Haarlem's Dagblad
Duitsche troepen in de Oekraïne over breed
front opgerukt.
Duitsche vloot dringt de
Finsche Golf binnen
9e JAARGANG No. 17868
intgave Lourons Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendapleln 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeur: P. W. PE.EREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
VTOENSDXG 17 SEPTEMBER 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.13,
per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
2.—, elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementslarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel meet
0.17%. Groentjes zie rubriek.
De groenten- en vruchtenmarkt
te Haarlem.
Maatregelen tegen misbruiken.
e burgemeester vari Haarlem heeft, uitgaande van de
fweging dat het voor een doeltreffende beheersching
prijzen, alsmede ter bescherming van den kleinhandel
den verbruiker noodzakelijk is gebleken maatregelen
lemen tegen zekere misbruiken bij den tusschenhandel
jroenten en fruit, de navolgende verordening tot aan-
ing der verordening op de markten te Haarlem vast-
eld.
ir.ig artikel. Art. 6bis wordt gewijzigd en voortaan
zen als volgt:
et is verboden op de groenten- en vruchtenmarkt:
producten van land- of tuinbouw bij opbod te ver
pen:
verschillende soorten van land- of tuinbouwproduc-
gecombineerd in één partij te verhandelen;
een product van land- of tuinbouw te verkoopen op
rwaarde, dat de kooper tevens nog een dergelijk pro-
I van andere soort of kwaliteit van den verkooper
iekt".
Het toezicht op levensmiddelen.
Wat de Haarlemsche Keuringsdienst deed.
Iet. toezicht op levensmiddelen is altijd van veel
ang, maar in een crisistijd krijgt dit werk nog een
rondere beteekenis. Dan komen er immers verschil
de surrogaten aan de markt en is het meer dan
(dit gewenscht dat dingen die voor de gezond-
:d schadelijk zouden kunnen zijn, geweerd worden.
De Haarlemsche Keuringsdienst heeft in het le en
kwartaal de volgende monsters genomen:
lelk en melkproducten 2748 (1939: 3693, 1940: 4766)
(rood 130 (1939: 133, 1940: 185)
hidere. waren 443 (1939: 1035, 1940: 1169)
!r zijn dus in verhouding meer monsters genomen
in de beide voorafgaande jaren, hetgeen dus een
wijs is van toegenomen activiteit. Ook nu strekte
controle zich in het bijzonder uit over melk, melk-
jducten en brood.
Vegens ondeugdelijkheid werden uit den ..handel
partijen verwijderd, (in 1939: 388 en in 1940: 398).
Vergeleken bij andere jaren was het aantal geval-
waarin afkeuring volgde dus kleiner.
Lager Onderwijs te Haarlem.
Uitgaven.over 1940.
besluit- van den burgemeester van Haarlem is het
rag. dat de gemeente over het jaar 1940 met betrek-
g. tot art. 55 bis'der lager-onderwijswet 1920 heeft uit-'
éven. voorloopig als volgt vastgesteld:
voor het gewoon lager onder op f70.077,50.
i voor het gewoon lager onderwijs, met uitzondering van
kosten van instandhouding der schoolgebouwen, op
521.17.
voor het uitgebreid lager onderwijs op f 25.250.01.
voor het uitgebreid lager onderwijs, met uitzondering
de kosten van instandhouding der schoolgebouwen.
J19.324.02.
[et bedrag, dat over 1940 voor de hierboven bedoelde
en beschikbaar was, is voorloopig vastgesteld als
t:
voor het gewoon lager onderwijs op f 83.319.88.
voor het gewoon lager onderwijs, met uitzondering
de kosten van instandhouding der schoolgebouwen
f75.735,13.
voor het uitgebreid lager onderwijs op f 23.604,32.
voor het uitgebreid lager onderwijs, met uitzondering
de kosten van instandhouding der schoolgebouwen,
f17.862,29.
et verschil der hiervoben genoemde bedragen werd
irloopig bepaald:
voor het gewoon lager onderwijs op f 13.242,38 (minder),
voor het gewoon lager onderwijs, met uitzondering
de kosten van instandhouding der schoolgebouwen,
f13.813,96 (minder).
voor het uitgebreid lager onderwijs op f 1.645,69 (meer).
voor het uitgebreid lager onderwijs, met. uitzondering
i de kosten, van instandhouding der schoolgebouwen,
i 1.461,73 (meer).
e gasvoorziening in Haarlem-Noord
Aanleg van een persgasleiding.
het belang van een behoorlijke gasvoorziening in het
ordelijk deel der gemeente Haarlem heeft de burge
ester van Haarlem besloten een bedrag van f 24.000
chikbaar te stellen voor het leggen van een stalen pers
leiding in het Oostelijk trottoir van den Rijksstraatweg.
