Haarlem's Dagblad
JextiMaactr
Haarlem's Besrooting.
Het Natuurhistorisch museum te Heemstede
Bonnencijfers.
Haarlem's Dagblad
Oorlog tusschen
Amerika en Japan
kan voorkomen worden
Artikelen eni.
58e JAARGANG No. 17692
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1941
Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10J
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regel#'
2.elke regel meer 0.40. Reclames f 0.65 pel
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag»
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer
0.17i/£. Groentjes zie rubriek.
o O
De gemeenteraad is Woensdagmiddag begonnen
met de behandeling van de begrooting voor 1941.
Die ving op andere wijze aan dan men had kunnen
verwachten, want de eerste spreker was de wet
houder van Financiën, mr. Bijvoet, die met een
reeks verrassende mededeelingen kwam. Die vloei
den voort uit de veranderde regeling van de finan-
cieele verhouding tusschen Rijk en gemeenten. Ten
eerste bleek, dat de grondslag voor de uitkeering
aan de gemeenten uit het Gemeentefonds te haren
gunste belangrijk verbeterd is. Ten tweede kwam
aan den dag, dat het onderscheid tusschen buiten
gewone en gewone uiitkeeringen uit het Werkloos-
heidssubsidiefonds is vervallen, waardoor het ge-
heele begrip „noodlijdende gemeente" is vervallen.
Men weet dat in de afgeloopen jaren de classeering
van een gemeente in de noodlijdende groep haar
onder een speciaal toezicht plaatste dat haar eigen
bevoegdheid tot handelen zeer beperkte, zoodat bij
de gemeenten steeds het streven bestond deze si
tuatie te vermijden. Bij het opmaken der begroo
ting voor 1941 had men ook in Haarlem daarmee
rekening gehouden en deswege was voorgesteld, de
afschrijvingen op de bedrijven tot de helft terug
te brengen en ze met f 500.000 te verminderen. Ge
zien de nieuwe situatie namen B. en W. dit voor
stel nu terug. Daardoor is het tekort op de begroo
ting evenwel weer met een half millioen vermeer
derd. En het is verder nog gestegen met f 175.000,
die de gemeente zal móeten uitgeven voor de 6 pet.
extra toelage aan gehuwde leden van het gemeen-
tepersoneel, die minder dan f 1900 verdienen. Ook
is gebleken dat niet 2/3 van het batig saldo over
1939 bij de inkomsten, van 1941 geteld mag wor
den, zoodat die ook bij de verhooging van het te
kort komen. Er komt nog wat bij en al met al is
het tekort gestegen van bijna anderhalf millioen
tot f 2.314.000, waar tegenover staat dat de vooruit
zichten ten aanzien van de Rijksuitkeering aanzien
lijk verbeterd zijn. Het is duidelijk dat de beteeke-
nis van deze uitkeering het göheele begrootings-
beeld beheerscht; uit de mededeelingen van den
wethouder (die men meer gedétailleerd in het ver
slag in dit nummer vindt) valt dat af te leiden.
Op voorstel van den voorzitter werd besloten,
thans bij de algemeene beschouwingen geen finan-
cieele quaesties te bespreken, nu deze verrassin
gen opgetreden waren, maaT zulke besprekingen
aan te houden tot de zitting van Woensdag a.s. Dan
zal de Raad in de gelegenheid geweest zijn, eerst
de gedrukte stukken te bestudeeren.
De algemeene beschouwingen ontdaan van het
politieke geredekavel van vroeger jaren en van
financieele bespiegelingen, moesten nu wel een zeer
snel verloop hebben. Dat hadden zij dan ook, want
in één middagzitting werden zij afgehandteld met
de begrotingshoofdstukken algemeen beheer, poli
tie en volksgezondheid er nog bij. Zoodat men aan
kan nemen dat de Raad vanmiddag de overige
hoofdstukken en de begrootingen der bedrijven ook
nog wel zal afhandelen en dus in twee zittingen
met het werk gereed zijn, behoudens dan die finan
cieele bespreking die over een week nog aan de
orde zal komen.
