IÜ
de!
Voorportalen van
Vrijmetselarij
KORT NIEUWS
M 5 A N D A G 5 MET 1941'
HAARtEM'S DAGBLAD
10
De Nederlandsche economie in
oorlogstijd.
Dr. H. Fischböck geeft een uiteenzetting
MAASTRICHT, 4 Mei. Voor een groot aantal
vertegenwoordigers van industrieele bedrijven
uit Limburg heeft de commissaris-generaal voor
financiën en economische zaken, minister dr. H.
Fischböck. gisteren in de bovenzaal van de
Redoute te "Maastricht een rede gehouden over
„Die Wirtschaft in den Niederlanden im Kriege".
De commissaris in de provincie Limburg, M.
graaf de Marchant et d'Ansembourg sprak een
kort woord, waarna dr. Fischböck zijn rede aan
ving.
Dr. Fischböck wees allereerst op de beteekenis
van de industrie in ons land, waarin veertig pro
cent van de bevolking haar bestaan vindt. Lim
burg heeft op industrieel gebied een heel bijzon
dere beteekenis. vooral ook omdat in dit gewest
de steenkolen gevonden worden. Met bijzonderen
nadruk wijst spr. er op, dat alle maatregelen, die
op het oogenbiik getroffen worden, moeten wor
den gezien van net standpunt, dat Duitschland
op het oogenbiik in oorlogstoestand verkeert.
Alles moet dus gericht worden op die voorzie
ningen, die voor den oorlog en een uiteindelijke
overwinning noodzakelijk zijn. Vandaar dat op
het oogenbiik bedrijfspolitieke, economische en
sociaal-politieke maatregelen getroffen worden,
die in normale tijden zeker achterwege zouden
blijven.
De voornaamste moeilijkheid, waarmede de
industrie op het oogenbiik te kampen heeft, is
het niet in voldoende mate aanwezig zijn van
grondstoffen. Ook doen zich moeilijkheden met
den afzet voor. De huidige situatie laat niet toe
naar believen over grondstoffen te beschikken en
te fabriceeren. Er moet vervaardigd worden wat
op het oogenbiik noodzakelijk is. Het is moeilijk
uit te maken wat inderdaad noodig is en hoe de
bedrijven daaraan aan te passen. Dc onderne
mer moet deze vraag zelf onderzoeken. De moei
lijkheden zullen minder zijn. wanneer ook de
ondernemer zich op dit standpunt stelt en zich
weet aan te passen. Deze moeilijkheden zijn bij
de bezettende macht echter volledig bekend en
deze zal alles in het werk stellen om de over
winning daarvan te bevorderen en de Neder
landsche industrie niet zwaarder te belasten dan
met het oog op de oorlogsdoeleinden noodzake
lijk is.
Een tweede moeilijkheid is, dat ook hier bin
nenkort te verwachten is een gebrek aan ge
schikte arbeidskrachten, waarmede men in
Duitschland in nog veel grootere mate te kampen
heeft. Dit probleem zal zich in steeds hoogere
mate doen geVoelen, naar gelang de werkloosheid
geheel verdwijnt.
Ook de sociale doeleinden die Duitschland na
streeft heeft men tot nog toe niet kunnen ver
wezenlijken in -die mate als wel gewenscht was.
Maar ook dit is een gevolg van den oorlogstoe
stand. Het streven is er evenwel op gericht den
Nederlandschen arbeider een positie te bezorgen,
die gelijkwaardig is aan die van de Duitsche ar
beiders. Dit geldt ook voor de loonpolitiek, waar
in men het standpunt huldigt van een recht
vaardige verdeeling van het loon. De huidige toe
stand eischt, dat de prijs- en loonpolitiek zoo
veel mogelijk gestabiliseerd blijft, voor zoover de
omstandigheden dat toelaten. Loonsverhoogin-
gen zuilen dan ook alleen worden toegestaan,
wanneer deze onvermijdelijk zijn. De onderne
mers moeten de vraag eener loonsverhooging
dan ook niet zien uitsluitend van het standpunt
van hun eigen bedrijf, maar met het oog op het
geheele bedrijfsleven.
Ik kan absoluut niet begrijpen, aldus dr.
Fischböck, dat er in Nederland vele vennoot
schappen zijn, die de winst die zij maakten over
1940, gebruikt hebben om een verhoogd dividend
uit te koeren. Dat is niet te verantwoorden in
een tijd, dat loonsverhooging onmogelijk is. Door
deze verhoogde uitkeeringen wordt het inkomen
der aandeelhouders vergroot. Afgezien van het
sociale en sociaal-politieke standpunt, heeft dit
een negatieve uitwerking op de economische po
sitie van het land. Juist in die kringen zitten de
klagers over het gevaar voor inflatie en over een
te groote circulatie van bankpapier; door hun
handelwijze verhoogen zij de koopkracht nog.
