Nederland heeft nieuwe „Staalmeesters"
s
Boeken vragen Uw aandacht!
BIJ HET UITZWERMEN DER
NIEUWE R& D-STALENBOEKEN!
„Ons Nestje"'
Uitpoot van
Roode Star-aardappelen
aan banden
(LJCmst en £ettecen
MAANDAG 10 MA "ART 1941'
H X AR r R M'S D AG B E A" D
lied
zan
2nd;
nati
i Zij!
woo
wa
de.
he
htig
.N.P
•ech
leer
twe
geni
:sch
EDERLAND heeft nieuwe
„Staalmeesters"! Ze heeten
R&D! Hun stalen zijn
eenig in het genre en hun
meesterschap is van echt
Nederlandschen aard: zij
brengen huiselijke schoon
heid en vreugde! Daarom is het juist thans de
moeite waard zoo spoedig mogelijk kennnis te ma
ken met de nieuwe R D-staalboeken. Wie een
van deze fleurige folianten ter hand neemt, beseft
onmiddellijk, dat dit werk is van echte kunstenaars
en van Nederlandsche kunstenaars, die met
ware bezieling hun taak hebben opgevat en uitge
voerd. Alleen wie is geboren en getogen in het
Hollandsche landschap, alleen wie elke nuance kent
van onze verre verschieten, van onze wisselende
luchten, alleen wie vertrouwd is met iedere scha
keering van die typisch Hollandsche luminositeit,
kan zulke muurbekleeding ontwerpen voor het
binnenhuis in Stad en Land.
In de nieuwe stalen-uitgaven van R&D zoo
handig en practisdh gebundeld en hier raken we
punt één van het staalmeesterschap vindt u een
overzichtelijke verzameling behangselpapieren, een
aandachtige studie waaria.
Uw oog zal verrukt worden door de variatie van
klem-en en tinten, door de fraaie dessins, door de
verscheidenheid en rijkdom van geheel nieuwe
vondsten, die op waarlijk kunstzinnige wijze zijn
toegepast. En bovenal zal het u treffen hoe uit
muntend al deze behangsels passen in het kader
van onze woningen en in het omringende stadsbeeld
of buinlandschap. We willen even den tijd laten
deze stimuleerende schoonheid in u op te nemen
alvorens uw aandacht te vragen voor het alleszins
belangrijke feit, dat al deze dessins zijn gedrukt
in het onnavolgbare Fixa-Color procédé, waarvan
het geheim uitsluitend berust bij Rat'h Dooder
heefver. Wat dat beteekent? Dat beteekent, dat
alléén R D die frissche kleuren, die fijne tinten
op deze solide wijze drukken kan; dat beteekent,
dat dit behang in druk verschijnt precies zooals
de kunstenaar het heeft ontworpen, nauwkeurig
afgedrukt tot in de kleinste en fijnste schakeerin
gen; dat beteekent, dat R D-behang in artis
tieke waarde gelijk staat aan iedere andere uiting
van de decoratieve kunst. Dat dit bereikt is, dat is
te danken aan de moderne R D-druktechniek,
waarvan het degelijke Fixa-Color kleurenprocédé
een zoo belangrijk onderdeel uitmaakt!
Het is niet. aan elkeen gegeven behangselpapier
in een stalenboek van beperkten omvang te kun
nen beoordeelen met het oog van een binnenhuis
architect, die, aan de hand van een paar vierkante
decimeters papier, midden in de kamer het effect
kan beoordeelen van dat papier, alsof het reeds
volledig was aangebracht op de vier wanlden van
dat vertrek. Ook deze moeilijkheid wisten de „staal
meesters" van R D op te lossen. De nieuwe
groengekafte boeken bevatten stalen op de volle
rolbreedte! Nu kunt u zelf het effect goed en
vlug beoordeelen. Zet zoo'n boek opengeslagen te
gen den mupr, op een stoel, op een kastje of op
den schoorsteen; plaats het afwisselend tegen den
eenen muur en tegen den anderen; houdt het te
gen de gordijnen aan, bestudeer die effecten van
den tegenovergestelden wand bij daglicht en des
avonds Zoo wordt het gemakkelijk uit de voor-
loopige keuze van zes of acht of tien stalen dat
gene te vinden, dat in de kamer het best tot zijn
recht komt en dat de kamer het best tot haar recht
doet komen Want daar gaat het toch immers om!
