BOLS
abaksoogsf aan den Rijn.
:gen.
KORT NIEUWS
Hervatting.
TOBIAS
AGENDA
1XDERDAG 21 AUGUSTUS 1941.
H A A R L E M'S DA'GBESD
3
je zal de toekomst zijn van
ze „toekomsfsigaar"?
1ERONGEN, 20 Aug. De tabakspluk is hier
vollen gang en in de karakteristieke, laag-
gehurkte' schuren hangen reeds groote partijen
blad te drogen. Hoewel de oogst in deze streek
zoo goed is als andere jaren, daar de weersom-
lighedqn den Nederlandschen „nicotineboer"
en hebben gespeeld, valt er toch. wat de kwali-
aangaat, een duidelijke stijging waar te nemen,
irende het laatste jaar zijn er in hel district
rongenEist—Rhenen ongeveer 6 tabaksvelden
komen; in het geheel beschikt men hier thans
#21 tabaksplantages, die gezamenlijk naar schat-
een kleine 10.000 K G. tabak leveren. Ook in het
van Maas en Waal, waar de teelt onder deskun-
leiding bevorderd is en men getracht heeft, de
rlandsche tabak te vef-edelen, staan de zaken er
voor. De interesse voor de Nedcrlandsche tabak
it steeds toe en in tuinbouwkringen doet men ver-
lende experimenten om de kwaliteit op een hoo-
plan te brengen. Het is toch immers geen ge-
dat een goede „Nederlandsche" sigaar feitelijk
een wenschdroom is, daar onze hier geteelde tabak
rmengd, niet dat fijne aroma geeft, dat wij van de
sche en andere kwaliteiten gewend zijn. Maar daar
:elt, die sedert het midden van de 17 eeuw in onze
landen beoefend wordt, thans weer een nieuwe
oeiperiode tegemoet gaat, waarbij het aan des-
lig advies niet ontbreekt, zal dc Nederlandsche
k in de toekomst stellig van beteekenis worden;
zijn de vaderlandsche sigaren niet op de markt,
dc fabrieken nog op de oude voorraden draaien,
dit is toch te verwachten. Maar wij zullen ook
en kauwtabak van eigen bodem krijgen, die
men ons verzekerde in ieder opzicht aan de
/achtingen zullen voldoen.
mneer men thlins langs de uitgestrekte velden
de groote groene bladeren wandelt, waarvan de
ihillende perceelen afgeschut zijn door boonen-
n de tabaksplant is immers zeer gevoelig voor
is het een aardig gezicht, de plukkers aan
werk te zien. Zij bepalen zich voorloopig alleen
de uiterste bladeren, het zandgoed, waarna de
van het aardgoed en tenslotte van het bestgoed
t. Dc laatste naam duidt er geenszins op, dat met
(schrijden van de oogst de kwaliteit beter wordt;
bestgoed wordt nl. alleen gebruikt voor pruim-
k.
dat deze pruim voldoet blijkt uit het feit,
de arbeiders heel dikwijls tijdens het werk een
een doosje te voorschijn halen, waaruilt zij een
je gedroogd onvervalscht Amerongsch bestgoed
hen de tanden nemen. Met kruiwagens worden
laderen naar de schpur getransporteerd, alwaar
iet een scherp mesje gekerfd worden om vervol-
aangespijld te worden, d.w.z.: zij worden aan lan-
•okken gestoken, die daarna zorgvuldig naast
ar in de ruimte van de schuur komen te han-
'.Vanneer ge zoo'n tabaksschuur binnentreedt en
nannen bij stapels bladeren en staken op den
d ziet zitten, terwijl op den achtergrond reeds
ie partijen bladeren met de spits naar beneden
rogen hangen, dan zijt ge toch even geboeid door
aparte schouwspel. Er moet heel wat gebeuren
dat de oogst van 1 H.A., die ongeveer 16 a 1700
opbrengt, in kannen en kruiken is; na het droog-
»s van p.m. 3 a 4 weken volgt het fermenteeren,
het broeien. Dit eischt veel vakkennis en en-
jige handen kunnen hierbij de oogst leelijk beder-
io omstreeks half September- kan men zeggen,
alles binnen is en staan de tabaksplanten als ge-
iderde staken op het veld. In het voorjaar moeten
ian opnieuw weer uitgezaaid worden; iedere goe-
De teelt nam toe.
