Haarlem's Dagblad
Rijwiel
J.J.vanKooten
De Kunst der Opvoeding
Gepeperde kost.
Verbeurdverklaring
JAN ROOZEN
Versche Champignons
De spanning in het
Verre Oosten.
Koopt nog direct
De collecte van
,Winterhulp" te Haarlem
Haarlem's Dagblad
JextieCkaactr
Aciikeleit enz.
58e JAARGANG No. 17688
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ZATERDAG 15 FEBRUARI 1941
Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10,'
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummert 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
ƒ2.—, elke regel meer ƒ0.40. Reclames ƒ0.65 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag*
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer
0.17i/£. Groentjes zfe rubriek.
Het werk van Jan Ligthart, die een kwart eeuw
geleden stierf, zal in Nederland algemeen met
grooten eerbied herdacht worden. Hij verstond de
kinderziel zooals slechts zeer weinige volwassenen
dat doen en in hem leefden de werkkracht en de
bezieling, om dat begrip uit te dragen in de sa
menleving. Dat heeft hij niet in hooge officieele
posities gedaan, al had hij die ongetwijfeld kun
nen bereiken omdat bij zijn leven hem al groote
erkenning voor zijn inzicht en scheppend werk
gewerd. Hij bleef, als hoofd van een volksschool
zooals er zoovele zijn, temidden van zijn school
kinderen en ongetwijfeld zal hij zoo gehandeld
hebben in de overtuiging, dat hij op deze wijze
het best de taak kon verrichten waartoe hij ge
roepen was in het leven. Het bewijst hoe iemand
een groot werk kan verrichten voor zijn mede-
menschen, als hij daartoe de gaven bezit, ook zonder
posten te bekleeden die op zichzelf hoog aanzien
vertegenwoordigen. Wellicht zou Ligthart's werk
in beteekenis gedaald zijn als hij zijn lagere school
verlaten had. Hij oonde dat zijn dienende taak
voor de gemeenschap hem boven alles lief was en
dat hij en zijn werk na vijf-en-twintig jaar, een
tijdperk van stormachtige gebeurtenissen nog wel
waarin de menschheïd een wirwar van indrukken
te verwerken heeft gekregen, nog als levend voor
ons staan vindt zijn verklaring dan ook niet alleen
in de erkenning van het werk maar tevens in het
nobele karakter van zijn schepper. Waarlijk groote
menschen worden niet vergeten; nevens hun werk
leeft hun persoonlijkheid voort in den kring van
allen die hen begrepen hebben.
Die kring was in Ligthart's geval wel zeer groot.
Men kan zich voorstellen dat al degenen, die leer
ling van zijn school zijn geweest, daar trotsch op
zijn. Maar er is meer dan dat: op hun geheele
leven moet de geest die daar leefde van heilzamen
invloed zijn. En wat zij er ondervonden hebben
zullen zij weer op hun eigen kinderen hebben over
gedragen. In veel breeder kring, in den kring van
het geheele Nederlandsche volk, hebben zijn pu
blicaties hun grooten invloed doen gelden. De
moderne wetenschap der psychologie heeft de we
reld doortrokken van het begrip, dat de indruk
ken der jeugd van blijvencPbelang zijn voor gansch
het latere leven. Als men dit bedenkt kan men de
beteekenis van een zoo algemeen bekend leesboekje
van Jan Ligthart als Ot en Sien, zoo'n eenvoudig
kinderboekje maar, welks naam niettemin gemeen
goed is overal waar Nederlandsch gesproken wordt,
niet hoog genoeg aanslaan.
In een artikel an dit nummer wordt aan den
levensloop van Jan Ligthart, aan zijn schrifturen
en zijn medewerkers en aan de thans nog steeds
voortgezette publicatie van al die uitgaven een be
schouwing gewijd. Ik ga daar dus hier niet verder
op in, maar wil alleen nog de meening uiten dat
deze groote opvoeder langs indirecten weg nog
meer bereikt heeft. Door zijn voorbeeld en zijn
werk, dóór de algemeene erkenning van zijn bij
zondere gaven heeft hij duizenden ouders de oogen
geopend voor de moeilijkheid van hun taak en hen
doen erkennen dat de kunst der opvoeding, waar
aan zij zich toch ook te wijden hebben in hun ge
zin, bijzondere zorg en overleg, vaak voorlichting
van anderen vereischt. Hij heeft hen doen beseffen
dat zij slechts weinigen het juiste gevoel daan-oor
als een soort aangeboren gave bezitten dat er veel
voor hen allen te leeren en te ontdekken was (en
is) en dat het soort rustige zelfgenoegzaamheid dat
op aangewaaide eigen kunde vertrouwt tot leelijke
mislukkingen kan leiden. En daarmee tot groot
nadeel voor de kinderen, waarvoor iedere moeder
en vader toch het beste willen.
