yJimst en £ettecenj
JSaiizt Jittif SyCan.
Spait en Spet
POSTGIRO No's
Oud Santpoort
VRIJDAG 4 'APRIL' 1941
H 'A' A" REE M'S DAGBLAD
De leerlingen van Tilly Sylon hebben langza
merhand een zoodanige geoefendheid verkregen,
dat wij werkelijk van een „ballet" mogen spreken.
De uitvoering van gisteren, die weer gegeven werd
met medewerking van de H.O.V. gaf daar opnieuw
het bewijs van. In niet minder dan tien nummers
trad de vaste dansgroep op. telkens in andere
costumes en behalve in ,.De Schouwburgbezoe
kers en den dans der komedianten van Smetana"
in nieuwe door de leidster ontworpen choreo
grafie. Wat moet daar gewerkt en gestudeerd
zijn om zulk een artistiek resultaat te verkrijgen!
De inzet Wiener Landler van Schubert was
reeds dadelijk frisch en pittig. Hoe goed was het
landelijke hier het Oostenrijksche karakter
getroffen, o.a. in het aan het Schuhplatteln her
innerende begeleidende handengeklap. Dat w<as
nu werkelijk een volksche dans. levendig, natuur
lijk. ongedwongen. Aardig waren ook de kleurrijke
costuums.
Trouwens in de volksche dansen was het ballet
gisteravond zeer gelukkig, o.a. in het Russische
danslied en den slotdans van Liadow, den Noor-
schen dans van Grieg en de Roemeensche dansen
van Bela Bartok, telkens anders van karakter en
in den juistcn volksaard En met welk een
„Tanzfreudigkeit" werden deze dansen uitgevoerd.
Het Kerstlied van Liadow trof mij door
oorspronkelijkheid van ontwerp, vooral in de zich
telkens veranderende en door elkander bewegende
groepen van drie. Dit was choreografisch heel
knap. De Klaagzang en de Berceuse gaven meer
plastiek te zien. maar ook hierin was een geheel
eigen opvatting van de ontwerpster,'te onder
kennen. Het menuet en rigaudon op muziek
van Ravel kan ik niet zoo waardeeren. Deze
dansen eischen meer voorname gratie en licht
heid en de costuums en vooral de pruiken werkten
in dit nummer ook niet bepaald mede om Ihet
effect te verhoogen.
Zeer geestig daarentegen was de ..Humoreske"
op muziek van Fl. Peters waarin vooral het
slot aardig gevonden was. Dit nummer viel zoo
in den smaak, dat het in zijn geheel herhaald
moest worden.
De „Marche" en Féte Bohème van Massenet
werden levendig en vooral goed rhyth-
misch gedanst.
Jammer, dat niet alleen in deze dansen
maar ook in vele andere dezelfde armbewe
gingen telkens terugkwamen. Over het alge
meen zijn de voetbewegingen bij dit ballet veel
meer geoefend en gevarieerd dan die der ar
men.
Zeer veel Indruk maakte de Marche Funèbre
van Chopin een elegische dans, in drie groe
pen gedanst, nobel van plastiek en fraai van uit
voering.
Met veel genoegen hebben wij de op Trudi
Schoop geïnspireerde ..Schouwburgbezoe
kers en Dans der Komedianten" van Smetana
weer gezien. Dit. dansspel is wel een der Ijeste
nummers van het ballet van Tilly Sylon. Het
wordt ook zeer humoristisch gedanst. Geen
wonder, dat het publiek om een herhaling vroeg.
„De Buren" van de Falla, waarmee de avond
werd besloten, mist de eenheid van den dans
van Smetana. Ik vond het geheel wat gezocht
en rammelend, maar het slot de rondedans
was levendig en opgewekt, zoodat wij toch met
een goeden indruk naar huis gingen.
Er was een groote eenheid tusschen het orkest
en het ballet. Hoe kan het ook anders, waar man
en vrouw hier samenwerken tot het verkrijgen
van een artistiek geheel.
Tilly Sylon liet terecht Marinus Adam, die
cie Wiener Landler, de Humoreske, de Hai
ling en de Noorsche Dans en de Marche Funèbre
voor orkest had bewerkt, deelen in de hulde vóór
de pauze en aan het slot. Het was een avond van
groot succes voor het echtpaar Marinus Adam
Tilly Sylon, het ballet en de H.O.V.
J. B. SOHUIL.
CENTRAAL TOÖNEEL.
HetSpel der Vergissingen
Hoeveel „spelen van vergissingen" zijn er na
Shakespeare al niet geschreven, maar hoe ver
vagen al deze wei-ken naast het nog altijd frissche,
rijke blijspel van den Engelschen dichtervorst.
