Haarlem's Dagblad r E. J. Voute, regeeringscommissaris van Amsterdam eschiedenis. v. Een kwart millioen boete wegens prijsopdrijving Meeuwen. Ir. Mussert Groot proces in Den Haag geëindigd Het smakelijke hapje. Haven aan de Engelsche Westkust aangevallen. Artikelen eni. Ie JAARGANG No. 17703 gave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant gaven en Algem. Drukkerij N V. Bureaux: Groote utstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- nst 38810 Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. efoon: Directie 13082. Hoofdred. 15054, Redactie 00, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, (25. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM WOENSDAG 5 MAART 1941' Abonnementen pet week 0.2S, per maand 1.10? per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, loss nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ2.—, elke regel meer ƒ0.40. Reclames ƒ0.65 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag* Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer 0.171/5. Groentjes zie rubriek. 3e Boekenweek geeft ons nieuwe bewijzen, hoe »ot de belangstelling is voor boeken dié histori- ie onderwerpen behandelen. En die belangstel- g beperkt zich volstrekt niet tot den historischen nan, maar strekt zich wel degelijk tot het weten, lappelijk boek uit. Het is merkwaardig, zooveel ers als professoren in de geschiedenis in ons ld buiten den kring van hun beroep hebben. En inelij'k dateert dit verschijnsel al van lang ge len. Zeker al uit de jaren vam den wereldoorlog den langdurigen wapenstilstand die er op volg- Ik nam gisteren een lijvig werk in handen, ge neven door een onzer bekendste historici en aan Middeleeuwen gewijd. Het beleefde zijn eerste rsohijmiing in 1919. De vijfde druk is er nu juist n verschenen. Dat is maar een voorbeeld; er zijn meer zoo. Men moet er wel uit afleiden dat in stormachtige tijden, die sinds 1914 over Europa gebroken zijn, de gemiddelde ontwikkelde Ne- rlanber steeds sterker de behoefte is gaan ge- elen om het wereldgebeuren beter te gaan be- ijpen/door te bestudeeren hetgeen zich vroeger der de menschen had afgespeeld en voor zichzelf beproeven, een zekere historische ontwikke- igslijn te vinden. Zulk streven duidt op een ken- jrkende Hollandsche eigensóhap al is die dan niet iéder volwassen Nederlander aanwezig: de nei- ng om de dingen grondig te onderzoeken en te erwegen, niet over éen nacht ijs te gaan, geen sfcïg oordeel te aanvaarden al wordt dat in ge - ïk'ken zoo vaak geuit. Wat men zoo losweg zegt dikwijls niet de uiting van een overtuiging, ak is het maar een proefballonnetje of een po- ïg tot beleefd converseeren en ik begin steeds eer te gelooven in de opmerking van een medi- die mij irtSertyd eens zei: „Wat de patiënten ggen vind ik niet zoo bijster belangrijk, ik be- iouw het alleen als een hulpmiddel om geleide- c te weten te komen wat zij eigenlijk denken". Intusschen is de taak van den leek, die door torische studie zijn begrip van oorzaak en gevolg de vaderlandsche en wereldgebeurtenissen tracht verdiepen, geen eenvoudige. Zet hij door en wil niet aan de oppervlakte der historische feiten ij ven, dan komt hij spoedig tot de ontdekking t zijn belangstelling zich in vele richtingen moet bewegen, dat kie binnen, en buitenlandsche teratuur op dit gebied enorm uitgebreid is, dat mmige historici helaas zeer schraal zijn bedeeld Bt de gaven des schrijvers en dat anderzijds de Goij gaafde schrijver die zich op ide historie werpt ?sl eens in zijn documentatie tekort schiet of zich it meeslepen door een ongebreidelde