AGENDA
Voor Spuitgasten.
TOBIAS
[JKuast en £ettecen
DIN^DAG 24 JUNI 1941
K X REE M'S D A O B C A' B
3
Vervoersproblemen te Zandvoorl.
De dagjcsmenschen gaan te laat naar huis.
Zandvoort heeft Zondag zooals wij reeds mede
deelden den eersten behoorlijk drukken dag be
leefd. Wel duidelijk is gebleken hoe moeilijk het is
zich in te stellen op de in vele opzichten zoozeer
gewijzigde toestanden. Hier en daar liep de boel
volkomen in de war en dat mag op een badplaats
waar de menschen alleen komen om zich te amu
seeren toch niet voorkomen en zeker niet met het
aantal bezoekers, dat Zondag aanwezig was. De
cijfers, die op 't oogenblik over dit aantal de ronde
doen varieeren sterk en zijn veelal overdreven, al
mag men het aantal vreemdelingen, dat Zondag
in Zandvoort vertoefde toch wel op 100.000 stellen.
Het aantal personen dat Zondag per trein van
Zandvoort vertrok bedroeg bijna dertien duizend.
Er waren er minder met den trein aangekomen,
doch vele passagiers, die met de tram waren ge
komen gingen met den trein terug. In de avond
uren werden ruim twee duizend enkele-reisbiliet-
ten naar Haarlem en Amsterdam verkocht. Het
stationspersoneel, dat op normale sterkte met drie
man werkte, heeft kans gezien dit extra aantal
zonder noemenswaard oponthoud te verwerken.
Door het inlasschen van een en twintig extra trei
nen konden de passagiers regelmatig worden af
gevoerd-
Met de tram stonden de zaken anders. Daar we
het vervoercijfer niet te weten konden komen, zul
len we zelf een berekening maken van het aantal
afgevoerde passagiers. eD tram reed in 10 minuten
dienst en als we aannemen dat alle wagens, die na
12 uur 's middags in de richting Haarlem vertrok
ken volgeladen werden, dan komen we aan het
volgende aantal.
F.lkp 10 minuten 180 passagiers. Per uur 6x180
is 1080 passagiers. Van 's middags 12 uur tot
's avonds 11 uur maakt dat 11 x 1080 is 11880 of
rond 12000 passagiers.
Trein en tram voerden samen dus 25000 perso
nen af, waarvan een gedeelte reeds 's Zaterdags
was aangekomen. De tram bleek niet in staat de
reizigers regelmatig af te voeren. Uren hebben ze
in de rij staan wachten en dat dit geen pretje is.
bbikt wel uit het aantal personen, dat onwel werd
of flauw viel. Tusschen 4 uur 's middags en half
elf 's avonds bedroeg dit aantal ongeveer drie
honderd viiftis:. Dit aantal zou nog grooter ge
weest zijn indien niet ongeveer 2000 personen, die
's morgens een retourtje op de tram namen, wach-
tensmoe, naar de trein waren geloonen en zich de
kosten van een enkele-reis getroostten om eenigs-
zins op tijd naar huis te kunnen komen.
Hier hapert iets. waar misschien V. V. V. wat
aan kan doen. Of de retourbilietten van de tram
moeten voor de terugre's geldig worden ver
klaar d op den trein, of er moet een zekere aan
drang op het publiek worden uitgeoefend met den
trein te reizen. Uit het aantal naar Zandvoort ver
voerde personen kan dan ongeveer berekend wor
den hoeveel materiaal er voor den afvoer noodig is.
Er zal in ieder geval een oplossing voor gevonden
dienen te worden. Zondag was 't in een woord
hopeloos en toen was en bleef 't mooi weer. We
vragen ons af wat er zal gebeuren als er tegen vijf
uur een loodzwarte donderbui uit zee komt opzet
ten: of dat Zandvoort in het volle seizeon een nog
drukker dag beleeft. We waren immers aan 't tel
len en gekomen tot 25000 afgevoerde bezoekers.