Nu de dagen beginnen te lengen, nu grijpen we,
bijna begeerig, naar elke nieuwe voorjaarsbelofte.
Stel dan de vervulling van deze belofte een huis
of een kamer vol nieuwe, frissche kleur geen
dag langer uit. Vraag uw behanger direct u de
nieuwe R D-staalboeken ter inzage te sturen. Doe
het liever vandaag nog dan morgen! Laat ze ko
men, Idlie boeken! En dandan begint het feest!
Dan begint dat heerlijke werkje. Eerst bladert u
de behangsels zoo eens door, alleen om u te ver-
j meien in al die pracht van kleur en lijn. Hier en
daar ziet u opeens de voorkamer in dit dessin!
Langzaam aan begint u te kiezen, uw verbeelding
toovert u al voor den geest uw heele huis in zijn
nieuwe pracht! De dagen, weken en maanden die
achter ons liggen, hebben het ons goed ingeprent,
dat het geluk, het GELUK, besloten ligt binnen de
vier muren van onze woning Geluk, een mysterieus
samenspel van duizend verschillende ingrediënten,
elk apart zoo gewoontjes, zoo bekend, het geheel
zoo ondefinieerbaar, zoo moeilijk te verklaren.
Toch hebben we wel geleerd, dat dit geluk groeit
naarmate de sfeer in ons huis ook stoffelijk har
monischer is, lichter, in overeenstemming met onze
beste eigenschappen en onze beste voornemens. Wie
van ons zou nog durven beweren, dat behang niet
belangrijk is? We hoeven het niet eens meer te heb
ben over de psychologische waarde van licht be
hang, over het effect van kleur op ons humeur en
karakter, we hoeven niet meer te praten over de
onmisbaarheid van dezen zonneschijn-per-rol! Zon
neschijn-per-rol Dat is het immers, wat u koopt
wanneer u nieuw behang op uw muren laat plak
ken Hamster dien zonneschijn-per-rol! Zorg voor
die zonnige sfeer, ook op donkere, sombere dagen.
Even belangrijk is dat voor uw geluk, voor de pret
tige stemming in huis, voor het welslagen van werk
en genoegen als al die andere factoren, die daar aan
medewerken en waarvan u er immers niet één
verwaarloost. Zonneschijn-per-rol, dat is immers
wat we nu allemaal noodig hebben! Zeg niet, dat
dit onzin is, overdreven praat van geleerden en
overgevoelige kunstenaars. Die geleerden hebben
het geenszins overdreven en het zijn niet alleen
kunstenaars, die gevoelig zijn voor den invloed van
kleur en licht. Ga het bij u zelf maar eens ina.
's Morgens wordt u wakker. Wat een verschil wan
neer het eerste, dat uw oogen zien, een frissche,
zonnige kamer is. Dat geeft al direct moed. Vol
„plannen staat u op, meteen wilt u aan den gang,
"dit doen en dat. Met énergie, met plezier! Net
eener vergaat het man en vrouw, precies zoo rea-
geeren de kinderen. Het ontbijt, genuttigd in een
kamer, die levensmoed en levensblijheid suggereert
door de kleur van de wanden,"bevordert die goede
stemming cn zelfs naturen, die den aanvang van
den dag moeilijk plegen te viniciien, worden er door
meegesleept en opgewekt. Werk, met plezier ge
daan, moet goed lukken. Goed en vlug. Dat leidt
weer tot allerlei andere prettige dingen. Niet altijd
direct, dat niet, maar het gevoel, dat alles goed
gaat, dat helpt ons heen over tallooze kleine strui
kelblokken en over moeilijkheden, diie ons anders
wellicht zouden hebben bezwaard en gehinderd.
Zoo verloopt de dag vlot, zonder groote moeheid te
veroorzaken en dan komt de avond, de thuiskomst
van man en kinders in dat prettige, zonnige huis.