fantaisie. moet niet alleen volhouden maar ook verge- end en critisch lezen. !aat zijn belangstelling uit naar politiek, econo- staatkunde dan blijken die onderwerpen nog niet voldoende verklaringen te kunnen geven, otc gebieden van godsdienst, wetenschap en kunst Blfi niet minder vruchtbare onderzoekingsterreinen dankbaar zal hij dengenen zijn, die een gansch nimma hebben trachten te beschouwen en de gees- stroomingen onder de menschen daaruit hebben gen samen te vatten. Waarna hij wel tot de ont- cking moet komen dat het ook van belang is de ensgeschiedenissen van beroemde, bekende, des- ods zelfs weinig bekende menschen uit het ver- te lezen omdat sommige schrijvers er juist 1 it een centrale hoofdfiguur het best in slagen. D scherp-omlijnd beeld van het leven en den Iwikkelingsgang in een bepaald tijdvak te geven. Weinigen zullen ertoe komen, de studie uit lief- bberij zoo ver door te zetten. Wie zich lot één 'O# dvak bepaalt kan zich daarmee, op deze wijze te ?rk gaand, al jarenlang bezig houden. Bij verre de meesten moet het uit den aard der zaak oppervlakkig blijven met de historische «(gierigheid. Maar men blijft tenminste niet aan oppervlakte der feiten, men doet een indruk op n hetgeen er geleefd, gestreefd, gezwoegd en soms reikt is in vroeger tijden, men raakt verlost van Ike goedkoope noties als „de historie herhaalt :h", omdat dit maar in onderdeelen waar blijkt zijn en de componenten van tijdgeest en levens- orwaarden toch altijd weer anders blijken te szen en door andere invloeden gestuwd. Men ver- kt zijn kennis, weet steeds beter het kaf van het ren te scheiden en leert de menschen beter be- ïjpen door deze lectuur dan door die van velerlei ipervlakkige romannetjes of detective-stories. En nslotte moet men er ook een beetje geluk in zijn Uze van auteurs bij hebben. Er is nog een ander voordeel bij de zaak: deze melijk, dat het gehalte van de historische litte- tuur en van het historisch onderzoek door Ne- rlanders door deze groote belangstelling onge- einin- njfeld worden gestimuleerd. En wat de vader- ndsche geschiedenis aanbelangt is het zeker van oote waarde voor ons volk, dat dieper begrip van ven en werken onzer voorouders groeit. R. P. y GRAVENIIAGE, 5 Maart. De inspecteur voor de prijsbeheersching te 's Gravenhage heeft op 4 Maart j.I. in openbare zitting uit spraak gedaan in een ernstig geval van prijs opdrijving. De overtreder, een winkelier- frossier in textielgoederen te 's Gravenhage, *erd bij luehtbeschikkïng veroordeeld tot be taling van een boete van f 250.000. zon'der vergunning tapijt verkocht. Tegen een winkelbediende te Haarlem is Dins- s? proces-verbaal opgemaakt wegens overtreding zo de Tcxliclbeschikking. Hij had zonder daartoe «gunning te hebben een tapijt verkocht. Ook te- «i de koopster is procesverbaal or^emaakt en t tapijt is in beslag genomen. (Volgens een bericht houden Deen- sche visschers zich onledig met het vangen van meeuwen voor consump tie. Meeuwenvleesch zou den traan- smaak verliezen als het van de huid ontdaan is.) Nederland heeft ook zijn meeuwen Langs de kust in overvloed, Hoor dit vliegend volkje schreeuwen Als zijn vriend de mensch het voedt. Zie ze zwenken vol verlangen En dan pijlsnel in de vlucht De geworpen broodkorst vangen Die daar 'neerstort door de lucht. Ja, we willen hem wel voeden, 's Winters in de barre kou, Zonder zelfs het zwakst vermoeden, Dat hij ons ooit voeden zou. Ieder heeft het lang geweten En geen mensch trok het zich aan: Meeuwen zijn niet om te eten, Want hun boutje smaakt naar traan. Nu de menschen van hem houden En geen sterveling van houdt. Maakt men hem in felle koude Ver het land in, zelfs niet koud. Maar nu zijn me daar de Denen, Eensklaps in den laatsten tijd Met een theorie verschenen. Die het oud begrip bestrijdt. Meeuwen zijn te consumeeren Zeggen zij, mits zonder huid, Haal ze eerst dus uit de veeren. Trek ze dan hun jasje uit. 