Ligthart is aan zijn eenvoudige volksschool ge
bleven maar heeft bij talloozen in heel Nederland
het vertrouwen gewekt: van dien man en zijn werk
kunnen wij wat leeren. Hij beoefent een moeilijke
kunst, wij begrijpen nu dat het een kunst is en dat
wij er zelf allerminst alwetend in zijn.
Misschien is deze uitwerking van het levenswerk
van dien Haagschen hoofdonderwijzer even belang
rijk als zijn publicaties zelf, ofschoon die zooveel
vreugde en levensbegrip bij heele generaties van
kleine menschen hebben gewekt en zooveel directe
voorlichting aan ouderen hebben gegeven.
R. P.
Het St. Elisabeth's Gasthuis.
Ecnige verbeteringen kunnen voorloópig niet
uitgevoerd worden.
In de laatste jaren is geregeld gewerkt aan de
uitbreiding en moderniseering van 'het St. Elisa
beth's Gasthuis. Verleden jaar werd nog een nieuw
lijkenhuis, dat f 40.000 kostte, voltooid. Maar er
blijven nog altijd wenschen. Zoo komt de afdeeling
voor het opnemen van krankzinnigen die tijdelijk
verpleegd worden ernstig in aanmerking voor een
verbetering, omdat de isoleercellen liggen in de
onmiddellijke nabijheid van de kraamaMeeliing,
wat wel eens hinderlijk is.
Regenten van het Gasthuis hebben eenigen tijd
geleden bij het college van B. en W. plannen in
gediend om daarin verbetering te brengen. Hoewel
het college de uitvoering van die plannen zou toe
juichen heeft het een nader onderzoek voorloopig
opgeschort in verband met de groote moeilijkheden
die aan een uitvoering verbonden zouden zijn, al
leen reeds om daarvoor de benoodigde materialen
te krijgen.
Om diezelfde reden zijn wens «hen om de opera-
tie-afdeeling uit te' breiden op dit oogenblik niet
voor verwezenlijking vatbaar.
Provinciale Voedselcommissaris in
Utrecht gearresteerd.
Verdacht van verduistering.
AMSTERDAM. In de provincie Utrecht zijn
onregelmatigheden bij" de regeling der voedsel
voorziening aan het lioht gekomen. Dezer dagen
Is de provinciale voedselcommissaris in Utrecht,
de heer de G. door de politie aangehouden en
verdacht van verduistering in arrest gesteld. Het
onderzoek in deze zaak is nog in vollen gang en
de verdachte zou een gedeeltelijke bekentenis
hebben afgelegd.
(Een Haagsch winkelier heeft een
proces-verbaal gekregen omdat hij
peper verkocht voor 2 per ons.)
Men bekeek het op den keper,
Wat die man hier had gedaan,
Want het geeft geen pas uit peper
Zooveel peper-munt te slaan.
Er zijn peperdure waren,
Ook wel in de specerij,
Maar reeds sedert tal van jaren
Hoort niet peper zelf daarbij.
Toen hij voor een ons twee gulden
In zijn winkelkassa sloot,
Vond men dit een niet te dulden
Al te rare peper-noot.
En in plaats van groote winsten
Wordt het eind voor hem een strop,
Voor dien Hagenaar tenminste
Lijkt de peper-koek wel op.
Hij krijgt van zijn prïjsverhooging
Laat berouw, als binnenkort
Hem zijn onberaden poging
Leelijk ingepeperd wordt.
P. GASUS.
van radiotoestellen
mogelijk.
Indien naar verboden zenders
wordt geluisterd.
's-GRAVENHAGE, 15 Februari. Een
heden verschenen verordening geeft de Duit-
sche politie de bevoegdheid tot het verbeurd
verklaren van radiotoestellen, welke misbruikt
worden voor het luisteren naar verboden
zenders. (A.N.P.)
HAARLEM
Oudste Zaadhandel van Nederland.
PRIJSCOURANT OP AANVRAAG.
(Adv. Ingez .Med:)
Wij verkoopen
Sas-Fruit, Sinaasappelen,
Mandarijnen, Vijgen,
Champagne-reinetten,
Paradijs rood.