Het aantal wandelaars en automobilisten dat
naar Zandvoort kwam, kunnen we gevoeglijk
verwaarloozen, doch het aantal wielrijders was
zeer groot.
De overdekte rijwielstallingen kunnen te zamen
ongeveer 10.000 rijwielen bevatten. Nemen we aan
dat er op niet overdekte plaatsen nog 15000 rij
wielen in bewaring werden gegeven en dat 5000
wielrijders hun fietsen meenamen naar het strand
dan komen we op een aantal van 30.000 fietsen, 't
geen zeker niet te hoog is. Daar op sommige rij
wielen meer dan een persoon werd vervoerd,
kunnen we 't aantal bezoekers dat per fiets kwam,
schatten op 40.000. Alles te samen dus 65.000 be
zoekers.
Hoewel alle cijfers aan den ruimen kant zijn
komen we nog niet aan de 100.000, laat staan aan
het half millioen en toch waren de strandtenten
Uitverkocht, de bankbetbakkerswinkels leeg; de
vischwinkels verkochten alleen nog „neen" en de
ijstenten sloten de luiken omdat hun voorraad
op was.
De extra-bevoorrading van de winkels is toege
staan en toch haperde er nog iets. Oppervlakkig
gezien zouden we zeggen, de schuld ligt bij de win
keliers zelf. Voor de tweede maal noemen we thans
de V. V .V. Het ijverige bestuur zal deze zaak ze
ker ernstig onder de loupe nemen en alle zeilen
'bijzetten om hierin verandering te brengen. Het zal
zeker niet noodig zijn, het publiek aan te raden
zooveel mogelijk eigen consumptie al of niet in
thermosflesschen en vetvrij papier mee te bren
gen als ze een dagje naar Zandvoort willen komen.
Tot zoover de mededeelingen, die ons uit Zand
voort bereikten. Wij hebben het oordeel van de N.
Z. H. T. M. in de moeilijke kwestie van het vervoer
op drukke Zondagen als wij er een achter ons heb
ben, gevraagd en kunnen dit als volgt weergeven.
Het idee, tramreizigers in de gelegenheid te stel
len de reis terug per trein te maken is niet nieuw
en dan ook reeds meer dan eens tusschen de direc
ties van tram en spoor besproken. Het is evenwel
niet mogelijk gebleken, in dezen een voorziening te
treffen.
Een drukte als van Zondag j.l. zou echter voor
een goed deel voorkomen kunnen worden, indien
het publiek de moeilijkheden, waaraan de tram
het hoofd te bieden heeft, wilde begrijpen. Deze
moeilijkheid komt hieruit voort, dat de tram na elf
uur niet meer rijden mag (dat wordt met ingang
van Zondag een half uur later), zoodat de laatste
dienst tot dusver om 21.25 uit Zandvoort vertrok.
Dat mag nu op zeer drukke dagen met verlof dei-
autoriteiten iets later worden, men kan niet meer,
zooals vroeger, tot laat in den avond in Zandvoort
blijven en tegen het middernachtelijk uur Zandvoort
verlaten. Anders gezegd: Wie niet op drukke Zon
dagen Zandvoort bijtijds verlaat veroorzaakt mede
een opeenhooping van reizigers aan de tram, die
hoe langer hoe grooter wordt, zoodat vertraging niet
te voorkomen is.
Daarom verdient het voor ieder, die de onaange
name ervaring van velen op Zondag j.l. wil ontloo-
pen, aanbeveling, bijtijds Zandvoort te verlaten,
waardoor de regelmaat van het vertrekken ten zeer
ste gediend zou worden. Men houde er rekening
mede.
PERSONALIA.
Ds. W. F. Laman, predikant bij de Chr. Geref ge
meente van Haarlem-C. staat op het tweetal te Drie
bergen.
Heden:
DINSDAG 24 JUNI.
Gem. Concertgebouw: Lezing prof. dr. G. v. d.
Leeuw over Bach's Hohe Messe.