Hè, heerlijk is het om thuis te komen. Wat mooi
is ons huis, wat gezellig! Echt prettig om nu samen
aan tafel te zitten, straks genoeglijk te zitten lezen
of breien. Het is maar heel alledaagsch, dit beeld
Jubileum P. Boogaard.
Heden was het 25 jaar geleden ,dat de heer P.
Boogaard als loopknecht-magazijnbediende in
dienst trad bij de Kantoorboekhandel-drukkerij
O. Th. Dantuma aan de Zijlstraat te Haarlem. De
jubilaris werd vanmorgen per auto van zijn woning
aan de Spaanschevaartstraat 29 gehaald en ten
kantore op hartelijke wijze door den heer Dantuma
gecomplimenteerd. Den heer Boogaard werd hierbij
het gebruikelijke geschenk onder enveloppe over
handigd.
De heer J. Wicherink feliciteerde nem namens
het personeel en bood een fraaie rooktafel aan. De
jubilaris mocht het verdere gedeelte van den dag
n den huiselijken kring doorbrengen.
G. J. GRAICHEN OVERLEDEN.
AMSTERDAM, 11 Maart. Te Amsterdam is
op 8 Maart overleden de heer G. J. Graichen, lid
der firma van Es en van Ommeren, cargadoors,
expediteurs en commissionnairs in assurantiën te
Amsterdam.
In de sgheepvaart vereeniging Noord bekeedde
de overledene verscheidene functies, aanvankelijk
in het uitvoerend bestuur van diverse vakgroepen
en cinds talrijke jaren als waarnemend algemeen
voorzitter
Voorts moge vermeld worden, dat de heer
Graichen zitting had in eenige gemeentelijke
commissies, het dagelijksch bestuur van Centraal
Overleg, de commissie van toezicht van de ver
eeniging „pensioen Risico", aangesloten bij Cen
traal Beheer, het bestuur van het hopsitaal kerk
schip „De Hoop" en den raad van commissarissen
handelsondernemingen.
van ons leven, met een beetje winst door dat mooie
behang. Een beetje winst, iederen dag, zou dat niet
een heeleboel winst zijn, zoo over een jaar gere
kend? Neem ze dus spoedig vóór u, deze groenge
kafte R D-stalenboeken, die de boeken zijn van
het huiselijk geluk.het grootste geluk.
Kaaskon 61 en 71.
In ons nummer van Zaterdag is bij de opgave
van „Bons die thans geldig zijn", vermeld
kaas bons 61 en 62. Dit was echter in strijd
met de mededeeling op pag. I inzake de nieuwe
bonnen. Van 10 Maart t.m. 23 Magrt kan men
op elk der bons 61 en 71 van de Bonkaart Al
gemeen 100 gram kaas koopen en dus NIET
op de bons 61 en 62.
Binnenkort verschijnt
Tijdschrift
voor het gezellige huis
Behelst o.a. leuke puzzle met mooie
prijzen.
Een proefexemplaar wordt U op aan
vraag gaarne iranco toegezonden.
Adresseeren Postbus 375, A'dam-C.
(Adv. Ingez. Med.)
Alleen door den N.A.K.
goedgekeurd pootgoed
In aansluiting op het reeds gepubliceerde
over het teeltplan 1941 akkerbouw, deelt het rijks
bureau voor de voedselvoorziening in oorlogstijd
nog het volgende mede.
De verbouw van aardappelen van de soort Roode
Star zal worden verboden, tenzij de teler voor
dezen verbouw uitsluitend gebruik heeft gemaakt
van door den Nederlandschen Algem. Keurings
dienst goedgekeurde pootaardappelen.
Bij de controle op de naleving van dit verbod
zal de teler de noodige certificaten van den
Nederlandschen Algemeenen Keuringsdienst moe
ten overleggen voor de met roode star beplante
oppervlakte.
Deze maatregel is genomen omdat deze aard
appelsoort in het afgeloopen jaar sterk was aan
getast door bladrol en andere ziekten, ten ge
volge waarvan bij den komenden oogst een zeer
lage opbrengst zal zijn te verwachten, indien ge
bruik wordt gemaakt van ongekeurd pootgoed.
Hun, die niet over goedgekeurd pootgoed - be
schikken en toch een goed houdbare aardappelsoort
wenschen te verbouwen, wordt aangeraden een
van de soorten Furore, Alpha, Industrie, Bevelan
der, Noordeling e.d. uit te poten.
