Haarlem's Dagblad
Werkers.
Voorraad aardappelen moet precies
worden opgegeven
Binnenkort
extra toewijzing
van rijst
Artikelen em.
Luchtaanvallen
op Zuid-Engeland
Sterke formaties boven
Plymouth.
58e JAARGANG No. 17750
Uitgave lourens Coster, Maatschappij vooi Courant*
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810 Drukkerij Zulder Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600. Drukkerij 10132. 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 30 APRIL 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15,
per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse
nummers 6 cent per ex. Adverlentlën: 1-5 regels
2.—, elke regel meer f 0.40 Reclames f 0.65 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ070, elke regel meer
0171/4 Groentjes zie rubriek.
Wij hebben dezer dagen herinnerd akn de uit
vinding van de telegraaf, omdat het anderhalve
eeuw geleden is dat haar bewerker, de Amerikaan
Samuel Morse, te Charlestown werd geboren. In de
jaren 1837-1843 deed hij zijn voorbereidenden
arbeid en in dat laatste jaar, toen hij dus al 52
was, richtte hij de eerste proefverbinding tusschen
Washington en Baltimore in, die op 27 Mei 1843 in
gebruik genomen werd met toepassing van het naar
hem genoemde Morse-alphabet, bestaande uit com
binaties van punten en strepen, lange en korte
tusschenruimten. De Hamburger Gerke vereen
voudigde het enkele jaren later en zoo gewijzigd
werd het spoedig algemeen aanvaard. Inmiddels
hadden wij reeds in 1845 onze eerste telegraaflijn
in Nederland natuurlijk langs den toen nog piep
jongen eersten spoorweg: Amsterdam-Haarlem
en ik vestig daarop meteen de aandacht van Haar
lem's Bloei, op zoek naar „hoogtijdagen" in de
naaste toekomst. Hier is er één: een eeuwfeest in
Juni 1945!
Natuurlijk was de telegraaf met Morse's ontdek
kingen nog lang niet tot de technische volmaaktheid
gebracht waarop wij haar nu kennen en vele uit
vindingen zouden volgen om haar perfectionnee-
ring te verzekeren. Waartoe vooral de geniale Edi
son, wiens vindingrijkheid hem tijdens zijn lang
durig leven zou nopen tot het nemen van 1400 pa
tenten, veel heeft bijgedragen.
„Werkers" heb ik hierboven gezet. De herinnering
aan een man als Morse, nu al sinds 68 jaar niet
meer onder de levenden maar geenszins vergeten
omdat hij de menschheid zulk een grooten dienst
bewees, wekt niet alleen gedachten aan de ingrij
pende veranderingen die zulk een ontdekking in de
menschelijke samenleving bracht maar ook aan den
ontzaglijken arbeid, door tallooze uitvinders van
velerlei nationaliteit op velerlei gebied in den loop
der eeuwen verricht. En op technisch gebied wel in
zeer groote mate gedurende de negentiende en de
twintigste eeuw. Die laatste is pas veertig jaar oud:
wat staat er allemaal nog in te wachten dat nu nog
volkomen onvoorzien is? Deze overweging moge
voorspellers tot bescheidenheid en voorzichtigheid
$temmen, Ook nu, in deze felbewogen jaren, moeten
in stille laboratoria, waarin het gedruiseh van den
oorlog nauwelijks doordringt en m elk geval nau-
.welijks gehoord wordt, mannen met ontembaren
ijver zwoegen aan vindingen, die straks het mensch-
dom verbazen zullen.
Wie boeken over den levensloop van dergelijke
menschen heeft gelezen moet daarin een sterke
aansporing voor de vervulling van zijn eigen ar
beidstaak hebben gevonden. En' moet er vaak door
tot zelfcritiek zijn gekomen. Er zijn menschen, die
een man als Robert Koch, die den verwekker van
de tuberculose ontdekte en de succesrijke bestrij
ding van eèn der meest gevreesde ziekten inluidde,
een man als Thomas Al va Edison, een man als
Pasteur als natuurwonderen beschouwen, evenals
zij een Rembrandt, Goethe, Shakespeare, Beethoven,
Dante als zoodanig zien, dat zij geen voorbeeld
voor zichzelf in deze menschen kunnen ontdekken.
