Ha-tsjoeJ
Een orgel herleeft.
tOBIAS
De Groote Houtpoort in de l «e e
(naar een oude gravure.)
De Haarlemsche Poorten.
350 jaar geleden werden de Groote Houtpoort en
de Janspoort gebouwd.
'in het. jaar 1591 dus nu 350 jaar geleden
kreeg Haarlem twee nieuwe poorten. Voor de oude
vestingstad was dat een feit van beteekenis.
Het waren de St.-Janspoort (staande op de hoogte
van de Jansstraat nabij de tegenwoordige kruising
van de Ridderstraat en de Korte Jansstraat) en de
Groote Houtpoort. Herbouw was» noodig. omdat de
poorten die er stonden niet meer aan de eischen vol
deden. De St.-Janspoort had namelijk bij het be
leg van 15721573 veel geleden. Ook de Groote
Houtpoort was al had die niet zooveel van het beleg
te verduren gehad, oud en vervallen.
De nieuwe St.-Janspoort hoeft niet de eeuwen ge
trotseerd want zij werd omstreeks 1680 afgebroken.
Haarlem begon toen .flink te groeien, zoodat het
jioodig was dat er een uitbreiding in, bet Noorden
werd ondernomen. De „Nieuwstad" wérd toen ge
bouwd. De vesting werd uitgebreid door het gra
van den Sehoter- en Kloppersingel en den bouw
van do Kénnemerpoort die stond op de hoogte van
de tegenwoordige ICennemerbrug.
De nieuwe Groote Houtpoort is blijven staan tot
1S25. Tn dien tijd begon het Keurslijf van wallen en
poorten om de stad steeds meer te knellen, zoodat
de eene poort na de andere werd opgegeven en ge
doopt. Voor de verdediging der stad had de oude
vesting ook al haar beteekenis verloren De bebou-
van dg stad had zich reeds voortgezet tot buiten
de vesting, terwijl het geen zin meer had de poor
ters te isoleeren. Het verkeer begon bovendien
zijn eischen te stellen, zoodat het een bezwaar werd
rij- en voertuigen te leiden door de smalle toe
gangswegen die de poorten'voor de communicatie
met de buitenwereld hadden.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: Kordelaar. Woonschepenhaven
'aal 48. bus; de Haan, Prof. v. d. Waalsstraat 42, bril;
Jureau van Politie, Smedèstraat 9, damesbeursje; Heyns-
lergen, Torbeckestraat 15, étui; Veen, Rijksstraatweg 346,
tankpapier; Groeneveld. Emostraat 2. bankpapier; Jer-
[erhuis, Scheldestraat 27, hond; Duineveld,. Molukken-
itraat 22 r„ portemonanie met inhoud; RijBroek, Jans
traat 71. portemonnaie met inhoud; Bureau van Politie,
madestraat 9, overschoen; Gills, Baarnsehestr. 10. shirt;
ehuurhuizèn, Schalkwijkerstraat 53, schoentje; De Boer,
'ondelkade 40, Heemstede, vulpen; Nis, Molukkenstraat
I, armband; Grit. Wllgenstraat 46. bril; Sombroek, Rijks-
traatweg 479. hond; v. Leeuwen, Korte Poellaan 3 B,
ïandschoenen; Lubke, Brederodestraat 46, handschoenen;
lorei, Verspronckweg 3, horloge; Hetem, Raamsingel 52
wart, halsband; Geldrop, Garenkokerskade 32, jas; Meijer,
lospeslaan 22, jas; Kortekaas, v. Keulenstraat 65, jas;
■eenders. Jan Luykenstraat 11, kwitanties; Bureau van
'oiitle. Smedestraat 9. pakje met inhoud; De Haan, Jan
iaringstraat 34, penning; v. Vessem, Rollandstraat 4, por-
emonnaie met inhoud; Eden, Oostvest 24. taschje.