Luxor Theater: „De vrouw met den blauwvos",
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Eva, uit het paradijs deg
Vrouwen", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Palace: „De moord in Parkstraat 13", 2, 6.30
en 8.45 uur.
Rembrandt Theater: „Droommuzïek". 2.30, 6.30
en 8.45 uur
WOENSDAG 25 JUNI.
Kruisweg 70: N.V. Ned. Syndicaat, Alg. Verg.,
10 uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Firma Duym en Kern-, Keizerstraat 6, Tel. 10378.
Firma Begemann en Sneltjes. Kruisweg 30, Tel.
10043.
Marnix Apotheek, Marnixstraat 65, Tel. 23525.
Te Heemstede is geopend:
Apotheek Schotsman, Binnenweg 206, Tel. 28320.
Op dc openlucht-tentoonstelling van werken van hedendaagsche schilders in
Schinkelhaven te Amsterdam, is het schilderij „Berglandschap" van Ph. Fokkcns,
door het gemeentebestuur der hoofdstad aangekocht.
(Foto Pax Holland)
De schoonheid van eigen land.
's-GRAVENHAGE. 23 Juni. Dezer dagen heeft het
A.N.P. een onderhoud gehad met den heer H. J. Leu-
pen, leider van het bureau reizen, vreemdelingenver
keer en toerisme van het departement van volksvoor
lichting en kunsten. Het A.N.P. heeft den heer Leupen
o.a. de vraag voorgelegd, hoe hij dacht over de aspecten
van het vreemdelingenverkeer in Nederland, zooals zich
dat dezen zomer, nu geen bezoekers uit het buitenland
te verwachten zijn, laat aanzien. De heer Leupen stelde
op den voorgrond dat ongetwijfeld zeer veel menschen
de behoefte zullen hebben er op uit te trekken. Wel
zijn er natuurlijk aan vacantiereizen iri het land be
zwaren verbonden, in verband met de levensmiddelen
voorziening bijv., en ook met het oog op de reisgelegen-
heden, die minder frequent zijn dan wij dit in ons land
gewend waren. Maar toch is het nog zeer goed mogelijk
van de vrije dagen naar hartelust te genieten. En
wat een gelukkig verschijnsel zal blijken te zijn. aldus
de heer Leupen, is. dat de Nederlander nu wel gedwon
gen wordt zijn eigen land dat zoo oneindig veel schoons
biedt, op een rustige manier goed te leeren kennen.
Het typische volkseigen, de markante Nederlandsche
stadjes en dorpen, de schoonheid van vele bijna verge
ten oorden, zullen thans hoop ik, aldus deze zegsman
ten departemente, Nederland's gemeengoed worden. De
bewoners van de groote steden zullen meer dan voor
heen kennis' maken met de treffende schoonheid van
onze oude stadjes aan de Zuiderzee, met de pittoreske
dorpjes op de Veluwe, met het schilderachtige heuvel
land van Zuid-Limburg, met de donkere schoonheid van
het Brabantsche land en met zooveel dat herinnert aan
ons grqotsch historisch verleden en dat helaas voor
zoovelen tot nu toe een gesloten boek met zeven zegels
is gebleven, omdat zij toch altijd een Matterhorn. de
Italiaansehe meren, of het Schwarzwald veel en veel
mooier vonden dan ons eigen land en omdat men altijd
liever vertelde, dat men ver weg was geweest dan dat
men later moest verhalen over de bezonken schoonheid
van een verborgen dorpje in ons eigen vaderland.
„Ik wil daar natuurlijk niet mee zeggen", aldus de
heer Leupen, „dat het niet zeer goed en zeer nuttig is
het buitenland te bezoeken wanneer dat mogelijk is,
maar ik breng deze zijde van het toerisme slechts
naar voren om te laten zien, hoeveel schoons ons eigen
vaderland biedt.
