Jiuast en £ettecenj
Orgel-Voordrachten
AGENDA
Fietsradio.
Van der Hoogt-prijs
voor Vasalis
Eigenaardigheden
«r «r j
Aspirin
|A AND AG 9 JUNI 1941
H X A R E M'S DAGBCAD
Amsterdamsch Conservatorium.
voor den Prijs van Uitnemendheid
door J. A. de Klerk.
Om tot het eindexamen voor den „Prijs van Uit-
tmendheid" vroeger ook wel „Prix d'Excellence"
1 alleen maar „Prix'' genoemd te worden toege
len, moet men het einddiploma van het Amster-
imsch Conservatorium met de hoogste cijfers voor
meeste vakken natuurlijk voor het hoofdvak
fhaald hebben. De toekenning van den „Prijs" ge
biedt door een telkens voor dit doel benoemde
mmissie, waarin behalve de directeur van het
Bist. Conservatorium 'twee buitenlandsche deskun-
De organist Albert de Klerk.
(Foto Stapl Bilderdienst)
gen en de laatste jaren ook de regeeringsgecommit-
>rde, die bij alle examens aanwezig moet zijn, zit-
g hebben.
Aan het openbaar examen gaat een tentamen
lige weken vooraf. Voor dat door dezelfde com-
ssle (behalve den regeeringsgecommitteerde) te hou-
tentamen zendt de candidaat een lijst van wer-
als repertoire in. De commissie kiest daaruit
nige, die hij ten overstaan van haar moet voordra-
a. Uit deze wérken wordt dan weer een keuze ge-
voor het programma van het openbare examen,
it openbare examen is een plechtigheid, die men
ligszins met een academische promotie zou kunnen
rgelijken. De commissie on de candidaat zijn in
ondkleedij een ambtsgewaad als de toga der aca-
nische hoogleeraren bestaat voor de docenten aan
iziekconservatoriums nog niet het podium der
al, waar de voordrachten gehouden worden, is met
nten versierd.
let ligt voor de hand, gezien de eischen die er voor
iteld worden, dat de Prijs v. Uitn. betrekkelijk zei-
wordt behaald. Ditmaal was het voor Haarlem
bijzondere gebeurtenis, omdat aan onzen jongen
dgenoot Albert de Klerk de eer te beurt viel, en
slechts één jaar, nadat hij een schitterend eind-
men met als hoofdvak orgel had afgelegd. De
sie bestond uit de heeren Prof. Fritz Heit-
nn (Berlijn), Prof. Flor Peeters (Mechelen) en den
ecteur van het Amst. Conservatorium Willem An-
essen, terwijl als gecommitteerde der regeering Dr.
nis Walter Boer aanwezig was. De groote zaal was
na geheel gevuld met belangstellenden uit muzi-
le kringen, bestuursleden, docenten en leerlingen
het Conservatorium, terwijl ook de Pers vertegen-
ordigd was.
Albert de Klerk droeg het volgende programma
.Preludium en Fuga" in a kl. t. van Bach, Va-
ties „Onder een Linde groen" van Sweelinck,
iento de falsas de cuarto tono" van De Heredia",
reludium en Fuga in E gr. t. van Vine. Lübeck,
ariaties en Finale over een oud-Vlaamsch lied"
Flor Peeters, „Concert voor Orgel en orkest" van
tlzelven, waarna hij tot besluit fmproviseerde over
van twee door Prof. Heitmann opgegeven thema.
11 zijn voordrachten muntten door groote helder-
d en kleurrijke registrecring uit. Misgrepen, on-
enheden of troebelingen kwamen in het spel van
de Klerk niet voor. Zijn opvatting van Bach's
rk had volgens veler meening wat stoerder kunnen
i hij gebruikte veel zachte en fijne registers
prachtige détailleering verdiende toch lof. Ook bij
eelinck's werk gebruikte hij voornamelijk zachte
listerszijn exact staccatospel, ook in gevaarlijke
ongen, trok hier de aandacht. Een groot contrast
erde het gedragen, ernstige stuk van den oud-
lanschen componist S. de Heredia, waarna het werk
Bach's tijdgenoot Lübeck een zonnigen indruk
akte. Flor Peeters hoogst interessante Variaties
Hen den uitvoerende voor extreme moeilijkheden,
oral wat het pedaalspel betreft, waarin Peeters een
H€BT U 66N AFSPRAAK?
Een minder aangename adem kan
een goede indruk totaal bederven.