De afdeelïng Noord-Holland van den Toeristenbond A.
W. B. zal op 27 September a.s. des namiddags ten 14.30
re in café-restaurant Bnnkmann te Haarlem haar jaar-
ijksche vergadering houden. Op deze bijeenkomst zal van
edachten worden gewisseld over de toeristische belangen
an het gewest en zullen de Bondsonderscheidingen wor-
en uitgereikt aan hen die 50 jaar lid van den Bond zijn
n aan de chauffeurs die 12V, of 25 jaar onafgebroken in
lenst zijn van één patroon, die lid is van den A. N. W. B.
„DE VOORTREKKERS" NAAR HAARLEM.
De tooneelgroep „De Voortrekkers", onder zakelijke
elding van Jan Mulder, zal Donderdagavond 2 October
n den Stadsschouwburg te Haarlem een voorstelling ge
ren. Opgevperd wordt ..EindelijkWerk", een blijspel
fan Paul Vulpius. Dit stuk werd den vorigen zomer in
imsterdam gespeeld, waar het door de pers gunstig be-
•ordeeld werd.
Medespelenden zijn: Piet Riens, Karei Baars., Elly van
stekelenburg, Ada van Duyl. Mien v. d. Lugt Melsert,
Idri Dozy, Jan Mulder. Ko van Sprinkhuysen, Lou van
lommeien, Henri Menning, Henk Sluyter, Joh. Kaart Sr.
n Job Jansen.
De bramen.
Dit jaar is de oogst tegengevallen.
De bramenoogst, die zich in het begin van den zo-
ier zoo gunstig liet aanzien, is erg tegengevallen, ja,
J We moeten zelfs constateeren, dat de oogst zeer
slecht is.
't Gaat met de bramen al net, als met andere
michten in de vrije natuur, zooals beukenootjes,
eikels, wilde kastanjes, 't eene jaar is er overvloed
en in andere jaren is er weinig. Als men voldoende
tennis heeft van de natuur en men wijdt daarbij aan
lacht aan de verschillende weersgesteldheden, dan
ralt het meestal niet moeilijk- hiervoor een oorzaak
te wijzen. *t Eene jaar is het gedurende het voor-
r z6o droog, dat de planten niet behoorlijk tot ont-
keling kunnen komen, een volgend jaar regent het
gedurende de bloeiperiode zooveel, dat bestuiving
liet mogelijk is, waardoor geen vruchten gezet wor-
len. Ook kan het gebeuren, dat zich vele vruchten
'setten, doch niet rijp worden door gebrek aan warm-
:e en zonneschijn. Een slechte bramenoogst is voor
rele bewoners van de duinstreek een tegenvaller; niet
uit financieel oogpunt, want er werden weinig bra-
1 non gezocht om ze te verkoopen, maar wel, omdat
1 ie echte Zandvoorters daardoor een genot- en voe
lingsmiddel missen.
Vooral de Zandvoorters weten de bramen te waar-
leeren.
Bijna alle bramen worden verwerkt tot sap. dat in
lesschen. die met een laagje gesmolten vet worden
ifgesloten, lang bewaard kan blijven. Door toevoe
van suiker en soms van een <pijpje kaneel wor-
jden smaak en aroma verhoogd.
Bij alle feestelijke gelegenheden en na een goed
sramenjaar ook 's Zondags komt in Zandvoort dit
jonker Bordeaux-kleurige vocht op tafel. De kinderen
rijn er dol op en de ouders genieten er bij de pudding
let minder van.