de teler zorgt er dan ook voor, dat hij een paar „vroe
ge" planten heeft, die thans in bloei staan een
bloeiende tabaksplant met de groote bloemtrossen is
tusschen haakjes uniek waarvan hij het benoo-
digde zaad kan winnen. De planten worden dan onder
glas uitgeteeld of met oliehoudend papier overdekt,
omdat zij nog te teer zijn om dadelijk met ons vader-
landsch klimaat in aanraking 'te komen.
De Amerongsche boeren, waarvan er velen van de
oudere generatie nog alle knepen van het vak ken
nen de vele schuren, die zoo typisch aan de zijkan
ten opengeklapt kunnen worden, opdat de lucht er
goed doorheen kan spelen, getuigen er nog van hoe
eens de teelt hier bloeide gaan zich weer voor den
„vergeten" tabaksbouw interesseeren. Maar ieder
een mag maar niet zoo beginnen; daar is vergunning
voor noodig, omdat men terdege orde wil houden in
de teelt dit is de eenïge weg om met den steuri
van tuinbouwdeskundigen en de experimenten der
Ned. Heidemaatschappij tenslotte een Hollandsehe
sigaar te verkrijgen, waarvan de rooker zal zeggen,
dat hij haast geen verschil proeft.
et is Augustus en dus regent het. Een dag zon-
regen is uitzondering. Gij begeeft u per fiets
uw dagelijkschen arbeid. Ge zijt hoopvol ver
ken zonder jas, misleid door een _bedriegelij-
laatsten zonnestraal en schuilt nu onder een
n. Die is verre van waterdicht en het is er me
schuilen naar. Het stroomt nu uit den hemel en
s geen portiek of luifel in den Hout te vinden,
aanvaardt den toestand dus met gelatenheid,
vijl uw kleeding hier en daar neiging tot door-
ten gaat vertooneh en denkt aan de vacantie-
gers dien gij, met nobel altruïsme, beter weer
•enscht hebt dan ge zelf in den aanvang van
e maand hebt genoten. De schoone wensch
dt niet vervuld. Straks zullen zij terugkeeren
dan moet ge zoo verstandig zijn alleen te vragen
ie was het?", hun aldus gelegenheid gevend "uit
leggen, dat het op de Veluwe of in den Achter-
k veel minder geregend heeft dan hier. Met de
ïerking „Jij hebt ook geen mooi weer getrof-
doet ge hun immers alleen maar displezier.
commentaar werkt ontmoedigend. De aldus
gesprokene denkt: „Ik heb blijkbaar niet genoeg
i mijn vacantie gehad en ik had er zoo'n be-
ifte aan" of wordt onaangenaam herinnerd aan
i hooge uitgavenwant vacanties met veel
en zijn ook altijd nog veel duurder dan mooi
er-vacanlies. Dat komt er nog bij. Treinreizen
ten geld. fietstochten niet. Overigens is het in
provincie buitenshuis goedkoop en binnenshuis
ir. In de steden is het precies andersom,
lit alles bedenkt ge onder dien natten boom. Te
gen „Jij hebt ook slecht weer gehad" is even
tioos als de opmerking ,,Jij wordt ook al aardig
waardoor iemand zich oud voelt of „Wat
je bleek, scheelt er iets aan?" waardoor velen
ziek zijn gaan voelen. Bovendien blijft het
i maar een feit, dat vacantiegangers zich veel
nakkeliiker iia 'slecht weer schikken dan thuis-
vevs. Zij hebben den tijd tot hun beschikking
Vachten met uitgaan tot de hemel opklaart. Dat
it gij, die arbeiden moet. u niet veroorloven,
vacantieganger wordt derhalve lang zoo nat niet
de thuisblijver.... Deze paradoxale ontdek-
i? doet u, ondanks den lekkenden boom. glim
men.
ntusschen: wat doen wij in de toekomst met die
and Augustus?