„Spel van vergissingen" noemt Weremeus Bu-
ning „The Comedy of Errors" in zijn uitstekend
klinkende en goed „mondende" vertaling. Dit lijkt
mij beter dan „klucht van vergissingen", welke
titel Burgersdijk er aan gaf. Want een klucht is
dit werk ondanks veel kluchtigs zeer zeker
niet. Dat is het groote van Shakespeare, dat hij
met zoo'n kluchtig gegeven toch steeds op de hoos-
te van het blijspel blijft. Hoe meesterlijk bij
voorbeeld is dit blijspel van bouw! Met welk een
speelsch vernuft stapelde hij de eene vergissing
op de andere, zonder dat het toch ooit tot verwar
ring voert Met een zekerheid, die verbaast, houdt
hij al de draden vast en weet hij ze aan het slot
weer in elkaar te strengelen, juist op het oogen-
blik, als wij gaan denken: nu wordt het genoeg!
Wij, die met den dichter in het geheim zijn, kun
nen hem voortdurend volgen; voor ons „toeschou
wers" blijft hij altijd klaar en helder. Dat is het
geniale van Shakespeare, die wij zien het weer
in dit blijspel het tooneel kende als geen ander.
The Comedy of Errors behoort tot Shakespeare's
eerste werken. Hij vond het segeven voor dit blij
spel in de Tweelingsbroeders van Plautus, maar.
hij heeft dat gegeven van zijn Romeinschen voor
ganger verder uitgewerkt door aan de tweeling
broeders nog twee andere tweelingen de knech
ten toe te voegen. Heel dit spel van vergis
singen is gebaseerd op de gelijkenis van de broe
ders Antipholus van Ephesus en Antïpholus van
Syracuse en die van de twee Dromio's, hun diena
ren. Ook in zijn Driekoningenavond speelt de ge
lijkenis van broer en zuster een groote rol, maar
zoo ver als in The Comedy of Errors dat geheel
op deze vergissing gebouwd is ging hij daarin
toch niet.
Al is Het spel der Vergissingen een jeugdwerk,
toch herkennen wij in alles reeds het genie. Hoe
prachtig bijvoorbeeld is de inzet met dat indruk
wekkende verhaal van Aegeon en met welk een
teere kieschheid zijn de vergissingen tusschen de
vrouwen en de tweelingbroeders door den dichter
behandeld! Zoodra dn vrouwen opkomen is er
poczie op het tooneel. Met welk een liefde heeft
Shakespeare deze vrouwenfiguren zooals bijna
al zijn vrouwen geschilderd! Van oen verruk
kelijke gratie bijvoorbeeld is het tooneeltje tusschen
Luciana en Ant-.pholus van Syracuse. Hoe fijn en
teer wordt in een paar trekjes het jonge meisje ge-
tcekend! Welk een rijkdom van taal en beeld, wan
neer Adriana spreekt over de liefde voor haar man
en hoe staat de abdis Aemilia in enkele regels in
haar grooicn ernst en levenswijsheid prachtig en
klaar voor o<ns!
Het Centraal Tooneel heeft in den Stadsschouw
burg op het Leidsohe Plein in de serie Kunst
iv. Amsterdam een vroolijke en van geest tinte
lende voorstelling van Shakespeare's blijspel ge
geven en daarbij de poëzie en de tragiek het haar
toekomend deel niet onthouden. Wladimir Bielkine
heeft er de decors en costuums voor ontworpen en
met een mmimum van materiaal de tooneelen op
gebouwd Deze-- voornamelijk aanduidende -- yle
decor? zijn zeer ingenieus en origineel cn de witte
kleur werkt mede om aan het tooneel het zonnige,
warme aanschijn te geven, dat dit in het Zuiden
•pelende stuk verlangt.
Wat ons in deze opvoering vooral getroffen heeft,
was de harmonie tusschen het kluchtige en het
meer ernstige element. Voor het dol-kluchtige zorg.
den in de eerste plaats de twee Dromio's, Ko van
Dijk en Dick van Veen. Zij tweeën hebben als deze
knechten de voorloopers van de vele onverge
lijkelijke clowneske rollen uit Shakespeare's latere
stukken zich zelve overtroffen. Hun spel was heel
den avond van een waarlijk groteske grappigheid
en Shakes pear iaansche levendigheid. Zij waren
elkaar uiterlijk zóó gelijk, dat het werkelijk moei
lijk was hen uit elkaar te houden. En tooh was er
verschil in hun komisch spel. Dick van Veen zocht
het effect voornamelijk in de geestige dictie, Ko van
Diik in het clowneske spel. maar beiden gaven zij
elkander weinig of niets toe. De Dromio's vooral
hebben de vrooliikheid op het tooneel gebracht en
om hun spel is herhaaldelijk geschaterd door 'de
volle zaal en het werd beloond door tallooze open
doekjes.
