Ccht £ede>ien~
HOFFMANN
Tiudia
Hef boek als toevlucht
Boekhandel H.deVries
Zestig jaar
Uit de Pers.
«v/
Bezoekt e
Goldschmeding
DONDERDAG fi M AART 1941'
ÏT A A" R T" F, M'S DS'GBCAD
Zeven eeuwen
Nederlandsche Levenskunst
Woensdagmiddag organiseerde de boekhandel
H. de Vries in de bovenzaal van het Gem. Con
certgebouw te Haarlem een bijeenkomst voor de
Boekenweek.
Dra. Anne H. Mulder sprak over haar werk
„Zeven Eeuwen Nederlandsche levenskunst". De
heer Geert van Oorschot leidde de spreekster in.
Het is met het boek altijd een wonderlijke ge
schiedenis geweest, aldus spr. In de geestelijke
verwarring na den lOden Mei beraadde men zich
op gemaakte fouten en den nieuwen tijd, die ook
voor ons land zou aanbreken. Het boek was in die
dagen niet in de gratie. Voor het boek behoeft
men immers rust.
Nadien is het goede boek, vooral de goede his
torische roman, in het middelpunt der belangstel
ling gekomen. Zoo'n boek is ook dat van Dra.
Mulder.
Spr. dankte den boekverkooper, den heer H. de
Vries, mede namens den uitgever, voor het orga-
niseeren van deze lezing.
Daarna was het woord aan de schrijfster van
„Zeven eeuwen Nederlandsche levenskunst".
Zoo ooit dan willen wij nu spreken, schrijven
en getuigen, omdat 'het gaat om het behoud van
de beste, meest waardevolle dingen aldus spr.
De drieëenheidland volk en taal, verstaan wij
in deze tijden wel zeer bijzonder.
Er is een moment geweest dat wij niet meer
konden lezen. Wij hebben ons daar spoedig van
hersteld. Wij toeleven thans niet een boekenweek
doch eigenlijk een boekenjaar als nooit tevoren.
De mensch, die het moeilijk heeft, vlucht graag
naar ander tijden en werelden. Het boek is zijn
toevlucht.
De historische belangstelling is kenmerkend
voor dezen tijd. Wie .bevrijding zoekt vindt die in.
het verleden. Wij kunnen alleen ons eigen leven
leven, doch wij doen dit niet goed wanneer wij
het leven niet plaatsen in het verband van ver
leden en toekomst.
Dra. Anne H. Mulder.
(Foto ontleend aan Morks Magazijn).
„Zeven eeuwen Nederlandsche levenskunst" is
een geschiedschrijving, die ons plaatst op de
grens van twee werelden: wetenschap en kunst.
Menschen, die mijn boek wetenschappelijk be
naderen, weten eigenlijk niet wat ze eraan heb
ben. De diagnose van de wetenschap t.a.v. mijn
lboek is: onvoldoende voor geschiedenis. Doch ik toen
blij met die onvoldoende. Ik ben niet historisch
geschoold. Ik kom op die grens van die twee we
relden: de wetenschap eenerzijds en het schrij
verschap óm het schrijverschap anderzijds.
In mijn boek wordt het dagelijksche leven door
de eeuwen heen geschreven. De mensch staat
Ln liet centrum daarvan. En het is moeilijk gewo
ne menschen, wier eenige heldendaad een onbe
taalde rekening en wier eenig ongeluk een ge
broken hart was, uit de historische documenten
vol groote feiten en groote menschen tevoorschijn
te halen. De geschiedenis van het dagelijksche
leven schrijven is altijd een greep, want staat
kundige beschavings- en sociale geschiedenis
loopen daarin dooreen. Ik beschrijf de geschiede
nis subjectief. Niet. objectief. Doch bestaat er wel
obj ectieve gesoh iedschrij ving
De waarheid ligt immers in het midden. Alle
geschiedschryvir.s: is persoonlijk getint. In de
wetenschap is weliswaar nog de wil tot objectivi
teit. die lijnrecht staat tegenover het fanatisme.
Doch ik ben er met mijn subjectieve beschrij
ving van overtuigd dat ik meer kans heb gehad
het hart der geschiedenis te raken dan iemand
die koel afstand neemt t.a.v. de historie.