Want, zeggen zij, zulke genieën waren door de
Voorzienigheid met geweldige gaven bedeeld: Ik
mis die gaven; wat valt er dus voor mij na; te
volgen?
Dat is erg kortzichtig. En wie zich in de levens
geschiedenis van die groote mannen verdiept er
vaart dan ook spoedig dat het kortzichtig is. Want
begaafdheden in den vorm van eenigen bijzonderen
aanleg, al schijnt die dan ook nog zoo klein in ver
houding tot die der groote genieën, al brengt die
geen succes in het openbaar en al merkt alleen de
naaste omgeving er op den duur iets van, bezitten
wij allen. IJet is maar de vraag hoe men ze te baal
neemt, hoe hard men ermee werkt. En die genieën,
die de wereld met groote ontdekkingen of kunst
werken verrijkt hebben, bezaten niet alleenhun
scheppende gaven maar ook den zelf-ontwikkelden
wil, de zeK-ontwikkelde kracht en volharding om
er gebruik van te maken. Het was, meen ik, Edison
die eens zeide dat het genie uit 1 inspiratie en
99 transpiratie geboren wordt. Er zijn weinig
kernwoorden die een juister aanwijzing hebben ge
geven en zij houden vooral een critiek in op de
tallooze mislukte genieën, die wel ingevingen heb
ben en wel praten over daden, maar er nooit toe
komen en hun gaven laten verslonzen inplaats van
ermee te woekeren. De groote scheppers zijn zonder
uitzondering ook allen groote werkers, corypheecn
van den arbeid.
En daarom is de lezing van hun levensgeschiede
nissen, geschiedenissen van staatslieden, ontdek
kingsreizigers en leiders van groote ondernemingen
zoowel als van uitvinders en kunstenaars, zoo sti-
muleerend voor 'iedereen en dringt zij vanzelf tot
de vraag: doe ik niet veel te weinig, zou ik in het
belang van anderen en mijzelf, in het belang van
de gemeenschap eigenlijk niet veel meer kunnen
bereiken? Wie zich verplaatst in de levenssfeer van
een groot man, wie zich tjacht voor te stellen dat
hij zichzelf zooveel kleine ontspanningen en genoe
gens meerendeels oppervlakkig en vaak, achter
af beschouwd, eigenlijk waardeloos in zijn eigen be
oordeeling zou ontzeggen, zal daarop veelal be
vestigend moeten antwoorden. Er zijn maar weinig
menschen die met hun gaven, hun tijd, hun arbeids
kracht -woekeren zooals de groote mannen dat zon
der uitzondering hebben gedaan. En er zijn er geen
die met recht kunnen zéggen, als zij althans gezond
van lichaam en geest zijn: ik heb geen gaven, geen
aanleg en dus kan ik mij niet met hen vergelijken.
R. P.
BLOEMBOLLENDAG TE LIMMEN
LIMMEN, 30 April. De Nederlandsche ver
veredeling van siergewassen („Neversie") houdt op
Zaterdag 3 Mei a.s. 's namiddgs te Limmen (N.H.)
den derden bloembollendag.
Deze bloembollendagen hebben ten doel het pu
bliek in de gelegenheid te stellen de bloeiende bol
lenvelden van zeer dichtbij te bezoeken en boven
dien den „hortus bulborum" te bezichtigen.
In dezen „hortus bulborum" staan meer dan 500
variëteiten tulpen opgeplant, alsmede een collectie
hyacinthen, bestaande uit ruim 100 variëteiten. Vele
dezer variëteiten worden door de kweekers niet
meer voortgekweekt en zijn ook niet meer in den
handel.
Een ernstige waarschuwing
Zeer scherpe controle.