In verband met bovenstaanden maatregel is het
afleveren en vervoeren van ongekeurde roode
star-poters verboden.
„Zar und Zimmermaim".
De rolverdeeling van de voorstelling van „Zar
und Zimmermann" door de opera van Essen op a.s.
Donderdag 13 dezer in den Stadsschouwburg te
Haarlem, is als volgt: Peter I, Zar von Rusland,
Clemens KaiserBreme; Peter Iwanow, een jonge
Rus, timmergezel, Philipp Gehly; van Bett, burge
meester van Zaandam, Walter Kocks: Marie, zijn
nicht, Jeanette Wenzel; Witwe Brown, Ludmilla
Schirmer; Marquis von Chateauneuf, Fransch
gezant, Heinrich Semmelrath; Lord Syndham
gezant, Paul Erlinhauser; Admiral Lefort Russisch
gezant, Heinrich Semmelrath; Lord Syndham,
Engelsch gezant, Walter Seidel; voorts vervullen,
kleinere rollen: Aloys Buchmayer, Heinz Schneider
enz.
Het geheele ensemble: solisten, koor, ballet en
orkest, zal uit Essen overkomen: 150 personen
Het geheel staat onder leding van den Generalin-
tendant Dr Karl Bauer. De muzikale leiding is in
handen van Hans Dietrich Kindier. De regie wordt
verzorgd door Carl Heinz Krahl, de decors zijn naar
ontwerpen van Hermann Hartlein, de «dansen zijn
ingestudeerd door Erika Hanka. Tournee-leiding
Ernst Krauss.
HET TOONEEL
NIEUW LEVEN
Betje regeert
In den plotseling heropenden Stadsschouwburg
heeft Betje Zondagavond weer eens met al haar
scherpzinnigheid, al haar goedhartigheid, al haar
gevoel voor humor en haar liefde voor „de familie"
geregeerd. Zij heeft wederom een volle zaal laten
schateren om haar handige répostes en ontroe
ring gewekt door haar opofferingsgezindheid en
gehechtheid aan al wat Van Gelder heet en wat
kan men meer van Betje verlangen?
Het was de Geheelonthoudersvereeniglng Nieuw
Leven die het kunststuk volbracht, op den dag
der opheffing van het uitgaansverbod een voor
stelling te geven een voorstelling die een dag
tevoren nog onmogelijk soheën en waarvoor de
laatste weken weinig was gerepeteerd. Dat de
avond hieronder zou lijden, was te voorzien. Het
tempo wès voortdurend te langzaam en in het
derde bedrijf zoo vaaik stiefkind, terwijl het
troetelkind moest zijn speelde de souffleur de
hoofdrol. Maar wie zou dit niet gaarne vergeven?
Er stond bovendien veel goeds tegenover. Nieuw
Leven behoort tot de Haarlemsche dilettanten-
vereeniglngen met een reputatie: in bijna dertig
jaar heeft zij die verworven en bevestigd. Onder
normale omstandigheden zou de voorstelling on
getwijfeld vlotter zijn verloopen. Maar ook nu
mocht ze er wezen.
Dat was in de eerste plaats te danken aan me>
vrouw Hazevoet die Betje met toewijding speelde
en vooral in de ernstige scènes iets heel goeds te
zien gaf. Het slot van het tweede bedrijf is wel
het hoogtepunt van de rol en daarin was Mevrouw
Hazevoet ook op haar best. Deze Betje was heel
wat zachter en liever dan mevrouw de Boervan
Rijk haar indertijd speelde en ook veel meer
„dame". Daardoor vervaagden de schakeeringen
wel wat; door-het snibbige en bitse wat sterker
aan te zetten, zou de' vertolking nog gewonnen
hebben. Maar toch, ook deze Betje bcheerschte
het tooneel, zooals ze de heele familie beheersohte
en regeerde.