Na deze uiteenzetting las Dra. Mulder fragmen
ten uit haar werk voor, die door de vele aanwezi
gen belangstellend werden aangehoord.
Begrafenis E. de Graaff.
Woensdagmiddag werd op de Algcmeene Be
graafplaats te Heemstede ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van den heer E de Graaff, lid
van den vroegeren gemeenteraad van Sohoten.
Ds. J. W. Siertsema, predikant bij de Ger. Kerk
leidde in den morgen een rouwdienst in het Dia-
eonessenhuis te Haarlem, waarna de plechtigheid
te Heemstede plaats had.
Toen de kist in de aula was opgebaard, werd op
het orgel „Ases Tod" van Grieg, ten gehoore ge
bracht. waarna Ds. Siertsema verzen las uit Jesaja
55. Hij schetste het vele dat. de overledene in zijn
jongere jaren heeft, gedaan in den dienst ran Gods
Koninkrijk, zoowel in de politiek als in den strijd
voor de Chr. School. „Hij heeft ook zorgen gekend
en gestreden voor zijn gezin, maar in alles zocht
hij den Heere en hij heeft Hem gevonden. Dit is
een troost voor het diep getroffen gezin en de fa
milieleden; zij behoeven dan ook niet bedroefd te
zijn als zij, die geen hoop hebben".
Nadat op het orgel Gezang 22 was gespeeld,
werd de kist grafwaarts gedragen, terwijl het
„Largo" van Handel ten gehoore werd gebracht.
Aan het graf sprak Ds. Siertsema de Geloofsbe
lijdenis, waarna een zoon van den overledene na
mens zijn moeder en verdere familieleden dankte
voor de laatste eer, aan den overledene bewezen.
GUNNINGEN.
Elk plekje grond, waar voldoende licht
Reeds breekt de tijd weer aan voor het
en lucht kan doordringen wordt vooral in deze dagen aangewend voor het telen van groente,
zaaien van groote boonen en vroege spinazie, waar van een zeer ruime oogst venvacht wordt.
Foto Pax-Holland.
Het bouwen van een fabriekshal voor de Teer-
en Asphaltfabrïek „Taf" te Haarlem (architect
Bern. Ooms) is gegund aan J. Thomasse te Haar
lem.
Het verbouwen van het perceel Paarlaarsteeg
8 te Haarlem i dezelfde architect) is gegund aan
de firma »T w Luiten en Zn. te Haarlem voor
12.295.
Een Belevenis
ANNE H. MULDER
ZEVEN EEUWEN NEDERLANDSCHE
LEVENSKUNST.
Een geschiedenis van het dage-
ljjbsch leven, compleet in 5 deelen,
bij inteekening per deel ing. 3.05.
geb. 4.10
JACOBIJNESTRAAT 3, Ged. O. Gracht 27-27a.
(Adv. lngez. Med.)
in een betrekking
De man die nooit ziekteverzuim had
Tot twaalf jaar op school en daarna „op am
bacht". Zóó ging het in den ouden tijd en het
was dan geen uitzondering, dat men tientallen
jaren bij eenzelfden patroon bleef.
Het zal echter niet veel voorgekomen zijn,
zelfs in den ouden tijd niet, dat iemand zijn
zestigjarige dienstvervulling bij één en denzelf
den werkgever kan herdenken. Allerlei omstan
digheden immers dragen er toe bij, dat men vóór
dien tijd tot rusten is gekomen, hetzij daartoe
op de een of andere wijze in staat gesteld, het
zij doordat het lichaam zijn eischen gaat stel
len.
De heer J. de Jong,
die thans in zijn
drie-en-zeventigste
jaar is en den 15e.n
van dezen -maand zes-
tig jaar het beroep
van sjnid beoefent,
achtte tot dusver
zijn tijd van rusten
nog niet gekomen
en zijn fysiek ver
oorlooft hem tot van
daag den dag het
over het algemeen
toch niet lichte smids-
werk te verrichten.
Er is dus aanleiding
iets over dezen aan-
J. de Jong. staanden jubilaris
(Foto archief H.D.),. w vertellen.