ir zijn menschen die allang een algemeene ver-
leeing van de vacanties voorstaan. In de eerste
ats van de school vacanties, waardoor meteen
bekende euvel van examens-in-de-hitte zou
vallen. Maar Maar zou de zomervrijheid van de
ders zich meteen naar moeten regelen, anders
iden zij niet met hun kinderen uit kunnen gaan.
e vacanties van ocenbare en particuliere be-
jven zouden derhalve ook vervroegd moeten
irden. Waarbij, aangezien die een langen tijd in
slag plegen te nemen omdat bij te groote sa-
mvoeging teveel menschen gelijktijdig weg zou-
i gaan en dus de goede functioneering van de be-
jjven belemmerd zou worden, het gevaar zich voor
st dat men in onze in den regel niet bepaald
üde lentedagen belandt. Het is niet eenvoudig,
kenkunstenaars kunnen het wellicht oplossen
g zonder'dat alle kinderlooze echtparen en vrij
tellen vacantie zonder zomerwarmte krijgen.
£n ding is zeker zoo denktgij onder dien boom
in 15)42 ga ik niet in Augustus met vacantie. En
rl denken duizenden met u. Zij zullen de volgende
aal er op staan, van plaats te wisselen met de
Sepadigde Juli-gangers van dit jaar. Waarbij het
llige weerkantoor wellicht, al grinnikende, plot
ing den gang van zaken weer eens zal om-
iakelen en Juli als een kletsnatte, Augustus als
li Stralcnd-zonnige maand inrichten. Want zulke
nseri zitten er ook nog altijd in. Misschien zijn-
nslotte de geduldig'en. die er de vroege zons-
idergangen voor over hebben om tot September te
achten, nog het best af. Maar die moeten geen
nderen hebben of hen alleen vacantie laten hou-
D.
Dit, alles, zooveel, overdenkt ge onder dien boom.
Eu dan wordt het te laat, de regen weigert een-
ilidig op te houden, wordt zelfs alweer wat er-
r. de bladerkroon schijnt het water nu heel^maal
et meer te kunnen tegenhoudenenfin, dan
aar doorfietsen. Ge komt in elk geval friseh op
ntoor aan. En bedenkt dat het toch geen ver
ten tijd is geweest, want dit stukje groeit er uit.
Jubilea bij de Spoorwegen.
Vandaag zijn er vier jubilarissen op de Centrale
Werkplaats der Ned. Spoorwegen te Haarlem. Het
zijn de heeren H. Kaaiman, schilder eerste klas;
G. Wien, voorslaander; H. Hogendoorn, hulpwagen
maker; W„ J. Kouwenberg, magazijnknecht die allen
25 jaar geleden bij deze maatschappij in dienst
kwamen. Zij werden vanmorgen door hun onmid-
dellijken chef op hartelijke wijze gecomplimenteerd,
waarbij hun de gebruikelijke oorkonde en een ge
schenk onder enveloppe werden overhandigd. Óolc
van hun collegas hadden de jubilarissen geschen
ken in ontvangst te nemen, namelijk de heeren
Kaaiman en Hogendoorn een huiskamerlamp, de
heer Wien een kapstok en de neer Kouwenberg
bloemen. Het verdere gedeelte van den dag moch
ten zij in den huiselijken kring doorbrengen.'
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen aan het Bureau van ^Politie, Smedestraat te
Haarlem, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: Koster, Korte Poellaan 25 B, arm
band; Schrander, Dr. Leljdsstraat 85, geld; Bureau van
Politie, Smedestraat. gewicht; Loerakker, Bromostraat 29,
geld; Sm.it, Roosveldtstraat 60, hond; Geusebroek, Wil-
helmlnastraat 18, horlogeketting; de Boer, G. v. Amstel-
straat 117, konijn; Kwij, Spaarnrijkstraat 9, regenkapje;
v. Velsen, Soendastraat 19, legitimatiebewijs; Bureau van
Politie, Sme,destraal, zakmes; Verberne, Wilhelminastraat
47, portemonnaie m. i.: Zoon, Scheeperstraat 42, pakje zak
doeken; Paule, Kleverparkweg 112, rozenkrans; Bureau
van Politie, Smedestraat. kinderschoen; de Jong, Jan
Gijzenkade 89, kinderschoen; de Lee. Rijksstraatweg 269.
shawl; Verdel, Voorzorgstraat 25. vulpen.