Houdt
Uw mond
frisch me!
Eén tabletje zuivert na éér»
mmuut Uw adem van iedere
rh*i£>
(Adv. Ingez. Med.)
MAANDAG '9 JUNI.
Frans Hals Theater: „Luchtkasteelen", 2.30, 6.30
8.45 uur.
Luxor Theater: „Bruidegom in angst", 2.30, 6.30
8.45 uur.
Rembrandt Theater: „Als mannen op reis gaan".
10, 6.30 en 8.45 uur.
Palace: Het vliegersvei'haal „D III 88", 2, 6 30
8.45 uur.
Zand voort: Vergadering van den gemeente-
ad, 4.30 uur.
DINSDAG 10 JUNI.
Gemeentelijk Concertgebouw: Volksconcert
O.V., 8 uur.
Groote Kerk: Orgelbespeling .n 89 uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
s avonds.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
onds acht tot des morgens acht uur (ook op
mdag) geopend:
Apotheek Van Rijn N.V., Kleine Houtweg 15,
11. 10539.
Firma C. G. Loomeyer en Zoon, Zijlweg 34,
l 12495.
Schoterbosch Apotheek, Rijksstraatweg 19. Tel.
711.
Te Heemstede is geopend:
Apotheek Schotsman, Binnenweg 206. Tel. 28320.
De naam Witte Heerenstraat bewaart de herinne
ring aan het klooster der Witte Hoeren, ook wel de
Proostdij der St.-Anthonisheeren genoemd. Dit kloos
ter bezat hier in de vijftiende en zestiende eeuw
belangrijke bezittingen, waartoe o.m. terrein en op
stal van dc Zijlstraat tot en met de tegenwoordige
Luthersche kerk behoorden.
Op dezen grond lag het Coo(p)mans hof, een bezit
ting van het St.-Nicolaas- of Coomansgilde, later Cra-
mersgilde genoemd, dat reeds in 1411 bekend was,
een eigen gilde-altaar in de Bavokerk bezat en vrij
ruime inkomsten moet bezeten hebben. Toen dan ook
in 1611 aan de Witte Heercnsteeg (de naam straat
dateert van nog niet zoo lang geleden! een perceel
grond te koop werd aangeboden, legde het Coomans
gilde er de hand op en twee jaar later verrees er de
nieuwe stichting, die in 1644 werd uitgebreid met een
gildekamer voor Deken en Vinders welke kamer In
1645 werd ingewijd.
Na de opheffing der gilden in 1798 verviel de oor
spronkelijke bestemming ook van deze stichting en
kwam zij aan dc stad, die haar in 1854 verkocht aan
Adrianus van den Bosch, van wien wijlen de heer A.
Enschedé het overnam.
Deze heer Enschedé heeft het voormalige Gilde-
huis in 1873 zooveel mogelijk in zijn ouden vorm
laten restaurecren. waartoe ook het herstel behoorde
van de poort, die toegang tot de Gildekamer ver
leende. Bij die restauratie nu vond men den ouden
gevelsteen, die vroeger boven de poort had ge
staan, verborgen onder twee vloeren in het gebouw
terug, waarna hij weder op de oude plaats is terug
gezet
(Adv. Ingez. Med.)
buitengewoon virtuoos is. De Klerk beheerschte ze
volkomen en gaf overal door zijn registreering en
technisch meesterschap de bij dit harmonisch gecom
pliceerde stuk niet gemakkelijk te bereiken klaar
heid. Een chromatisch voortstormende en een in het
karakter van een koraalspel gehouden Variatie gin
gen aan de Finale vooraf; deze Finale begint als een
Scherzo, doch bouwt zich meer en meer op totdat het
thema canonisch in pedaal- en middenstemmen zich
tegen snelle discantfiguren doet hooren.
Albert de Klerk's Orgelconcert begint: met afwis
selende zinnen voor orkest en solo-instrument. Dit
laatste schijnt door het geheele stuk heen voortref
felijk behandeld; de orkestratie echter schijnt niet
steeds effectvol of doelmatig. De eigenaardige indee
ling van het werk: Larghetto. Allegro, Larghetto, Al
legro, doet aan die der antieke Sonates denken. Het
eerste allego heeft een bewegelijk eerste thema, een
gedragen tweede themagroep; de doorwerking bevat
een fugato. Het tweede Larghetto wekt even herinne
ringen aan de as min.-Orgelfuga van Brahms in het
laatste Allegro heeft een contrapunt.ische doorwerking
van de voorafgegane thema's plaats. Het geheel is
modern georiënteerd werk, dat groote begaafdheid
toont.De versterkte orkestklasse onder Andriessen's
leiding werkte daarin mee.