Terwijl de ondernemers klagen over bestaande
of nog dreigende gevaren, houden zij vast aan de
verhoogde dividenduitkeering, waardoor zij deze
gevaren zelf verhoogen. Deze politiek begrijpen
wij niet. Hier bestaat gevaar voor een misver
stand. waarvan de betrokkenen zelf de conse
quenties moeten dragen. Wij zullen maatregelen
treffen om er voor te zorgen, dat deze verhoogde
winsten op een behoorlijke wijze worden besteed.
Deze verkeerde financieele politiek wordt be
vorderd door eenige persorganen, die de werke
lijke belangen van het land niet zien. Of deze
bladen een onbehoorlijke politiek voeren of spe
culatieve doeleinden nastreven, blijft hetzelfde.
Zij kunnen hun werk niet voortzetten en zullen
moeten verdwijnen.
Spr. heeft deze uiteenzettingen hier gegeven,
omdat hij gelooft, dat men in deze provincie het
meest toegankelijk is voor deze ideeën, terwijl
deze grieven ook niet gelden tegen het arbeiden
de en scheppende kapitaal.
Zeer zeker is het moeilijk en niet prettig voor
ons, dat de voorziening met grondstoffen en le
vensmiddelen niet kan geschieden, zooals dat wel
wenschelijk is.
Op het oogenbiik is vooral hinderlijk het ge
brek aan aardappelen. Er wordt evenwel bijzon
dere zorg aan besteed. We zitten nu in een be
perkingstoestand, die onvermijdelijk is. Het was
waarschijnlijk beter geweest, als de distributie
eerder ter hand was genomen, dan had men de
aanwezige voorraden over een grooteren tijd
kunnen verdeelen en was het gebrek nu niet zoo
groot geweest.
Zoodra de nieuwe oogst er evenwel is, is het
probleem opgelost, omdat Nederland in de be
hoefte aan" aardappelen zelf kan voorzien. Spr.
wijst er verder op. dat voor vele artikelen de toe
stand voor de Nederlandsche bevolking nu gun
stiger is. dan tijdens den Wereldoorlog. Het stre
ven is er op gericht bij,de verdeeling de grootst
mogelijke rechtvaardigheid te betrachten. Daar
toe is de medewerking van de bevolking nood
zakelijk. Het is noodig de productie van voe
dingsmiddelen zoo hoog mogelijk op te voeren.
Spr. hoopt, dat men dit zal begrijpen en daaraan
mede zal werken.
Dit geldt ook voor de voorziening met grond
stoffen. Er komt een verordening, welke beoogt
de verwerking van sommige metaalproducten
aan banden te leggen. Dit gebeurt om te zorgen,
dat de aanwezige voorraden zoo nuttig mogelijk
besteed worden.
Sprekende over de lasten, die op het volk rus
ten. herinnert spr. aan de rede, die de Duitsche
minister van financiën dezer dagen te Weenen
gehouden heeft en waarin deze de opbrengst van
de Duitsche belastingen besprak. Wanneer Ne
derland naar verhouding even zwaar belast was
als de Duitsche bevolking, zou hier aan belasting
opgebracht moeten worden een bedrag van onge
veer 2-3 milliard gulden, terwijl dc belastingop
brengst over 1940 slechts 900 millioen gulden be
droeg. Wanneer Duitschland een dergelijken last
kan dragen, moet dat ook voor Nederland moge-
liik zï:n "oo*- dekking van d^ kosten zal men
Aan den vooravond van wedstrijden, die te Noordwijkerhout werden gehouden,
organiseerde de Haarlemsche Luchtvaartclub een tentoonstelling van door haar
leden vervaardigde modellen. Hierboven ziet men, hoe dc voorzitter, de heer
D. Maasen, een der modellen aan belangstellenden toont.
(Foto Stevens»
controle op al datgene, wat inderdaad belast
baar is.
Wat de kolenvoorziening betreft, produceert
Limburg voldoende om de behoeften van geheel
Nederland te dekken. Het Europeesche continent
fceeft evenwel niet voldoende om zijn geheele be
hoefte te verzorgen, omdat de aanvoer van En-
gelsche kolen stop ligt. Duitschland produceert
ook meer dan het noodig heeft, maar andere
landen hebben te weinig of geen kolen. Deze
landen moeten dus door de kolenproducenten
verzorgd worden. Nederland kan daarbij niet op
het standpunt staan, dat het alleen voor zich
zelf heeft te zorgen, maar het moet meehelpen
in de Europeesche eenheid.
Het uitvallen van Engeland is niet de oorzaak.