CREMATIE H. v. d. WATEREN.
Ondor veel belangstelling heeft Donderdag te Vel
de crematie plaats gehad van het stoffelijk
•schot van den heer H. v. d. Wateren, bestuurslid
n de Vereeniging van Huiseigenaren te Haarlem,
6S-jarigen leeftijd overleden.
7an de Vereeniging van Huiseigenaren waren aan
lig de heer H. Smoorenburg, voorzitter, J. J. van
or, 2e voorzitter mr. B. E. van Tijn, secretaris.
Zonneveld en J. J. ter Poorten, bestuursleden en
heer Cazander, administrateur.
De heer Smoorenburg zei dat de heer v. d. Wateren
e jaren in het bestuur dezer vereeniging zitting
eft gehad en dat hij een goed bestuurslid is ge
est. Het bestuur was zeer erkentelijk voor wat hij
or de vereeniging heeft gedaan. Hoewel hij de
itste jaren door ziekte getroffen was, behield hij
n goede humeur. „I-Iij was ons aller vriend", zei
reker; „we zullen hem niet spoedig vergeten".
De organist speelde de Litani van Schubert, Wilt
den nu treden, van Valerius en bij liet dalen van
kist het Largo van Handel. Een schoonzoon
nkte voor de belangstelling.
OVERPLAATSINGEN BIJ HET ONDERWIJS TE
HAARLEM.
Iet ingang van 1 September 1941 zijn te Haarlem over-
ilaatst:
May als hoofd van de J. P. Coenschool naar de Mr.
Bruchschool; C. F. Ootes als hoofd van de Mr. A.
uchschool naar de J. P. Coenschool; A. Koppenol als
lerwijzer van de J. P. Coenschool naar de Teijlerschool;
Boetje als onderwijzer van de Teijlerschool naar de J.
Coenschool; J. Y. Berger als onderwijzer van de Ans-
ischool naar de Wouwermanschool; J. Rauchdaar als
lerwijzer van de Prinsenschool naar de Anslijnschool;
J. A. Melchior als onderwijzeres van de Fuhrhopschool
ir de Wouwermanschool; mej. J. Blaauw als onderwij-
es van de Mr. J. H. Thielschool naar de Dagopenlucht-
ioo 1.
PGEHEVEN HALTEN' BIJ I>E N.Z.H.T.M.
Met ingang van 1 October zullen bij de N.Z.H.T.M.
wille van de stroombesparing een aantal halten
rvallen, voornamelijk in den dlerist Haarlem
iden.
Het betreft hier de halten Parklaan, Ridderstraat
•k Nassaustraat, Proveniershuis. Hazepaterslaan,
jverlann. Willem de Zwijgerlaan en te Heemstede
de Julianalaan en Valkenburgerplein.
Ook van de stadslijn vervallen een tweetal hal-
i en wel die aan hot Prinsenlaantje te Haarlem
het voormalig Postkantoor te Heemstede.
A. GOUDA OVERLEDEN.
Schipper van den ouden stempel.
!n den ouderdom van 79 jaar is te 'Haarlem over-
len de heer A. Gouda, beurtschipper van Haarlem
ar Alkmaar vice versa.
)e heer Gouda was de nestor onder de Haarlem-
le schippers en kon op een staat van dienst van
et minder dan, zeventig jaar wijzen. Immers als
igen van negen jaar zette hij voet aan boord bij
q vader en sindsdien heeft hij onafgebroken de
irtschipperij beoefend, totdat hij nog maar kort
eden er toe kwam, de rust te nemen, die hij in
ruime mate verdiend heeft.
De heer Gouda genoot bij zijn werk het vertrouwen
n talloozen in Noord-Holland en het was hem altijd
eerezaak, dit vertrouwen waard te zijn. Het is
n ook geen wonder, dat hij een breeden kring van
énden had verworven, die niet alleen van zijn
ensten als beurtschipper, doch ook van zijn persoon-
te zorgen voor diverse belangen blijk hebben onder-
nden.