Hierna volgde de verplichte Improvisatie. Prof.
Heitmann had 2 thema's opgeschreven- één van Joh.
Gottfr. Walther (1684—1748) en één oud-Nederlandsche
melodie. Willem Andriessen gaf het papier aan De
Klerk, die na kort beraad het eerste'koos. Weer zette
hij zich op de orgelbank en improviseerde een kolos
sale fantasie, waarin het thema telkens een verschil
lende rol vervulde. Daarna construeerde hij voor de
vuist weg een fuga, waarin het thema ook in de ver
grooting optrad en die imposant eindigde.
Een donderend applaus volgde op deze schitterende
improvisatie.
De commissie trok zich even terug, maar keerde
spoedig weer, waarna Andriessen meedeelde dat de
Prijs met algemeene stemmen en met volledige in
stemming van den gecommitteerde aan Alb de Klerk
was toegekend. Op bijzonder hartelijke wijze sprak
Andriessen (die behalve op het klavier ook als spre
ker een goed improvisator is) den jongen begaafden
toonkunstenaar toe. Hij wees hem daarbij op de be
langrijke en schoone taak. die de organist te vervullen
heeft en haalde herinneringen uit zijn eigen jeugd,
toen zij zelf wel eens aan het orgel in de Jozefskerk
te Haarlem zat, op. Tenslotte deeide hij hem als ver
rassing mee, dat het Hoofdbestuur van de M. t. B d.
T. aan Alb. de Klerk den door wijlen den heer Dudok
van Heel ingestelde Jubileumprijs had toegekend. In
9 jaar was deze Prijs niet verleend. Het is dus een
bijzondere onderscheiding.
Velen kwamen daarna den bekroonde gelukwen-
schen. De voorzitter van de Ver. van Conservatorium
leerlingen bood hem namens de leerlingen een bio
grafie van Sweelinck als huldelijk aan. Ook het aan
wezige bestuur van de Stichting Amsterd. Conserva
torium complimenteerde den heer De Klerk, de voor
zitter deed dat in een waardeerende toespraak.
Daarmee eindigde het officieele deel van dezen
avond, waarvan de jonge toonkunstenaar het middel
punt was en die de aangenaamste indrukken van zijn
sympathieke, bescheiden natuur en de hoopvolste van
zijn begaafdheid schonk.
Albert de Klerk zal zijn weg wel vinden.
K. DE JONG.
ORGELBESPELING TE HAARLEM.
Het programma van de orgelbespeling in de
Groote- of St. Bavo kerk te Haarlem op Dinsdag
10 Juni, 's avonds van 89 uur, door den heer
George Robert, luidt als volgt:
1 Veni creator Jean Titelouze (15631633).
(4 Versets).
2. Fantasia en Fuga g. kl. t. J. S. Bach.
3. Ave Maris stella Marcel Dupré (3 Ver
sets).
4. Twee Rhapsodieën over Bretonsche liederen
C. Saint-Saëns.
A, Choraal III C. Franck,
(Volgens eèn bericht uit Zweden
heeft een Zweedsch ingenieur
een radio ontvangtoestel ge
construeerd dat op de fiets
kan worden meegenomen en
een zeer helder geluid geeft.)
Ook niet radio, dat bleek wel,
Staan de technici voor niets,
Waarom autos met een toestel
En geen toestel op de fiets?
Zoo heeft, blijkt het, kortgeleden
Een vernuftig Zweed gedacht,
Nu deelt hij de wereld mede,
Dat het kunststuk is volbracht.
Nou, het zal nog wel wat duren
In ons landje, denk ik zoo,
Voor wij onze fiets besturen
Met „aan boord" een radio.
Voor wij 's ochtends lustig rijden
Naar kantoor of naar fabriek
En ons laten begeleiden
Door een mopje dansmuziek.
Moeten we ernaar verlangen?
Het is waar, een vlotte mop
Of een marsch of frissche zangen,
Fleuren ft stadsrumoer wel op.
Maar waar heele zwermen rijden
Zie ik toch een risico,
Doordat men zich af laat leiden
Door de klank der radio.
Dat kan op de drukste plekken
In een Zondagmiddagstoet
Heele botsingen verwekken.
Waar ik niet aan denken moet.