De door zorgen gedrukte fabrikant Van Gelder,
die de spaarduitjes van de oude getrouwe zoo
lichtvaardig beleent, werd gespeeld door den heer
Van der Have. De tegenspoed was hem van het
gelaat te lezen, ze drukte een stempel op zijn ge
heele spel, dat daardoor wat mat bleef. Zelfs de
gelukkige ommekeer in zijn zaken kon hem geen
blijken van vreugde doen geven. Iets van zoon-
liefs uitbundigheid zou hem daar wel gepast heb
ben. De heer Traksel is voor deze rol rijkelijk jong
en speelde ook wat jongensachtig. Maar dat een
knaap met eindexamen M.T.S. zoo plotseling
transacties over tonnen gouds aangaat, is ook
wel wat wonderspreukig.
Met de werkelijkheid moeten we het in zoo'n
blijspel af en toe maar op een accoordje gooien.
Dat bewijst de heer Stanley, operette-liefhebber,
oud referendaris ten departemente. bankdirecteur
en meisjesverleider van professie. De heer
Rohdens vermocht ons in de verschillende quali-
teiten van dezen heer niet te doen gelooven.
Hij mist de zwier en de bravoure dusdanïgen
menschen eigen. Misschien moet men wel iets van
Stanley in zich hebben om Stanley te kunnen
spelen.
De damesrollen werden door mej. Bilderbeek,
mej. Rohdens en Mevrouw Cinqualbré naar behoo-
ren vertolkt.
Vooral de laatste maakte iets echts van
de goedgezinde dochter des huizes. Tenslotte was
de heer Kerkhof f zeer te waardeeren als de sluwe
huisknecht, van wiens misdadige aanleg we, naar
oud recept, onmiddellijk op de hoogte gebracht
worden, als we hem zijn meester sigaren en
anthraciet zien ontstelen. Erger vormen van
diefstal zijn dan ook nauwelijks denkbaar.
P. H. SOHRÖDER.
MUZIEK.
Dat er voor de tentoonstelling ,.De Schoonheid van ons land in het geïllustreerde
boek", welke in het Stedelijk Museum te Amsterdam wordt gehouden, groote
belangstelling bestaat, bewijst het feit, dat Zaterdagmorgen de duizendste
bezoekster kon worden geboekt. Mej. Nannie Tcsselhof was de gelukkige. Zij
ontving uit de banden van den heer Jhr. W. J. H. R. Sandberg, conservator van
het museum, een fraai boekwerk over de schoonheid van ons land.
(Foto Pax Holland)
Dameskoor „Arcis"
Aan (het bijzonder geslaagde concert, dat Zon
dagmiddag In de bovenzaal van het Gem. Concert
gebouw te Haarlem werd gegeven onder leiding
van den (heer Jan Hensen, had het Dameskoor
„Arcis" qualitatief slechtsteen gering aandeel.
Immers was daar de medewerking van het Gem.
dubbelikwartet „Zangkunst", een Mozart-voor-
dracht van den pianist Herman Kruyt, maar bo
venal de uitvoering van Bach's „Die Kaffee-
kantate" waarin de zangensembles geen deel had
den. Voorts gaf de fluitist Leon Bendien een
scihoone vertolking eener Handel-sonate, en werd
dit op zich zelf reeds rijk voorziene programma
nog aangevuld door een viertal zangsolisten.
Laat ik er terstond aan toevoegen, dat al het
gebodene ten volle de aandacht had van de luis
teraars die de zaal geheel vulden.
Het dameskoor .Arcis" is zoodanig samenge
steld, dat het zich niet behoeft te bepalen tot het
zingen van Terzetten, maar ook met bijzonder
succes een kwartet kan uitvoeren. Het wordt hier
toe in staat gesteld door de ruim voorziene onder
partijen. waarin met opmerkelijk gemak de lage
alten een F van het klein octaaf produceeren,
stevig genoeg om als fundament te dienen voor
harmonieën in onderscheiden (ook wijde ligging.