Het spreekt vanzelf, dat de vakbelangen hem dicht
n het hart lagen. Sedert 13 December 1917 maakte
onafgebroken deel uit van het bestuur der Beurt-
artvereeniging Haarlem, terwijl hij ook vele jaren
ting had in het bestuur van de Beurtvaartvereeni-
ng Het Noorden te Alkmaar.
Ook was hij mede-oprichter van de Amsterdamsche
urtvaartvereeniging. Als afgevaardigde van Haar-
tn en Alkmaar bezocht hij eveneens vele vergade-
igen van den Bond van Beurtvaartvereenigingen in
iderland.
De teraardebestelling van het stoffelijk overschot
plaats hebben Zaterdag 20 September des voor-
lodags 11.30 uur op de Alg. Begraafplaats te Haar-
Brandstofregeling voor kamer» en
pensionbewoners.
's-GRAVENHAGE, 17 September. De secretaris
generaal van het departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart deelt het volgende mede inzake
de distributie van vaste brandstoffen.
Binnenkort zal de gelegenheid worden opgesteld,
aanvragen voor vaste brandstoffen in te dienen voor
personen, die op kamers of én pension wonen, indien
in het betrokken perceel door middel van „haarden
of kachels" wordt gestookt en de verhuurder een bon
kaart J of K heeft ontvangen, ten aanzien van hen,
die op kameïs of en pension wonen in een perceel.
"Waar door middel van een centrale verwarming
wordt verwarmd, in welk geval een bonkaart L. aan
den verhuurder is uitgereikt, is een afwijkende re
geling getroffen, welke een dezer dagen nader be
kend zal worden gemaakt.
In verband met het feit, dat wegens verhuizing e.d.
zeer veel mutaties voorkomen in de groep kamerbe
woners, zal onder de kamerverhuurders een twee-
maandelijksche enquête worden gehouden, voor de
eerste maal in September 1941, en voorts in Novem
ber 1941 en in Januari 1942. In deze maanden zullen
telkens de bonnen voor de beide daaropvolgende
maanden worden uitgereikt.
Men dient met de hoeveelheid brandstoffen, welke
kan worden aangeschaft op de in September 1941 uit
gereikte bonnen toe te komen gedurende October 1941
en November 1941, met de hoeveelheid, welke op de
in November 1941 uitgereikte bonnen kan worden be
trokken, gedurende December 1941 en Januari 1942 en
met de hoeveelheid, wélke op de in Januari 1942 uit
gereikte bonnen kon worden aangeschaft, gedurende
Februari 1942 en Maart 1942.
Na Maart 1942 zullen geen vaste brandstoffen voor
kamerverhuur of pension meer worden beschikbaar
gesteld, zoodat, de verbruikers, die ook in April en
Mei wenschen te stoken, zeer zuinig met de hun toe
gewezen 'hoeveelheid moeten zijn.
De uit te reiken bonnen zijn voorzien yan de aan
duiding „een denheid brandstoffen" en geven ge
durende het geheele stookseizoen, derhalve tot en met
April 1942, recht op het koopen van een eenheid
vaste brandstoffen.
Alle aanvragen moeten worden ingediend door den
kamerverhuurder, resp. pensionhouder bij den plaat
selijken distributiedienst en wel op nader door dezen
dienst bekend te maken tijdstippen. De aanvrage
moet worden ingediend op formulieren MD 121, die
bij de plaatselijke distributiediensten op eveneens na
der bekend te maken tijdstippen verkrijgbaar zullen
zijn.
De bonnen worden uitgereikt aan den kamerver
huurder of pensionhouder, uiteraard echter uitslui
tend ten behoev^ van den kamerbewoner of pension
ast.
Brandstoffen mogen alleen worden aangevraagd
voor vertrekken, welke door middel van haarden en
kachels worden verwarmd. Per kamerbewoner of per
gast zal in geen geval voor meer dan één kamer een
extra rantsoen worden verstrekt. Dit extra rantsoen
zal voor October en November 3 bonnen, elk voor
een eenheid brandstoffen, bedragen. Iemand, die
meer dan één kamer heeft gehuurd, komt derhalve
slechts in aanmerking voor brandstof voor één van
deze kamers.