Daaraan is nog een voordcel verbonden: de Neder
lander leert agrarisch Nederland kennen. Hij zal begrip
krijgen-voor het leven en het werken van den boer en
omgekeerd zal de boer de Nederlandsche steden be
zoeken en den stadsbewoner in zijn jachtigen strijd om
het bestaan beter leeren begrijpen. De jeugd gaat reeds
thans naar het platteland, maar laten oqk dc ouderen
ons Nederlandsche „boerenland" eens beter leeren
kennen. Het is van zoo onzegbaar veel belang, dat ons
volk In al zijn geledingen elkaar leert begrijpen,
waardeeren en verstaan.
Wat het reizen zelf betreft, zou ik den raad willen
geven, „geen getrek op ongelimiteerde wijze". Dat
zou maar narigheid geven, met bonnen enz. En bo
vendien zijn schoenen en fietsbanden tegenwoordig
kostbare artikelen die ontzien moeten worden. Laat
men eens leeren rustig te genieten, zoodat de va
cantia een echte rustperiode is, waarin men wer
kelijk nieuwe indrukken opdoet die van waarde zijn
wanneer het leven en het werk weer roepen. En laat
het niet zoo zijn dat men terugkomt met een serie on-
gefixeerde beelden die in korten tijd verbleken om
dan te verdwijnen in het niet.
Er wordt in deze richting reeds veel gedaan, o.a.
door Vreugde en Arbeid", de werkgemeenschap van
het N.V.V., die het zeer goede standpunt inneemt dat
ieder mensch in staat moet worden gesteld zijn
eigen land, zijn vaderland te leeren kennen en te
leeren liefhebben. Het begrip vaderland zal dan een
diepe beteekenis krijgen en niet langer zijn een klank
een woord zonder inhoud, wat het nog maar al te dik
wijls is omdat men bodem en menschen zoo slecht
kent."
Het A.N.P. heeft nog even over de kampeerders
gesproken en de heer Leupen verzekerde dat in de
toekomst het kampeeren overheildszorg zal worden.
De kampeerders zijn voor het vreemdelingenverkeer,
.z. voor den finaneieelen kant van het vreemde
lingen verkeer geen „groote klanten" maar zij bezit
ten in de meeste gevallen een eerlijke liefde voor
land. Zij houden van natuurschoon en weten met
weinig geld veel te genieten.
Ook het verfraaien van het landschap in het alge
meen, d.w.z, het bebouwde en bewoonde gedeelte, zal
tot overheidszorg worden gemaakt. Daarin zal ook
het bureau voor het nationale plan een belangrijke
rol spelen.
„Zooals ik zei", aldus eindigd^ de heer Leupen,
„willen wij als de tijd weer normaal is het bezoek
aan het buitenland zeer zeker niet tegengaan, maar
moge dan de Nederlander in het buitenland ook ge
tuigen van zijn liefde voor eigen land, waarvan hij
de schoonheid in deze in het binnenland doorge
brachte vacantia, heeft leeren kennen. Dit immers
was niet steeds het geval."
't Is niet om erg op te roemen.
Want mijn tuintje is maar klein,
Maar daarin staan vrij wat bloemen
En die bloeien nu zoo fijn.
In mijn tuintje staan ook struiken,
Ook daar komen bloemen aan
Die zoo heerlijk kunnen ruiken
Als ze eenmaal bloeien gaan.
Er staat zelfs nog meer te groeien,
Een zeer algemeen gewas.
Waar ook bloempjes tusschen bloeien,
Een der gramineae.gras
En dit al kan geurig, fleurig
En zoo keurig kleurig zijn.
Maar 't wordt treurig sikkeneurig
In tè feilen zonneschijn.
Al mijn bloemetjes gaan hangen
Door een zon zoo gloeiend heet,
Dorsten zij in stil verlangen
Naar een spuitwaterdiëet.
Als ik nu dus kijk naar buiten
Moet 'k al gauw naar buiten toe
Voor de werpsport: tuintje spuiten.
En dat vind ik naar gedoe.