Het zal geen relaas vol schokkende feiten
worden. Een uurtje babbelen met den vriende
lijken man levert wel heel wat herinneringen
op, maar ze blijven in het kader van zestig-
jarigen arbeid in dezelfde omgeving en in het
zelfde vak.
Wat op zichzelf wel merkwaardig is: toen de
twaalfjarige Jan de Jong de schoolbanken ver
liet had hij al zoo hier en daar rondgekeken.
Hij was in Assendelft geboren, verhuisde al spoe
dig met zijn ouders naar Alblasserdam, keerde
weer naai- zijn geboorteplaats en kwam van
daar in Heemstede terecht.
Deze jeugdige trekvogel tippelde dan toen de
schooljaren achter den rug waren den 15den
Maart 1831 achter vader aan naar de Franken-
straat te Haarlem, waar vijf jaar te voren de
heer J. H. Schous een smederij had gevestigd en
waar men een leerjongen noodig had. Wel, hij
léérde, als 't een verstandigen knaap betaamt.
De kachelsmederij vormde het voornaamste
deel van 't bedrijf. Handwerk, kachels en for
nuizen. Hollandsche kachels, Brabantsche
kachels, kolomkachels, fornuizen, waarvoor de
„werkgevers" waren toen nog niet uit
gevonden de voorstukken teekende. Het was
een groote dag in Jan de Jongs carrière, toen
zijn patroon, wiens zaak al spoedig naar de War
moesstraat werd overgeplaatst, hem, den thans
zeventigjarige, niet alleen het smidswerk maar
ook het ontwerpen overliet. En sindsdien
rustte het technisch deel van de kachel- en for
nuizen-affaire grootendeels op zijn schouders.
Gedeeltelijk ook het mercantiele. Want de
Oude Groenmarkt was vlak bij en daar werd
des Maandags toentertijd ijzermarkt gehouden.
Daar kwamen de boeren uit den omtrek hun
stookmateriaal koopen en enkele dagen later trok
De Jong er dan op uit om de zaak te plaatsen.
Altijd werk aan den winkel. Des zomers diende
er voorraad gemaakt. Des winters was er sei-
zoendrukte. Er werd personeel aangezet en de
zaak breidde uit en kreeg een nieuw front aan de
Oude Groenmarkt. Het jubileum is niet ge
vierd, maar een duizend fornuizen heeft hij wel
afgeleverd en van de kachels is hij den tel
kwijtgeraakt en toen in later tijden de kachels
door haarden vervangen werden behield hij bij
de fabricage ook daarvan de leiding.
Want behoeft het gezegd nieuwe tijden
brachten nieuwe eischen in de stooktechniek. De
fabrieken trokken de vervaardiging van fornui
zen in den loop der jaren geheel aan zich. met
een groot deel der kachels ging het denzelfden
weg en de firma Schous legde zich toe op den
verkoop van gansch andere artikeien dan uit
sluitend stookmateriaal, al bleef dat intusschen
een deel van het bedrijf. En de heer De Jong
mocht dan wat minder kachels maken dan te
voren, er bleef voor een bekwamen kachelsmid
als hij nog altijd werk genoeg aan den winkel.
En zoo kan men hem nog dagelijks aan den ar
beid vinden, aan de zaak of bij de klanten en wie
hem bezig ziet kan nauwelijks gelooven, dat
het een twee-en-zeventiger is, die daar met
kachels en haarden omspringt als een jonge ke
rel en lust in zijn lot en liefde voor zijn werk
heeft behouden.
En 's avonds? Dan vindt hij op zijn bovenwo
ning aan de Oude Groenmarkt boven den win
kel zijn vrouw, die thans reeds 41 jaar lief en
leed met hem heeft gedeeld, sinds zij haar be
trekking van dienstbode bij de familie Schous
er aan gaf om den jongen meesterknecht uit de
zaak te trouwen en als er dan iemand komt
oploopen wordt er allicht een herinnering opge
haald uit den tijd, dat de buitenlui met een
touwtje de maat van de kachelpijp kwamen op
geven en Jan de Jong dan maar moest zien,
het zaakje pasklaar te maken.