De heer Noordhoff pleitte voor verscherpte con
trole van B. en W. op het toegepaste verhaal bij
Armenzorg en bleek veel te verwachten van het
komende Streekplan voor Zuid-Kennemerland. Hij
wilde dat de daarvoor benoemde Streekplan-com
missie zich ook voor zulke dingen als de herbouw
van den molen De Adriaan en de stichting van een
Natuurhistorisch Museum te Heemstede zou inte
resseeren. Wethouder Reinalda bleek daarvoor niet
te voelen, al toonde hij zich optimistisch over den
herbouw van den molen. Hij zag dien uitsluitend
als een zaak van de gemeente Haarlem. Ik kreeg
den indruk dat er eenig misverstand was en dat
de heer Noordhoff vooral beoogde, dat de commis
sie voor het Streekplan zulke dingen zou bevorde
ren door ze aan te bevelen bij de gemeenten, door
er haar invloed achter te stellen. Wat is daar te
gen? De werking van de commissie zullen wij ove
rigens nog in de practijk moeten zien, maar het
schijnt zeker dat haar belangstelling ook zal moe
ten uitgaan naar locale plannen, die een belang
voor de geheele omgeving vertegenwoordigen. Zoo
als dat museum. Zooals b.v. ook de stichting van
een groot gebouw voor congressen en kunstuitvoe
ringen, waartoe het toch ook eens zal komen.
Aan het beleid van B. en W. en van de ambte
naren in een moeilijken tijd werd door verschei
dene sprekers lof gebradht. En natuurlijk kwamen
nog ver&dhillende wensohen naar voren. Zoo be
pleitte de heer Angenent dat het gemeentebestuur
alle mogelijkheden zou uitbuiten om werkgelegen
heid te scheppen. De heer Johan Visser brak een
lans voor den herbouw van den molen De Adriaan
en voor den bouw van een museum voor moderne
kunst, waarbij hij zich ook op de oommissie voor
het Streekplan beriep, de heer Wolzak pleitte voor
de goede behartiging van cultureele belangen.
Wethouder Van Liemt deed de toezegging diat
B. en W. de kwestie van het verfhaal bij Armenzorg
nog eens zullen bekijken in connectie met de nieu
we richtlijnen die onlangs gegeven zijn.
Bij de behandeling van de subsidies bleek dat de
Volksuniversiteit dit jaar niet van haar subsidie ge
bruik zal maken, waarvan Pro Juventute het voor
deel plukt, want dat krijgt er nu toch nog een (van
f 500) zoodat het zijn goede werk zal kunnen
voortzetten. En op aandrang van den heer Visser
zullen B en W. de zaak van het Fonds voor Kun
sten, gezegd het Frans Hals Potje, nog eens in
oogensohouw nemen, overwegen of het niet jaar
lijks gedoteerd kan worden opdat het in leven blijve
en probeeren te bereiken dat f 1200 voor den aan
koop van kunstwerken van Haarlemmers besteed
mag worden.
De vraag of de subsidie voor de H.O.V., verleden
jaar tot f 25.000 verhoogd, niet weer op het oucè
bedrag van f 30.000 gebracht kan worden, opdat er
althans eenige verbetering in de uiterst schrale
belooningen van de orkestleden kan komen, lokte
In ons nummer van Dinsdag hebben wij uitvoerige mededeelingen gedaan over de plannen tot stichting van een Natuurhistorisch museum in „Groe-
nendaal" te Heemstede. Zooals men weet is het de bedoeling dat in dit museum een 30-tal diorama's worden opgesteld, betrekking hebbend op het
vogelleven in Nederland. Hierboven geven wij afbeeldingen van twee van deze diorama's.
(Foto's J. Kemeling.)
nog vry wat bespreking uit. Er werd warm voor
gepleit en wethouder Westerveld zal het pleidooi
in Den Haag voeren.
Bij de behandeling van de eerste drie hoofd
stukken kwamen weinig punten van belang in be
spreking. Bij Openbare Veiligheid kregen wij zoo
wel van den burgemeester als van wethouder Wes
terveld te hooren dat de baldadigheid van de jeugd
niet toeneemt en hield de laatste een betoog over
de wensehelijkheid om dit euvel niet met lange
toespraken tot de kinderen te bestrijden maar door
hun bezigheid te geven die hun zin voor het le
vende en schoone ontwikkelt.
Bij Volksgezondheid vestigde dr. Kersbergen de
aandacht op verscheidene punten van belang: de
zorg voor de tuberculosebestrijding, omdat het
sterftecijfer van deze ziekte in Nederland stijgende
is, het onderzoek naar den voedingstoestand in de
gezinnen en ook de geestelijke volksgezondheid. Hij
acht consultatiebureaux voor menschen, die het
geestelijk moeilijk hebben, zeer gewenscht. De di
recteur van den G. G. D. is bereid tot steun; hij
deed een beroep op B. en W. In beginsel kreeg hij
een voorloopige toezegging van den voorzitter, die
hem op de andere punten medewerking beloofde en
wethouder van Liemt hulde bracht voor zijn werk
ten bate van de Centrale Keukens.