Ze hebben zich' natuurlijk nooit afgevraagd, welke
vitaminen het sap bevat en toch zou het voor de te-
[enwoordige wetenschap niet moeilijk zijn om aan te
oonen, dat velen hun gezondheid te danken hebben
Waan het veelvuldig gebruik van bramensap geduren
de den winter. Dit bevat toch naast verschillende on
misbare voedingszouten, een belangrijk percentage
.vitaminen, die juist in den winter een noodzakelijke
''aanvulling vormen van de gedroogde en gezouten
groenten', die meestal zeer arm zijn aan de genoemde
Dit jaar zal het bramensap slechts bij uitzondering
8op tafel verschijnen, tenzij er nog wat is overgeble
ven van het vorige jaar. In normale jaren trokken
sommige gezinnen er op mooie dagen met zijn allen
op uit om bramen te zoeken. In den namiddag zag
men ze dan terug komen met emmers vol blauw-be-
dauwde vruchten. Dezen zomer loonde het de moeite
niet het duin in te gaan en zij, die toch op zoek gin
gen Heten al bij voorbaat hun emmer thuis en gingen
heel bescheiden met een jamblikje op pad.
't Is wel heel jammer dat de oogst zoo tegengeval
len is.
U hebt het nu ook al gevoeld,
'tIs herfstgetij in de natuur.
Haar houding is al wat verkoeld
En 't gaat nog verder op den duur
Welzijn dit weer een tyd ontwend,
'{•Lijkt af en toe haast of het vriest,
En als u wat gevoelig bent.
Dan staat u eensklaps stil en niest
Dat prikkelt u in dubblen zin,
U snuift en bromt: dat is je wat,
Tja vrienden, tja, dat zit erin,
U hebt een tikje kou gevat.
Van tijd tof tijd krijgt elk zijn deel
Van deze meestverbreide kwaal,
Een volle neus, een schorre keel
Bij toerbeurt \400r ons allemaal
Je niest en blaast en snuit en hoest,
Je hoofd voelt dof, je keel voelt rauw.
Je hijgt en snuft en kucht en proest,
Je voelt je leelijk in het nauw.
Je buurman zit niet met dien last;
Behalve dat je hem benijdt
Vind je dat bijna ongepast,
Maar wachtvoor hem komt ook de tijd.
Dan proest en niest en snuit hij ook,
Dan zit het kwaaltje hem ook hoog,
Dan krijgt hij van sigarenrook
Alleen maar tranen in het oog.
't Is iets dat heusch zoo' lang niet duurt,
Maak je niet dik, mijn beste vriend,
Maar blijf een beetje uit mijn buurt,
Want ik ben er niet van gediend.
P. GASUS.
EXAMENS
ACADEMISCHE OPLEIDING.
Geslaagd aan de Gem. Universiteit van Amsterdam
voor het doet. examen geneeskunde de heeren C. W.
A. Wiemen, E. G. Buillab, J. W. Thomee, G. J. H.
Dresen, J. P. E. Burbach en T. Wilhelmus. Geslaagd
voor het doctoraal examen scheikunde mej. E. P.
Steyn Parvé voor het candidaats-examen wis- en
natuurkunde mej. J. Verkamp en de heer C. Schogt.
Bevorderd tot doctor in de wis- en natuurkunde op
proefschrift getiteld „De bromeering van naphthaleen
in de vloeistof-, en in de gasphase", de heer J. F.
Suyver, geboren te Amsterdam.
STUURLIEDENEXAMENS.
Geslaagd voor theoretische gedeelte examen 2e
stuurman G.H.V.: C. Heemskerk, en voor stuurman
kleiné handelsvaart: K. v. d. Veen.
LICHi OEFENING AKTE J.
Geslaagd de heer H. A. Littooij te Hillegom.
TABAKVERWERKENDE INDUSTRIEëN
INGEDEELD.
In de Nederlandsche Staatscourant van Woens
dag is verschenen een beschikking van de organi
satiecommissie Woltersom betreffende de organi
satie van de tabakverwerkende industrieën.