Dat zou wel te compenseeren zijn. Ook de
transportmoeilijkheden spelen hier een rol. Dit is
echter een tijdelijk probleem, want als de
transportmoeilijkheden zijn opgelost is de toe
stand weer in orde. In geen geval mogen deze
moeilijkheden oorzaak zijn, dat bedrijven wor
den stop gezet en daarom zal ook alles in het
werk worden gesteld om dat te voorkomen.
Spr. besluit met er op te wijzen, dat hij de
verschillende punten vrijmoedig heeft besproken
om te bewijzen, dat de Duitsche autoriteiten de
verschillende moeilijkheden kennen. Voorzoover
zij daartoe in staat zijn, zullen zij alles in het
werk stellen om ze op te lossen. Spr. beschouwt
het als zijn voornaamste taak de bedrijven
daarin te helpen. Spr. doet een dringend beroep
op de aanwezigen er toe mede te werken, dat het
Nederlandsche bedrijfsleven over de bestaande
moeilijkheden wordt heen geholpen.
Op deze rede volgde een hartelijk applaus.
(A. N. P.)
Nieuwe cultuurfilm van
Dr. Tillema.
„Langs Borneo's breede stroomen".
Dr. Tillema. is bezig bij „Multifilm" te Haar
lem de laatste hand te leggen aan zijn nieuwe
cultuurfilm ..Langs Borneo's breede stroomen".
De voorbereidingen hebben hem ruim één jaar
gekost, het opnemen in het uiterst moeilijk be
reikbare Borneo ruim twee jaren en het mon-
teeren heeft ruim één jaar inbeslag genomen.
Waar dr. Tillema bij zijn voorbereidingen als
leermeester en adviseur heeft gehad den direc
teur van genoemde fabriek, den bekenden fil
mer J. C. Mol en hij het ontwikkelen der op
normaalformaat opgenomen beelden en het af
drukken op 16m.M. formaat aan diens fabriek
heeft opgedragen, was hij er zeker van dat de
film ook technisch aan de hoogste eischen zou
voldoen. Bij zijn tijdroovende, zware, .soms
zelfs gevaarlijke tochten langs Borneo's breede
stroomen. genoot de amateurfilmoperateur de
volle medewerking van bestuursambtenaren van
evangelieverkondigers, die grondige kenners van
land en volk. van officieren en van doktoren.
Door samenwerking van al die deskundigen op
het gebied van land en volk is er een cultuurfilm
ontstaan, zooals er nog nooit een van een In
disch eiland is vervaardigd. Die film is uniek en
hij zal dit blijven want een dergelijke film kan
niet meer worden overgemaakt! Hij bezit na
melijk tal van interessante opnamen van ge
woonten, zeden, gebruiken der Dajaks. die
op het punt staan te verdwijnen door het op
dringen des Westersche cultuur, ook in de diepe
binnenlanden van Borneo.
Dr. Tillema heeft deze film gelegateerd aan
.het „Museum voor Volkenkunde" ""te Leiden,
dat deze kostelijke schenking dankbaar heeft
aanvaard.
Afscheid van ds. I. 1'. van der Waal
te Hengelo.
Zondagmiddag heeft ds. I. P. van der Waal, die
a.s. Zondag bij de Ned. Hervormde Gemeente te
Haarlem zijn intrede hoopt te doen, afscheid ge
nomen van de Gemeente te Hengelo(O-). waar hij
gedurende acht jaren stond.
De Groote Kerk aan de Deldenerstraat was tot
de laatste plaats bezet zelfs moesten vele zich met
een staanplaatsje tevreden stellen toen ds. Van
der Waal den kansel beklom.
Er zijn in het leven van den mensch. aldus ving
de scheidende predikant zijn afscheidswoord
aan. vele dingen, welke men pas verstaat en
waarvan men de waarde eerst leert kennen als
men er afscheid van moet nemen.
Wanneer spr. bij de menschen kwam om afscheid
te nemen, dan werden weer oude herinneringen
wakker, dan voelde hij weer hoe hij met Hengelo in
ae acht jaren, dat hij in deze gemeente had mogen
arbeiden, was samengegroeid. Vaak heeft spr. tegen
zichzelf gezegd: .Heb ik er wel goed aan gedaan
met in deze moeilijke tijden heen te gaan?" Doch
dan kwam weer steeds duidelijk het antwoord, dat
God steeds den weg wijst. Ik zie weer voor me.
aldus spr., vele gezichten, die mij iets te zeggen"
hebben, waarvan velen me lief zijn geworden, doch
waarvan anderen van me zijn vervreemd. Boven
alles echter is er in mij een gevoel van dankbaar
heid voor alles, wat ik in Hengelo heb mogen
zaaien, heb zien rijpen en waarvan ik ook de oogst
heb zien binnenhalen. Menschen. die vreemd ston
den tegenover God en godsdienst zijn mijn trouwste
helpers geworden. Van den eersten dag af. dat spr.
en zijn vrouw in Hengelo waren, hebben zij zich er
thuis gevoeld. Spr. was dankbaar voor de vriend
schap. de hartelijkheid en de toewijding, waardoor
het hem in moeilijke dagen zoo dikwijls gemnkkc-
iijk is gemaakt.