'k Hoop dat hier dit Deensche drijven Nog niaar niet wordt nagedaan. Laat ons meeuwenvrienden, blijven. Laat de meeuw zijn gang maar gaan. Typisch toch om vast te stellen, Hoe de koele mensch dit ziet, Door de meeuwentraan te tellen, Maar de meeuwentranen niet. bü Goering In tegenwoordigheid van den Rijkscommissaris De leider der N. S. B. heeft Maandag j.I. in Ber lijn een bezoek gebracht aan den rijksmaarschalk Goering. Dit onderhoud, dat ongeveer anderhalf uur duur de, vond plaats in de appartementen van den rijks maarschalk in het luchtvaartministerie in tegen woordigheid van den rijkscommissaris voor het be zette Nederlandsche gebied Rijksminister Seyss Inquart. Er wordt veel gelezen. Stadsbibliotheek leent veel boeken uit. De statistiek betreffende het bezoek en uit- leening bij de Stadsbibliotheek en de Leeszaal te Haarlem levert interessant materiaal over de stijgende leeslust bij het publiek. Dat er meer dan te voren gelezen wordt be hoeft weinig verklaring. Het is begrijpelijk, dat nu er zooveel minder gelegenheid tot ver strooiing buitenshuis bestaat en men zijn ont spanning dus binnenshuis moet zoeken, vele het voor de hand liggend middel aangrijpen en zich in een boek verdiepen. Er zijn dan ook aanzienlijk meer boeken uitgeleend dan het vorig jaar Februari, n.l. 11198 tegenover 8177. Een dergelijke stijging vertoont het uilleenen van het filiaal „Huis te Zaanen". Daar werden in Februari 1941 uitge leend 3870 boeken tegen 2966 in Februari 1940. In totaal werden dus in Fabruari van dit jaar uitge leend 15068 werken terwijl in Februari 1940 11143 boeken de bibliotheek tijdelijk verlieten. Een stij ging derhalve van 3925 boeken of goed 35 pet. Het bezoek aan de krantenzaal liep daaren tegen sterk terug. Kwamen in Februari van het vorig jaar 4935 personen krant of tijdschrift in zien, dit jaar waren 't er maar 3532, dus 1403 min der of ruim 28 pet. Niet onwaarschijnlijk weer spiegelt zich hierin de sterk verminderde werk loosheid, immers vele werkloozen hadden de ge woonte, in de krantenzaal een uu-lje te komen lezen. De leeszaal aan het Prinsenhof hield vrijwel het zelfde aantal bezoekers, n.l. 2176 in Februari 1941 en 2166 in dezelfde maand van het vorig jaar. De leeszaal in het filiaal in Haarlem-Noord is tijdelijk gesloten. Dr. de Vlugt en mr. In 't Veld met pensioen vj Jhr. Mr. E. J. R. M. von Bönninghausen. (foto archief). Hilversum's burgemeester regeeringscommissaris 's-GRAVENHAGE, 4 Maart. Het Rijks commissariaat maakt bekend: De Rijkscommissaris voor de bezette Neder landsche gebieden heeft krachtens par. 1 van zijn Verordening nr. 4/40 over de uitoefening van regeeringsbevoegdheden in Nederland de burgemeesters dr. de Vlugt te Amsterdam en mr. In 't Veld te Zaandam met ingang van heden gepensionneerd. Met ingang van heden heeft de Rijkscommissaris tot burgemeeester van Amsterdam benoemd de heer Edward John Voute te Amsterdam. Voorts heeft de secretaris-generaal van ihet ministerie van Binnenlandsche Zaken krachtens de hem bij de verordening van den Rijkscommis saris nr. 108 40 over bijzondere administratief rechtelijke maatregelen verleende machtiging den gepensionneerden kapitein van Ravenswaaij te Nunspeet met ingang van heden tot burgemeester van