
beiden te Aerdenhout.
Er werd niet gesproken. De organist speelde het
Largo van Handel en bij het dalen van de kist
„Wenn ich einmal soil scheiden" van Bach.
Een zoon van den overledene, dr. N. Bouman te
Amsterdam, dankte voor de belangstelling.
PROF. DR. J. R. SLOTEMAKER DE BRUINE.
Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine heeft op
medisch advies verzocht het werk dat hij op ret
gebied der kerk en der inwendige zending ver
richtte door anderen te laten waarnemen, aldus
meldt De Nederlander.
BRANDJE AAN HET SPAARNE.
Hedenmorgen half negen ontstond een begin
van brand in de Toevlucht voor dakloozen van
het Leger des Heïls aan het Spaarne 106 te Haar
lem, vermoedelijk ontstaan doordat een der gas
ten te bed een sigaret had gerookt. Het bed vatte
vlam, maar het werd gelukkig spoedig ontdekt
door de bewoners, die de vlammen met een emmer
water doofden, zoodat de brandweer, die even
eens gauw ter plaatse was, alleen maar het be
schadigde bed uit de kamer behoefde te verwijde
ren.
„IK BEN ZEVENTIEN JAAR".
De groote belangstelling van het publiek voor
de opvoeringen van „Ik ben zeventien jaar", too-
neelspel in vier bedrijven van Paul Vandenberghe,
is aanleiding voor Het Nederlandsch Tooneel,
Directeur Cor van der Lugt Melsert, op Zondag
avond 9 Februari, een voorstelling van dit stuk
te geven tegen populaire prijzen in den Stads
schouwburg te Haarlem.
r' het veilige middel tegen elke verkoudheid fl
60 cent per potje bij Apothekers en Drogisten
(Adv. Ingez. Med.)
De Ha-jgsche VY'interhulpactie krijgt een eigen gebouw. In de groote zaal van
het Haagsche Stadhuis heeft de waarnemend burgemeester, prof. ir. C. L. v. d.
Bilt, de eerste kern van de Werkgemeenschap geïnstalleerd. Prof. v. d. Bilt
tijdens zijn rede.
(Foto Schimmelpenning!!)
Ondanks de verduisteringsbepalingen wordt de vervaardiging der groote vuur
torenlampen onafgebroken voortgezet. Een arbeider aan het werk voor de
veiligheid van scheep- en luchtvaart in betere tijden.
(Foto Het Zuiden)
(IN/TEMITTEREN
HET NEDERLANDSCH TOONEEL
Het is een verheugend verschijnsel, dat zelfs in
dezen tijd het Haarlemsch publiek voor werkelijk
groote kunst belangstelling toont, alsof er geen
oorlog, verduistering en economische zorg beston
den. Bij de derde voordracht van Frasquita door
Charlotte Kohier in onze stad was de Stadsschouw
burg Zondagmiddag geheel uitverkocht en ook bij
de eerste opvoering van Peer Gynt was dit gister
avond het geval.
Evenals te Amsterdam werd ook hier deze voor
stelling voor Het Nederlandsch Tooneel een triomf,
een triomf, waaraan ook de H. O. V., het ballet
Georgi en de Haarlemsche zangeres Corry Bijster
hun rechtmatig deel hebben gehad. Het is de zeld
zame en gelukkige combinatie van tooneel,
muziek en dans, die deze opvoering tot een belang
rijke kunstmanifestatie heeft gemaakt, welke de
subsidie van onze gemeente volkomen rechtvaardigt.
In ons blad van 30 Januari heb ik voor onze lezers
een exposé van dit zeer dichterlijke maar duistere
werk van Ibsen gegeven.
Peer Gynt volgde onmiddellijk op Brand en
hoe verschillend deze twee werken ook zijn, de
schrijver behandelt er toch hetzelfde ethische pro
bleem in, namelijk: wat moet de mensch doen om
zalig te worden.
Brand is de man, die meent alles te moeten offe
ren, zelfs tot het leven toe. Voor Brand is er geen
middenweg; hij eischt met soms meedoogenlooze
hardheid van den mensch' het allerhoogste. Maal
ais hij tot het einde toe dezen weg is gevolgd en
aan het slot ten onder gaat, klinkt uit den hemel
een stem: „Deus caritatis".