De rollen van de tweelingbroeders Antipholus
zijn niet zóó dankbaar als die der Dromio's, om
dat zij niet in het clowneske mogen gaan. Deze
broeders werden uitstekend gespeeld door Joan
Remmelts en Gysbert Tersteeg. ook zij elkander
in veel gelijkend en toch verschillend in aard,
Joan Remmelts de man, die in Ephesus thuis, is,
forscher ook in zijn wezen. Tersteeg. de vreemde
ling, die door het vreemde wordt overweldigd en
meer lyrisch van aanleg is.
R:e Gilhuys en Mary Dresselhuys waren de twee
zusters, Adriana en Luciana, Rie Gilhuys heftig
haar jalouzie, maar toch steeds voornaam cn in
haar liefde nobel en volkomen vrouwelijk, Mary
Dresselhuys licht, teer en nog meisje in haar
groeiende liefde voor den vreemdeling, dien zij
haar zwager denkt.
Hoe geestig en van welk een schuchtere gratie
was zij in het tooneeltje met Antipholus, wanneer
haar geest geheel verward, raakt. Twee voortreffe
lijk in Shakespeare-stijl gespeelde rollen.
Péronne Hosang gaf alle waardigheid en levens
wijsheid aan Aemilia, maar zij onthield haar wat
te veel de warmte van het moederhart. Zij bleef
bijna uitsluitend de abdis, maar zij is toch ook de
vrouw van Aegeon, de moeder der tweelingen. De
courtisane van Elly van Stekelenburg paste niet
in een stuk van Shakespeare, die altijd voornaam
blijft en nooit vulgair wordt.
Cees Laseur had voor zich zelf de rol van Aegeon
gekozen. Hij deed het prachtige verhaal in I, waar
mee het blijspel inzet, mooi van toon en gedragen
door zwaar menschelijk leed, zonder zooals
vroeger van Dalsum in het al te dramatische te
vervallen. Deze koopman was feitelijk aristocrati-
scher dan Salinus van Arend Hauer. die aan her
togelijke waardigheid wel wat te kort schoot.
Jan Teulings leek als de dikke koopman zoo ge
stapt uit een sprookje van 1001 nacht hij was
heel grappig en ook Willy Ruys speelde bewege
lijk en geestig den duivelbanner Spits.
Zoo werd het als geheel een vroolijke, zonnige
voorstelling van Shakespeare's blijspel, die bij het
publiek een uitbundig succes had.
J. B. SCHUIL.
DD.D. julvert de poriën,
doet de |euk bedaren, ver-
•rlfchl en «terkt de huid-
weelself. Flacons a 75 et.,
f. 1.50 en I. 2.50.
GeneesmiddelD. D Dl
tegen HUIDAANDOENINGEN
(Adv. Ingez. Med.)
Boksen
DE EUROPEESCHE KAMPIOENSCHAPPEN.
De Hongaarsche boksbond heeft besloten de
Europeesche kampioenschappen toch te laten door
gaan van 30 April tot 5 Mei. Er hebben zich voor
deze wedstrijden 9 landen met 59 deelnemers aan
gemeld.
Bij de laatste kampioenschappen in vrëdestijd
in 1939 te Dublin waren 11 landen met 69 boksers
vertegénwoordigd.
Duitschland, Italië, Zwitserland en Hongarije
hebben in alle acht gewichtsklassen ingeschreven
Slowakije zal met 7 boksers komen, Finland en
Zweden met zes, Denemarken en Joego-Slavië
ieder met vier. Bovendién worden er nog twee
Noren verwacht.
Biljarten
KAMPIOENSCHAP VAN HAARLEM IE KLASSE
KLEIN BILJART.
De bezetting van het tournool om het plaatselijke kam
pioenschap le klasse is ditmaal zeer sterk. Van de B. C.
Haarlem schreven in G. W. Metz, W. Houtkooper en J. de
Jager. De B. V. D. E. S. wordt vertegenwoordigd door J.
Stellers en P. Dickman, terwijl ook de 2e klasse kam
pioen, A. Corver van de B. C. Insulinde heelt Ingeschre
ven. Ook H. v. d. Broek (B. V. 1939), die tijdens het 2e
klasse-tournooi met een algemeen gemiddelde van ruim
5.— eindigde, Is van de partij. Het achttal deelnemers
wordt 'gecompleteerd door H. Lamers Jr., de jeugdige
comlngman van B, V. Excelsior te Velsen-Nooid. Vooral
de deelname van den bekenden B. C. H.'er J. de Jager, die
van Jaren in dit milieu een uitstekend figuur sloeg,
beteekent ongetwijfeld een aanwinst voor de spanning.