Wethouder Reinalda deed nog de mededeeling dat
het college aandacht wijdt aan de stichting van een
zeer groot sportterrein, waartoe ook een sintelbaan
zal behooreii.
Vanmiddag zette de gemeenteraad de behande
ling van de begrooting voort.
R. P.
Aardbeving in Noordwest-Spanjc.
Te Pontev edra ernstige schade.
MADRID, 20 Februari. (D.N.B.) Naar eerst
thans bekend wordt, is Dinsdagochtend te Vigo een
aardbeving waargenomen. De beving duurde twee
seconden. Een groot deel van de bevolking, die nog
onder den indruk van de stormramp is, ijlde opge
wonden naar buiten.
De schade te Vigo is gering. In Pontevedra wer
den echter verscheidene huizen aanzienlijk be
schadigd.
Versterking van Amerikaansche
vlootbases.
Huis van Afgevaardigden staat een bedrag van
66 millioen dollar toe.
WASHINGTON, 20 Februari (D.N.B.) Het
Huis van Afgevaardigden heeft goedkeuring ge
hecht aan de versterking van Guam en Samoa, be
nevens aan het uittrekken van nog 66 millioen dol
lar voor versterking van de door Engeland afgestane
bezittingen op 't Westelijk Halfrond. De minister
van marine Knox en de chef van de vloot admiraal
Stark hadden de versterking van Guam en Samoa
geëischt
(Tusschen Mei en November 1940
z{in door het Centraal Distributie
kantoor 25 duizend millioen bonnen
besteld, waarvoor 850.000 K.G.
pier noodig was.)
Eindelooze vellen bonnen,
Achthonderd en vijftig tonnen,
Goed, dat dit eens wordt belicht;
Want al kun je 't niet omvatten,
Zelfs niet in de verte schatten,
Het is duidlijk van gewicht
Sinids we er mee zijn begonnen,
Moesten stapels, bergen bonnen
Over heel het land verspreid;
Zulk een bon-organisatie
Op zichzelf is een prestatie,
Die veel zorgen heeft bereid.
Er mocht geen verwarring dreigen.
Ieder moest zijn portie krijgen,
Ieder zijn rechtmatig deel;
Geen vergissing mocht gebeuren
In de soorten, in de kleuren,
Niets tekort en niets teveel.
Niemand zal het tragisch vinden,
Als de bonnen weer verzwinden,
Maar het mag wel eens gezegd:
Door de dames en de heeren,
Die ze ons distribueeren
Wordt daar eer mee ingelegd.
Wij hebben al weer een groot aantal
dezer kaarten verkocht.
Hebt u uw exemplaar al?
Zoo neen, dan ligt er nog een voor u
klaar, om te worden afgehaald.
Prijs vier cent per stuk.
In de machinekamer van het gemaal voor den Noord-Oostpolder te Stad-Vollen-
hove, beter bekend als De Voorst, worden de groote pompen opgesteld, die het
water uit den polder naar het randkanaal zullen moeten op- en uitmalen.
(Foto Pax Holland)
Japan's ambassadeur
te Washington:
WASHINGTON, 20 Febr. (D.NH.) De nieuwe
Japansche ambassadeur in de Vereenigde Staten
Nomoera heeft op de eerste persconferentie die
hij heeft gehouden verklaard dat een oorlog tus
schen de Vereenigde Staten en Japan kan worden
voorkomen. Hij constateerde, dat het initiatief
daartoe ook van den kant van de Vereenigde Sta
ten moet komen. Er is geen vraagstuk aanwezig
dat beide landen tot een oorlog zou kunnen dwin
gen. Japan tracht met economische middelen een
vreedzame expansie naar het zuiden te verkrijgen
en doet zijn best om toepassing van geweld te
verhinderen. Hij, Nomoera, (kan niet definitief
verklaren dat Japan binnen het kader van dit
program niet tot het toepassen van geweld zal
overgaan, maar van Japansche zijde zal alles in
het werk worden gesteld om dit te vermijden.
Ten aanzien van het Japansche bondgenoot
schap met Duifcschland en Italië merkte de am
bassadeur op dat het in de eerste plaats Japan's
bedoeling is den vrede op den Stillen Oceaan te
behouden. Daarom heeft men bij het sluiten van
het pact niet het oog gehad op een oorlog met
de Vereenigde Staten.