Sas-fruit, munt uit
CR. HOUTSTRAAT 128 TELEf. 19248
(Adv. Inge: .led.)
Nederlandsche scheepvaart ten
Noorden van de Philippijnen stopgezet.
United Press meldt uit Manilla:
Volgens berichten uit welingelichte kringen
heeft de Nederlandsche admiraliteit als voorzorgs
maatregel aan alle Nederlandsche handelsschepen
de instructie gegeven zich in de toekomst van
alle wateren ten Noorden van de Philippijnen ver
wijderd te houden. Gelijktijdig heeft de admirali
teit den dienst der Nederlandsche schepen op de
route HongkongSjanghai en naar de Japansöhe
wateren verboden.
Deze maatregel van de Nederlandsche admirali
teit heeft geen betrekking op de scheepvaart
in het Zuiden van den Stillen Oceaan en naar
de Ver. Staten.
Deze bepalingen zullen van kracht blijven zoo
lang de spanning in het gebied van den Stillen
Oceaan blijft bestaan.
Amerikanen verlaten Japan.
United Press meldt voorts uit Tokio: Vele Ame
rikanen, die tot nu toe hun vertrek uit het Verre
Oosten hadden uitgesteld, hebben thans on grond
van den nieuwen dringenden oproep hunner con
sulaten passage naar de Ver. Staten besproken.
Het is opvallend dat ook de missionarissen en vele
Amerikanen, die zeer lang in het Verre Oosten ge
woond hebben en die nog steeds aarzelden te ver
trekken. zich bevinden onder hen die bij de
scheepvaartbureaux plaatsen op vertrekkende
schepen reserveeren.
Volgens eer. overzicht dat, de United Press heeft
opgesteld heeft meer dan de helft van het aan
tal Amerikanen dat vroeger het Japansche kei
zerrijk bewoonde het land verlaten.
Japan en Australië.
De woordvoerder van de inlichtingenafdeeling
van het Japansche kabinet heeft zich volgens
United Press uitgelaten naar aanleiding van de
berichten, volgens -welke de plaatsvervangende
minister-president van Australië Fadden het
Australische volk heeft doen weten dat er zeer
groot gevaar bestaat dat de oorlog zich tot
Australië zou uitbreiden. De woordvoerder zeide:
,,Wij zijn niet van oordeel dat in den Stillen
Oceaan een oorlog op handen is. Hierin stemmen
wij overeen met het commentaar, dat president
Roosevelt enkele dagen geleden geuit heeft." De
woordvoerder, die blijkbaar wilde doen uitkomen
dat Japan geen vijandelijkheden met Australië
verwacht, zeide nog: „Wij zenden een zeer be
kwamen diplomaat naar Australië. Deze diplo
maat Kawai zal waarschijnlijk den 28sten Fe
bruari Japan verlaten.
Ii Wij hebben nog ruimevoorraad
Hedenavond tot 10 uur geopend in diïe[se uitvoeli„gen
Groote Houtstraat 140 - telefoon 12349 en 12000
(Adv. Ingez. Med.)
Medewerking van
politie en brandweer.
In de Kinderbewaarplaats in Haarlem-Noord werd een markt gehouden, waar
het jonge volkje inkoopen kon doen met papieren geld.. De bedoeling hiervan is
de kinderen te leeren met geld om te gaan. Doch niet alleen een nuttige be
steding werd den kleinen bijgebracht, want zij konden ook hun hart ophalen aan
poffertjes, zuurstokken, balletjes enz.! Na afloop lieten de kindermeisjes
blijkens de foto zich de poffertjes ook best smaken.
(Foto Stevens)
Dc Commissaris van Politie, de heer
E. H. Tcnckinck, collecteert bij het Post
kantoor.
(Foto De Haas)
Voor de collecte die heden voor „Winterhulp"
gehouden wordt, was, evenals elders, ook te Haar
lem, de medewerking van de Politie en de Brand
weer verkregen. Aan de uitnoodiging der autori
teiten was door velen gevolg gegeven.
De Commissaris van Politie, de heer E. H.
Tenckinck, had het voorbeeld gegeven door zich
eenige uren beschikbaar te stellen om te collec
teeren. Hij zwaaide vanmorgen voor het Postkan
toor aan de Ged. Oude Gracht de bus.
In de stad liepen vele politie-agenten en brand
weermannen te collecteeren. Aan de groote toe
gangswegen der gemeente hadden zich mannen
van de motorbrigade opgesteld, nu niet om den
automobilisten naar hom rijbewijs te vragen, maar
om hen uit te noodigen een offer te brengen voor
noodlijdende landgenooten.