's-GRAVENHAGE, 29 April. In opdracht van
den directeur-generaal Voor de voedselvoorziening,
den heer S. L. Louwes, deelt de directeur van het
Centraal Distributiekantoor, de heer S. de Hoo,
het volgende mede:
Er blijken hier en daar misverstanden te bestaan
ten aanzien van de uitreiking van aardappelkaarten
in verband met de voorraden welke men eventueel
zal hebben. Er is bekend gemaakt, dat ieder, die
beschikt over een voorraad van 15 KG per persoon
géén aardappelkaarten zal ontvangen. Men heeft
dit opgevat als zou bijv. een gezin van 4 personen,
dat beschikt over minder dan 60 KG niets behoeven
op te geven. Deze opvatting is positief onjuist*.
Want men moet een voorraad per gezinslid reke
nen. Hiervoor kan het volgende staatje aangehaald
worden: indien een gezin in het bezit is van:
Ot/m 14 KG wordt geen kaait minder uitgereikt:
15 t/m 29 KG wordt een kaart minder uitge
reikt;
30 t/m 44 KG worden twee kaarten minder uitge
reikt:
45 t/m 59 KG worden drie kaarten minder uitge
reikt;
0 t/m 74 KG worden vier kaarten minder uitge
reikt;
75 t/m 89 KG worden vijf kaarten minder uitge
reikt;
Een gezin, dat in aanmerking zou komen voor
vier heele en twee halve kaarten en een voorraad
heeft van 80 KG aardappelen, ontvangt dus geen
kaarten. Indien dit gezin echter voor vier heele
en drie halve kaarten in aanmerking zou komen,
ontvangt het slechts een halve kaart.
ZEER SCHERPE CONTROLE.
Men heeft gevraagd of er een controle zal wor
den uitgeoefend. In verband hiermede kan worden
medegedeeld, dat er inderdaad een zeer
scherpe controle zal worden uitgeoefend.
Zij zal zich ook uitstrekken tot particuliere wonin
gen enz. Afgezien van de strafvervolging welke
wordt ingesteld bij onjuiste opgaven, zullen in der
gelijke gevallen niet alleen de aanwezige voorraden
aardappelen in bezit worden genomen, doch alle
zich in de betreffende woning bevindende levens
middelen. Men wordt in het eigen belang dringend
aangeraden juiste opgaven te verstrekken, want er
Athene is ingenomen. Duitsche soldaten op den
Acropolis. (telefoto Orbis-Holland)
wordt zonder aanzien des persoons ingegrepen. Bij
personen die geen aardappelenkaarten in ontvangst
hebben genomen zal geen huiszoeking worden ge
daan. Personen die reeds wederrechtelijk aard
appelkaarten in ontvangst hebben genomen kunnen
deze Woensdag en Donderdag alsnog inleveren bij
de plaatselijke distributiekantoren zonder zich aan
een strafvervolging en andere 1 onaangenaamheden
bloot te stellen.
De redenen van bovenstaande maatregelen liggen
voor de hand: Men is vastbesloten de beschikbare
hoeveelheden aardappelen zoo rechtvaardig moge
lijk te verdeelen.
Verhooging van het aardappelrantsoen
voor arbeiders der groote steden verwacht
Onze Haagsche correspondent meldde ons he
denmiddag:
In de persconferentie van heden is medege
deeld dat ter aanvulling van het levensmiddelen
rantsoen en in afwachting van nieuwe aan
voeren van aardappelen, die uit Duitschland
onderweg zijn, binnenkort een algemeene extra
toewijzing van een half pond rijst te verwachten
is.
Voor hen die een vetkaart hebben zal deze
rijst tegen verlaagden prijs beschikbaar worden
gesteld.
Bovendien wordt een verhooging van het
aardappelrantsoen voor de arbeidende bevol
king van de groote steden overwogen.
Het typisch Zaansche huisje te Wormer veer, bekend als ,,'t huisje van De Ruytcr",
zal geheel vrij komen te staan, nu een be gin wordt gemaakt met de afbraak van de
naast gelegen oude grutterij Dillewijn, een der oudste primitieve fabriekjes uit de
Zaanstreek. (foto Pax-Holland)
De distributie van aardappelen.
Halve kaart voor kinderen op of na
2 Mei 1937 geboren.
's-GRAVENHAGE. 30 April. De secretaris
generaal van het -departement van Landbouw en
Visscherijmaakt het volgende met betrekking tot
de distributie van aardappelen bekend.