De wedstrijden, welke over 250 caramboles kader, zul
len worden gespeeld, beginnen op Dinsdag 15 April a.s.
In café Metz aan de Barteljorisstraat.
HET SPEI. DER CLUBS UIT
HAARLEM EN OMGEVING.
Beschouwingen over tie laatste vijf
seizoenen.
H.B.C.
Tenslotte volgen ln clcze serie nog eenige bij
zonderheden over onzen nieuwen twcede-klasser
H.B.C.. die op het terrein aan den Heerenweg te
Heemstede speelt.
Zooals onze lezers weten speelde zij het vorig
seizoen nog in de R.K. Federatie. De letters H.B.C.
beteekenen „Heemstede Berkenrode Combinatie".
In 1902 werd de neutrale club „Heemstede" op
gericht en lil 1906 de R.-K. vereeniging „Berken
rode".
In 1916 werd tot fusie tussohen deze twee orga
nisaties besloten, waardoor een krachtige vereeni
ging tot stand kwam. waaraan de naam „H.B.C."
gegeven werd en die in Heemstede een zeer groo-
ten aanhang gekregen heeft.
In het R.-K. verband waren haar prestaties
altijd 'heel goed. Er moest steeds rekening met
haar worden gehouden. In 1924'25 speelde zij in
de Overgangsklasse, die toen in het Westen de
hoogste afdeeling was. Een jaar later en ook in
1926,'27 werd bot kampioenschap behaald: in
laatstgenoemd seizoen zelfs zonder één punt ver
lies.
In 1930 "31 werd de eerste klas in de R.-K. Fe
deratie ingesteld. Ook hierin sloeg H.B.C. een goed
figuur. Hier werd vier jaar later eveneens het
kampioenschap behaald. In 1936 '37 won zij 15
wedstrijden, speelde er 2 gelijk en verloor
slechts één, waarmee opnieuw liet kampioenschap
veroverd werd. In de competitie om 'het lands
kampioenschap eindigde zij echter op de eerste
plaats, de titel kwam bij Brabantia (Eindhoven).
In 1937. '38 ging het met H.B.C. aanvankelijk
nog niet goed, maar toen ondernamen zij een
feilen eindspurt, die haar weer op de eerste plaats
bracht. Ditmaal moest zij in het tournooi om het
R.-K. kampioenschap van Nederland met de vier
de plaats genoegen nemen.
In het volgende seizoen kwam H B.C. niet voor
den titel in aanmerking; toen eindigde zij zelfs
op de zesde plaats, maar in 1939 "40 werd weder
om op flinke wijze op het afdeelingskampioen-
schap beslag gelegd: dat was op 16 Juni 1940. toen
zjj met 72 van T.Y.B.B. won. Voor het R.-K.
landskampioenschap werd twee maal van V.V.Z.
en één keer van Quick (Oldenzaal) gewonnen;
laatstgenoemde club nam in den tweeden wed
strijd revanche. Deze competitie kon helaas niet
uitgespeeld worden.
Al onze voetballiefhebbers waren aan het be
gin van dit seizoen, toen de R.-K. voetbalvereenï-
gingen in den grooten Ned. Voetbalbond werden
ingedeeld, nieuwsgierig hoe H.B.C. zich in het
nieuwe milieu zou houden. De niet-Katholleken
wisten natuurlijk wel, dat Kick Smit in haar gele
deren speelde, maar van de overige tien spelers
hadden zij nooit iets gehoord. Daarom was het een
goede gedachte van de besturen van H.B.C. en
R.C.H., om Zondag 4 Augustus vóór het begin van
de competitie een vriendschappelijken wedstrijd
te laten spelen. Dit geschiedde op het fraaie veld
van Berkenrode aan den Heerenweg te Heem
stede. Het werd een faire strijd, die door de
Racing met 41 gewonnen werd. En hoewel dit
voor de H.B.C 'ers natuurlijk een teleurstellend
resultaat was, toonden zij zich goede verliezers.
Natuurlijk waren ze wel belust op revanche:
die werd hun 25 Augustus geboden. Deze wedstrijd
eindigde in een 44 gelijk spel.
H.B.C. kon derhalve met groot vertrouwen aan
de competitie van den Ned. Voetbalbond begin
nen.
Zij sloeg een heel goed figuur en ze zou zelfs
nog een kansje op het kampioenschap hebben ge
had, als haar achterstand op E.D.O. en H.V.C. niet
te groot geworden was. Nu staan de Heemstede-
naren op de derde plaats en het moeten knappe
jongens zijn, die hen er van kunnen verdrijven!