Bovendien zal, indien verscheidene personen sa
menwonen op één of meer gehuurde kamers, 'slechts
ten behoeve van één van hen een rantsoen brand
stoffen beschikbaar worden gesteld. In geen geval
mogen voorts brandstoffen wordep pangevraagd voor
de kamecs, welke verhuurd zijn aan ouders, kinde
ren, klein-, pleeg- en stiefkinderen en andere fami
lieleden. Ook kostgangers, die de maaltijden te zamen
met het gezin van den kamerverhuurder gebruiken,
mogen niet op het aanvraagformulier worden vermeld.
Welke bonnen zijn thans geldig?
i 14 t.m. 20 September:
35-4 Brood
35 Brood
35 Vleeech
35 VI.waren
35 Melk I
36 Reserve
va-n 7 Sept. t.n
4 rants.
1 rants.
V* rants.
1 rant^.
1 3/4 L.
3 K.G.
1 Oct.:
114 Algemeen
115
Itli fB,0M
C Rijst
C Havermout
117 Algemeen
118 Algemeen
119 Algemeen
Kaas
1 K.G.
250 gr.
500 gr.
Vï rants.
250 gr.
250 gr.
250 gr.
250 gr.
100 gr.
100 gr.
36-37
van 7 Sept. t.m. 24 Sopt.
(Brood of gebak
(Vleeïch of
vleesohwaren
Melk
Aardappelen
Suijcer
Koffiesurrogaat
Jam
Bloem, brood of gebak
Rijst
Havermout
Havermout
Gort
Vermicelli of maïzena
Kaas
j bonnen: 34 Brood. 34
Melk I en ,35 Reserve
Het bovenste gedeelte van den toren van de
Groote of St. Bavokerk te Haarlem, de z.g. appel,
wordt geschilderd. Op de foto ziet men, hoe de
schilders zich op hun hooge post weren.
(Foto De Haas)
34-35 Bbter 250 gr.
34-35 Vet 250 gr.
Bonnen voor eieren No. 33 blijven geldig t.m. 20
September.
Xiet meer geldig zijn de
Vleesoh en Vleesoh waren. 34
(aardappelen).
Uitreiking nieuwe aardappelkaarten
•s GRAVENHAGE 17 September. De secretaris-generaal
van het departement van Landbouw en Visscherij deelt
het volgende mede:
Gedurende het tijdvak van 22 September tot 3 October
as., zullen nieuwe aardappelkaarten worden uitgereikt. De
plaatselijke distributiediensten zullen nader bekend ma
ken, op welke dagen dit precies zal geschieden.
De nieuwe kaarten zijn te onderschelden in vier ver
schillende soorten en wel:
kaarten, gemerkt met de letter U, bestaande uit der
tien bonnen met opdruk „aardappelen" en 'genummerd
an 38 tot en met 50, elk nummer gevolgd door de letter A;
b. kaarten, gemerkt met de letter V, bestaande uit
veertien bonnen, met opdruk „aardappelen" en genum-
mberd van 01 tot en met 14, elk nummer eveneens door de
letter A gevolgd;
c. kaarten, gemerkt met de letter W, welke dezelfde
kenteekenen vertoonen als de kaarten U. doch waarbij
elk nummer gevolgd wordt door de letter B:
d. de kaarten, gemerkt met de letter X, welke overeen
komen met de kaarten V, eveneens achter elk nummer
gevolgd door de letter B.
Hierna volgt een overzicht van de verschillende kaarten,
welke aan de verschillende categorieën van personen zul
len worden uitgereikt.
Kaarten U en V.
Bevolklngs- Geboren. Uit te reiken kaarten,
groepen.
a. 0— 3 jaar na 1 Oct. 1938 1 U-kaart en 1 V-kaart
b. 413 jaar na 1 Jan. 1923 2 U-kaarten en 2 V-
voor 2 Jan. 1938 kaarten
c. 14—20 jaar na 1 Jan. 1921 3 U-kaarten en 3-V-
voor 2 Jan. 1928 kaarten
d. volwassenen voor 2 Jan. 1921 2 U-kaarten en 2 V-
kaarten
Voorts krijgen personen, die zwaren arbeid verrichten,
een kaart U extra en personen, die zeer zwaren arbeid1
verrichten, twee kaarten U extra.