Zooals reeds is gepubliceerd geven de twintig
met „15" genummerde bons vap de broodkaart te
zamen recht op het koopen van anderhalve kilo
gram aardappelen. Aangezien aan kinderen, die
nog geen vier jaar oud zijn en aan personen, die
zwaren arbeid verrichten speciale halve brood
kaarten zijn verstrekt, brengt dit uiteraard, mede,
dat tien met „15" genummerde bons van de brood
kaart tezamen recht geven op het koopen van 3/4
kilogram aardappelen.
Bovendien zijn aan personen, die 1421 jaar
oud zijn, 1/5 broodkaarten uitgereikt. De vier met
„15" genummerde bons van deze kaarten geven te
zamen recht op het koopen van 0.3 kilogram aard
appelen.
Voorts is bekend gemaakt, dat aan kinderen, die
na 30 April 1937 geboren zijn, halve aardappel
kaarten zullen worden uitgereikt. In plaats hiervan
dient gelezen te worden: kinderen, die op of na 2
Mei 1937 zijn geboren. Kinderen, die op 1 Mei 1937
zijn geboren, zullen derhalve een heele aardappel-
kaart ontvangen.
Verlenging vleesclibon no. 13.
's-GRAVENHAGE, 30 April. De secretaris
generaal van het departement van landbouw en
visscherij maakt het volgende bekend:
Zooals reeds eerder werd gepubliceerd, is het
noodzakelijk gebleken, het vleeschrantsoen te
verminderen, hetgeen neerkomt op een verlenging
van de geldigheidsduur der bonnen. In verband
hiermede wordt de geldigheidsperiode van de met
„13" genummerde bonnen van de vleeschkaart
verlengd tot 16 dagen. De bonnen blijven derhalve
geldig t m Dinsdag 6 Mei a.s.
Ondanks den buitengewoon slechten toestand van de wegen gaat de opmarsch der Duitsche troepen
op den Balkan ononderbroken voort, Een gemo- torjseerde afdeeling baant zich een weg door het
onherbergzaam terrein. (foto Weltbild-Pax Holland)
Distributie van brandstoffen en
petroleum voor kookdoeleinden.
's-GRAVENHAGE, 30 April De secretaris
generaal van he.t departement van handel, nijver
heid en scheepvaart maakt het volgende bekend. In
aansluiting op de reeds getroffen Aprilregelingen
zullen thans voor kookdoeleinden bonkaarten voor
vaste brandstoffen en/of petroleum worden uitge
reikt. De belanghebbenden dienen zich op een door
den plaatselijken distributiedienst nader vast te
stellen tijdstip bij genoemde instantie te vervoegen
ten einde een aanvraagformulier in te vullen.
Voor vaste brandstoffen en of petroleum komen
uitsluitend die personen of gezinnen in aanmerking,
die niet electiiseh koken en die geen aansluiting
hebben op het gasnet. Onder een aansluiting'op
het gasnet wordt hierbij verstaan, dat in het des
betreffende perceel of, indien slechts een perceels-
gedeeltè wordt bewoond, in dat gedeelte, een gas-
binnenleiding hetzij met hetzij zonder gasmeter
aanwezig is. Zij die wel op het gasnet zijn aange
sloten, doch tot dusver niet op gas kookten, zullen
derhalve van de uitreiking der bovengenoemde
bonkaarten zijn uitgesloten.
Uitdrukkelijk wordt er de aandacht op gevestigd,
dat slechts personen en gezinnen die een zelfstan
dige huishouding voeren voor uitreiking in aanmer
king kunnen komen; bewoners van hotels pensions
e.d., alsmede personen of gezinnen, die niet zelf hun
warme maaltijden bereiden, derhalve niet. De bon
kaarten mogen uitsluitend aan degenen, die in het
bezit zijn van een stamkaart met „hoofd" gemerkt,
worden uitgereikt.
Tegen het doen van onjuiste of onvolledige op
gaven zullen strenge maatregelen worden genomen.
Honden- en kattenbrood.