Als tekst van zijn afscheidspredikatie had spr.
gekozen: 1 Col. 23.
Na de meditatie richtte ds. Van der Waal zich
achtereenvolgens tot het college van B. en W., meer
in het bijzonder tot den burgemeester en diens
echtgenoote, de collega's van de classis en den ring,
den voorganger van de Vereenigim? van Vrijzinnig
het college van Kerkvoogden en
- r <n nog ds. G B. ter Haar Romeny
uit Usselo, ds. Melchers uit Hengelo en ouderling
J. H. Kreyenveld woorden van afscheid.
Na afscheid van den dienst maakten velen in de
constoriekamcr van de gelegenheid gebruik om
persoonlijk afscheid te nemen van ds. I. P. van
der Waal.
Verduistering is onze plicht,
Weer daarom uitstraling van
't licht.
VAN 5 OP 6 MEI 1941
van 21.11 tot 6 01
Maan op 6 Mei op 15.02
Maan op 6 Mei onder 5.48
WIELRIJDSTER GEVALLEN.
Een 56-jarige juffrouw geraakte Zondagmorgen elf
uur op de Lange Brug te Haarlem met haar fiets in de
rails bekneld, waardoor zij viel en vermoedelijk haar
rechter enkel brak. Door leden van den Ongevallendienst
werd zij verbonden en vervolgens per ziekenaulo naai
de Marfa-Stichting vervoerd.
486e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
4de Klasse, 1ste Lust
Trekking van Maandag 5 Mei 1941
Hooge Prijzen
f 25.000.— 21139
2.000.— 20334
f 1.500.— 8436
f 1.000.— 2513 15950 17880
f 400.— 7717 13712 21505
f 200.— 4833 7750 11260
f 100 249" 14952 15495 17042 20453 21583
Pryzen van f 65
1019
1121
1122
1198
1206
1245
1275
1327
1339
1355
1372
1376
1389
1472
1514
1528
1532
1548
1557
1580
1609
1638
1649
1668
1685
1710
1716
1731
1766
1787
1790
1798
1803
1822
1823
1388
1892
1903
1949
1962
1993
1995
2013
2030
2054
2056
2068
2083
2106
2124
2126
2179
2191
2193
2205
2212
2238
2243
2284
2307
2310
2335
2346
2349
2357
2407
2418
2443
2475
2483
2485
2487
2528
2566
2572
2578
2810
2611
2614
2632
2660
2688
2718
2764
2768
2789
2793
2796
2841
2850
2852
2855
2859
2939
2978
2983
3013
3014
302O
3057
3085
3108
3120
3124
3126
3131
3222
3308
3336
340o
3414
3447
3448
3493
3563
3661
3677
3710
3808
3811
3840
3845
3903
3907
3932
3957
3981
3983
4010
4016
4025
4050
4075
4107
4148
4221
4302
4304
4338
4343
4359
4396
4466
4481
4569
4593
4629
4655
4656
4666
4672
4711
4716
4786
4810
4843
4862
48S3
4872
4897
4926
4943
4965
4973
4975
5005
5011
5070
5074
5112
5116
5129
5154
5171
5310
5316
5337
5378
5384
5458
5473
5484
5496
5531
5559
5577
5587
5537
5604
5641
5653
5716
5720
5744
575!