Als uitsluitende vertegenwoordigster uit vak
oogpunt wordt de tot'de hoofdgroep industrie be-
hoorende „bedrijfsgroep tabakverwerkende in
dustrieën" ingesteld, welke is onderverdeeld in de
vakgroepen: sigarenindustrie, sigarettenindustrie
en kerftabak industrie. Onder deze laatste vakgroep
ressorteeren ondernemingen, welke rook-, pruim-,
shagtabak, pruimrollen of snuiftabak vervaardigen.
Tot aanmelding bij de onderscheidene vakgroepen
zijn verplicht alle in Nederland gevestigde onder
nemingen, welke de artikelen anders dan voor eigen
gebruik vervaardigen. Nadere bepalingen omtrent
den overgang van bestaande bedrijfsorganisaties op
dit terrein naar de bedrijfsgroep en hare vakgroe
pen zullen nog door de organisatiecommissie wor
den vastgesteld. De beschikking is Woensdag in
werking getreden.
Het Secretariaat van de Bedrijfsgroep Tabak
verwerkende Industrieën is gevestigd te Eindhoven
(Industrie Tabaks Commissie; I.. T. C.)dat van
de Vakgroep Sigarenindustrie te 's-Gravenhage
Centraal Bureau van de Sigaren Industrie). Dit
secretariaat heeft twee bijkantoren, één te Am
sterdam en één te Eindhoven. Het secretariaat van
de Vakgroep Sigarettenindustrie is gevestigd te
's-Gravenhage (Nationale Organisatie van Siga
retten Fabrikanten: N.O.S.), én dat van de Vak
groep Kerftabakindustrie te Amsterdam (bureau
voor de Kerf tabakindustrie: B.K.).
MOLESTVERZEKERING MAG NIET OP
AFNEMERS WORDEN VERHAALD.
De gemachtigde voor de prijzen deelt mede, dat
het niet geoorloofd is aan afnemers kosten voor
molestverzekering door te berekenen. Dit geldt in
het bijzonder bij molestverzekering voor het ver
voer >-an goederen binnenslands. (ANP)
HAARL. DAGBLAD, Donderdag 25 Sept. 1941
Herleefde Romantiek.
Gesprek met Narciss.
IN een der vele kleedkamers „ergens" in het
Amsterdamsche theater Carré zit Jan Musch
voor den spiegel. E>e metamorfoze tot Narciss
Rameau, romantische schepping van den roman
ticus Brachvogel, voltrekt zich geleidelijk.
„Ik benijd mijn collega's niet", zegt Musch, terwijl
hij zich ln de verfomfaaide jas van den filosofischen
bedelaar hult. „Den heelen avond zitten zij in hun
nauwe pakken opgesloten. Neen, dan loop ik er heel
wat gemakkelijker bij". Dat is waar. Narciss heeft
het, wat de kleedij aangaat, beter getroffen dan de
hertog de Choiseul of Madame de Pompadour die in
het stuk de weliswaar schilderachtige, maar weinig
practische dracht van den stijl Lodewijk XV hebben
te torsen.
Jan Musch heeft niet veel tijd noodig zich de ge
daante van Narciss aan te meten. Een hemd. een
kuitbroek en een jas alle van de bijbehoorende
scheuren, vlekken en verschoten plekken voorzien
zijn gauw genoeg aangetrokken en ook de staartpruik
heeft in weinige oogenbHkken den juisten stand ge
vonden Den meesten tijd vergt nog het grimeeren.
Poeierkwast en schminkstaaf glijden behoedzaam over
het gelaat van den acteur en tooveren de wonder
lijke, half-onwezenlijke expressie van Narciss Rameau
te voorschijn.
De bezoeker brengr den Narciss ter sprake. die
eenmaal met groot succes door Louis Bouwmeester
%-oob het voetlicht werd gebracht. Is wellicht de
creatie van Musch geïnspireerd op die van zijn voor
ganger? „Dat zeker niet", zegt de acteur. „Een too-
neelspeler. die zelf veel op de planken staat,
heeft doorgaans weinig, gelegenheid andere stuk
ken te zien dan waarin hij zelf optreedt. Zoo
komt het dat ik Bouwmeester nooit in de rol van
Narciss geziefi heb en daar ben ik blij om, want on
willekeurig zou je er toe verleid worden een copie
van zoo'n rol te geven".