Na hetgeen we j.l. Zondag van haar spel tegen
H.F.C. gezien hebben meen en we als onze* overtui
ging te mogen uitspreken, dat H.B.C. haar weg
in de Nederlandsdhe voetbalwereld wel vinden zal.
Haar elftal is nu als volgt samengesteld:
Bloem ink,
Onland. Van der Horst,
Vinken, Van der Veldt, Martin Jr.,
Peepeukoorn, Drayer, Van Baikel, Smit, Martin Sr.
Feestavond van de H. S. V. „De
Kampioen".
De H.S.V. „De Kampioen" organiseerde ter ge
legenheid van haar 35-jarig bestaan' een intiemen
feestavond welke zeer geslaagd mag worden ge
noemd. Na een korte opening door den voorzitter
den heer J. ten Hove, waarin hij wees op de be-
teekenis, die „De Kampioen" in deze 35 jaar voor
de wielersport in de gemeente Haarlem heeft ge
had, traden de heeren Vermes en v. Duynen resp.
voorzitters der wielervereenigingen A.S.C, Olym-
pia en R.-K. W.V. Achillis op het podium om hun
gelukwenschen aan te bieden en een cadeau te
overhandigen.
Een eerste klas gezelschap onder leiding van den
bekenden schrijver Willem van Iependaal bracht
verder een uitstekend programma, dat buitenge
woon in den smaak van het publiek viel. Vooral
Ans Poppes, de cabaretière heeft veel-tot het suc
ces bijgedragen.
Na de pauze werden de heeren J. ten Hove cn
J. Tulleken gehuldigd met hun 35-jarig lidmaat-
sohap, terwijl hunne echtgenooten een bloemenhulde
in ontvangst mochten nemen.
Een gezellig bal besloot dezen uitstekend ge
slaagden feestavond waaraan allen een prettige
herinnering zullen behouden.
Gymnastiek
Wedstrijden van Bato.
Evenals voor Bato's dameswedstrijden van Dinsdag be
stond er voor de heerenwedstrijden van Donderdag veel
belangstelling. De toeschouwers zullen zich den gang
naar den Kleinen Houtweg niet beklaagd hebben, want de
verrichtingen ook van de heeren waren de aandacht vol
komen waard.
De turners hadden vijf onderdeeien te verwerken,
leider, de heer C. Th. Smal, werd voor de beoordeeling
bijgestaan door de heeren J. J. v. Doorn. A. M. Prent en
B. J. Wieland Los.
Verwacht mocht worden, dat ln den len graad F. W.
Guit zijn kampioenschap zou vernieuwen. Inderdaad ge
lukte dit hem. en wel met een flinken voorsprong. Ook
zijn stijl, vrijwel eenlg In den Kennemer Turnkring, viel
te bewonderen. Guit won nu voor den derden keer den
wisselbeker en deze kwam daardoor definitief ln zijn bezit.
De beker was beschikbaar gesteld voor den turner, die
hei hoogste aantal punten behaalde, ongeacht den graad.
Bijna was deze prijs gewonnen door een 2e graads-turner,
n..l P. Luiting, want deze kreeg slechts 2 punten minder
dan Guit. Lulling is dan ook vrijwel rijp voor den len
graad. Maar ook overigens werd in den 2en graad, en
mede in den 3en graad, goed werk geleverd. Het aantal
deelnemers had grooter kunnen zijn.
De heer A. J. Fortgens, voorzitten van Bato, reikte de
prijzen uit.
De uitslagen luiden:
Eerste graad* 1. F. Guit: 2. J. D. de Kruiff; 3. H. Poorter.
Tweede graad: 1. P. Luiting; 2. C. Fehres en C. Wal-
brecht; 3. J. van Houten.
Derde graad: l. H. Konings; 2. B. Poelgeest; 3. J. Zwart.
oan de Winterhulp Nederland
Winterhulp Nederland den Haag,
No. 5553. Als bank der Winterhulp
Nederland is aangewezen de Karrer-
eeniging N.V. Amsterdam No. 877»
Stort op SSS3 of 877
Dr. F. E. Posthuma:
„Niemand, die steun
overgeslagen."
behoeft, wordt
J. H. D. K.
NED. VOETBALBOND.
(onderafdecling Haarlem).
ZATERDAGMIDDAG COMPETITIE.