5782
5795
5857
5877
5981
5996
6013
6014
6030
6054
6066
6073
6112
6116
6117
6146
6212
6235
6250
6291
6296
6303
6312
6331
6341
6365
6381
6394
6455
6474
6505
6508
6555
6705
6724
6891
6898
693°
6941
6947
6955
6981
6997
7002
7006
7016
7019
7060
7092
7096
7252
7265
7278
7351
7437
7439
7460
7506
7545
7566
7629
7643
7656
7682
7704
7728
7729
7732
7759
7782
7790
7793
7833
7890
7925
8006
8023
8079
8227
8248
8255
8307
8308
8320
8337
8373
8384
8405
8408
8462
8519
8520
8541
8569
8651
8672
8694
8698
8780
8785
8793
8804
8816
3831
8865
8911
8936
8980
8999
9000
9043
9096
9121
9125
9166
9168
9187
9196
9321
9383
9508
9568
9616
9639
9668
9688
9732
9743
9760
9769
9776
9803
9825
98S0
9909
9936
9939
9954
10122
10133
10190
1 t»20l 10220 10230 10243 10249 10285 10332 10356
10510 10548 10561 10565 10625 10642 10673 10707
10723 10756 10848 10854 10866 10898 10900 10S05
10927 10961 11005 11038 11052 11075 11109 11120
11139 11231 11232 11235 11237 11251 11335 11357
11406 11420 11463 11468 11524 11529 11589 11631
11649 11695 11710 11749 11765 11795 11821 11832
11849 11911 11995 12025 12036 12055 12073 12077
12078 12117 12129 12152 12205 12206 12211 12235
12239 12242 12265 12397 12400 12424 12429 12460
12637 12674 12698 12704 12710 12752 12768 12806
12819 12820 12929 12933 12942 12950 12952 12974
13002 13016 13031 13106 13137 13158 13160 13171
13175 13194 13384 13430 13451 13520 13619 13624
13639 13643 13678 13727 13755 13348 13860 13897
13996 14139 14141 14154 14207 14218 14340 14442
14460 14467 14478 14484 14499 14509 14522 14551
14608 14659 14690 14701 14722 14787 14808 14825
14861 14869 14880 14883 14912 14963 14965 14967
14987 14998 15016 15027 15077 15088 15107 15117
15163 15176 15184 15190 15200 15218 15278 15319
15327 15332 15372 15385 15402 15422 15466 15506
15518 15533 15584 15598 15623 15627 15633 15672
15680 15706 15767 15771 15783 15789 15801 15823
15878 15893 15916 16035 16042 16056 16076 16157
16171 16174 16192 16206 16299 16302 16344 16397
16447 16460 16463 16508 16522 16531 16594 16633
16637 16678 16683 16719 16724 16731 16749 16781
16815 16823 16830 16860 16368 16899 16940 16961
16964 1G970 16976 17046 17158 17173 17180 17189
17309 17323 17344 17373 17387 17419 1^420 17476
17506 17514 17516 17525 17528 17565 17627 17628
17657 17689 17855 17868 17907 17919 17947 17962
18040 18123 18147 18211 18229 13242 18276 18292
18344 18347 18363 18393 18422 18426 18465 18478
18486 18495 18498 18522 18543 18595 18633 18578
18690 18699 18788 18791 18800 18803 18811 18819
18868 18934 18973 19000 19044 19081 19126 19151
19166 19188 19192 19194 19227 19233 19277 19303
19324 19391 19424 19474 19568 19610 19640 19655
'9729 19769 19779 19312 19813 19835 19841 19904
19927 19928 19938 *19952 20027 20070 20123 29168
•7194 202Ö4 °0221 20337 20349 20351 20369 20415
'432 20460 20515 20531 20573 20596 20611 20613
20636 20642 20666 20691 20762 20791 20809 20820
20832 20858 20863 20868 20908 20946 20999 21055
21073 21079 31119 21145 21150 21176 21223 21237
21298 21342 21395 21435 21452 21461 21578 21623
21673 21728 21759 21765 21768 21770 21798 21872
21917 21919 21923 21956
Hoe staat het met de
Theosofische Vereeniging
DEN HAAG. 3 Mei. - Wie de nauwe verwantschap
van de vrijmetselarij met velerlei organisaties on
derzoekt, komt tot de ontdekking, dat de invloeds
sfeer van de loges zich niet slecnts tot direct afhan
kelijke vereenigingen uitstrekt, doch dat daarnaast
een zeer groot aantal zoogenaamd neutrale organi
saties bestaat, welke ideologisch en ten deele ver
kapt organisatorisch met de wereld vrijmetselarij
verbonden zijn. De koninklijke kunst heeft steeds
met nieuwe middelen gebruik weten te maken \an
voorkomende gelegenheden orn 'naar stellingen ge
camoufleerd od te bouwen en op die wijze den kring
van daartoe inspireerende vereenigingen van jaar
tot jaar grooter te maken. Deze voorportalen van
de vrijmetselarij vormden een waren vergaarbak,
waarin elementen biieen waren die met weliswaar
verschillende middelen dezelfde internationale leer
van de wereldvriimctselarij trachtten te propagee-
ren en te bewijzen.
Met andere sectes. occulte bewegingen, genoot
schappen enz. is nu ook de theosofie een instrument
voor het kweeken van daartoe geschikte ideologi
sche medewerkers, die, zoowel naast de vrijmetse
larij als hand in hand met haar, dezelfde volksvijan-
delijke, leuzen van humaniteit en wereldverbroede
ring trachten te verwezenlijken. Ooi-sprong, ont
wikkelingsgang, leerstellingen en praktijken van de
theosofie kunnen tot bewijs voor deze bewering
strekken.