Zaandam benoemd. Nadat door het de creet van den Rijks commissaris nr. 37 41 de gemeenten Amster dam, Hilversum en Zaandam aan de voor schriften van de nieuwe verordening nr. 36 41 over de buitengewone maatregelen op consti tutioneel en adminis tratief rechtelijk gebied waren onderworpen, heeft de Rijkscommis saris met ingang van heden tot regeerings commissaris voor de ge meente Amsterdam den nieuwen burgemeester Voute en tot regee ringscommissaris voor dc gemeente Hilversum den burgemeester aldaar, jhr. mr. Ernst von Bön ninghausen aangewezen. Voorts heeft de secre taris-generaal van het ministerie van binnenland sche zaken op grond van de hem verleende vol macht, den nieuwen burgemeester van Raven swaaij met ingang van heden tot regeeringscom missaris voor de gemeente Zaandam aangewezen. Levensloop van den nieuwen burge meester van AMSTERDAM. Edward John Voüte is Amsterdammer van ge boorte Hij aanschouwde daar het levenslicht op 17 September 1887. Hij volgde te Arnhem de Hoo- gere Burgerschool en bezocht vervolgens net In stituut voor de marine. Als luitenant ter zee twee de klasse verliet hij den marinedienst cm adjunct chef van den technisciien dienst van de Holland sche Lloyd te worden. In 1923 werd de heer Voute procuratiehouder van de Pakhuismeesteren van de thee te Amster dam. In 1928 ging hij in zijn kwaliteit van secretaris van het Nederlandsch Aardrijkskundig Genoot schap als regeeringsafgevaaraigde naar het In ternationaal Geografisch Congres te Cambridge, in 1931 naar Parijs en in 1934 naar Warschau. Verder maakt hij "als secretaris deel uit van het college van commissarissen van het matrozen- instituut der Nederlandsche Zeil- en Roeivereeni- ging. De heer Voüte woont te Bergen in Noord- Holland. waar hij lid van den gemeenteraad is. De nieuwe burgemeester van Amsterdam, die Dinsdag reeds de hoofdstad heeft- bezocht, deelde aan de Tel. mede. dat hij zich te Amsterdam gaat vestigen om heden reeds zijn functie te aanvaar den. Hij is. naar het blad verder mededeelde, bij geen politieke partij aangesloten en heeft het ambt van Regeeringscommissaris alleen aanvaard om naar zijn beste weten het volk te dienen. De Tel. meldt omtrent den levensloop van den regeeringscommissaris van Zaandam: C. van Ravenswaaij is geboren in 1897 en dus 43 jaar oud. De heer Van Ravenswaaij komt thans recht streeks van den Arbeidsdienst, waarin hij na den oorlog als reserve-kapitein van de artillerie overgegaan. Hij was ingedeeld als technisch leider bij den staf van het vijfde korps en aangewezen als technisch leider van het kamp Waterloo, dat tusschen Austerlitz en Oud-Leusden ligt. E. J. Voüte, regeeringscommissaris van Amsterdam. (Foto Pax Holland) Voor den oorlog W&s de heer Van Ravenswaaij een vooraanstaande figuur in het zakenleven. Hij vertoefde te Warschau o.a. als procuratiehouder van de N.V. Philips en verbleef nadien in andere functies te Brussel en Londen. In den Opbouwdienst gold de heer Van Raven swaaij als een officier met onbetwistbaar groote leiderscapaciteiten. Achttien personen ter dood veroordeeld 's GRAVENHAGE, 5 Maart. Het A.N.P. meldt: Het op 24 Februari voor een Duitsch krijgsgerecht in Den Haag begonnen proces tegen leden van een terreur-, sabotage- en spionnageorganisatie is op Dinsdag 4 Maart met het uitspreken van de vonnissen geëindigd. Achttien beklaagden zijn ter dood veroordeeld, zes zijn vrijgesproken, de ande ren kregen tuchthuis- en gevangenisstraffen. Nu ue „hei maoc-iuc l.i u-.i grond is. wordt voor de ontwatering van de landerijen gezorgd. Daarvoor worden met z.g. greppelploegen