Aan houders van vetkaarten zullen ongeacht leeftijd of
werkzaamheden, die zij verrichten, bovendien nog een
kaart W en een kaart X worden uitgereikt, zoodat een
houder van een vetkaart, zoowel kaarten U en V, als kaar
ten W en X ontvangt.
Zoowel de beroepsaardappeltelers als de niet ingeschre
ven telers, die vijf are of meer telergrond, dan wel 10 are
of meer zandgrond bebouwen, komen niet voor aard
appelkaarten in aanmerking. In verband hiermede dienen
deze personen zich met hun stamkaarten en die van hun
gezinsleden en hun inwonend personeel bij de plaatselijke
distributiediensten te vervoegen. Dit moet geschieden op
een nader door deze diensten te bepalen dag, doch voor
21 September a.s.
Omtrent het gebruik der kaarten zullen nog nadere ge
gevens worden bekend gemaakt.
PERSONALIA.
Tot lid van de plaatselijke commissie van toezicht op
het middelbaar onderwijs te Haarlem is benoemd ir. H
F. Ott de Vries.
Tot onderwijzeres aan de Spaarneschool te Haarlem is
benoemd mej. C. F. E. Vriesen.
Een eereboog van presenteerblaadjes
Aardige attentie voor een Haarlemsch
bruidspaar.
Een dichte haag belangstellenden stond hedenmor
gen voor het Haarlemsche Stadhuis en zag een stra
lend bruidspaar naar buiten komen. Nu is dat niet
zoo'n ongewoon verschijnsel, want men kan bijna da
gelijks gelukkige bruidsparen het Raadhuis zien ver
laten en al is de eerste vaart van het huwelijksbootje
altijd iets dat de aandacht trekt (menigeen denkt
daarbij terug aan dien gedenkwaardigen dag in zijn
eigen leven) toch was er dezen overigens vrij grau
wen morgen aanleiding voor de meer dan gewone
belangstelling. Het zoo juist in het huwelijk getreden
echtpaar Riethof-van Weteringen werd namelijk ver
welkomd door een dubbele rij keurig „gerokte"
kellners, waar tusschen de bekoorlijke bruid en de
slanke bruidegom, merkbaar onder den indruk naar
buiten schreden. De presenteerblaadjes waren ditmaal
met den verkeerden kant naar boven geheven, er
stond, gelukkig voor het echtpaar, niets op en zoo
werd een eerepoort gevormd, die even origineel als
aardig was.
Collega's van den bruidegom, die als kellner werk
zaam is bij rest. Lido, hadden deze' vroolïjke attentie
bedacht. Zoo was deze gebeurtenis even een vroo-
lijke noot op dezen grijzen herfstmorgen, die daarna
niet zoo grijs en zoo grauw meer scheen. Want wat
er ook gebeurte het leven gaat door en het is altijd
goed zich eens een oogenblik te verheugen in het ge
luk van een ander.
MIJNENVEGEN IN VOLLE ZEE. Duitschc oorlogsbodems tijdens hun gevaar
vol werk. De vaartuigen zijn door speurlijnen et elkander verbonden.
„(Foto Atlantic-Holland).,
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duitsch weermachtsbericht
Bruggehoofden over den benedenloop van den
Dnjepr geslagen.
Ondergang van 18 Sovjetdivisies.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 16
September. (D.N.B.) Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
„In de Oekraïne hebben formaties van het Duit
sche leger op doeltreffende wijze ondersteund
door de luchtmacht, in dappere aanvallen op de
belangrijkste plaatsen bruggehoofden over den
benedenloop van den Dnjepr gevormd. Nadat de
bruggehoofden in gevechten, welke verscheidene
dagen hebben geduurd, tegen verbitterde, sterke
vijandelijke aanvallen, welke deels ondersteund
werden door pantserwagens, in bezit gehouden en
uitgebreid konden worden, zijn thans de Duit
sche divisies van daar over een breed front zege
vierend verder naar het Oosten opgerukt
In het gebied ten Zuiden van het Ilmenmeer,
zijn, zoo.als reeds in een extra bericht is medege
deeld, de laatste weken sterke vijandelijke strijd
krachten van het 11de, 27ste en 34ste bolsjewis
tische leger .door troepen van het Duitsche leger
onder bevel van Generaloberst Busch met steun
van formaties van de luchtvloot van general
oberst Keiler op beslissende wijze verslagen.