De theosofische vereen icing werd door de Russin
H. P. Blavatsky (1831-1891) in samenwerking met
den Amerikaan overste Olcott op 17 November 1875
te New York opgericht. Dit grondleggerspaar had
een avontuurlijk leven achter zich. dat vooral voor
Blavatsky zeer rijk aan afwisseling was.
Op haar 17e jaar huwde zij den grijzen vice-
gouverneur Blavatsky. dien zij echter reeds kort
daarna verloor. Korten tijd later proclameerde zij
haar z.g. ..roeping", waarna zij zich als boodsehap-
oer van de bovenaardsche in de astrale sfeer leven
de Tibetaansche Mahatma's voorgaf. Onder deze
formuleering verstond zij naar haar eigen opvatting
volmaakte, bovenzinnelijke wezens, die den aard-
schen dood hebben overwonnen en zich verheugen
over de eeuwige jeugd.
Aan deze zending gelooven heden nog ook in Ne
derland talrijke aanhangers, die voor het grootste
deel uit oudere personen bestaan, daar bij al deze
sekten en vereenigingen het ontbreken der jeugd
een voornaam kenmerk is. Deze theosofische apos
telen zijn van de wondere kracht der grondlegster
zoo overtuigd, dat zij den naam Blavatsky niet dur
ven uitspreken, maar haar „madame" of „H P. B.'\
haar voorletters, noemen.
Ter vervulling van haar godsdienstige olichten
ging zij door de wereld op avontuur, stichtte in
1870 in Egypte haar eerste genootschap op zuiver
spiritistische basis. Dit genootschap werd een vol
ledige mislukking. In 1873 verplaatste mevrouw
Blavatsky haar arbeidsveld naar Amerika, waar zij
zich liet naturaliseeren en tot den Boedhistischen
godcdienst overging.
Nadat zij verscheidene mislukkingen had mede
gemaakt. stichtte zij met den Amerikaanschen ver
slaggever H. P. Olcott de ..Miracle Club", waaruit
zich later de rendabele onderneming der Theoso
fische Vereeniging ontwikkelde. Ter versterking
van den stralenkrans die deze vereeniging omring
de werd haar zetel naar Indië verplaatst. In dit
hoofdkwartier der theosofische vereeniging in
Advar bij Madras stond mevr. Blavatsky met vrij
metselaarsloges in alle deelen der wereld in ver
binding. Zooals zij in een brief aan Aksakow schreef
werd zij „zuster" der ..koninklijke kunst" bij de
Indische grootloge Arya Samai. In dezen tijd schreef
zij een boek „De ontsluierde Isis". Naar aanleiding
van deze uitgave verleende de Engelsche grootloge
haar een vrijmetselaarsdiploma en het rozenkrui-
scrsjuweel. Op 8 Mei 1891 overleed zij en haar asch
werd in drie gelijke deelen gezonden naar de theo- i
sofische grootloges in Londen, New York en Adyar
bij Madras waar zij als reliquie bewaard werd.
Dit beeld van de stichtster der theosofie is bijzon
der duidelijk en werpt ook een belangrijk licht op
het doel van haar onderneming. Nu de leer zelf.
Volgens de statuten van de Theosofische Vereeni
ging is het doel van deze leer krachtens par. 2
drieërlei: Ten eerste: de vorming van een kern
eener de gansche mensrhheid omvattende geestelij
ke broederschar zonder onderscheid van ras, na
'ionalïteït. geslacht, geloof en stand. Ten tweede:
de onbevangen vergelijkende studie der wereld
godsdiensten. mythologieën, filosofische systemen
kunsten en wetenschappen van het Avond- en Mor
genland. Ten derde het onderzoek van de nog on
verklaarde occulte natuurwetten, het alzijdig welt
ken der in de natuur van den mensch sluimerende
hoogere krachten en do toepassing daarvan voor het
welzijn der mensehheid.
Dit orogramma is karakteriseerend voor het vrij-
metselaarsaehtige in deze vereeniging. Punt 1 is im
mers ook het eigenlijke doel van de vrijmetselarij
De punten 2 en 3 moeten het bereiken van dit doel
voorbereiden, terwijl godsdiensten, seeten en oc
culte vereenigingen on één lijn gesteld worden en
het natuurliike gevoel der menschen vernietigd
wordt door de leer van geheime mystieke krachten.
Zooals een nauwkeurige bestudeering der werken
van mevr. Blavatsky aan het licht brengt heeft zij
de stof voor haar sensatienrogram bijeengebracht
uit verschillende bronnen bijv uit de geschriften
van den vrijmetselaar Eliphas Levi, van J. E. Mir
eille en anderen.