Ge ziet het: in dit alles zit weinig effect,
weinig theatraals, weinig belangwekkends
zelfs, of het moest het toch wel curieuse feit
zijn, dat De Jong nimmer een dag ziekteverzuim
op zijn boekje heeft gehad.
Maar die zestig jaren spreken van iets beters:
van de liefde tot- en de vreugde in den arbeid,
waarvan dit welbestede leven een mooi voorbeeld
is. En daarom kan het haast niet anders of de
15e Maart zal voor denaanstaanden jubilaris en
zijn echtgenoote een mooie dag worden!
AFD HAARLEM VAN DEN
NED. VOETBALBOND.
Naar wij vernemen zal het eventueel niet
doorgaan van de wedstrijden van den Ned. Voet
balbond onderafdeeling Haarlem welke voor Zater
dag zijn vastgesteld Vrijdag op de raambiljetten
op de centrale punten bekend worden gemaakt en
voor de wedstrijden welke voor Zondag zijn uit
geschreven op dezelfde wijze op Zaterdag a.s.
WIJ MAKEN:
Acfetasschen
Boodschappentasschen
en alle andere tasschen
SPAARNE 44 HAARLEM
(Adv. lngez. Med.)
HAARLEMSCHE RECHTB ANK.
DISTRIBUTIEBONNEN VERVALSCHT.
Een inwoonster van de gemeente Velsen stond
hedenmorgen voor de Arr. rechtbank te Haarlem
terecht wegens vervalsching van distributiebonnen.
Op bonnen nummer 8 die ongeldig waren, plaat
ste zij met inkt het cijfer 1 voor dc 8, zoodat de
bonnen voor no. 18 konden doorgaan. Op deze bon
nen liet de vrouw door haar zoontje koffie en thee
bij den kruidenier halen. Naderhand bemerkte de
kruidenier dat de bonnen vervalscht waren
De officier wees er in zijn requisitoir op dat den
laatsten tijd verscheidene gevallen van bonnenver -
valsching uit Velsen en omgeving waren aangege
ven. Tegen deze vervalschingen dient krachtig te
worden opgetreden. De eisch luidt: 14 dagen ge
vangenis.
GEVONDEN VOORWERPEN
EN DIEREN.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie Smede-
straat te Haarlem, uitsluitend tusschen 11 en 13
uur.
Bril, Houttuin, Spaarnrijkstraat 24: Roeiboot,
v. d. Polder, Zijlvest, zandschip; Bijbeltje, Kuiten,
Leliestraat 24; Enveloppe m. i., Boeree, Lange
Veerstraat 13; Schoolétui m. i.. Oremeus. Veenberg-
straat 8; Etui m.i., v. Dam, Nauwe Geldeloozepad
32; Dameshorloge, Bouman, Spaanschevaartstraat
115; Hond, Smits, Julianalaan 293; Muts en das,
Terstal, Linschotenstraat 22 zw., Rijwielplyaatje,
Harle, Canifatenstraat 10; Idem, v. Alphen, Hof
dijkplein 11; Hondenriem, Pasie, K. v. Manderstraat
55; Schaartje, Blankwateifr Nieuw Heilgland 1
zwart.
SAMENVOEGING VAN GEMEENTEN.
De Haagsche Post wijst erop, dat er al
een menschenleven lang geredekaveld is over
het wenschelïjke van samenvoeging' van kleine
gemeenten met grootere:
„Telkens als weer eens een wetsontwerp van
zoodanige strekking in het parlement aanhangig
was, ging het hek van den dam. Met uiterste
vernuftigheid werden argumenten aangevoerd
om zich tegen de voorgenomen samenvoeging te
verzetten. Toch was in den regel het effect nihil
en zoo zijn in den loop der jaren enkele tiental
len samenstellingen tot stand gekomen en is het
totale aantal van 1100 gemeenten geleidelijk
ingekrompen. Van de vroeger zoo zwaarwichtige
verzetargumenten hoorde men daarna nooit
meer iets. Het opruimingswerk der al te kleine
gemeenten vorderde slechts zóó langzaam, dat
ons land nu nog 347 gemeenten met minder
dan 2000 zielen herbergt.