Negen vijandelijke divisies werden volkomen ver
nietigd. Negen andere divisies werden met de
bloedigste verliezen voor den vijand verslagen.
Meer dan 53.000 gevangenen vielen in onze han
den. 320 pantserwagens 695 stukken geschut van
allerlei aard. alsmede een groote hoeveelheid oor
logsmateriaal werden buitgemaakt of vernield.
In den strijd tegen de Britsche ravitailleerings-
scheepvaart vernietigde de luchtmacht overdag
ten Westen van de Hebriden een tankschip van
7300 b.r.t. In den afgeloopen nacht werden in het
zeegebied rondom Engeland uit convooien twee
groote koopvaarders, waaronder een transport
schip. in brand geworpen.
In Noord-Afrika hebben Duitsche troepen aan
het front van Solloem een succesvollen verken-
ningsaanval met pantserwagens uitgevoerd. Bij
Tobroek Jwerd na harden strijd een belangrijke
heuvel genomen. Tijdens luchtgevechten en door
de luchtdoelartillerie werden op 14 September in
Noord-Afrika zonder eigen verliezen acht. Brit
sche vliegtuigen neergeschoten.
Pogingen van prltsche vliegtuigen om gisteren
overdag de Duitsche bocht en de Nederlandsche
kust aan te vallen, bleven zonder uitwerking.
Jagers schoten twee vijandelijke vliegtuigen
neer,
Britsche vliegtuigen wierpen In den afgeloopen
nacht op verschillende plaatsen in Noord-west-
Duitschland bommen neër De burgerbevolking
leed. vooral in Hamburg, eenige verliezen aan
dooden en gewonden. Nachtjagers en luchtdoel-
artillerie scKoten negen der aanvallende bommen
werpers neer."
Bekendmaking.
Het Rijkscommissariaat deelt mede
In aansluiting op de gisteren bekend gemaakte ver
beurdverklaring van de vermogenswaarden der le
vende leden van het Huis Oranje-Nassau wordt op
grond van artikel 45 (1) van de verordening no. 138-'41
door den Commissaris-géneraal voor de veiligheid
bepaald:
Art. 1. Het noemen of gebruiken van namen der
levende leden van het Huis Oranje-Nassau door eco
nomische en niet-economische vereenigingen en stich
tingen, openbare en particuliere instellingen en in
richtingen, alsmede in firmanamen en als aanduiding
van een handelsartikel is verboden. Eveneens is het
gebruik van afbeeldingen verboden, waardoor een
contact met het Huis Oranje-Nassau wordt aange
duid.
Art. 2. Handelingen in strijd met deze verorde
ning zijn overtredingen en worden overeenkomstig
artikel 45 (2) van de verordening no. 138/41 bestraft,
voor zoover niet volgens andere bepalingen een
zwaardere straf is vastgesteld.
Art. 3. De afkondiging van deze verordening ge
schiedt door bekendmaking in de pers. Zij treedt met
haar publicatie in werking.
Kwaadaardige lasler achlcrliaald.
's GRAVENHAGE 17 September. F. A A. van der Pas
te Tilburg heeft in het openbaar de door niets gegronde
bewering geuit dat N. S. B.'eis in de Meidagen van het
vorige jaar in Rotterdam op Nederlandsche soldaten heb
ben geschoten.
Wegens de lichtvaardige en lasterlijke bedoeling van
zijn bewering werd Van der Pas in hechtenis genomen
en voor zes maanden naar een concentratiekamp gestuurd.
(A.N.P.)
Berlijnscli commentaar op de
verklaring van Knox.
i\iet-officiëele preciseering
van Roosevelt's bedoelingen
BERLIJN. 16 September. Het A.N.P. meldt:
De Amerikaansche minister van marine Knox heeft
het z.g. bevel tot vuren van Roosevelt getracht te
interpreteeren en hij is daarbij, naar men vandaag
in politieke Duitsche kringen vaststelt, weer een
stukje verder gegaan dan Roosevelt zelf. In niet-
officieelen vorm preciseert hij ln zekeren zin zaken
die Roosevelt om goede redenen nog in het duister
heeft gelaten, dit alles met het doel weer Iets
dichter bij den oorlog te komen. Feitelijk doet Knox
volgens de meening van de genoemde'Duitsche krin
gen, precies hetzelfde wat ook anderen van de klielt
van den Amerikaanschen president sedert lang
doen: niet-officieel preciseeren wat hun opdracht
gever met het oog op zekere stemmingen in het
land nog vaag achterwege gelaten heeft.