De trekpleister van de geheele onderneming was
echter het derdp nunt van haar programma. De
mare dat mevr. Rlavatsky beschikte over verschei
dene de wetenschap nog onbekende, occulte krach
ten en dat met haai hulp wonderen gebeurden, ver
breidde zich snel Zoo bezat zij een wonderbaarlijke
kast. waarin de bezoekers schriftelijke vragen aan
de bovenzinnelijke Mahatma's konden stellen, wel
ke vragen door dezen dan werden beantwoord. Di'
wonder vond snoedig een natuurlijke verklaring. De
Engelschman Richard Odgson ontdektp in den ach
terwand van de wondprkast een tweede deur waar-
Hoor een Tndische bediende antwoorden overgaf
Eveneens ontdekte Odgson noppen, welke naar ge
lang dit noodig was hpt verbaasde publiek als gees
ten getoond werden Een uitvoerig rapport hierover
bevindt zich in het negende deel van het jaarver
slag der „Society for psychical research" van 1885.
Daarin heet het o.a.: mevr. Blavatsky is de be
kwaamste, geestigste en interessantste bedriegster.
Hie de wereldgeschiedenis gekend heeft".
Trots deze uiteenrafeling en openbaarmaking heeft
de theosofie zich niet alleen staande gehouden, maar
heeft zij zich nog verder verspreid. Zelfs nu zijn
er nog fanatieke theosofen die er van overtuigd zijn.
dat de wonderkast in Adyar de werkzaamheid van
bovenaardsehe krachten uit het astrale leven be
wezen heeft Men moet slechts de noodige reclame
toepassen, dan is geen gepraat te dom om geloofd
en gefinancierd te worden. (A.N.P.)
OVERTREDINGEN DISTRIBl'TIFWFT.
Door de politie te Haarlem zijn acht winkeliers aan
gehouden omdat zij zich aan verschillende overtredingen
van de Distributiewet hadden schuldig gemaakt. In be
slag werden genomen 200 paar schoenen. 23 flcsschen sla
olie en 25 pond koffie
De opleidingskampen van den
Nederlandschen Arbeidsdienst.
Adspirantcn hebben examen gedaan.
1-Iet A.N.P. meldt d.d. 3 Mei uit Den Haag:
„Eerst arbeid, dan pret: eerst plicht, dan recht;
eerst uw volk, dan gijzelf".
Met deze gedachte, uitgedrukt in deze woorden,
door den Rcichsarbeitsführer Konstantin Hierl een
maand geleden in het gastenboek van een der op
leidingskampen van den Nederlandschen arbeids
dienst geschreven, zijn de adspiranten van deze
kampen, na zich tegen het einde van den cursus
aan een examen te hebben onderworpen, in af
wachting van de resultaten hunner beoordeeling
en van hun definitieve benoeming, huiswaarts ge
togen.
Nog één maal is hun bij het afscheid voorgehou
den, dat zij, ieder op hun eigen plaats, in de lei
ders-hi er arch ie moeten medewerken aan de ophef
fing en de eenwording van het Nederlandsche volk.
Dat zij het Nederlandsche volk zullen moeten wijzen
op het groote voorbeeld, dat zijn vaderen in het
verleden hebben gegeven en zullen moeten werken
voor het vaderland en voor het volk, in den zin van
het „lek Dien". Zij hebben tot taak de Nederland
sche volksgemeenschap te veroveren door het eigen
voorbeeld naar het symbool van de driekleur: rood,
wit en blauw, dat is kracht, eer en trouw.
Overigens ontbrak bij dit afscheid de noot van
vroolijkheid en gemoedelijkheid niet.
Dc adspiranten, die deels twee, deels vier maan
den lang de kameraadschappelijke gemeenschap
van het kampleven doorbrachten, hadden in de
kleine gemeenschap van hun groepen en ploegen
een keurig program van voordrachten en kleine
tooneelstukjes samengesteld, die meerendeels recht
uit het kampleven voortkwamen, het op alleraar
digste en geestige manier persifleerend. Een keurig
voorbeeld gaf daarbij het kamp Huizen, waar, ver
gezeld van een kleine cantine-persiflage, een groote
taart werd aangeboden aan den commandant, die
deze ter verloting voor de Winterhulp beschikbaar
stelde; de eerste winnaar stelde haar andermaal ter
beschikking en de tweede verklaarde, nadat aldus
een bedrag van bijna f 30 was bijeengegaard, onder
luide teekenen van instemming, haar den volgenden
dag in den Haag aan de oorlogsinvaliden te zullen
aanbieden.
Door dit alles heerschte de opgewekte stemming
van een afscheid, dat weliswaar een heengaan in
houdt uit het allengs vertrouwd geraakte milieu,
doch dat vooral dezen jongemannen eigenlijk de
poort opent naar den arbeid, dien zij zich tot ideaal
kozen: de opvoeding van onze Nederlandsche jeugd
tot beleving van de gedachte aan den arbeid voor
het eigen land.