Er is wel eenig vooruitzicht, dat het samen
voegingsproces door de vereenvoudigde en meer
autoritaire werkwijze van de hoogere bestuurs
lichamen nu zal worden bespoedigd. Dit lijkt ons
een voordeel juist nu, omdat op allerlei gebied
zich een centralisatie van bestuur aan het vol
trekken is. De al te vele kleine gemeentelijke
administratiën met dorpspotentaatjes aan het
hoofd belemmeren vaak een goede function-
neering van het centrale bestuursapparaat. Men
OW iOV
onzedemonstratie-
afdeeling.
Uw oude toestel
ruilen wij in
Groote Markt, Haarlem
(Adv. lngez. Med.J
De 82-jarige Harm Piel lc Rouwen is hel slachtoffer geworden van een roofmoord.
Inwoners van het plaatsje bespreken hel gebeurde. Op den achtergrond de woning
van den ouden Piet
Foto Pax-Holland.
denke bijv. maar eens aan de distributiemaatre
gelen. In dit verband vermelden wij een op
merkelijke beschouwing van dr. D. Simons i
de Economische Statistische Berichten. Ooi
deze deskundige, die toch wel een open oog he«!
voor de gevoelswaarde van plaatselijke voorkeu
van het dorpskarakter, dringt er op aan, dat i
al te kleine gemeenten zullen verdwijnen, daa
zij onvoldoende en onvolwaardige bestuurseen
heden vormen. Zijn de 347 allerkleinste ge
meeriten maar eerst verdwenen, dan kan me
verder zien of er nog voldoende redenen be
staan voor verdere rationeele concentratie."
AUTEURSRECHT DES VOLK!
Erop wijzende, dat de ideeën moeten gjjoeiei
en dat thans de slinger weer doelbewust in d
richting der gemeenschapsidee zwaait, waarb
men het goede en bruikbare uit het verlede
wil aanpassen aan de eischen des tijds, schrijl
het A 1 g. Handelsblad, dat men de ont
wikkeling in de historische lijn beziend, het be
trekkelijke moet inzien van de monopolistisch
rechten, de auteursrechten als het ware di
sommige groepen in Nederland zich than
met betrekking tot „den nieuwen tijd" wille
toeëigenen. Het blad vervolgt dan:
„Zoo eisent bijv. „Nationaal Front" de eer o
om „alleen aan de spits" te gaan, omdat het -
zij het misschien met wat andere accenten -
reeds zeven jaar gelede'n wilde wat het vandaa
wil. Zoo meent het „Nationaal Dagblad" van d
N.S.B. dat anderen thans de „geestelijke eigen
dommen" dier beweging stelen, omdat Musset
immers reeds acht jaren geleden zijn actie be
gon. Maar de Italiaansche en Duitsche voor
beelden waarop deze groepen zich min of mee
inspireerende dateeren van nog veel vroeget
Mussolini's marsch naar Rome had plaats i
1922, nadat hij zijn beweging al in 1919 ha
gesticht. Hitler's nationaal-socialisme kwaï
reeds in 1923 naar voren in den Duitsche;
binnenlandschen politieken strijd. Op den „gees
telijken eigendom" van navolgers in Nederlan
zou dus nog wel een en ander zijn af te dingen
Maar bovendien kan ook voor de gemeen
schapsvormen van den nieuwen tijd slecht
gelden dat elk volk hen naar eigen aard e:
omstandigheden zal moeten opbouwen, en nit
als het ware in „licentie". Niet voor niets is zoo
wel in Italië als in Duitschland het nieuw
stelsel vast verbonden met een sterk, eigen na
tionalisme. Niet voor niets ligt in het woord na
tionaal-socialisme de klemtoon op het eerst
woord. Wie in Nederland een nationale en so
ciale volksgemeenschap wil tot stand brengen
zal zich het eerst op zijn Nederlandsche natio
nale geestelijke eigendommen moeten bezinnen
En die eigendommen, door onze eigen historie ge
worden, verworven en gegroeid, zijn niet he
exclusieve bezit van welke groep ook, maa
van heel ons volk, zooals het leeft en denkt ei
werkt, met zijn oog op de toekomst en met zijl
wortels Ln het verleden. Heel ons volk, met zijn
voorvaderen, heeft daarvan het auteursrecht"
De Nederlandsche traditie in dl
bouwkunst.