's-GRAVENHAGE, 30 April. Het rijksbureau
voor de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt
bekend, dat van 1 tot. en met 31 Mei 1941 op bon
no. 7 van de voeaerkaart voor honden beschik
baar wordt gesteld: voor groep I: 10 kg. honden
brood; voor groep II: 10 kg. hondenbrood; voor
groep III: 8 kg. hondenbrood; voor groep IV: f
'tg. hondenbrood; voor groep V: 4 kg. honden
brood; voor groep VI: 3 kg. hondenbrood.
Op bon rio. 7 van de voederkaart voor katten
wordt over dezelfde periode V2 kg. kattenbrood
beschikbaar gesteld. Na 31 Mei 1941 is bon no. 7
van bedoelde kaarten ongeldig en mag deze niet
meer worden aangenomen.
HEDEN: 10 PAGINA'S
R. P.: Werkers. peg. 1
Geval in den trein.
pag. 3
P. Gasus: Brandgeloei pag. 3
Eigenaardigheden in Haarlem en
omgeving. pag. 3
J. B. Schuil: Franciene Koote-Ger-
rese. pag. 3
K. de Jong: H. O. V.: Beethovency-
clus. pag. 3
J. H. de Bois: Litteraire kantteke
ningen. pag. 3
Criticus: Uit de geschiedenis van de
Nederlandsche bokssport. pag. 8
De hond en zijn verzorging. pag. 8
Laatste Berichten op pagina 2
BERLIJN. 30 April (D.N.B.1 D0
Engelsche luchtmacht heeft, naar aan het
D.N.B. wordt medegedeeld, negen vliegtui
gen verloren in den nacht van Dinsdag
op Woensdag. Sterke formaties van het
Duitsche luchtwapen hebben dezen nacht de
oorlogshaven Plymouth en industrie-,
haveninstallaties en vliegvelden op de Zuid
west en Zuid-oostkust van Engeland aange
vallen met zeer goed gevolg.
In Plymouth konden de Duitsche beman
ningen talrijke branden en ontploffingen in de
haven- en werfinstallaties waarnemen. De aan
vallen op industrie- en haveninstallaties aan de
Zuidoost en Zuidwestkust en op de vliegvelden
deden groote branden ontstaan die voor een
deel tot op 70 K.M. over zee te zien waren. De
bovengenoemde negen vliegtuigen zijn door een
enkel toestel van een Duitsch eskader nacht
jagers boven Engeland vernield. Het schoot er
vier in luchtgevechten neer en de bemanning
zag in het licht van een brand dat minstens vijf
andere toestellen op den grond door bommen
vernield werden.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN NAAR
ZUID-DUITSCHLAND.
BERLIJN, 30 April. (D.N.B.) In den
nacht van Dinsdag op Woensdag is de RiT.,
naar het D.N.B. verneemt, mét zwakke strijd
krachten naar Zuid-Duitschland gevlogen. Op
enkele plaatsen werden bommen neergeworpen.
Militaire of voor den oorlog belangrijke schade
is niet ontstaan, daarentegen werden weer ver
scheidene woonhuizen vernield of beschadigd.
Verscheidene burgers werden gedood of gewond.
Twee afzonderlijk opereerende afdeelingen
der Britsche luchtmacht hebben gisterochtend
getracht boven Fransch gebied door te drin
gen. Zij werden reeds boven het Kanaal door
Duitsche jagers teruggedreven, voor zij schade
hadden kunnen aanrichten. De eerste formatie,
bestaande uit een gevechtsvliegtuig en twaalf
jagers, werd op vijf kilometer van de kust door
Duitsche jagers tot den strijd gedwongeh. Na
korten tijd waren drie Spitfires neergeschoten,
waarna het verstrooide eskader afzwenkte.
Ongeveer een kwartier later ontdekten Duit
sche jagers midden boven het Kanaal drie Bris-
tol-BIenheim-machines, die eveneens op weg
naar Frankrijk waren. Zij vlogen slechts enkele
meters boven de zee om niet uit de hoogte ge
zien te worden. Niettemin werden zij onver
wijld aangevallen. Twee Britsche bommenwer-
yers werden neergeschoten, de derde kon ontko
men. In een half uur tijds hebben Duitsche ja
gers dus vijf vijandelijke vliegtuigen vernie
tigd zonder zelf verliezen te lijden.