Dit afscheid immers opent een nieuwe phase in
de stap voor stap voortschrijdende ontwikkeling
van den Nederlandschen Arbeidsdienst. De oplei
ding van het eerst-benoodigde kader, aangevangen
in de laatste maanden van verleden jaar, is daar
mede voltooid. Met den bouw van nieuwe gewone
arbeidskampen kan worden voortgegaan: zij kun
nen met geschoolde leiders worden bezet.
De voormalige opleidingskampen zullen straks
voor het grootste deel worden omgezet in gewone
arbeidsdienstkampen, waarvan de bezetting op 5
Mei e.k. is opgeroepen uit de vele duizenden jonge
mannen, die zich vrijwillig voor den Nederland
schen Arbeidsdienst hebben aangemeld. Twee dezer
kampen, Nunspeet en Baexem, blijven voor de op
leiding van het lager kader bestemd. Intusschen
worden in verschillende plaatsen van ons land met
name in de Noordelijke provincie, zoo in de nabij
heid van Drachten, Staphorst, Sfceenwijk, Laren
(Geld.), Valkenswaard, Almelo en Hoorn, geheel
nieuwe kampen gebouwd en ingericht.
In de kampen, die 5 Mei worden geopend, zullen
de jongens uit alle deelen van het land bijeenge
bracht worden. Ieder kamp heeft jongens uit elke
provincie; deze jongens komen ook zooveel mogelijk
uit verschillende streken of steden der onderschei
dene provincies. Op deze wijze leeren zij elkander
in den Nederlandschen Arbeidsdienst kennen en
waardeeren.
DE NIEUWE UNIFORM.
Zooals bekend is de nieuwe uniform van den
Nederlandschen Arbeidsdienst thans algemeen in
gevoerd. Van 1 Mei af is het een ieder in den
arbeidsdienst verboden nog de oude uniform van
den Opbouwdienst met het blauwe koord te dra
gen. De nieuwe uniform is olijfgroen van kleur en
wordt voorloopig met beenwindsels, later met laar
zen, gedragen. Er hoort een veldmuts van dezelfde
kleur bij, waarop een rood-wit-blauwe cocarde is
aangebracht. De distinctieven van den Nederland
schen Arbeidsdienst worden gedragen op den kraag.
Zij bestaan voor den gewonen man uit twee elkaar
kruisende bronzen korenaren, aangebracht op een
bordeaurooden spiegel. De rangen van het lagere
kader worden aangegeven door strepen terzijde
der gekruisde korenaren. De leden van het midden
kader krijgen evenwel op den bordeaurooden spie
gel gouden korenaren, met ertusschen door voor
adspiranthopman 1, onderhopman 2 en hopman 3
sterren. De leden van het hoogere kader zijn ken
baar, doordat de spiegel, waarop de korenaren zijn
aangebracht, met goud is omrand. De rang is
eveneens door 1, 2, 3 en voor den commandant
door 4 sterren aangegeven.
OUDERMIDDAG VAN DE VAN ZEGGELEN-
SCHOOL.
De eerste Oudermiddag in 1941 van de Van Zeg-
gelenschool te Haarlem had Zaterdagmiddag
plaats onder leiding van het hoofd der school
den heer Kramer.
De heer Jan P. Strijbos hield een causerie toe
gelicht met films over het onderwerp: „Zwerf
tocht met tent en vouwboot door Spitsbergen".
Zoowel lezing als films werden door de ouders
met groote belangstelling gevolgd De voorzitter
de heer Kramer dankte den heer Strijbos voor zijn
interessante lezing.
EEN GOUDEN ECHTPAAR.
0
Pi V
tf - v 1
i"
1
(Foto Bos).
27 Mei a.s. hopen D. Bos en zijn echtgenoote C.
M. Bos—Hetem, Bakkumstraat 10, Haarlem, den
dag te herdenken, waarop zij 50 jaar geleden In
den echt werden verbonden. Beide oudjes genieten
een goede gezondheid De man heeft vroeger aan
de Centrale Werkplaats alnier gewerkt, doch ver
toefde daarna ongeveer 13 jaar in Amerika, van
waar hij echter weer naar zijn geboorteland te
rugkeerde. Hij is dan ook alweer een jaar of vijf
tien Haarlemmer.
Hun gouden feest zal zeker niet onopgemerkt
voorbijgaan.
De Barneveldsche politie heeft een man aan-
gehouden, die zich aan het vervoer van fraudu- MARKT ALKMAAR,
leus geslacht vleesch schuldig maakte. Bij onder- I 3 Mei.
zoek bleek hij ook een aantal graandiefstallen te 135 pond boter. Groothandel f 0.92' 'j—f 1.-
lebben gepleegd. I Kleinhandel i 1—1.15. Handel matig.