Van de Amsterdamsche Beurs.
AMSTERDAM, 21 Augustus. Behoudens nu en
dan een kleine weifeling kan den laatsten tijd op de
effectenbeurs een vaste stemming worden waargeno
men. Tegelijkertijd heeft de handel een aanmerkelij
ke uitbreiding ondergaan en indien geen stagnatie
optreedt, ziet het er naar uit, dat de maand Augus
tus voor den beurshandel ten opzichte van de on
middellijk voorafgaande maanden een flinke verbe
tering te zien zal geven. Voor bijna alle soorten aan-
deelen openbaart zich vaak goede vraag en de oor
zaken, welke hiertoe in groote lijnen aanleiding ge
ven, zijn reeds meer dan eens uiteengezet, zoodat
hierop thans ook niet in onderdeelen behoeft te wor
den ingegaan. Overigens schijnt het, dat het Neder
landsche publiek zich bij den aankoop van aandeden
ook meer dan eens laat leiden door veronderstellin
gen. Omtrent "de Indische cultuurondernemingen
bijvoorbeeld is maar weinig bekend, en in verschei
dene vergaderingen is toestemming gevraagd om het
publiceeren van de jaarverslagen uit te stellen, daai
men niet over de noodige gegevens beschikt. Direct
contact met Nederlqndsch-lndiö bestaat niet. Toch
meent men te weten, \dat diverse Indische Cultuur-
Maatschappijen goede zaken maken. Dat is natuurlijk
mogelijk, maar zekerheid dienaangaande heeft men
niet.
Voor scheepvaartaandeelen bestaat eveneens koop
lust, daar men veronderstelt, dat de reederijen, welke
nog schepen in de vaart hebben, daarmede, in ver
band met de situatie op de vrachtenmarkt mooie re
sultaten kunnen behalen. Maar ook in dit geval weet
men met beslistheid niet veel. De Nederlandsche
reeders hier te lande vernemen weinig of niets om
trent hun schepen. Men weet dus niet of ze varen
of dat ze niet varen, of er iets mee gebeurd is en men
weet dus ook niet, of er al of niet verdiend wordt.
Alles bijeengenomen heeft het er den schijn van. dat
bij een beoordeeling van de koersbeweging op de
effectenbeurs voor aandeelcn in maatschappijen
waaromtrent men niet de beschikking heeft over
concrete gegevens, vaak factoren werden gebruikt,
waarvan de juiste waarde niet kan worden gemeten.
(A.N.P.)
LANDGOED „DE WILDBAAN" BEHOUDEN.
's-GRAVENHAGE, 21 Aug. De president van den
Rijksdienst voor -het Nationale Plan heeft besloten
bezwaar te maken tegen het uitvoeren van werken,
véreischt voor het. in exploitatie brengen van de ter
reinen van het landgoed „De Wildbaan" te Drie
bergen.
BURGGRAAF STONEHAVEN OVERLEDEN,
NEW-YORK, 21 Augustus. (D.N.B.) De „New-
York Times" meldt uit Londen dat de vroegere
gouverneur-generaal van Australië burggraaf Sto
nehaven op 68-jarigen leeftijd is overleden.
I
VEERE, 20 Aug, Door de politie te Veere is,
in samenwerking met de politie te Middelburg,
verdacht van overtreding van art. 242 W. v. S„
zekeren P. J. te Middelburg aangehouden en in
verzekerde bewaring gesteld.
Wie vindt een nieuwen rijwielband
uit?
Een prijsvraag voor beroepstechnici
en amateurs
's GRAVENHAGE, 21 Augustus. Met den
dag groeit het aantal personen, die zich genood
zaakt zien hun rijwiel op stal te zetten, omdat de
oude banden versleten zijn en zij niet behooren
tot clie gelukkige enkelingen, aan wie nog een
baud kan worden verstrekt.
Het feit, dat er slechts zeer weinig rubberban
den beschikbaar zijn, zal men moeten accepteeren.