Als het u soms wel mocht lijken
Nou. daar kan wat aan gedaan,
Komt u eens een avond kijken,
'k Bied u spuitgastvrijheid aan.
FRONT VAN NERING EN AMBACHT.
Wij ontvangen een communiqué waarin wordt
medegedeeld dat de kappersgroep van het Front van
Nering en Ambacht dezer dagen een vergadering
hield in „Dreefzicht" te Haarlem. Als spreker
trad op de heer Scholte uit Den Haag. die de sa
neering in het bedrijf besprak en daarbij de ver
houdingen tusschen de verschillende kappersorga
nisaties en den Nederlandschen Kappersbond in het
licht stelde. Volgens het communiqué heeft de heer
Scholte gezegd dat de Ned. Kappersbond een
redelijke saneering van het bedrijf sa
boteert. De heer Huis, secretaris en tevens voorzit
ter van den bedrijfsraad van den Ned. Kappers
bond alsmede do heer Leeuwis, voorzitter van den
Algemeenen Bediendenbond, bemoeilijken, vol
gens spreker, de saneering in de eerste plaats.
Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen
van vragen.
HET JOURNALISTENKAMP.
Het ANP meldt uit Vaassen dat het tweede van-
de serie journalistenkampen, welke op het kasteel
„De Cannenburgh" georganiseerd zijn op initiatief
van den Raad van voorlichting der Nederlandsche
perr, Zaterdagavond geopend is.
De heer A. Meyer-Schwencke, plaatsvervangend-
president van dezen raad, sprak een welkomst
woord, waarbij de tetoogde dat het doel van het
kamp is het belang van het Nederlandsche volk te
dienen.
Drs. W. Goedhuys, die belast is met organisatie
van het cultureele gedeelte van Jjet programma
voor dit kamp, wees er op dat het eerste kamp uit
stekend geslaagd is, hij hoopte dat ook dit tweede
kamp aan de verwachtingen beantwoorden zal.
EXAMENS.
MODEVAKSCHOOL.
Op de te Utrecht gehouden examens van de „Ver.
van Modevakscholen in Nederland" zijn geslaagd
de dames: Janny Buijze te Vijfhuizen vor coupeuse
en Jo Stokman te Schalkwijk voor costumière. Beide
dames genoten hun opleiding aan de modevakschool
Groote Houtstraat 100 rood, directrice mej. A.
Muntjewerf.
N.V. ZEEUWSCHE HYPOTHEEKBANK.
In het afgeloopen boekjaar werden afgesloten 81
leeningen tot een bedrag van f 1.234 330. Afgelost werd
een bedrag van f 2.033.040. Op 28 Febr. 1941 stonden 991
lecningen uit tot een bedrag van f 15.843 127. De ge
middelde rente der in het boekjaar gesloten leeningen
bedroeg 4 2938°<'o. De gemiddelde rente van alle lee
ningen bedroeg aan het einde van het boekjaar 4.4196%.
Op 28 Februari 1941 stond een bedrag van f 16.193.400
aan pandbrieven uit, waarvan de gemiddelde rente
3.5594% bedroeg. Het reservefonds was aan het einde
van het boekjaar f 645.914 groot. Aan aandeelhouders
wordt 4'I» uitgekeerd.
rookershoest,helpen g
VeAnraba. b-] ApothAeo en orog'Sfen t-J0er-50
(Adv. Ingez. Med.)
Van de Amslerdamsche Beurs.