Het politiemuziekkorps zal vanmiddag een con
cert geven in de muziektent op de Groote. Markt.
Dit concert wordt gegeven van 3 tot 4l'z uur.
Het spelen van de politiemannen is reeds een
offer op zich zelf, want alle leden van het corps
kwamen uit den nachtdienst, zoodat de dag fei
telijk bestemd was om te slapen.
Natuurlijk wordt er tijdens dit concert gecol
lecteerd.
Behalve de mannen van dit korps hebben nog
ongeveer 25 agenten medegedaan aan de collecte.
Alle afdeelingen der politie verleenden hun mede
werking, zooals inspecteurs, hoofdagenten, recher
cheurs, motorbrigade, personeel der administratie.
Dus ook het Haarlemsche politiecorps heeft al
zijn krachten ingespannen om deze collecte te
doen slagen.
Wij spraken hedenmorgen verscheidene agen
ten die collecteerden en ook den Commissaris.
Allen waren over het bereikte resultaat tevreden.
Verschillende collectanten hadden in een uur hun
kussen met verkeersspeldjes al uitverkocht, zoo
dat zij nieuwen voorraad moesten gaan halen.
Het' feit dat de politie zich zoo algemeen voor
het welslagen dezer collecte inspande, heeft blijk
baar velen, die zich tot nu toe afzijdig hielden,
bewogen, ook hun offer te brengen voor de in
zameling van ..Winterhulp".
Dc brandweer heeft ook veel medewerking be
toond. Van dit corps stelden zich ook vele man
nen beschikbaar, waarvan enkelen zelfs den ge-
heelen dag. Ook collecteerden twee brandmees
ters. Vanmiddag trekt de brandweer er met twee
brandweerwagens op uit naar het Plein en het
Stationsplein. Ook daar zal dus met de collecte
bus worden rondgegaan.
De Zijl weg te Haarlem.
Onteigening om een „puist" te verwijderen.
Eenige jaren geleden is -de Zijlweg genormali
seerd, Het is nu een flinke verkeersweg geworden.
Er is slechts één zwakke plek overgebleven, name
lijk het uit de rooilijn uitspringende huis bij de Pie-
ler Kiesstraat.
Het gemeentebestuur heeft indertijd met den
eigenaar onderhandelingen aangeknoopt, die beoog
den dit perceel te doen verdwijnen, waardoor het
trottoir op dezelfde breedte zou kunnen worden
doorgetrokken. Het gewenschte resultaat werd
evenwel niet bereikt. Nu is het voornemen van B.
en W. om een onteigeningsprocedure te voeren. Bin
nenkort zullen den raad daartoe voorstellen ge
daan worden.
Vijf inspecties voor de brandweer.
Als onderdeel van de Rijksinspectie voor het
Brandweerwezen.
Volgens een circulaire van het departement
van Binncnlandsche Zaken aan de burgemeesters
zijn als onderdeel van de „rijksinspectie van het
brandweerwezen" (deze inspectie dateert van Oc
tober jl.) vijf districten ingesteld. Voor elk dezer
districten wordt een ..inspecteur van het brand
weerwezen" aangesteld. Inmiddels is in functie ge
treden voor district 2 (Noord-Holland en Utrecht)
W. A. Couzy, te Heemstede.
Van alle branden moet voortaan uiterlijk binnen
3 dagen een schriftelijk rapport worden gezonden
aan den betrokken districts-inspecteur.
Alle belangrijke branden, niet het gevolg van
luchtaanvallen, moeten bovendien onverwijld tele
fonisch worden gemeld aan den districtsinspecteur.
FRANCO TE MADRID TERUGGEKEERD.
Generaal Franco is Vrijdagavond met zijn ge
volg te Madrid teruggekeerd.
Luchtaanval op Londen.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Sedert het invallen van de duisternis bevindt
Londen zich Vrijdagavond in alarmtoestand,
naar de Britsche berichtendienst meldt. Ook
uit andere deelen van Groot-Brittannie zijn
rapporten over de komst van vijandelijke vlieg
tuigen ontvangen.
Het D.N.B. meldt hieromtrent nag nader dat
Londen Vrijdag sedert de eerste avonduren
voortdurend door een zeker aantal Duitsche ge
vechtsvliegtuigen is aangevallen. Er zijn ver
woestingen aan voor den oorlog belangrijke doe
len aangericht, naar terugkeerende bemannin
gen gemeld hebben.