Van Japansche zijde gelooft men dat de Ver
eenigde Staten Duitschland niet officieel den oor
log zullen verklaren. Daarmede wordt ook Japan's
verplichting die uit de bepalingen van het drie-
mogendihedenpact voortvloeit niet van kracht.
Frankrijks politieke koers.
De „Matin" verlangt een snelle oplossing.
PARIJS, 20 Febr. (D.N.B.) „Frankrijk wenscht
opheldering", zoo sohrijft de „Matin". Het blad
spreekt de meeening uit dat de vraag, waarheen
Frankrijk gaat een snelle oplossing eischt. ..Stel
lig staat aan het hoofd van het land een man
die boven iedere verdenking verheven is. Men is
echter eenigszins ontsteld, omdat alles zoo lanz-
zaam verwezenlijkt wordt. Frankrijk moet thans
een nationale politiek voeren die „afgestemd" is
op het nieuwe Europa, dan zal het gered zijn.
Anders schakelt Frankrijk zichzelf uit". Het blad
eischt van maarschalk Pétain dat hij zijn gedach
ten preciseert en het land zegt waarheen het ge
leid moet worden." Men vraagt zich af of vroe
gere vormen zullen worden aangenomen, dan wel
of de formule van den maarschalk geldig zal zijn:
..Een man geheel alleen verantwoordelijk voor de
historie". De maarschalk moet zijn voornemens
bekend maken en Frankrijk is bereid hem te vol
gen. Er is echter volstrekt geen tijd meer te ver
liezen."
ALGEMEEN NEDERLANDSCH ONDER WIJ ZERS -
VERBOND.
Het AN.P. meldt: Dezer dagen is te Utrecht ge
sticht het Algemeen Nederlandsch Onderwijzers-
verbond, een federatie van het katholieke onder-
wijzersverbond, een federatie van het katholieke
wijzersverbond, het Nederlandsche onderwijzers
genootschap ep de Unie van Christelijke onder
wijzers.
Het verbond, staande op den grondslag van
artikel 200 der grondwet (gelijkstelling tusschen
openbaar en bijzonder onderwijs) stelt zich ten
doel bij de overheid de gemeensehappelijike belan
gen van de leden der aangesloten organisaties en
alle aangelegenheden betreffende de zorg voor
goed onderwijs te behartigen. Ook in zaken, be
trekking hebben op het verleenen van sociale
hulp aan deze leden zal zooveel mogelijk worden
samengewerkt.
Het dagelijks bestuur bestaat voor 1941 xiit de
heeren L. F. Kleiterp te Amsterdam, voorzitter;
Willem Wiltschut te Arnhem, vice-voorzitter en
A. P. Jungcurt te 's-Gravenhage, secretaris.
Het verbond telt ruim 22.000 leden.
„HOLLAND'S GLORIE".
AMSTERDAM. Een blik in een der groote
etalagevensters der V.V.V. .Amsterdam" aan het
Rokin no. 5 bij den Dam, brengt ons Holland's
glorie in herinnering.
Daar is een etalage Ingericht door het histo
risch scheepvaartmuseum 'Cornells Schuytstraat
57, hoek de Lairessestraat)waar thans de ten
toonstelling „het schip van 1600—1900" kan wor
den bezocht. In de etalage aan het Rokin zien we
o.a. een prachtig oud model van een der schepen,
waarmede onze voorvaderen de wereldzeeën ver
overden. Voorts een paar unieke stukken van ver
sieringen van binnenschepen uit den tijd. toen
deze oude zeekasteelen nog met kunstig beeld
houwwerk opgesierd werden. En dan nog enkele
oude atlassen en archiefstukken, tezamen een
greep uit het kostbare materiaal dat in het
scheepvaartmuseum te bewonderen is.
Duitsche luchtaanvallen op
Engeland.
Bommen vielen op de
havenwerken van Lowestoft
BERLIJN, 20 Februari. (D.N.B.) Het En-
gelsche ministerie van luchtvaart en het mi
nisterie voor de binnenlandsche veiligheid heb
ben Woensdagavond bekend gemaakt dat „een
zekere activiteit'' van vijandelijke vliegtuigen
Woensdagmiddag hoofdzakelijk boven Yorksh
ire en Lincolshire is voorgekomen. Er zijn
bommen neergeworpen die schade en slachtof
fers. hebben veroorzaakt.
Naar aan het D.N.B. gemeld wordt hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen gisteren de ha
venwerken van Lowestoft aan de Engelsche
Oostkust aangevallen. Verscheidene gebouwen
in de haven werden getroffen.
NACHTELIJKE AANVALLEN
OP LONDEN EN ZüID-WALES.