Afd. A: Kennemerland J—Johcz, 3 uur, G. H. Hesse-
link Jr Telefonia—ZSV (THB-terrein), 3 uur, A. Zomer
RCH— SIZO. 4 uur. S. de Boer; VEW—Tweede Jeugd,
3 uur, H. Drupsteen: WIJ—Kennemerland 1. 4 uur, E
A. Hoogewoonink.
Afd. B: WRA—Telefonia 2, 3 uur, H. J. Boeree; SIZO 2
—Kennemerland 4, 3 uur, G Winkelaar; Johez 2—VEW 2,
3 uur, J A. G. Krouwels Jr.; Kennemerland 5—ETO, 4
Steffens.
ADSPIRANTEN COMPETITIE
Afd. A: HFC a—EDO a. 4 uur, W. Traksel Jr.
Afd. B: Scholen b—Haarlem b, 3 uur; HFC b—VI. Vogels,
3 uur; EDO b—DeCeO b. 4 uur.
Afd C: HBC a—BSM, 3 uur.
Afd. D: Haarlem c—Spaarndam, 3 uur; Kennemerland—
ETO. 3 uur; THB a—DIO. 3 uur.
Afd. E: RCH d—Zeemeeuwen, 3 uur; WH—RCH e
ur; Hillegom—EDO d, 3 uur; Hillinen—SIZO, 3 uur.
Afd. G: DSS a—Onze Gezellen b, 3 uur; DEK—TIJBB c,
3 uur; Onze Gezellen c—DSS c. 3 uur.
NOORDELIJKE ADSPIRANTEN COMPETITIE.
Afd. A: Stormvogels a—Beverwijk a, 4 uur, T. Post; Ter
rasvogels—VSV a. 3 uur, G. Jansen.
Afd. B: Beverwijk b—Kennemcrs c, 3 uur; Stormvo
gels c—VSV d, 3 uur.
Als bewijs van dankbaarheid zullen de inwoners van Bunschoten binnenkort aan
het gemeentebestuur var» Enkhuizen een bronzen gedenkplaat aanbieden ter
herinnering aan de goede zorgen tijdens de evacuatie ondervonden. Deze
gedenkplaat, welke in relief door de firma Begeer te Utrecht is uitgevoerd, is
thans te Bunschoten voor de bevolking tentoongesteld. Jeugdige inwoonsters
bekijken het kostbare geschenk, da* per botter naar Enkhuizen zal worden
overgebracht.
(Foto Pax Holland)
Algemeen sociaal fonds voor de
grafische bedrijven.
Voor de grafische bedrijven is een algemeen
sociaal fonds gesticht.
Aan gehuwde werknemers en kostwinners, die
met toestemming van het centraal bestuur .kor
ter dan 42 uur per week werken, wordt uit dit
fonds een toeslag verstrekt tot 42 uur loon per
week. Aan 'gehuwden, niet-kostwinners wordt
een toeslag verleend tot een gegarandeerd inko
men van 36 uur loon. Er wordt dus een belangrijke
tegemoetkoming aan de korter werkenden ver
strekt.
Op dezen vorm van wachtgeld wordt door de
overheid 40 procent subsidie verleend, terwijl de
werkgevers een bijdrage van 5 procent van de
wekelijksche totale loonsom en de werknemers
een bedrag van 10 cent per week hebben te be
talen.
Deze 5 procent storting door de werkgevers zou
zonder meer een belangrijk offer beteekenen. In
verband hiermeé is de medewerking van den ge
machtigde voor de prijzen ingeroepen. Toestem
ming is verleend de grafische producten met
eenige onbelangrijke percentages te verhoogen,
Het jaarlijksche inkomen van het fonds zal mits
dien ongeveer een millioen gulden per jaar be
dragen.
Van groot belang is. dat het fonds voor alle
grafische werkers georganiseerd of niet van
biridende kracht is.
Hooger personeele belasting in
Den Haag?
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben de Haag-
sche gemeentebegrooting ter wijziging terugge
zonden. B. en W. van den Haag stellen thans aan
den Raad voor de opcenten op de personeele be
lasting van 96240 te brengen op 103259, dus
een verhooging met ongeveer 7
Besparing van ijzer- en staalverbruik
In de Nederlandsche Staatscourant van 2
April is een verordening gepubliceerd, welke een
besparing van het ijzer- en staalverbruik beoogt.
Daartoe wordt de vervaardiging van verschillende
minder noodzakelijke artikelen van ijzer en staal
verboden of beperkt. Bovendien wordt, het ge
bruik van ijzer en staal voor een aantal doelein
den, waarvoor ook andere materialen kunnen
worden gebruikt, verboden Deze verboden gelden
niet slechts voor zoover de vervaardiging ge
schiedt ten behoeve van het verbruik in Neder
land, doch ook indien de betrokken artikelen be
stemd zijn voor export naar Duitschland of naar
een der door Duitschland bezette gebieden. Onder
„verbruik in Nederland" wordt mede verstaan het
verbruik door zich in Nederland bevindende bui-
tenlandsche instanties, b.v. leden of organen van
de Duitsche weermacht.