AMSTERDAM, 24 Juni. Naar gemeld, zullen
de aankoopen van rubber ter dekking van de Ame-
rikaansche behoefte aan dit product in het vervolg
alleen mogen geschieden door een inkoopcentrale
van de regeering, hetgeen er dus op neei-komt dat
het federale gouvernement van de Vereenigde
ten voor zichzelf een rubber monopolie heef:
creëerd. Op de rubbermarkt te New York is de ter-
mijnhandel in rubber opgeschort; het wachten is op
verdere controlebepalingen. Bovendien is gemeld,
dat het rubberverbruik voor particuliere doelein
den voor een half jaar met 20 procent dient te wor
den ingekrompen. De maatregelen welke in dc Vcr-
eenigde Staten worden genomen gaan hoe langer
hoe meer in de richting van een centralisatie van
de zeggingschap van de overheid over het particu
liere bedrijfsleven. De oorlogsvoorbereidselen in
Amerika vormen in dit opzicht dus een prachtig
motief om den weg die onder de ..new deal" werd
aangelegd verder af te bouwen. De verschillende
maatregelen toch welke tijdens de groote crisis in
de Vereenigde Staten werden genomen om z.g. een
herstel te voorschijn te roepen kwamen er vrijwel
zonder uitzondering op neer. dat de regeering zich
van een grooten invloed op de particuliere onderne
mingen en de bedrijfsleiding daarvan trachtte te
verzekeren. Intusschen schijnen wel alle zeilen te
moeien worden bijgespanncn om de voorgenomen
krachttoeren betreffende het opvoeren van de nij
verheidsproductie ten uitvoer te leggen. Teneinde
te kunnen voorzien in den geregelden aanvoer van
voor het bewapeningsapparaat benoodigde produc
ten zijn plannen beraamd om het vervoer van deze
voortbrengselen te bespoedigen. In verband met
het groote verlies aan tonnage van de wereldvloot
door de aanhoudende vernietiging van schepen
doen zich op de internationale vrachtenmarkt groote
moeilijkheden voor. Met de bedoeling om het
transport van Indische producten naar de Vereenig
de Staten te vergemakkelijken is besloten, deze
goederen in het vervolg regelrecht naar San Fran
cisco te dirigeeren, om zoodoende een versnelling
van het vervoer te kunnen verkrijgen. Alles wijst
er op, dat het afwerken van het programma voor
de oorlogsproductie in de Vereenigde Staten een
enorme krachtsinspanning kost en met zoodanige
moeilijkheden gepaard gaat, dat daardoor tal van
bijzondere voorschi if ten moeten worden gemaakt,
in de hoop de gestelde doelen te bereiken. (ANP)
Een uuri-Hollandsch interieur op dc tentoon
stelling „In Holland staat een huis" in het
Stedelijk Museum te Amsterdam.
(Foto Pax Holland)
VERGOEDING OORLOGSSCHADE MOTOR
RIJTUIGEN.
In de Rijksregeling inzake de vergoedingen voor
oorlogsgeweld-schaden aan huisraad, enz., worden ln
apart artikel (art. 8) ook de bijdragen geregeld
wegens het verloren gaan van motorrijtuigen door
oorlogsgeweld.
De redactie van het artikel kon er toe leiden, dat
enkele schade-enquête-commissies slechts bijdragen
toekenden wanneer het verloren gegane motorrijtuig
r den rechthebbende ;>Ic onmisbaar moest worden
beschouwd.
De K.N.A.C. meende aar he'. bedoelde artikel echter
een andere interpretatie te moeten geven, waardoor
de beperkende bepaling van de noodzakelijke onmis
baarheid van het motorrijtuig niet zou gelden.
Dezer dagen ontving zij van het Departement van
Financiën bericht, dat dit zich met de interpretatie
van de K.N.A.C kan vereenigen, zoodat voortaan on
afhankelijk van het feit of het motorrijtuig voor den
rechthebbende onmisbaar was of niet in ieder geval
een Rijksbijdrage kan worden verleend, wanneer het
voertuig door oorlogsgeweld verloren gaat.
VAKGROEP KUNSTDANS OPGERICHT.
's-GRAVENHAGE, 23 Juni. Heden Is hier ter
stede opgericht de vakgroep kunstdans binnen het op
te richten theatergilde. In het voorloopig bestuur heb
ben zitting genomen mevrouw Gertrud Leistikow, me
vrouw Puck RochatNieuwenhuis. mevrouw Netty
van der Valk en de heeren Willy Bosboom en Iril
Gadescov.