In dit verband gelooft men als opmerkelijk het
licht te moeten laten vallen op de nieuwe verorde
ning, volgens welke Amerikaansche schepen zich
thans mogen begeven naar zekere deelen van het
Britsche rijk uitdrukkelijk wordt daarbij
Engelsch-Egypte genoemd hetgeen hun tot dusver
op grond van de z.g. neutraliteitswet was verboden
"Van een grondwettige wijziging van deze wet is
niets bekend, hetgeen in zoo verre met belangstelling
wordt opgeteekend dat daarmede weer eens een
kenmerkend licht wordt geworpen op het demo
cratische systeem dat zich eerst beroept op be
staande wetten om ze dan niet na te komen.
Britsche en Sovjetstrijdkrachten
rukken op naar Teheran.
Sjah van Iran wordt door
zijn zoon opgevolgd
BERLIJN, 16 September. De Britsche Berichten
dienst meldt uit Teheran dat de Engelsche en Sovjet
strijdkrachten besloten hebben Teheran te bezetten en
dat zij reeds naar de hoofdstad oprukken.
Naar Reuter nader meldt zijn de Britsche .en de
Bolsjewistische troepen opgetrokken tot enkele mijlen
voor Teheran. Volgens een ander Reuterbericht uit
Teheran wordt aangenomen dat de Britsche en bolsje
wistische troepen heden gemeenschappelijk de stad
zullen binnentrekken
De zender van Teheran meldt inzake het aftreden
van den sjah, dat, naar verluidt, zijn oudste zoon hem
zal opvolgen. Deze beslissing is Dinsdag tijdens een
speciale zitting van het parlement genomen.
Een buitengewone zitting van het Iraansche parle
ment is. naar het Agentschap Pars meldt, heden
Woensdag om 11 uur gehouden.
De eerste minister, Foeroegi, legde de volgende
verklaring af:
„Ik heb den afgevaardigden en het volk van Iran de
bedangrijke medeöeeling te doen dat Zijne Keizerlijke
Majesteit Reza Sjah Pahlevi om gezondheidsredenen
is afgetreden ten gunste van zijn zoon den kroonprins
als zijn rechtmatigen opvolger. Deze heeft de macht
overeenkomstig de wet en de grondwet in handen ge
nomen".
De premier riep het parlement op Woensdag a.s.
weer bijeen te komen, opdat de nieuwe vorst de door
de wet voorgeschreven formaliteiten voor het parle
ment kan vervullen.
Blijkens een Reuterbericht uit Teheran heeft de
sjah de hoofdstad verlaten om zich naar Ispahan te
begeven.
Verdediging der
Estlandsche kust uitgebreid
Het D.N.B meldt: Formaties der Duitsche ma
rine zijn, naar het DNB. verneemt, na den met
zware verliezen gepaard gaanden terugtocht der
bolsjewistische zeestrijdkrachten uit het gebied
rondom Reval in ononderbroken aanvallen het
binnendeel van de Finsche Golf binnengedrongen.
Overdag en des nachts werden, ondanks de moei
lijke omstandigheden van zee en weer met 6ucces
frijnen gelegd, ondanks krachtige bolsjewistisch®
luchtaanvallen. Ihtusschen werd binnen het be
stek van de verovering van de Estlapdsche kust
door het leger de kustverdediging verder uitge
breid en werden nieuwe batterijen opgesteld
Tijdêns de gevechten in het versterkte gebied om
Leningrad heeft den 14en September een Duitsche di
visie infanterie een door de Soviets or> hardnekkige
wijze verdedigde bunkerstelling doorbroken en een
stadje veroverd In totaal werden door de troepen
dezer divisie 91 Sovjet bunkers buiten gevecht ge
steld. Mger dan achthonderd Sovjetsoldaten werden
gevangen genomen Bovendien vernietigden de Duit
sche troepen verscheidene Sovjet pantserwagens en
vernielden zij talrijke stukken geschut en lichte wa
pens der infanterie.