De bepalingen hebben hoofdzakelijk betrekking
op artikelen van de kleinmetaal-, de emaille- en
soortgelijke industrieën, de fabrieken van huis
houdelijke artikelen, tafel- en keukengerei, meu
belen en aanverwante artikelen, hang- en sluit
werk, radiatoren en kachels, rijwielonderdeelen
enz.
Voorts worden de ijzergieterijen in haar pro
ductie van bepaalde goederen beperkt (b.v. ten
aanzien van eietiizeren buizen afvoerpijpen no-
leer ingsonderdeelen
Van deze verboden en beperkingen kan de di
recteur van het rijksbureau voor ijzer en staal in
bijzondere gevallen ontheffing verleenen.
Over huismerkeó
Het doet eigenaardig aan, wanneer men den laat-
sten tijd den volijverigen slotbewaker van de Ruïne
van Brederode te Santpoort tot elk bezoeker
hoort zeggen, dat het ten strengste verboden
is namen ergens in het gebouw te vereeuwi
gen, terwijl blijkbaar sinds 1513 tal van bezoekers
niet aan den drang hebben kunnen ontkomen om
hun letterteekens in het muurwerk vast te leggen.
Hoewel wij het verbod van den bewaker ten volle
gegrond achten, zijn bij de namen en teekens, die
eeuwen achtereen zijn ingesneden, zulke interes
sante afbeeldingen, dat wij hiermede de hoop uit
spreken, dat de instelling voor Monumenten
zorg zich deze schrifturen zal aantrekken en door
een netwerk van sterk gaas, beschadiging zal .we
ten te voorkomen. In de wirwar van een niet te
tellen aantal namen ontdekten wij tal van de mooi
ste naamteekeningen en zoogenaamde huismerken,
die werkelijk het bewaren wel waard zijn.
Het is over deze huismerken dat wij iets zouden
willen schrijven. De studie over wat wij „huismer
ken" noemen is in Holland nog van zeer recen-
ten datum. Bijna algemeen worden deze teekenin-
gen „verbasterde runen" genoemd met een zooge
naamde „magische strekking".
De laatste onderzoekingen van Karei Konrad A.
Ruppel, opgeschreven in: „Die Hatismerke, das
Symbol der Germanischer Sippe" wijzen in geheel
andere richting. Ruppel beschouwt het huismerk
als het oeroude stamteeken. Het is als het ware een
voorlooper geweest van de „wapenteekens" door de
Ridders op hun schilden afgebeeld. Behoorden de
wapenteekens dus aan den adel. de huismerken
waren van veel ouder datum en gaven als symbool
den stamvader van het geslacht aan. Dit woord
„geslacht" moet niet verbonden worden met het
begrip ridderlijke afstamming, maar gaat terug
naar den oudsten en eersten vertegenwoordiger van
een eigen familiegroep, die als eerste een eigen huis
met eigen haard stichtte. Deze stamvader koos zich
een eigen teeken, dat hij gebruikte voor het waar
merken van al zijn bezittingen, dat hem vertegen
woordigde bij alle overeenkomsten en als zoodanig
in het oude Friesche Recht als bewijsteeken werd
aangenomen. Het nog levende hoofd van de fa
milie blijft het teeken steeds in ongewijzigden
vorm gebruiken, terwijl de jongere leden van het
geslacht, zoodra zij zich zelfstandig vestigden in
eigen hof, het aloude teeken bleven gebruiken,
doch hieraan een of meer streepjes als afwijking
toevoegden. Hetzelfde dus als eeuwen later met de
ridderlijke wapens plaats vond. In zeer veel geval
len is het teeken van het huismerk gebaseerd op de
oude Runenteekens. Een dier oudste veelvuldig
voorkomende teekeningen vertoont een zandloo-
per. Dit teeken is een afleiding van het oude zon
neteeken, zooals het duizenden jaren geleden op
tal van plaatsen in de rotsen van Zweden en Noor
wegen is ingegrift. De oorsprong van ons teeken
is de zuivere cirkel. Deze cirkel komt meermalen
voor voorzien van een vertikale lijn, waarmede de
poolzon en de poolnacht werd voorgesteld. Zoo
vindt men verder den cirkel bovendien door een
horizontale lijn gedeeld. De vier snijpunten op den
cirkel stellen de vier zonneopgangs- en ondergangs-
punten aan den poolcirkel voor. Andere afbeeldin
gen verdeelen den cirkel als 't ware in Noord-West
Noord-Oost, Zuid-West en Zuid-Oost.