Peer Gynt is de man die voor alle moeilijkheden
op zij gaat., een fantast, die altijd weer wat nieuws
beproeft om echter nooit iels te volbrengen. Een
zwakkeling dus, geheel tegenovergesteld van ka
rakter aan Brand en toch vindt ook hij aan het slot
door de liefde de zaligheid, maar niet uit zich zelf,
maar door de liefde van een vrouw, van Solvejg
de meest teere vrouwenfiguur, ooit door Ibsen ge
schapen die heel haar leven op hem wacht en
het beste van hem heeft hoog gehouden en gekoes
terd in haar Gelooven, haar Hopen en haar Liefde.
Men heeft Peer Gynt ook om dit slot dikwijls
vergeleken met Goethe's Faust, maar hoeveel dich
terlijke en ontroerende fragmenten het werk ook
mag bevatten, het is als drama Ibsen zelf noemde
het een „dramatisch gedicht" toch geen eenheid
geworden zooals Faust. Het vierde bedrijf staat te
los van het geheel en men kan er zooals wel uit
de door Ibsen gesanctioneerde gisteren gespeelde
„bewerking" van Morgenstern blijkt heele frag
menten zonder schade aan het geheel uit weg laten.
En Peer Gynt wordt ook niet gedragen door de
diepe wijsheid van Faust. Maar dat het een werk
is van een werkelijk dichter, dat zullen allen, die
de voorstelling door Het Nederlandsch Tooneel bij
woonden, hebben gevoeld.
De opvoering van gisteren heeft nog dieperen
indruk op mij gemaakt dan die, welke ik indertijd
te Amsterdam zag. Velen zijn van meening, dat een
stuk als Peer Gynt eigenlijk alleen in een groot
theater als de stadsschouwburg op het Leïdsche
Plein tot zijn recht komt, maar ik heb nu kunnen
constateeren, dat dit absoluut niet het geval is. Het.
tooneel moge hier kleiner zijn, t-e klein was het
zeker niet. De decors konden alle geplaatst worden
en de projecties op het achterdoek van de G. K.-P
deden het ook hier uitstekend. Op het tooneel was
herhaaldelijk de feeriëeke stemming welke Peer
Gynt verlangt.
En een voordeel van een kleinere zaal is, dat de
tekst beter tot ons komt en van de details van het
spel minder verloren gaat. Alleen bij de bruiloft te
Haegstad hadden wij het tooneel wat grooter ge-
wenscht. De boerendansen van het ballet Georgi.
die toch reeds wat te precieus waren en een te sterk
contrast vormden met het realistische spel in dit
tafereel, deden nu wel al te popperig aan. Maar in
het sprookjesachtige paleis van den Dovre-koning
en ook als omlijsting van Anitra's dans door
Myra Ward als niet danseres zeer goed uitgevoerd
heeft het ballet voortreffelijk gedanst en het ef
fect van het geheel verhoogd.
Johan Schmitz heeft zich met zijn Peer Gynt een
vooraanstaande plaats onder onze jonge acteurs
veroverd. Hij is in deze rol na de eerste voorstel
ling nog gegroeid en belicht dezen wonderlijken
fantast in al ziin facetten thans zoo, dal wi.j van een
creatie mogen spreken. Prachtig was reeds dadelijk
zijn lyrische inzet, het fantastische verhaal aan
Aase van zijn rit on den bok, waarin hij zich door
zijn verbeelding geheel laat meesleepen. Welk een
kleur gaf hij ook aan zijn voortreffelijk gezegden
en gespeelden monoloog in het vijfde tafereel met
dat tot hoogste extase opgevoerde slot.
Uit iets groots ben je voortgekomen
Iets groots, Peer, zal je eenmaal nog zijn.
De hemelvaart van Aase kreeg een hooge vlucht
door het poëtische spel van Johan Schmitz en ont
roerend was hier ook Magda Janssens als de ster
vende moeder.
Hoe voortreffelijk Johan Schmitz weet te zeggen
trof mij vooral in het 10de tafereel, dat in Marokko
speelt. Wanneer de heeren Trompetterstraal, Cot
ton, Ballon en Everhop spraken, dach ik nu en dan
misschien lag het ook aan de vertaling van Ada-
ma van Schellema aan de rijmen van Prikkebeen
van J, A, Gouverneur. Zoo onbeholpen en in rijm-
dreun werd de tekst daar gezegd. Het was opmer-'
kelijk, dat Johan Schmitz dit steeds wist te vermij
den dank zij zijn dynamiek en wisseling van toon.
Ook den grijsaard Peer heeft Johan Schmitz zeer
suggestief gegeven. Zeer knap bijvoorbeeld was de
monoloog bij het schillen van de ui! En welk een
diep tragische figuur werd Peer in zijn ontmoeting
met den Knoopengieter en aan het slot, toen hij
eindelijk Solvejg terugvond.