Maar is het onvermijdelijk, dat daardoor wielrijdend
Nederland moet gaan loopen? Reeds thans wagen
enkele ondernemende personen zich op een fiets,
waarvan de rubberband zoo goed mogelijk is ver
vangen door ander materiaal met veerende eigen
schappen.
Welk is het beste middel om zonder normale
banden toch van de fiets gebruik te kunnen
maken? Op deze vraag zal het Nederlandsche
intellect zoowel van beroepstechnici als van
amateurs zich werpen als gevolg van de prijsvraag,
die het Centraal Instituut voor industrialisatie
heeft uitgeschreven.
Deze stichting, ressorteerend onder het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheepvaart,
roept alle personen met goede ideeën op, een
vervangingsconstructie te vinden voor een rubber
rijwielband. Voor de beste oplossingen zullen
prijzen worden beschikbaar gesteld, na beoor
deeling door de jury, welke bestaat uit de heeren:
Ir. J. Al, vertegenwoordiger van de Nijverheids-
'organisatie T.N.O.; Ir. E. C. v. Erven Dorens, ver
tegenwoordiger van de Rijwielindustrie: R. N. Meyer
vertegenwoordiger van de Rijwielbandenindustrie;
Ir. H. Zoetelief Norman, vertegenwoordiger van
den A. N. W. B.: ir. F. J. N. Stades, vertegen
woordiger van het C. I. V. I.
Uiteraard zullen de voor een prijs in aanmer
king komende oplossingen speciaal onder de huidige
omstandigheden uitvoerbaar moeten zijn. Ver
nuftige ideeën, waaraan door grondstoffen-
schaarschte geen gevolg kan worden gegeven, zal
de jury naast zich neer moeten legggcn. Voor
bruikbare gedachten zijn de volgende prijzen be
schikbaar: een eerste prijs van f 250, een tweede
prijs van f 100, vijf prijzen van f 50.
De Jury behoudt zich het recht voor, indien'zij
daartoe aanleiding aanwezig acht, de prijzen of
een gedeelte daarvan niet toe te kennen. De uit
spraak der jury is bindend. Corrrespondentie kan
daarover niet worden gevoerd.
Het C.I.V.T. heeft het recht, iedere inzending
ter beschikking van de Nederlandsche industrie te
stellen, waarbij echter de rechten, voortvloeiende
uit aangevraagde of verleende octrooien, zullen
worden geëerbiedigd. Voor zulk een beschikbaar
stelling zal aan de inzenders een door het C.I.V.I.
vast te stellen vergoeding worden toegekend. In
zendingen, welke het C.I.V.I. niet aan de industrie
doorgeeft, kunnen desgewenscht weer ter beschik
king van de inzenders worden gesteld.
Beroep tegen de beslissingen van het C.I.V.I. in
deze aangelegenheid is niet mogelijk en ook hier
over kan niet worden gecorrespondeerd.
Ook eenvoudige, niet gedetailleerd uitgewerkte
ideeën, mits zij een bruikbaar element bevatten,
komen voor een prijs in aanmerking. Een ieder,
die meent over het probleem van de rijwielban
den iets te kunnen zeggen, dat tot de oplossing
daarvan kan bijdragen, wordt uitgenoodigd zijn
gedachten op papier te zetten en ter kennis van
de jury te zenden.
Inzendingen, bij voorkeur vergezeld van teekenin—
gen of schetsjes, dienen, onder motto, te geschie
den voor 1 October 1941 bij het Centraal Instituut
voor Industrialisatie, Bezuidenhoutscheweg 81,
's Graven ha ge
De uitspraak van de jury zal worden gepubli
ceerd onder meer in het weekblad „Economische
voorlichting" waarna inzenders worden verzocht
zich bij het C.I.V.I. bekend te maken. (A.N.P.)
Heemskerksche familie ging
op roof uit.
Diefstallen aan den loopenden band.
Een complete roof bende, noemde de Haarlemsche
politierechter hedenmorgen een Heemskerksche fa
milie, die versterkt met eenige kennissen een zeer
groot aantal diefstallen had gepleegd. Fietsen, scha
pen. ganzen, cokes, buiten- en binnenbanden, let
terlijk wat los en vast maar vooral wat los was,
behoorde tot de welkome buit.