BERLIJN. 20 Februari (D.N.B.) In den af
geloopen nacht hebben Londen en Zuid-Wales,
naar de Engelsche Berichtendienst meldt, de voor
naamste doelen der Duitsche luchtaanvallen ge
vormd. Toen kort na het vallen van de duisternis
in Londen luchtalarm was gegeven vlogen vijande
lijke machines over het stadsgebied en wierpen
bommen neer, waardoor eenige schade is ontstaan.
In Zuid-Wales hebben de aanvallen geruïmen tijd
geduurd. Een aanzienlijk aantal brisantbommen
is neergeworpen. Zij richtten schade aan en ver
oorzaakten eenige branden. Voorts zijn ook boven
eenige andere Engelsche streken Duitsche vliegers
verschenen, waarbij in eenige gevallen bommen zijn
neergeworpen.
Duitsch
wèermachtsbericht
Luchtaanvallen op doeleri
in Zuid- en Zuidoost
Engeland.
Haven van Benghasi Cyrenaïca)
bestookt
BERLIJN, 19 Februari (D.N.B.) Het opper
bevel van de weermacht maakt bekend:
„Succesvolle aanvallen in duikvlucht waren
Dinsdag gericht op vliegvelden, troepenkampen,
spoorweg-emplacementen en colonnes vrachtauto's
in Zuid- en Zuidoost Engeland. Voltreffers verniel
den hangars en op den beganen grond staande
vliegtuigen. Voltreffers konden bovendien geplaatst
worden op verscheidene spoorwegstations, spoor
weg-emplacementen en twee rijdende treinen. Ten
Noorden van Portsmouth werd een troepenkamp
met bijzonder groot succes aangevallen. Een lange-
afstandsgevechtsvliegtuig bombardeerde ten Westen
van Ierland een groot tankschip en trof het zóó
hevig, dat het als verloren beschouwd moet worden.
Een andere succesvolle aanval was gericht op een
koopvaardijschip ten oosten van Harwich.
In Cyrenaïca deden formaties van het Duitsche
luchtwapen op 18 Februari een aanval op de haven
van Benghasi. De aanval had de gewenschte uit
werking. Ten Zuidwesten van Agedabia werden
troepenconcentraties en colonnes vrachtauto's ver
strooid.
Ook in den nacht van Dinsdag op Woensdag
vloog de vijand noch naar het Duitsche rijksgebied
noch naar de bezette gebieden. Een afzonderlijk
vliegend vijandelijk gevechtsvliegtuig werd Dins
dagochtend op weg naar het bezette gebied genood
zaakt te landen. De bemanning werd gevangen ge
nomen. Twee eigen toestellen worden vermist".
AANVALLEN OP BRITSCHE VLIEGVELDEN.
BERLIJN. 19 Februari. (D.N.B.) Duitsche ge
vechtsvliegtuigen hebben Dinsdag weer verschei
den vliegvelden op de Britsche eilanden met suc
ces aangevallen. Op het vliegveld Honington is een
aanval in duikvlucht gedaan, hoewel het veld door
versperringsballons beschermd werd. De van gerin
ge hoogte geworpen bommen troffen een hangar en
woelden de startbaan op verscheiden plaatsen om.
Een dergelijke aanval werd ondernomen op hel
vliegveld Thorey Island, dat eveneens door ver
sperringsballons beveiligd werd. Vlak voor een
hangar stonden zeven vliegtuigen. Eenige bommen
van middelbaar kaliber vielen in de ruimte tus
schen de vliegtuigen en de hangar. De hangar en
alle vliegtuigen werden ernstig beschadigd.
Eén gang per maaltijd in de
Engelsche restaurants.
NEW YORK, 20 Februari (D.N.B.) Naar ut
Londen wordt gemeld heeft het Britsche ministerie
van voedselvoorziening bepaald dat de restaurants
nog slechts maaltijden van één gang mogen opdie
nen.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
r
R. P.: Haarlem's begrooting.
pag. 1
P. Gasus: Bonnencijfers.
pag. 1
Flitsen: Jantje dragen.
pag. 3
Een huistiran
pag. 3
J. H. V.: Echo
pag. 3
v. H.: Op ontdekkingsreis in de ar
beidssfeer van den filmoperateur.
pag. 3
Voor de Kinderen.
pag. 6
Uit de Pers.
pag. 6
Uit Haarlem's Raad.
pag. 7
H. D Vertelling: Zeventien
pag. 9
Op het bonnenkerkhof.
pag. 9