De herboren Narciss nadert zijn voltooiing. Twee
streken over de wenkbrauwen hebben zoo juist zijn
uiterlijk nog scherper gemarkeerd.
„Of ik het stuk graag speel?" De acteur bevestigt
dat onmiddellijk, ofschoon bijvoorbeeld Shakespeare
hem natuurlijk nader aan het hart ligt. „Narciss is
een rol met groote speelgelegenheid", zegt hij. „Dat
komt door den romantischert inslag van het stuk.
Romantiek is een onmisbare factor voor het drama en
helaas heeft het moderne tooneel daaraan een tekort.
Het geeft teveel realiteit". Jan Musch licht zijn oor
deel toe: Men moet nooit vergeten dat het tooneel
óp zichzelf irreëel is. dat de handelingen, het gespro
ken woord, de décors niet met de realiteit in over
eenstemming zijn al die elementen houden ten
nauwste verband met het gebied der romantiek. Daar
mede hebben de moderne tooneelschrijvers in het
algemeen geeri rekening gehouden. Daardoor ook komt
het dat de tooneelspeler veel verloren heeft van den
glans die hij in vroegeren tijd bezat, een glans die
nu voor een deel op den filmacteur overgegaan is.
Waarmee Musch overigens niet wilde zeggen dat ook
een stuk. dat een uitbeelding van de realiteit geeft,
op zijn tijd niet egn plaats op het tooneel waardig is.
Narciss. nu voltooid in al zijn romantische haveloos
heid. is opgestaan. Ik volg hem door de breede arti-
stengang en langs een smallen houten trap naar het
terrein dat „achter de coulissen" heet. De voorstel
ling is begonnen; van opzij kan ik het gracierijke,
stijlvolle tafereel uit een ver verleden waarnemen.
Een zaal leeft in spanning mee. Dan «tijgt er plotse
ling applaus op. dat even vreemd aandoet, maar ver
klaarbaar is. Narciss, de fantast, de romantische be
delaar. heeft het tooneel betreden. Narciss, de nieuwe
knappe creatie van Jan Musch, een dier grooten waar
een klein land trotsch op kan zijn. j h V
Hoe men zoetwatervisch bereiden
kan.
•s-GRAVENHAGE, 24 September. Het Voor
lichtingsbureau van den Voedingsraad schrijft:
De 'zoetwatervisch is in dezen tijd dikwijls lagqr
in prijs en beter verkrijgbaar dan de zcevisch.
Voorn, Bcasern (biel, bliek), zeelt, snoekbaars en
baars zijn wel de visschen, die het meest te koop
worden aangeboden.
Vele hulsvrouwen schrikkén er nu echter van terug
visch bij het middagmaal te geven, omdat zij mee-
nen, dat visch alleen smakelijk is wanneer zij ge
bakken wordt. En dit vraagt in de meest gevallen te
veel vet. Door het bakken wordt de visch wel pitti
ger, en de grondsmaak die zoetwatervisch kan heb
ben geraakt op den achtergrond, doch de eenige
methode om visch klaar te maken is dit zeker niet.
Een eenvoudige en zeer smakelijke manier is de vol
gende:
Van verschillende kruiden b.v. peterselie, thijm,
laurier, dragon of ui wordt gedurende 5 minuten een
geurige bouillon getrokken, waarin men de visch
■gaar kookt. Devjiouillon wordt vervolgens gezeefd,
met bloem gebonden en als saus bij.de visch gepre
senteerd. Deze vischbouillon ban de botersaus heel
goed vervangen. Er zijn nog verschillende variaties in
aan te brengen met mosterd, kerrie, azijn of citroen
sap, tomaten, uien. garnalen of mosselen. De keuze
is ruim en het voordeel is, dat men naaf verkiezing er
boter of vet aan kan toevoegen.