Dan, als elk stations kan nemen
Naar een keus uit, zeg maar, drie
Denk eens aan wat 'n problemen,
Wat een aartscacaphonie
D' overheid zou zeggen moeten,
Voor dit ons bedreigen kon,
Heden, op verbeurt van boete
Dit of dat slechts fietsstation.
Alles bij elkaar genomen
Geloof ik. dat ik maar wensch,
Dat ze hier zoo gauw niet komen.
Radio heeft ook een grens.
P. GASUS.
Volksconcert H. O. V.
Het volksconcert dat Dinsdag avond 10 Juni in
de Gem. Concerzaal te Haarlem zal worden ge
geven, wordt geopend met de Symphonie in Bes.
gr. terts van Joh. Chr. Bach. De hobo-solo in het
prachtige tweede deel wordt gespeeld door Jac.
Moolenyzer.
Corry Koppen zal het Piano-Concert in G. gr.
terts van W. A. Mozart voorgedragen.
Het tweede programmadeel begint met de
ouverture „La Princesse Jaune" van C. Saint-
Saëns, dat gevolgd wordt door de Prélude
„L'après midi d'un Faune" van Cl. Debussy
Het concert wordt besloten met drie deelen uit
de „Impressions d* Italië" van G. Charpentier.
Drie stukken die indrukken weergeven uit het
zonnigs Italië,
Wijnaendts Francken-prijs
voor Vestdijk
Onder voorzitterschap van mr. M Nijhoff hield
de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde haar
jaarlijksehe vergadering te Leiden.
De aanmoedigingsprijs, de zgn. Lucie B. en C. W.
van der Hoogtprijs werd op voorstel van de commissie
voor schoone letteren toegekend aan den dichtbundel
„parken en Woestijnen" van mevr. M. Droogleever
FortuynLeenmans. Aan de toelichting is het vol
gende ontleend:
Toen Vasalis, de schuilnaam van mevr. Droogleever
Fortuyn haar eerste gedichten in de tijdschriften
„Groot Nederland" en „Werk" publiceerde, veroor
zaakte dit in den kring der poëzieminnaars een bijna
blije opschudding. Kort daarna verscheen haar no
velle „Onweer". De eerste indrukken omtrent dit ta
lent werden hierdoor verstevigd: ook deze novelle
was boeiend, suggestief en oorspronkelijk In hooge
mate. Het eerste bundeltje werd met verlangen
beid.
Dat bundeltje poëzie nu „Parken en Woestijnen"
draagt de commissie van schoone letteren voor tei
bekroning met den van der Hoogtprijs, den aanmoe
digingsprijs. Want de verzen in dit bundeltje zijn van
een gehalte, dat men zeker de hoop mag uitspreken
dat deze dichteres niet zal ophouden te dichten, wijl
wij haar geluid nu reeds als een stem in onze poezië
erkennen.
De Wijnaendts Francken prijs 1941 werd toegekend
aan Simon Vestdijk voor zijn roman „Albert Verwey
en de idee". Aan de toelichting der commissie van de
Wijnaendts Francken prijs 1941 is het volgende ont
leend: Daar reismoenijkheden een samenkomst be
lemmerden. werd gepoogd schriftelijk tot overeen
stemming te geraken omtrent den aan het bestuur
voor te dragen candidaat. De bij den secretaris der
commissie binnenkomende stemmen bleven echter
verdeeld tusschen vier candidaten, en wel tusschen
Vestdijk voor zijn ..Albert Verwey en de idee". Ed.
Hoornik voor zijn „Tafelronde", dr. W. A. P. Smit
voor zijn „Dichters der reformatie in de zestiende
eeuw" en D. A. M. Binnendijk voor zijn opstellen
„Zin en tegenzin".
Toen dus langs schriftelijken weg geen overeen
stemming bereikt werd tusschen de commissieleden, is
tot een bijeenkomst overgegaan. Bij stemming werd
besloten het genoemde werk van Vestdijk ter bekro
ning voor te dragen.
BANKETBAKKERS NAAR BERLIJN.
's GRAVENHGE, 8 Juni. Zondagmorgen ver
trekken 17 Nederlandsche banketbakkers, onder
wie ook enkele gezellen naar Berlijn, om daar op
de vakschool aan de Steglitzerstrasse een cursus
van veertien dagen te volgen, voornamelijk In ver
band met het gebruik van vervangingsmiddelen.