Allereerst kwam een zoon voor, die een fiets had
gestolen. Op de vraag van den politierechter hoe
hij daartoe gekomen was, luidde het zeer laconieke
antwoord: „Ik zag dat ding staan en toen dacht ik,
die kon ik wel 'ns gebruiken
De Officier van Justitie vond dit een zeer vreem
de opvatting en eischte een half jaar gevangenis
straf.
Het vonnis was conform. Hierna verschenen niet
minder dan vijf verdachten in de rechtzaak en als
er niet een de vader der familie verhinderd
was geweest, dan was het aantal nog tot zes ge
stegen.
Een gestolen schaap, een weggenomen
zak tarwe, een ontvreemde buitenband.
Een geheele serie diefstallen aan den loopenden
band passeerde de revue. De verdachten bekenden
volmondig. Zij hadden deze diefstallen gepleegd
omdat er geen eten in huis was.
De officier merkte in zijn requisitoir op, dat hij
al deze diefstallen tezamen had vervolgd omdat de
verdachten nog een blanco strafregister hadden.
Tegen twee zoons en een Beverwijker eischte hij
een half jaar gevangenisstraf. Zij werden con
form veroordeeld. Wegens heling vorderde de Of
ficier tegen den vader en moeder respectievelijk
4 en 2 maanden gevangenisstraf. De politierechter
maakte er 2 maanden en 1 maand van» Een in
woner van Assendelft werd wegens heling even
eens tot 1 mpand veroordeeld.
VERTALINGEN VAN NEDERLANDSCHE
ROMANS.
AMSTERDAM. 20 Augustus (ANP) Van de
roman „Vreemdeling in Babylon" door Gerhard
Toonder zal binnenkort een Deensche editie ver
schijnen. Hetzelfde is ook het geval met „Hollands
glorie" door Jan de Hartog, waarvan dezen winter
vertalingen in Denemarken, Zweden en Duitschland
zullen uitkomen.
BOLS wijzigt zijn eeuwenoude recepten niet.
Al is de aflevering beperkt, de kwaliteit is niet
veranderd. Blijf dus BOLS vragen. Wie BOLS
drinkt, kan gerust zijn!
Uw leverancier ontvangt ook thans nog ruim een derde
van zijn normale afname. U kunt dus Uw goede BOLS-
gewoonte nog altijd in eere houden.
(Adv. Ingez. Med.)
't Einde van de vrije dagen
Van de schooljeugd is' in zicht,
Strakjes komt de school weer plagen
Met haar dagelijksche plicht.
Hier en daar is al begonnen,
Waar de allerprilste jeugd
Zich kan laven aan de bronnen
Van de kennis tot haar vreugd.
Oudere scholieren worden
Thuis Weer aan het werk gezet,
Dit en dat moet nog in orde.
Hier en daar moet op gelet.
Zijn nu voor de nieuwe klasse
Alle boeken aangeschaft,
Waar zijn potlooden en tasschen,
Zijn de boeken al gekaft?
Ben je klaar voor 't herexamen,
Is je taak nu eindlijk af?
Niet? Je moest je toch wel schamen,
Straks begint het weer met straf.
Enkle weken opgeborgen
Komen, tegen 't nieuw begin,
De bekende schoolsche zorgen
Weer terug in het gezin.
't Einde van de vrije dagen
Van de schooljeugd is in zicht,
Strakjes komt de school weer plagen
Met haar dagelijksche plicht.
h. o. v.
GEMEENTE CONCERTZAAL
HEDENAVOND 8 UUR
VOLKS-CONCERT
Solisten: MANNY LIGTHART, sopraan.
GIJS BETIIS, viool.
EDUARD BIELE, cello.
JAC. MOOLENÏJZER, hobo.
JAC. BOS, fagot.
Programma-bewijs van toegang 25 cent.
(Aciu. Ingez. Med.)
Zware straffen in België op
overtreding van distributie,
maatregelen.
Nieuwe verordeningen, misbruik maken
van den nood.