Het departement van volksvoorlichting en kunsten
deelt naar aanleiding van de oprichting van de vak
groep kunstdans als onderdeel van het op te richten
theatergilde nog mede, dat tot leidster van het voor
loopig bestuur werd aangewezen mevrouw Puck
RochatNieuwenhuis.
De vakgroep kunstdans omvat de volgende dans
vormen: klassieke danskunst, moderne danskunst,
rhythmiek en variété-dans.
(A.N.P.)
Laatste glaasje....
EEN NUTTIG DING,
JAMMER PAT ER AL
ZOOVEEL COSTUÜMS
MEE BEDORVEN
Z IJ N
VRAAGT" INLlCHliBGEN OVER «êT
onderboudabonmemenT"
VAN
KV GERARP'AVAN DER STEURT
KLEEPEI\MAKE1?IJ
UITSluiTEND KRfiSSTR 7
HAARLEM TEL. 10730
(Adv. Ingez. Med.)
Haarlemsche Orkest-Vereeniging.
Kerkconcert
Het derde zomerconcert van ons orkest werd
Maandagavond gegeven en wel in de Groote Kerk.
Dienovereenkomstig bevatte het programma lou
ter ernstige kunstwerken. Met „ernstige" bedoelen
we geen uitsluiting van opgewektheid. Waarom zou
dan ook blijmoedigheid als ongepast in een kerk
gebouw geoordeeld moeten worden? Dat ze met
rotsvast Godsvertrouwen samen kan gaan heeft
Joh. Seb. Bach wel bewezen. Die was ondanks de
verzuchtingen en doodsverlangens die hij tot teks
ten van vele zijner liederen en cantates koos. vol
strekt geen sombere zuurkïjker. Zijn Suites en
Brandenburgsche Concerten bewijzen dit al vol
doende. Maar ook Bach's scherts en blijheid uitten
zich meestal in zóó degelijke en kunstige vormen,
dat zij zelfs in de meest ernstige omgeving op hun
plaats zijn. Ook boven de zerken der afgestor
venen als in onze Groote Kerk gaat het leven
verder en heeft het zijn rechten.
We noemden zoo even Bach's Brandenburgsche
Concerten. Marinus Adam had voor ditmaal het
4de er van gekozen, dat in twee versies van Bach's
eigen hand bestaat: in G gr. t. met twee fluiten en
soloviool en in F gr. t. met twee fluiten en klavier
als concertino. Bach arrangeerde en transponeerde
zijn werken zonder eenige bedenking en zonder zich
eenigszins te bekommeren om het door sommige
musicologen van later tijd zoo op den voorgrond
geschoven (doch sinds de algemeene invoering
der „gelijkzwevende temperatuur" moeilijk als
specifiek verdedigbare) karakter, dat aan elke
toonsoort eigen zou zijn. Anders gesteld is het met
de vervanging der soloviool door een soloklavier.
In dat Brandenb. Concert komen snelle passages
voor, die op het klavier ongetwijfeld veel duide
lijker moeten klinken, en waarvan zeker in onze
Groote Kerk voor de verder van het orkest ver
wijderd zittenden veel verloren gegaan moet zijn,
al speelde Gys Beths ze zeer gaaf. Het belang
rijkste deel van dit werk is wel de kolossale slot-
fuga, waarin het concertino met. de tusschenspelen
belast is. Het eerste Allegro is veel eenvoudiger
maar men moet bewonderen wat Bach uit het tel
kens terugkeerende beginthema heeft weten te
halen.
Dit Brandenburgsche Concert was het tweede
„concerto grosso" vn dezen avond: met. dat in d
kl. t. van Vivaldi, dat we ook meermalen op uit
voeringen in de Gem. Concertzaal gehoord hebben,
werd het programma geopend Hier fungeerden de
violisten Beths en De Graaff benevens de cellist
Ed Biele als concertino, >'n het werk van Bach
Beths met de fluitisten Snies en Vcster. terwijl
Befs Ned°rkoorn het continuo verv ide. En alleti
waren voor hun taak ter dege berekend.