Deze vier punten geven de op- en ondergangs-
punten aan van de Zonnewende, zooals die plaats
vindt in Zuidelijker gelegen landen als Nederland,
Noord-Duitschland enz. Door het laten vervallen
van de cirkelgedeelten tusschen NW en ZW en tus
schen NO en ZO en door het met een rechte lijn
verbinden van NW en NO, en ZW en ZO verkreeg
men het zandlooper model dat dus als een zuiver
Friesch teeken kan worden beschouwd. Letten wij
op de afbeeldingen van dit teeken hier in Holland
dan zouden wij mogen vermoeden, dat de stam
vader van het geslacht dat het zandloopermodel als
huismerk had gekozen in de vroege tijden zich te
midden van de plassen en poelen van het latere
Holland heeft gevestigd. Wij vinden namelijk in de
hoofdkerken van Alkmaar en Monnikendam het
zuivere zandloopermodel op een der grafzerken af
gebeeld. Een rechtstreeksche afstammeling doch
een tweede of latere zoon heeft daarna in de om
geving van Edam zijn eigen huis en haard gesticht
en als geslachtsmerk het stamteeken aangehouden
doch het voorzien van een horizontale lijn dwars
door het kruispunt getrokken. Wij vinden ziin tee
ken terug op een zerk in de mooie oude kerk te
Edam. Hoogst opmerkelijk is het volgende verhaal
over ditzelfde geslachtsteeken dat wij aantee^en-
den uit een studie van Christian Nicolarssen. Ko
ning Christiaan van Denemarken was getrouwd
met de jonge Elisabeth aartshertogin van Oosten
rijk en zuster van Karei V. Als jonge Hollandsche
kon zij zich niet schikken in de omgeving van het
Denemarksche hof en leed zij ten zeerste aan zware
heimwee-aanvallen. De raadgeefster van den ko
ning, Siegbrit geheeten en moeder van Düveke de
geliefde van den koning vroeg aan Christiaan ver
lof om uit Holland een twintigtal boeren te laten
overkomen om de Hollandsche groententeelt en
de kaas en botermakerij in Denemarken in te voe
ren. Zij hoopte hierdoor de jonge koningin vol
doende afleiding te zullen geven waardoor haar
heimwee misschien overwonnen zou kunnen wor
den. Ingevolge dit verzoek vestigden zich 24 Hol
landsche boeren uit Waterland op het eiland Ama-
ger tegenover Kopenhagen gelegen. Volgens boven
genoemde studie van Christian Nicolarssen over
Boeren en Huismerken op de Hollandsche Neder
zetting te Amager" had een dier boeren Sybrand
Allertsen geheeten tot in het laatst van 1700 op al
zijn eigendommen steeds het teeken van den zand
looper met dwarsstreep doen aanbrengen. Eerst na
1790 is door het geslacht Sybrand Allertsen het
oude teeken gewijzigd in het wolfsangel teeken,
echter eveneens voorzien van de horizontale dwars
streep. Wel eigenaardig is het dat dit wolfsangel-
teeken reeds eerder met het zandloopersmodel ver
bonden was. De eigenaar van dit huismerk wijzigde
het oude merk met behulp van de onderste hori
zontale lijn in twee extra wolfsangels. Mogelijk
zou uit bovenstaande de gevolgtrekking gemaakt
mogen worden, dat een der Waterlandsche of der
A.mager families van het geslacht Sybrand Allertsen
zijn geslachtsteeken bij een bezoek in Brederode's
muren heeft gegrifd.
Santpoort. J. S. VISSER.
AGENDA
VRIJDAG 4 APRIL.
Concertgebouw: Openbare vergadering N.V.V.,
8 uur.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: N.V. Het Neder-
ndsch Tooneel: L'Arlésiènne, medew. v. d. H.O.V.
Twentsche Bank Haarlem: Aandeelhoudersver
gadering Maatschappij tot exploitatie van Natuur
lijke bronnen N.V. in Haarlem, 5 uur.
Rembrandt Theater: Non Stop Variété, 2.30 en
.30 uur.
Palace: „De laatste ronde", 2, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Zijn beste vriend". 2.30. 6.30
n 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Het congres amuseert zich",
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling van schil
derijen en teekeningen. 104 uur.
ZATERDAG 5 APRIL.
Concertgebouw: Dans- en showavond, 7 uur.
Stadsschouwburg: Het Ned. Tooneel: „De kus
op het perron", 7.30 uur.
BioscooDtheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Rembrand Theater: Non Stop Variété, 2.30 en
7.30 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling van schil
derijen en teekeningen, 104 uur.