Voorts meldt het D.N.B. dat Duitsche
„Schnellboote" gisterochtend bij een aanval
op ae Engelsche Zuid-Oostkust vijandelijke mo-
tortorpedobooten aangetroffen hebben. In het
gevecht dat hierbij ontstond werden eenige
van deze Britsche vaartuigen beschadigd. De
vijand trok zich toen terug. De Duitsche booten
keerden onbeschadigd op haar basis terug.
Duitsch
weermachtsberichi
Plymouth gebombardeerd.
Britsche formatie bij de
Nederlandsche kust neergeschoten
BERLIJN, 29 April. (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In Griekenland rukten Duitsche troepen voor de
zuivering van de Peloponess voorbij Tripolis naar
het Zuiden op. Italiaansche strijdkrachten bezetten
het eiland Korfoe en de haven Preveza in Epirus.
Het luchtwapen bracht gisteren in de Grieksche
wateren vijf koopvaardijschepen met tezamen
18.600 br.t. tot zinken en beschadigde een aantal
kleinere schepen. Duitsche gevechtsvliegtuigen en
duikbommenwerpers bombardeerden in den afge-
loopen nacht opnieuw doeltreffend de haven van
La Valetta op het eiland Malta. Een bom van het
zwaarste kaliber trof een kruiser van de Southamp-
ton-klasse midscheeps. Een tankinstallatie en een
koopvaardijschip werden in brand geworpen. Op
de staatswerf en in de kade-installaties werden
bomtreffers geplaatst. Een andere formatie Duit
sche gevechtsvliegtuigen viel het vliegveld Venezia
met goed gevolg aan.
In Noord-Afrika bracht een door troepen van
het Duitsche Afrikacorps diep in de vijandelijke
linies uitgevoerde opmarsch aan de Britsche strijd
krachten ïn de omgeving van Solloem nieuwe aan
zienlijke verliezen toe.
In den strijd tegen het Britsche eiland vielen in
den nacht van 28 op 29 April vrij sterke afdeelin
gen gevechtsvliegers de oorlogshaven Plymouth bij
goed zicht op de aarde aan. Er ontstonden talrijke
uitgestrekte branden en vernielingen.
Bovendien werd het havengebied van Great
Yarmouth, een fabrieksinstallatie aan de Schotsche
oostkust, alsmede een kolenopslaghaven, spoorlij
nen en barakkenkampen in het gebied rondom
Peterhead succesvol met bommen bestookt.
Op vliegvelden van den vijand in het Zuidwesten
van het eiland sloegen bommen in temidden van
talrijke geparkeerde vliegtuigen. Hangars en muni
tie-opslagplaatsen geraakten in brand. Gevechts
vliegtuigen vernietigden ten Oosten van Dundee en
ten Zuidoosten van Lowesoft twee koopvaardij
schepen met een gezamenlijken inhoud van 10.000
br.t. Jagers schoten gisteren een Britsche formatie,
bestaande uit drie jachtvliegtuigen van het type
Spitfire, bij dè nadering van de Nederlandsche
kust neer. Luchtdoelartillerie schoot in den afge-
loopen nacht voor de Fransche kust een Britsch
gevechtsvliegtuig neer. In de Noordzee en aan de
Kanaalkust schoten lichte zeestriidkraehten vier,
de marine-artillerie een viiandeliik vliegtuig neer.
De viiand vloog op 28 Aoril met een vliegtuig
naar het noorden van het Westduitsche kustpeh'ed.
Door neergeworpen bommen ontstond slechts ge
ringe materieele schade.
In den afgeloopen nacht hadden geen gevechts
handelingen van den vijand boven het Duitsche
rijksgebied plaats.
Bij de gevechten in Noord-Afrika hebben luite
nant-kolonel Knabe, commandant van een batal
jon motorrijders, en de eerste luitenant en com
pagniescommandant van een v e rk nn i ngs afdeel mg,
Behr, zieh bijzonder onderseheiden.