de drassige greppels, welke door het vee waren dichtgeloopen. weer in orde gebracht. (Foto Pax Holland) Distributie-moeilijkheden voor automatieken Het ging tot nu toe zoo gemakkelijk, wie thuis een vleeschlooze dag had, stapte, als hij wat flauw was. een automatiek binnen en voor een dubbeltje kreeg men wat gewenscht werd: een balletje gehakt, een croquetje, twee bitterbal letjes, of andere heerlijkheid. Er waren geen bonnen voor noodig. De automatiekhouder zat evenwel met de moeilijkheid voldoende materia len te krijgen om al zijn producten te bakken. Nu is er evenwel een bepaling van het Cen traal Distributiebureau in den Haag gekomen, dat vet en boterbons gegeven moeten worden voor het koopen van gebakken visch. pommes frites, croquetjes. gehaktballen, poffertjes, wafe len, oliebollen en ander oliegebak. Daarmee moeten dus niet alleen de winkels waar zulke hapjes verkocht worden rekening houden, maar ook de automatieken. En natuur lijk ook de poffertjes-, wafelen- en oliebollenkra- men. Voor de automatieken was er een dubbele moeilijkheid. De automaten zijn er niet op ge maakt. dat zij pas iets leveren als er behalve het dubbeltje ook een vetbonnetje in het gleufje gegooid wordt. Voor de moeilijkheid is intusschen een oplos sing gevonden. De Bond van Automatiekhou ders in Nederland laat penningen maken die iets grooter zijn dan een dubbeltje. Die pennin gen kan men bij den automatiekhouder koopen als tevens een vet of boterbon wordt ingeleverd. Daarmee kan men zich dan bij de automaten het gewenschte verschaffen. De automatiekhouders krijgen van de distribu tiekantoren een maand boter en vet in voor schot. maar moeten dan elke maand bonnen in leveren voor nieuwe toewijzingen, De distri- butiebureaux hebben opdracht ontvangen om op de,naleving van deze bepalingen streng de hand te houden. t Natuurlijk levert deze regeling voor de auto matiekhouders en Ihet publiek moeilijkheden op. Tot nu toe werden de hartige hapjes immers ge kocht buiten bezwaar van de bonnen-portefeuille van de -hiuisgenooten. Nu zal iemand die een klant van de automatieken is, daarvoor een volle boter- of vetbon (voor 250 gram) noodig hebben, die omgewisseld kan worden voor 50 wisselbonnen van 5 gram. Die wisselbonnen kunnen dan alleen gebruikt worden voor automatieken, restaurants, enz., dus niet meer voor huishoudelijk gebruik. De wisselbonnen blijven voor onbeperkten tijd geldig. Eén keer zal men dus zoo'n bon van 250 gram daarvoor moeten bestemmen, maar dan is men ook voor een heélen tijd zonder bezwaar automatiek-klant. De penningen voor de automatieken zijn nog niet te Haarlem aangekomen. Zij kunnen evenwel gauw verwacht worden. Drie uur luchtalarm te Londen. Het D.N.B. meldt: Sedert de vroege avonduren zijn Dinsdag zware Duitsche gevechtsvliegtuigen opgestegen voor aanvallen op strategische doelen \an een haven aan de Britsche Westkust. Volgens mededeelingen der eerst terugkeerende beman ningen werd een groot aantal omvangrijke bran den en ontploffingen waargenomen. De Britsche berichtendienst meldt dat kort na het invallen van de duisternis te Londen lucht alarm is gemaakt dat drie uur duurde. Het afweer geschut kwam in actie. Ook uit het zuiden en westen van Engeland zijn berichten over Duitsche luchtactie ontvangen. Het D.N.B. meldt voorts: De eerste gevechts vliegtuigen die waren opgestegen voor den nach telijken aanval op strategische doelen in Engeland meldden dat aan het kanaal van Bristol te Cardiff zes groote en vele kleine branden waren waarge nomen. Andere afdeelingen die een aanval op Londen ondernamen meldden dat ook hier groote successen behaald werden. In de Bocht van de Theems en ten oosten daarvan werd een reeks groote branden waargenomen. Het zicht was goed, zoodat de vliegtuigen hun doel duidelijk konden vaststellen. Duitsch weermachtsbericht Cardiff aangevallen eri Newcastle bestookt. Verkenningsbewegingen aan de Libische kust. BERLIJN. 