LUCHTACTIE BOVEN KRIMGEBIED
EN NOORDELIJKE IJSZEE.
De 15en September zijn de spoorwegverbindingen,
die over de landengte naar de Krim voeren, naar het
D.N.B. verneemt, op vele plaatsen door Duitsche
luchtaanvallen verbroken. Bij de aanvallen op de
verkeerslijnen der Sovjets liep ook een belangrijk
spoorwegstation zware bomtreffers op. De Sovjet-
versterkingen werden herhaaldelijk door Stuka's ge
bombardeerd en vernield of beschadigd.
Sterke afdeelingen Stuka's hebben, naar aan het
D.N.B. van militaire zijde wordt medegedeeld, in de
omgeving van Moermansk den 15en September de
daar aangelegde versterkingen der bolsjewisten ge
bombardeerd. Afdeelingen der Duitsche luchtmacht
hebben verder Soyietrtellingen in 't Noordelijkste ge
deelte van het Oostelijk front met goed resultaat aan
gevallen. In de Noordelijke IJszee 'werden bovendien
door bomtreffers twee Sovjet transportschepen van
2000 en 1000 b.r.t. tot zinken gebracht. Een ander
Sovjetschip van 1000 b.r.t. liep zware beschadigingen
op. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben Zondag (ie
zich nog op enkele eilanden in de Finsche Golf be
vindende Sovjetstrijdkrachten met goed succes op
gevallen. Versterkingen en Sovjettroepen werden op
•gevoelige wijze getroffen. Denzelfden dag hebben
sterke afdeelingen van de Duitsche luchtmacht met
onverminderde hevigheid de in de omgeving van
Leningrad in den strijd geworpen Sovjettroepen ge
bombardeerd. De succesvolle vernietiging van bolsje
wistische stellingen en oorlogsmateriaal van allerlei
soort werd voortgezet.
Ook hebben sterke formaties van het Duitsche
luchtwapen op 15 September in opeenvolgende
golven Sovjettroepen en gevechtsstellingen in het
gebied van Kiew aangevallen. Duitsche gevechtsvlieg
tuigen en duikbommenwerpers vernielden verkeers
wegen, verwoestten met voltreffers veldversterkingen
der Sovjets en troffen opmarcheerende Sovjettroepen
zwaar. Talrijke bolsjewistische autocolonnes werden
met bommen en boordwapens aangevallen en 350
voertuigen werd vernield. Bij den aanval op pantser
colonnes vernielden de Duitsche vliegtuigen 20 Sov-
ietstanks. In dit gebied werden in den luchtstriid door
Duitsche jagers 14 Sovjetmachines, door Duitsch af
weergeschut nog twee vliegtuigen neergeschoten; 33
Sovjettoestellen werden op den grond vernield
Volgens tot dusver ontvangen berichten hebben de
Sovjets op 15 September ln totaal 96 vliegtuigen ver
loren. Hiervan werden 39 in luchtgevechten, 22 door
afweergeschut. 35 op den grond vernield.
Ernstig spoorwegongeluk in Japan*
Twee treinen op elkaar ingereden.
TOKIO 17 September (D. N. B.) Op 15 K.M. ten Westen
van Himeji is op het traject Kobe—SJimonoseki gister
avond een ernstig spoorwegongeluk gebeurd, waarbij 61
personen zijn omgekomen en 67 gewond.
Naar het ministerie voor het verkeerswezen bekend
maakt zijn twee personentreinen wegens het niet func-
tloneeren van de automatische seininrichtlngen op elkaar
gereden, waarbij drie rijtuigen ontspoorden. De gewonden
zijn opgenomen in de ziekenhuizen van de nabijgelegen
plaatsen Okayama en Himeji. Aangezien de rails gedeel
telijk vernield zijn, is het verkeer West—Oost voorloopig
stilgelegd; het verkeer naar Zuid-Japan kan in stand ge
houden worden.
De nieuwe textielkaart.
Uitreiking vermoedelijk 1 November.
's-GRAVENHAGE, 19 September. Naar men ons
van officieele zijde mededeelt, kan de uitreiking var»
de nieuwe textielkaart tegen 1 November a.s. tege
moet worden gezien.
Uitvoerige mededeelingen over de nieuwe distribu-
tieregeling van kleeding en huishoudgoederen zv'itfO
tijdig worden verstrekü