De rauwe visch kan ook met weinig water en bo
ter gestoofd worden. Dit is een zeer smakelijke be
reidingswijze. die weinig brandstof vraagt. Stooft
men aardappelen en groenten met de visch mee. dan
krijgt men een stoofschotel, die in alle opzichten aan
te bevelen Is.
De voornaamste reden, dat zoetwatervisch weinig
gegeten wordt is echter, dat zij (behalve snoekbaars)
zoo vol graten zit. Wordt de visch op 4 c.M. afstand
in gesneden en met citroensap of azijn eenigen tijd
gestoofd, dan worden de graatjes zachti zoodat ook
dit euvélis opipeheven.
Thans volgt een recept van een stoofschotel en
van een soep. Voor deze soep, die in sommige streken
meer bekend staat als „Waterzooi". zijn alle moge
lijke zoetwatervisschen te gebruiken. Juist de ver-
scheldenheid van visch geeft den specialen smaak aan
de soep.
Vischsoep. "Karper, zeelt, paling, snoek, snoek
baars, brasem. Thijm. laurier, selderij, peterselie, pe
per, wat boter. De visschen schoonmaken, in moo-
tcn snijden en met zooveel wateri opzetten, dat ze
juist onder staan. De kruiden en wat boter toevoe
gen en de visch daarin zachtjes gaar koken. De visch
in het nat opdoen en er bruin- of roggebrood bij ge-
Stoofschotel van snoekbaars (4 personen).
K Cr. snoekbaars, 1 K.G. wortelen. 1 K.G. aardappe
len, zout, peterselie. De snoekbaars schoonmaken,
wasschen, in mooten snijden (desgewenscht van de
graat ontdoen, de wortelen schoonmaken (niet
schrappen), de aardappelen schoon boenen, wassQhen
en zoo noodig in stukken snijden. In een stoofpan
een bodempje water aan de kook brengen. Hierin de
visch, de wortelen en de aardappelen met wat zout
aan de kook brengen. Met de deksel op de pan het
geheel in pl.m. '/2 uur gaar koken. Het overtollige
vocht In een sauskom gieten. De mooten in een dek
schaal of In een vuurvasten schotel overbrengen, de
aardappelen er om heen leggen en met wat fijnge
hakte peterselie bestrooien.
DE MARKTREGELING VERZEKERT DEN BOER
AFZET VAN ZIJN PRODUCTEN
DOOR GROOTE» ^RODUCTIE STSC5EN BIJ QSLUK SLfJVËNOS &RWZ6N
VAM OEM DUITSCHSM L&HÖBÖOW VAN 6.25 MILLIARD tJM.w 1932/33 TOT
ïö.ès MILLIARD OM. 1038/ SS».
DAT 'ZAL BIJ ONS NOOIT NOODIG ZIJN.
(Foto Polygoon—v. Bilsen)
IN het leven van elk mensch komt een oogen-
blik, dat hij terug ziet op den afgelegden weg
en denkt: wat zou het prettig en goed zijn als
ik dien weg nog ééns kon afleggen maar dan
met de kennis die ik,nu heb. Bij een mensch gaat dat*
echter helaas niet. Bij een orgel echter wèl. En zoo
gebeurt het thans, dat het prachtige groote orgel in
het Haarlemsche Concertgebouw, dat reeds zoo'n
fraaien staat van dienst achter zich heeft, wordt ge
restaureerd. Reeds ln wijlen het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam heeft dit orgel zijn mach
tige klanken laten galmen en het heeft derhalve zeer
zeker recht op het predicaat: eerbiedwaardig. Als ge,
zooals ik, de gelegenheid had gehad eens tot het bin
nenste van dit veelpijpige gevaarte door te dringen
dan zoudt ge plotseling bemerken, dat achter de
facade van glimmend staal en dof hout, die van de
zaal uit zichtbaar is, nog een gansch'e menigte van
geheimzinnige instrumenten is verborgen. Niet. min
der dan 3000 pijpen bevat dit Haarlemsche orgel en
al die pijpen worden thans schoon gemaakt, gepolijst
en bijgesteld Is dat een werk! En toch wordt het door
slechts twee menschen verricht maar die zijn dan ook
al sinds Juni bezig. En waarlijk: het einde is in zicht.