4 Maart. (D.N.B.) Het opperbevel der weermacht deelt mede: „Het binnenrukken van Duitsche troepen in Bul garije voltrekt zich volgens het vastgestelde plan. Gistermiddag hebben door jagers beschermde lichte gevechtsvliegtuigen een vliegveld in Zuid- Engeland gebombardeerd. Verscheidene hangars en onderkomens werden daarbij vernietigd. In den nacht van 3 op 4 Maart hebben afdeelingen ge- vechtsvliegiers havenwerken en fabrieken te Car diff aangevallen Men heeft talrijke voltreffers op doelen van militair belang waargenomen, gepaard gaande met krachtige ontploffingen en branden. Aan de Schotsche Óoshcust hebben gevechtsvlieg tuigen de havenwerken en scheepswerven van Newcastle bestookt met brand- en brisantbommen. Ook hier kon een goede uitwerking worden waar genomen. Bij aanvallen op verschillende vliegvelden ten noorden van Londen zijn hangars, onderkomens, brandstof- en munitieopslagplaatsen en eenige op den grond staande vliegtuigen vernield. Aan de Engelsche Zuidkust heeft een gevechts vliegtuig een koopvaarder van 3000 ton tot zinken gebracht. Een ander koopvaardijschip bleef ten oosten van Aberdeen, na tweemaal te zijn aange vallen, met zware slagzij liggen. Buiten de Brit sche scheepsverliezen, vermeld in het weermachts bericht van gisteren, heeft de luchtmacht op 2 Maart nog een koopvaardijschip van ongeveer 8000 ton in den grond geboord op 25 Kilometer ten westen van de Hebriden. Onze vliegafdeelingen, die in de Middellandsohe Zee opereeren. hebben bij Agedabia Britsche ge motoriseerde strijdkrachten met succes aangevallen. Er werden talrijke treffers geplaatst op autocon- centraties en colonnes. Een Duitsche gemotori seerde verkenningsafdeeling, die aan de Libische kust opereerde, heeft opnieuw gevangenen binnen gebracht en een Britschen pantserwagen buitge maakt. In den afgeloopen nacht heeft de vijand op ver scheidene plaatsen in West-Duitschland eenige bri santbommen en een groot aantal brandbommen la ten vallen. Er is geen militaire schade aangericht, doch een aantal huizen werd getroffen. Eenige burgers zijn omgekomen of gewond". MAASTRICHT GEEFT TOESTEMMING VOOR EEN OPENBARE BOKSMATCH. Naar wij vernemen, heeft de burgemeester van Maastricht het bestuur van den Nederlandschen Boksbond toestemming verleend om onder bepaalde voorwaarden in het openbaar een bokswedstrijd te organiseeren. Ongetwijfeld is dit een succes voor het N.B.B.-bestuur, dat alle moeite doét het boks- verbod in ons land op te heffen. Voor het eerst na 18 jaar zal Maastricht op een nader te bepalen datum weer eens Nederlandsche boksers aan het werk kunnen zien. HEDEN: 8 PAGINA'S R. P.: Geschiedenis. pag. 1 Ruiter ten val. pag. 3 Het smakelijk hapje pag. 1 P. Gasus: Meeuwen. pag. 3 Flitsen pag. 3 Eigenaardigheden in Haarlem en omgeving. pag. 3 v. T.: Oude Rechtspleging pag. 3 B. K.: De orgeldraaier in het straatje pag. 3 1 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. pag. 3 Schilderijen door Marie Ket ting en beeldhouwwerk door P. Böhnke pag. 6 Van onzen Berlijnschen correspon dent: Een bezoek aan de Berlijn- sche kliniekenwijk. pag. 5 K. de Jong: Paedagogisch Volkscon cert. pag. 6 Laatste Berichten op pagina 2 -J

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 1