Het A.N.P. verneemt uit Brussel: In het Staats
blad van 20 Augustus zijn verscheidene belangrijke
verordeningen van het ministerie van Landbouw
verschenen, welke een aanzienlijke verscherping
bevatten van de straffen voor overtredingen tegen
de wettelijke distributiemaatregelen. In een alge
meene inleiding* wordt gezegd dat de autoriteiten
die verantwoordelijk zijn voor de openbare voed
selvoorziening aan den vooravond van een drei
genden winter maatregelen moesten nemen die ern
stig genoemd kunnen worden. Teneinde iedereen
tegen matige prijzen een levensminimum te ver
schaffen, dienden alle in het land ter beschikking
staande bronnen ten voordeele van de geheele
natie te wórden aangeboord, waarbij eigenbelang
noodzakelijkerwijze achter het algemeen belang
diende te komen De verordeningen hebben der
halve ten doel het ontdekken van de betrokken
overtredingen te vergemakkelijken en die perso
nen te treffen die misbruik maken van den alge-
meenen nood om zich te verrijken, De verordenin
gen bepalen dat na afloop van den vastgestelden
termijn iedereen die op onwettige wijze een belang
rijk voedingsproduct achter houdt en daarover be
schikt, zich aan zware straffen bloot stelt, waarvan
het minimum zes maanden of een jaar gevangenis
straf is, al naar gelang het voorwerp der overtre
ding de waarde van duizend francs niet bereikt of
overtreft. Opmerkelijk in de verordeningen is dqt
vooral de bepalingen over de persoonlijke vrijheid
en over de onschendbaarheid van dc woning aan
zienlijk beknot worden.
NED. INDISCHE HANDELSBANK.
Op de 28 dezer te Houden vergadering van aandeelhou
ders van de Ned. Indische Handelsbank te Amsterdam
zal worden voorgesteld, hetbestuur uitstel te verleenen
van de indiening der jaarstukken
Ongestoord....
TOONEELSTUKKEN.
Drie Tooneclstukken Sumbo N.V., Driehoek met
den Huisgenoot en De Stier van Opland van F.
Bordewijk (Uitg. Nijgh en Van Ditmar, Rotterdam).
B o r d e w ij k, de schrijver van „Bint" en „Ka
rakter" heeft zich althans voor zoo ver mij be
kend is thans voor het eerst aan het tooneel ge
waagd en drie tooneelstukken uitgegaven bij Nijgh
en Van Ditmar. Maar kunnen wij hier eigenlijk wel
van tooneel spreken? Twee er van Sumbo N.V. en
Driehoek met den Huisgenoot eigenen zich on
danks den tooneelvorm al heel weinig voor opvoe
ring.
Sumbo N.V, verreweg het belangrijkste van do
drie dat de auteur een Spel van olie, dood en leven
in drie bedrijven noemt is meer een roman in dia
loogvorm dan een tooneelstuk. Voor het tooneel en
dat is wel verwonderlijk van dezen overigens zoo za-
kelijken schrijver met zijn typischen staccato-stijl
is Bordcwijk veel te breedsprakig. Vlijmscherp van
observatie is het stuk zeker, maar het tooneel eischt
meer concentratie. De karakters zijn allen raak. .voor
treffelijk zelfs geteekend maar op het tooneel zouden
zij de aandacht niet vasthouden, omdat de auteur al
te uitvoerig is.
Het is natuurlijk het recht van een schrijver zijn fi
guren sympathiek of# antipathiek te maken, maar
Bordewijk overdrijft net wel zeer, waar hij bijna al
zijn personen antipathiek enkelen tot het weerzin
wekkende toe maakt. „Wat 'n stel!" denk je on
willekeurig bij het lezen, doch als auteur zou Borde
wijk op illustere voorbeelden men denke aan
Strindberg "kunnen wijzen. Maar die toonden zich
in hun stukken meer tooneel- dan romanschrijvers-
Zijn personen zijn van een ijzige kilheid en de sfeer
vooral van het eerste bedrijf, voor de begrafenis
van oom Herman is soms die van een grafkelder.
De twee lugubere vrouwenfiguren, tante Oma en do
half idiote Kris werkten bij lezing reeds op mijit
zenuwen en ik vermoed, dat slechts een klein gedeelte
van het tegenwoordige schouwburgpubliek dit stuk
tot het einde toe zou|fc>lijven volgen.