De vertolkingen der twee zuiver-instrumentale
werken waren gescheiden door die van een solo
cantate voor alt met begeleiding van strijkorkest
van den omstreeks 1650 gehoren Christian Ritter.
Dit werk, „O amantissime Sponse Jesu". is groo-
tendeels wel zeer somber. Het bestaat uit een aan
tal korte, losjes samengevoegde onderdeelen,
waarvan het vóórlaatste, ..O acre sponse" begin
nend, wel het mooiste is. Hier verhief ook de zang
van Annie Hermes zich tot 'n hoogte die de schoon
heid van haar vertolking der andere gedeelten nog
verre overtrof Kracht en volstrekte beheersching
kenmerkten stem en voordracht; een iets hoogere
intonatie op sommige momenten en men zou alles
volmaakt hebben kunnen noemen.
Na de pauze muziek van nieuweren tijd. Moderne
muziek dus1' Dat nu niet. Honegger "(geb. 18921
leeft nog en wordt tot de modernen gerekend, maar
zijn ..Pastorale d'été" met al haar none-accoorden
op liggende bassen gaat grootendeels niet verder
dan Debussy in zijn eerste werken Mooi in dit
werk is het gebruik dat de componist van de wei
nige. enkel bezette blaasinstrumenten gemaakt
heeft.
Ook André Caplet (18791925) kan men in zijn
..Prières" nauwelijks „modern" noemen, en „ar-
chaïseerend" als in zijn „Messe a 3 voix" is hfj hier
evenmin. Maar de muziek dier „Prières" is z.eer
fijnzinnig en gevoelig, en bereikt in het Credo
(„Symbole des Anótres") hoogtepunten van kracht
en uitdrukking, die door de inzinking en stilte bij
het verhaal van Christus' dood nog geweldiger
schijnen. De zang van Annie Hermes volgde elke
nuance van muziek en tekst en was boven lof ver
heven. Het was een sublieme vertolking.
Van den Boheemschen oemponist Leos Janacck
f18541928) hebben we eenige jaren geleden eens
een Pïanoeoncer t gehoord, waarin dé componist
zeer moderne allures aannam, maar dat ons den
indruk van experimenteeren gaf. Veel échter en
natuurlijk klinkt de muziek zijner ongetwijfeld
vroeger geschreven Suite voor strijkorkest. Niet
het begin daarvan dreigt chromatiek, maar dit
Moderato wordt spoedig, vooral in het C dur - alia
Maricia. geheel tonaal en vrij van alteraties. Merk
waardig is het slot van dit deel met de tweege
streepte g der cello's. In het Adagio spelen violen
en alten met dempers; cello's en bassen zwijgen.
Het Aftdante is een eenvoudige, tweedeelige volks
melodie in G gr. t.. het Andante presto een
soort van scherzo in c kl. t.. met een melodieus
intermezzo. In het volgende Adagto komt een
door Biele zeer mooi gespeelde cellosolo voor.
Het laatste deel (Andante) schijnt ons het minst
eeslaagde deel. Marinus Adam dirigeerde deze mu
ziek zeer fijn en gevoelig, zoodat alles, evenals in
de voorafgegane werken, tot zijn recht kwam.
althans voor de nabij gezetenen.
K. DE JONG.
KLEUTERONDERWIJS.
Bij dc te 's-Gravenhage gehouden examens van
de „Gemengde Commissie" ter verkrijging van
diploma's voor Voorbereidend Onderwijs (Kleuter
onderwijs) slaagden voor akte A de dames- M
van der Schans te Aerdenhout. C. Boot en L. van
Poelvoorde te Bloemendaal, W. Zoete te Heem
stede. L. van Logchem te Alkmaar. S. van der
Schoot te O verveen. M. Mantz en E. Beverwijk te
Haarlem, allen leerlingen van den neutralen Oplei
dingscursus te Bloemendaal.