Het bezoek, waartoe de uitnoodiging was gericht
tot de Ned. Banketbakkersvereeniging. wordt geor
ganiseerd door het Reichsinnungsverband, terwijl
het gezelschap onder leiding staat van den heer
C. A. Ales te 's Gravenhage, voorzitter van de
afdeeling aldaar der Ned. Banketbakkersvereeni
ging. welke afdeeling is aangesloten bij het Front
van nering en ambacht, en landelijk leider van
de bakkersvakgroep van dit front.
in Haarlem en omgeving.
De Coomanspoorf
De Coomanspoort aan de Witte Heerenstraat.
(Foto De Haas)
Poort en steen kunt ge thans nog in de Witte Hee-
renstraat bekijken Het poortje, opgetrokken uit
rooden baksteen, onderbroken door grijzen zand
steen, vertoont weinig bijzonders al Is het op zich
zelf knap metselwerk, doch meer aandacht vraagt de
steen, die St.-Nicolaas vertoont met twee kinder
figuren. In den linkerbovenhoek ontwaart men het
wapen of blazoen van het Coomansgilde. nl. een arm,
een wolk komende, houdende een weegschaal.
Onder aan den steen leest men: T. Coomans Hof Ao.
1659.
Ziedaar dan het laatste uiterlijke getuigenis van
het eertijds bloeiende Coomansgilde. Want daar
achter ligt nog altijd de Gildekamer, waarover we
misschien een volgenden keer eens Iets mededeelen.
l! X
ht
d&yttUt/uuS!
(Adv. Ingez. Med.)
Antwoord van Ned.-Indië in Tokio
ontvangen.
(Men zie ook pag. 4).
TOKIO, 9 Juni. (Domei.) De vroege ochtend
editie van het blad „Nitsji-Nitsji" meldt dat de vol
ledige tekst der antwoordnota van de Nederlandsch-
Indische regeering alsmede een boodschap van de
Japansche delegatie in Batavia, waarin de legeering
in Tokio om nieuwe instructies verzocht wordt.
Zondag hier is ontvangen. De telegrafische bood
schap van Kenkitsji Josjizawa, den leider der Ja
pansche delegatie, hoewel niet bekend gemaakt,
schijnt zeer uitvoerig te zijn. Het blad weet voorts
te melden dat er een ministerïeele bespreking ge
houden zal worden om do boodschap nauwkeurig
te bestudecren.
Conferentie in Tokio over
antwoord van Batavia.
TOKIO. 9 Juni. (DNB) Nadat gisteren het ant
woord van Batavia op de Japansche voorstellen in
Tokio volledig was ontvangen, vindt hier heden
een conferentie plaats, waaraan niet alleen het mi
nisterie van buitenlandsche zaken, doch ook het
leger, de marine, het organisatiebureau en, ver
schillende andere belangrijke afdeelingen zullen
deelnemen.
Naar in bevoegde kringen van Tokio verluidt,
kan men voor morgen geen beslisingen verwachten,
vooral daar hier sprake is van een uitvoerig docu
ment, welks onderzoek geruimen tijd vereischt.
Over den inhoud van het antwoord van Batavia
bewaart men in Tokio evenwel een volkomen stil
zwijgen, hoewel de pers van een „volledig onbe
vredigend antwoord" blijft spreken.
Het blad „Tokio Asahi Sjimboen" verwijt aan
Batavia opnieuw onoprechtheid en schrijft: daar
hier blijkbaar sprake is van het laatste woord va*
Nederlandsch-lndië. zijn naar de meening van be
voegde Japansche klingen, nieuwe onderhandelin
gen volkomen overbodig.
Nieuwe instructies van Matsoeoka aan
Japansche delegatie te Batavia?
TOKIO, 9 Juni (Domei) Officieele Japansche
kringen blijven zich uiterst gereserveerd toonen ten
aanzien van de beweerde crisis in de besprekingen
te Batavia. Een onbevestigd bericht houdt in dat
Matsoeoka, de minister van buitenlandsche zaken,
voornemens is nieuwe instructies te sturen aan de
Japansche delegatie te Batavia. Dit zou over en
kele dagen gebeuren. Hiermede zou de weg geëf
fend worden voor nieuw contact tusschen de dele
gaties van Japan en Nederlandsch-Indic. Van wel
ken aard de nieuwe instructies zijn. kan nog niet
gezegd worden. Evenwel wordt de schaduw der
oeteekenis daarvan vooruitgeworpen door berich
ten dat "Matsoeoka voornemens is heden alle be
trok^- r^-^cringsdepartementen te confiulteeren»