Een compositie van Jan Hensen (Sanctius) be
wees overduidelijk, hoe goed de samenstelling
van dit koor is. Ook in „Zomeravond" (van de
zelfde hand), een werkje dat minder evenwichtig
is gevormd als het eerstgenoemde, wist het. de
niet steeds licht te treffen intonaties gemakkelijk
te nemen; maar het bracht over de geheele linie
daarenboven een toonkwaliteit, die met bijzonder
genot werd beluisterd. Het instruecren der stem
men is bfj den leider, die zelf over een mooi ge-
equilibreerd zanggeluid beschikt, in veilige han
den. Dit bewees ook de samenstelling van het
kwartet „Zangkunst", waar inzonderheid de mid
denpartijen opmerkelijk mooie dingen weten te
doen. Dit viel op in het werk van Michael Haydn,
dat overigens strakker van lijn moet worden ge
houden, wil het geheel aan den eisch van kerk
muziek blijven voldoen. Dat Gounod's machtig
werk „Super Flumina Babylonis" slechts matig
kan voldoen in een zóó kleine koorbezetting, be
hoeft geen nader betoog, en het slot-fugato moest
daaronder allereerst lijden.
De sopraan-soliste Maria Hoving—van Driel
zong een Fransche antieke chanson en een Han-
del-aria (met obligaatfluit door Leon Bendien).
Zij gaf naast mooie zangtechniek bewijzen van
een juist stijlgevoel. Dit kan met niet minder
recht worden gezegd van den baryton Frits Braun,
die behalve een lied van Jos. Haydn nog Mozart's
aria van Leporello uit Don Giovanni voordroeg;
de uitspraak van het Italiaansoh was voortreffe
lijk, de dictie uitnemend.
De alt Mej. Co. Boeree staat nog aan het begin
eener mooie loopbaan, maar welk een verblijdend
begin. De stem alleen reeds „zit" zoo prachtig,
dat reeds daar alleen de schoonheidsontroering
ligt. Een heerlijke, doch ook een verantwoordelijke
taak, haar verder te leiden. Haar leermeester zong
uit Glück's „Iphigénie en Tauride" en uit Méhul's
„Joseph", en, zooals altijd, in mooie klankverzor
ging.
Voor de planovoordracht van Mozart's varia
ties over „Wie der dumme Pöbel meint" kan men
niets dan lof hebben. Herman Kruyt (die dezen
middag zoo goed als niet van het podium was en
die ook de cembalo-partij bij Bach's Kaffee-
kantate zoo buitengewoon beheerschte) zal men
zeker gaarne in Haarlem terugzien als vertolker
van een pianoconcert.
Genoemde Kantate was terecht het Pièce de
réstistance van dit muzikaal menu Hier was elk
der deelnemenden volledig berekend voor de taak.
welke Bach hem op de schouders legde. En al ligt
ons Hollanders dit soort humor niet. wij hebben
immers het werk kunnen waardeeren alreeds als
absolute muziek, waarin de grootheid van den
Thomaskantor uit elke maat tot ons spreekt. Het
ontbreken van het strijkorkest was niet direct
voelbaar, de coupures deden geen kwaad, want
er bleef schoonheid te over, om er zich aan te
laven. Den concertgever en den solisten naast
hem, mogen wij hulde brengen, wij zijn erkentelijk
voor de uren. in de concertzaal doorgebracht; uren
verlies, doch winst oeteekenden.
G. J. KALT.
die geen i
Haarlemsche Orkest Vereeniging.
Ledenconcert
Een belangrijke wijziging van het programma had
noodgedwongen plaats: het orkestmaleriaal van
Joh. Wagenaar's „Aveu de Phèdre" bleek niet be
schikbaar en dus werd dit stuk vervangen door Mo
zart's Recitativo ed Aria, K.V. 374. De wijziging
speet me, want ik zou Wagenaar's compositie,
waarvan de eerste uitvoering te Amsterdam een
paar jaren geleden mooie indrukken nagelaten had,
gaarne nog eens hebben willen hooren. En Mo
zart's Recitativo en Aria dan? Nu ja die bevatten
natuurlijk ook veel schoons, maar ook weinig
nieuws; het ritornel der in rondovorm geschreven
Aria heeft zelfs een nauwe verwantschap met het
begin van het Andante der Jupiter-Symphonie.
Zoo viel bij de uitvoering de waardeering allereerst
To v. d. Sluys' heldere, stralende zangkunst ten deel.