Ik wil hiermee niet zeggen, dat Sumbo N.V. geen
kwaliteiten bezit. Het tegendeel is waar. Men voel!
ook in dit stuk een schrijver van talent en van scherp
intellect. Het laatste vooral. Een auteur, die verwant
is aan Vestdijk bijvoorbeeld. Met vlijmscherpen blik
doorpeilt hij de gevoelens en de gedachten van zijn
menschen en hij zet ze in al hun naaktheid voor ons.
En de hartstocht voor het geld hier speciaal voor
een waardevol aandeel van de petroleum mij. „Sumbo
N.V." is op bijna ijzingwekkende wijze tot het
laatste toe geteekend. Maar de schrijver is te uitvoe
rig en te wijdloopig. Hij gaat te veel op zijpaden en
vergeet al te zeer, dat het tooneel allereerst hande
ling eischt. Maar misschien, ja zelfs waarschijnlijk
is het tooneel bij dit stuk niet zijn doel geweest en moe
ten wij het meer beschouwen als een roman in
nieuwen vorm van dezen auteur.
Aan opvoering heeft hij blijkbaar wel gedacht bij
het blijspel in één bedrijf „Driehoek met den huis
genoot". Dit is er althans veel meer voor geschreven.
Maar het lijkt mij wel zeker, dat ook deze éénacter
nooit op de planken zal verschijnen. Allereerst niet
om het min of meer onsmakelijke onderwerp, dat zich
allerminst voor een opvoering eigent. Doch ook niet
om het zelfde gemis aan geconcentreerdheid als van
Sumbo N.V. De drie personen uit het blijspelletje
zeuren zoo. praten zoo voortdurend al is het dan
opzettelijk zoo geschréven door den auteur langs
elkaar heen, dat je bij het lezen er reeds kregelig bij
wordt Laat staan bij een opvoering. Het werd mij
bij de lectuur va.) dezen eenacter weer duidelijk, dat
het tooneel zijn eigen eischen stelt en vele zelfs
zeer knappe romanschrijvers daarvoor het ware
talent missen.
„De Stier van Opland", qfn kluchtje in één bedrijf,
is qua tooneel het beste geslahgd, al is het als geheel
wat goedkoop. Het is een niet onvermakelijke
persiflage op de officieele „decoraties" en de wijze,
waarop die dikwijls worden verleend Toch lijkt het
mij, dat Bordewijk die decoraties belangrijker vindt
dan hii het wil doen voorkomen, anders toch zou hij
niet vijf kunstenaars die hij, niet erg origineel
Noot, Beitel, Witdoek, Penner en Linnen noemt
op audiëntie bij den minister laten komen met ver
zoek om erkenning van de kunstenaars inzake deco
raties. y
In zijn spot met den dommen minister, die kunst
geen regeeringszaak vindt en kunstenaars „minder
gewenschte individuen" noemt, is de schrijver wel
amusant, al blijft hij wat laag bij den grond.
J. B. SCHUIL.
DONDERDAG 21 AUGUSTUS.
Groote Kerk: Orgelbespeling, 34 uur.
Gein. Concertgebouw: H O.V., 8 uur.
Zuiderkapel: Ds. A. M. Berkhoff, 3 uur en 7.30
uur.
Rembrandt Theater: „Theo op het huwelijkspad".
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Palace: „Ich kenn' dich nicht und liebe dich",
1. 6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „De lichte cavalerie", 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Pygmalion", 2.30. 6-30 en
8.45 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst,
124 uur.
VRIJDAG 22 AUGUSTUS.
Groote Kerk: Kerkconcert met Annie Woud, Jaap
Stotijn en George Robert, 7.30 uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds. Nieuw programma.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst.
124 uur.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van dea
avonds acht tot dus morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Apotheek Van Rijn N.V., Kleine Houtweg 15,
TéL 10539.
Firma C. G. Loomeyer en Zoon,. Zülweg 34.
Tel. 12495.
Schoterbosch Apotheek, Rijksstraatweg 19, TeL
<2711.
Te Heemstede is geopend:
Apotheek Schotsman, Binnenweg 206, teL 28320,