Prof. ir, J. G Wattjes schrijft in Bouwbe
drijf en Openbare Werken over herstd
der Nederlandsche traditie in de bouwkunst.
„Men moge", aldus, betoogt hij, „het nog
zoo betreuren, men moge, tot zekere hoogte te
recht, het een der verschijnselen van het ziefe
zijn van de huidige traditie achten de feite
lijke toestand is bij ons, dat onze architecten
en daarbij de besten onder hen, hun hart verpand
hebben aan zeer uiteenloopende bouwkunstop
vattingen. Willen wij van een gezonde Neder
landsche bouwtraditie van onzen tijd kunnen
spreken,.dan moeten wij komen tot grooter ma
te van eenheid. Het gewenschte evenwicht tus
schen eenheid en onderscheidenheid in de bouw
kunst van één tijd, het evenwicht tusschen over
eenstemming en verschil van meer persoonlijki
bouwkunst en gemeenschapsbouwkunst ont
breekt. Het is noodig, dat wij allen met inten
sieve krachtsinspanning, doch in de allereerste
plaats met tact en met het vereischte inzicht die
ware eenheid trachten te bevorderen. Om dat
te bereiken moeten wij echter allereerst elkaar
verstaan, dus naar datgene zoeken wat ons
vereent, niet naar datgene wat ons scheidt
Wil men ware kunst, dan moet dat persoonlijki
(van den bouwkunstenaar) worden geëerbiedigd.
Wat bestrijding behoeft en verdient, is niet dat
ware persoonlijke, doch het uit individueele IJdel
heid voortspruitende gewild buitengewone, he;
quasi-persoonlij ke.
Als men zich gewetensvol dienend instelt en
het beste wil geven wat innerlijk leeft, dan zal
het blijken, dat er opgaven zijn, die in den tra-
ditioneelen trant en opgaven, die in den moder
nen trant behooren te worden opgelost. Men
wake daarbij voor een ongezond conservatisme,
dat in zijn geforceerd vasthouden aan datgeen,
wat alreeds tot voorbijgaan gedoemd is, juist de
traditie in haar levend zijn miskent en schaadt,
daardoor tot geestelijke conventie verhardt
Men wage ook tegen een even ongezond haken
naar het nieuwe óm het nieuwe, met voorbij
zien van den schaduwkant, die het nieuwe altijd
aankleeft, dat het namelijk zijn deugdelijkheid
nog in de eerstvolgende 100 a 200 jaren zal moe
ten toonen."
Vitaminenlekorfc.
De N. R o 11. C r t. heeft een artikel gewijd
aan het onze bevolking bedreigend tekort aan
vitamine D.
Het blad acht het noodzakelijk dat hiertegen
maatregelen worden genomen en schrijft dan:
„Het fraaist ware een vorm van distributie,
waarbij een voldoende hoeveelheid voor alle kin
deren was verzekerd. Dit ware mogelijk te be
reiken door het vitamine D in gepaste hoeveel
heid aan de voeding, bijv. aan de melk, toe te
voegen, waartoe het tegenwoordige standaardi-
seeren van de melk misschien een geschikte
gelegenheid geeft.Wel zullen op deze wijze vele. dus
niet alleen jonge kinderen en aanstaande moe
ders, extra vitamine D krijgen. Hiertegen is ech
ter geen enkel bezwaar, integendeel, ook de
rest van de bevolking zal het slechts goed doen.
Op den prijs van de melk zal deze toevoeging
nauwelijks van invloed zijn. Vooral in de steden
moet zooiets uitvoerbaar zijn.
Welken weg men echter ook volge, de over
heid geve hier leiding. Zij neme er geen genoe
gen mee, dat het groote belang van een supplee
ring van vitamine D in enkele kringen der be
volking wordt ingezien. maar zij brenge in
dezen tijd meer dan ooit de onmisbare stof
tot de kinderen en moeders in alle lagen, opdat
het jonge geslacht recht van lijf en leden kan
opgroeien."