Door vooropstelling .van Mozart's werk werd de
Eerste Symphonie van Brahms het tweede num
mer van het programma. In tegenstelling met zijn
grootendeels heldere, zonnige, in 1877 geschreven
Tweede toont Brahms' Eerste Symphonie een wor
steling met de stof, een geestelijk gistingsproces
dat niet overal tot bezonkene klaarheid is gewor
den. De eerste ontwerpen dezer Symphonie datee
ren al van 1854, maar het zou nog 22 jaar duren,
eer de componist het waagde er mee voor den dag
te treden. Als zijn vrienden hem daartoe trachten te
dringen, antwoordde Brahms, dat hij te veel eer
bied voor zijn groote voorgangers had en dat men
nu met een Symphonie geen^ gekheid kon maken.
Die eerbied en zelfkritiek h'adden Brahms er ook
van weerhouden om vóór zijn 40ste leV-ensjaar een
Strijkkwartet te publiceeren: een voorbeeld dat
sommige hedendaagsche jonge componisten, voor
zoover ze geen evenknieën van Mozart of Schubert
zijn, wel eens ter harte konden nemen. Die schrij
ven Symphonieën en doen die uitvoeren of *t zoo
maar niets is, en dat zelfs zonder dat de interna
tionale muziekwereld er met spanning op zit te
wachten, wat toch wel met Brahms' Eerste het ge
val was. Nu moet men niet meenen dat deze ter
stond overal in even goede aarde gevallen is. De
ontvangst was nogal verschillend en de beoordee
lingen waren dat ook. Men vond vooral in het eer
ste hoofddeel veel duisters. We staan er thans an
dei's tegenover. De hoekige rythmen en bij al haar
eerlijkheid vaak wat onvriendelijke uitdrukkings
wijze schrikken ons niet meer af; zijn over de in
strumenten verdeelde z.g. „gebroken" thematiek
belet het verbinden niet meer; voor het volgen
zijner contrapuntiek heeft men „lineair" leeren
hooren. hetgeen voor het waardeeren der „moderne"
muziek nog veel meer noodig is. En toch blijven er
in het eerste Allegro brokken over, waar ook de
geschoolde hoorder niet goed door heen kan en meer
arbeid dan insDiratie meent te bemerken.
Maar het Andante Sostenuto is een cn al weelde
van klank en melodie; het eenvoudige Allegretto
brengt geen raadselen en de Finale toont nevens
populaire melodie zulke geweldige stijgingen en
zoo'n glorieus slot, dat men zelfs tegen wil cn
dank daardoor meegesleept wordt. Op deze Finale
sloeg wel Hans v. Bülow's helaas veel misbruikte
benaming „de 10de van Beethoven". Inderdaad zou
dit stuk Beethoven waardig geweest zijn. Maar een
dergelijken climax heeft Brahms dan ook in geen
zijner werken meer bereikt.
De uitvoering der Symphonie onder Marinus
Adam was lofwaardig, al had ik gaarne in de ver
schillende deelen nog meer teekening waargenomen
en het Andante in een rustiger tempo gehoord. De
heerlijke dialoog van hobo en clarinet bijv. kwam
nu niet tot zijn volle recht. De macht der Finale
electriseerdc echter het auditorium, dat zich in een
ovatie aan dirigent en orkest ontlaadde.
Nieuw waren de „3 Danswijzen" voor sopraan
en orkest van Hans Schouwman. „Danswijzen":
waarom? De teksten geven er geen aanlcidng toe
en van de karakters van „Ballet", „Menuet" en
„Gavotte" bemerkte de hoorder niet veel. Frisch
klinkende, druk misschien wat te druk mo-
duleerende muziek heeft Schouwman bij de teksten
geschreven; stilistisch sluit zich deze muziek noch
bij het oud-Nederlandsch gedicht, noch bij de nog
al kleinburgerlijke poëzie van Bellamy aan. Dit
laatste behoeft geen verwijt te behelzen: andere
tijden, andere zeden! Laten we Schouwman's
muziek op zich zelve nemen en er tevreden mee
zijn, ook om de economie der orkestrale middelen.
To v. d. Sluys droeg de zangpartij uitbundig voor;
zij en de componist werden gehuldigd.
Wagenaar's Cyrano-Ouvcrture vormde een bril-
lant en luid toegejuicht besluit van dit concert van
Zondagmiddag.
K. DE JONG.