Ibsen heeft ons in Aase en Solvejg twee prachtige
vrouwenfiguren geschonken en zij werden beiden
door Magda Janssens en Ank van der Moer voor
treffelijk gespeeld. Magda Janssens gaf de felle en
plotselinge wisselingen van drift en aandoenlijke
liefde in Aase telkens even raak en scherp.
Solvejg welk een milde, zachte klank is er
reeds in dien naam werd een reine, innig vrou
welijke figuur, zooals Ank van der Moer haar in
allen eenvoud speelde.
Van de vele andere rollen wil ik hier alleen nog
noemen den zeer fantastisch en met sterke plastiek
gespeelden Begrjppenfeld van Louis van Gasteren,
den sprookjesachtigen Dovre-koning en den impo
neerenden, rustig overtuigenden Knoopengieter van
Frits van Dijk en den dwazen Schrijfveder van Cor
Hermus.
Er bestaat, behalve de Midzomernachtsdroom van
Mendelssohn, geen tooneelmuzïek, die zoo één is
met het werk als die van Peer Gynt van Grieg. Het
zeer groote succes van de opvoering was voor een
belangrijk deel ook aan deze in den goeden zin
van het woord populaire muziek te danken, voor
treffelijk als zij werd uitgevoerd door onze H. O. V.
onder de suggestieve leiding van L. M. G. Arntze-
nius. Corry Bijster heeft met haar zuivere en rein«
sopraanstem de zangpartij van Solvejg zeer muzi
kaal gezongen.
De stampvolle zaal heeft èn na het tafereel van
Aase's Dood èn aan het slot, toen ook Arntzenius en
Corry Bijster ten tooneele verschenen, Johan
Schmitz, Magda Janssens en Ank van der Moer
staande een enthousiaste ovatie gebracht. Wij had
den met hen ook gaarne den regisseur Louis Saal-
born gehuldigd.
Dinsdag 18 Februari zal naar ik verneem
Het Nederlandsch Tooneel een tweede voorstelling
van Peer Gynt te Haarlem geven.
J. B. SCHUIL
BURGEMEESTER VAN AALSMEER NEEM1
ONTSLAG.
De burgemeester van Aalsmeer, de heer J. Kas
telein, heeft met ingang van 1 Maart a.s. ontslag
gevraagd wegens het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd, aldus meldt het Hdbld.
GEP. KAPITEIN TER ZEE W. HOUWING
OVERLEDEN.
Gp ruim 79-jarigen leeftijd is te 's Gravenhagfl
hage overleden de heer W. Houwing, gep. kapitein
ter zee en oud-burgemeester van den Helder.
Bij het intreden van de mobilisatie op 1 Augus
tus 1914 werd hij gepensionneerd, doch reeds het
volgende jaar werd hij tot burgemeester van de
marinestad den Helder benoemd, welk ambt hü
nog tot 1928 heeft bekleed.
De heer Houwing heeft als burgemeester en ook
nadien veel belangstelling getoond voor het lot
van onze „Helden der Zee" en hij heeft een krach
tig aandeel gehad in de werkzaamheden van het
voor deze helden gestichte Dorus-Rijkersfonds,
dat hem tot eere-voorzitter benoemde.
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie Smede-
straat te Haarlem, uitsluitend tusschen 11 en 13
uur.
Bril, Klaassen. Saenredamstraat 41; bril, Kroon,
Kleverlaan 175: beurs m. i„ Tijdeman, Zuidpolder
straat 2; geld. Groot, Rustenburgerlaan 43 rood;
handschoenen. Brouwer. Meidoomplein 33; dames
horloge, v. Kampen, Hoogerwoerdstraat 5; kat,
Cornegoor, Groote Houtstraat 120 A; portemonnaie
m. ..i, Baanstra, Amsterdamschevaart 110 rd.; rij-
wielplaatje, v. d. Goes, Berkenstraat 33; speelgoed,
Fakkeldij, Jan Luyckenstraat 70; schooltasch m.i.,
Timmermans, Dunklerstraat 52; vulpen, Hendriks,
Coltermanstraat 2a rd.; vulpen, Bilars, Hasselaers-
plein 27.
van de Winterhulp Nederland
Winterhulp Nederland, den Haag,
No. 5553. Als bank der Winterhulp
Nederland is aangewezen de Kasver-
eeniging N.V. Amsterdam No. 877»
Stort op 5553 of 877
Winterhulp Nederland, voor het vc*
door het volk.