Duitsch
weermachtsbericht
Convooi ten oosten van
Peterhead aangevallen.
Treffers geplaatst op metaalfabrieh
bij Glasgow.
BERLIJN, 14 Februari. (D.N.B.) Het opper
bevel der weermacht deelt mede:
„Bij den aanval van Duitsche oorlogsschepen op
een vijandelijk convooi in de Atlantische wateren,
waarvan het weermachtsbericht van gisteren mel
ding maakte, is nog een gewapend koopvaardij
schip tot zinken gebracht, zoodat het aantal der bij
dezen aanval tot zinken gebrachte schepen is ge
stegen tot 14 met een gezamenlijken inhoud van
ongeveer 82.000 ton. De aan de oppervlakte varende
Duitsche vlootstrijdkrachten, die op den Atlanti-
schen Oceaan en in de overzeesche wateren ope
reeren. hebben tot dusverre ongeveer 670.000 ton
vijandelijke of den vijand nuttige koopvaardij-
scheepsruimte tot zinken gebracht. Daarbij komen
nog de talrijke scheepsverliezen, die de vijand in
de overzeesche wateren heeft geleden door het op
mijnen loopen.
Bij aanvallen op voor den oorlog belangrijke doe
len op het Britsche eiland hebben gevechtsvlieg
tuigen rechtstreeksche treffers geplaatst op een me-
taalfabriek bij Glasgow en op havenwerken aan de
Schotsche Oostkust en in het Zuid-Oosten van En
geland. Ten Oosten van Peterhead is een convooi
met goed gevolg aangevallen en verstrooid. Zes
schepen werden door bomtreffers zwaar bescha
digd. Twee groote koopvaarders geraakten in
brand en kregen slagzij. In moedige duikvlucht
heeft een gevechtsvliegtuig ten oosten van Harwich
een tankschip van ongeveer 8000 ton tot zinken ge
bracht. Hetzelfde toestel plaatste bovendien op een
groot koopvaardijschip en op een duikboot zoo
zware treffers, dat deze schepen volkomen verlo
ren geacht kunnen worden,
In de Middellandsche Zee hebben afdeelingen ge
vechtsvliegers van de Duitsche luchtmacht gisteren
en in den afgeloopen nacht hangars, kampementen
en op den grond staand vliegtuigen op vliegvelden
in Cyrenaica vernield.
Overdag zijn geslaagde aanvallen gedaan op
militaire werken op Malta.
In den afgeloopen nacht heeft de luchtmacht
doeltreffende bomaanvallen gedaan op vliegvelden
en industrieterreinen om Londen en aan den mond
van de Theems.
De vijand is niet boven Duitsch gebied versche
nen. Jachtvliegtuigen hebben boven Dover drie
versperringsballons vernietigd. Marinegeschut heeft
aan de Noorsche kust een vijandelijk vliegtuig neer
geschoten. Een eigen vliegtuig wordt vermist.
Bij den geslaagden aanval op zee ten Oosten van
Harwich, heeft zich de bemanning van het gevechts
vliegtuig de eerste luitenant Baumbach, comman
dant en bestuurder, de onderofficier Menz, bom-
menrichter. de Feldwcbel Thiess, radiotelegrafist en
de onderofficier Greif Mühlen, boordschutter, bij
zonder onderscheiden".
Wacht er niet mee. Haal uw exemplaar
(of exemplaren) van de Haarlem's
Dagblad Tcxtlelkaart aan een onzer
kantoren Groote Houtstraat 93 of
Soendaplein 37.
Dagelijks van 9 v.m.-5 n.m. Zaterdag
9 v.m.-l n.m.
Prijs 4 cent per stuk. Toezending kan
niet geschieden.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: De kunst der opvoeding.
pag. 1
P. Gasus: Gepeperde kost. pag. 1
R. P.: Ontdekkingsreis in de ar
beidssfeer van den orkestdirigent.
pap. 3
P. v. d. Hem: Aan den arbeid, pag. 3
Van T.: In de tram. pag. 3
Voor de Vrouw pag. 4
K. de Jong: Ledenconcert der H.O.V.
pag. 5
Voor lange avonden. pag. 5
J. H. de Bois: Litteraire Kantteeke-
ningen. pag. 6
Film schouw pag. 6
J. H. V.: Langs het Water. pag. 7
A. J. D. Eranthus Hiemalis pag. 7
Jan Ligthart 18591916. pag. 8