Het groote orgel van ons Concertgebouw zal nog dit
seizoen met volle kracht de composities der groote
meesters door de zaal stuwen en 'velen zullen onder
den indruk komen van het machtige'geluid van deze
3000 pijpen. En al die pijpen zoowel de groote grond
toon van 32 voet als het kleine fluittoontje van nog
geen centimeter zijn uif het orgel gehaald en netjes
achter in de kleedkamers nagekeken. Tja. die kleed
kamers. Daar waar op de speciale tooneel- en caba
retavonden de artisten zich letterlijk en figuurlijk hun
rollen inleefden, zich omschakelden op de menschen,
die ze moesten voorstellen; daar vind je nu lange ta
fels met allerlei instrumenten en in de hoeken ziet ge
orgelpijpen van hoog tot laag berustend liggen of
staan: popelend van ongeduld om hun rechtmatige
plaats in het orgel weer in te nemen. Elk van die pij
pen hééft een aparten naam want anders zouden ze
niet uit elkaar te houden zijn. Denkt u eens in, dat
u drieduizend orgelpijpen ten doop zoudt moeten hou
den. Oef, 't is een nachtmerrie gelijk! Ach nu zou ik
bijna vergeten u het belangrijkste te vertellen. Het
orgel wordt van pneumatisch thans electrisch. Laat
de technicus me niet vragen wat dit nu precies be-
teekent want ik zou hem met de hand op het hart
moeten zeggen: mijn befte man, ik weet het niet. Wat
ik wel weet en op gezag van anderen aanneem en
doorgeef, dat is, dat het een groote 'verbetering bc-
teekent. De drie klavieren worden nu electrisch be
diend en aangezien de registers direct op den druk
van den organist reageeren, worden er meer trillin
gen veroorzaakt. Dat is alles wat ik er u, technisch
gesproken, van zeggen kan. Als het orgel eenmaal
klaar is en het is eerder klaar dan u misschien denkt,
dan zal George Robert u er wel meer van late» hoo-
ren. En als mijn woorden u nog niet overtuigd heb
ben dan zal zijn spel het wel doen. Tot zoolang dus
nog geduld. De tijd van luisteren is njet verre meer
B. K.
ZWARE STRAFFEN VAN DEN ECONOMISCHEN
RECHTER TE GRONINGEN.
GRONINGEN, 24 September. De economische
rechter te Groningen veroordeelde den 44-ja'rigen
vertegenwoordiger D. B. te Groningen wegens het
verhandelen buiten de distributie-om van ca. 700
KG koffie en 300 pond thee tot acht maanden ge
vangenisstraf en den 52-jarigen expediteur O. B.
te Groningen, die een gedeelte van deze koffie en
thee aan den eersten verdachte had geleverd, tot
vier maanden gevangenisstraf.
Vanwege den ernst van de gepleegde feiten werd
tevens de onmiddellijke gevangenneming der beide
verdachten gelast,
Voorts veroordeelde de economische rechter nog
den 54-jarigen koopman W. G. te Groningen, die
betrokken is geweest bij een groot aantal fraudu-
leuse slachtingen, tot drie maanden hechtenis, ter
wijl denzelfden verdachte bovendien wégens het
verkoopen van vleesch zonder daarvoor bonnen in
te nemen, drie maanden gevangenisstraf werden
opgelegd. (ANP)
OPROEP VOOR VERPLEEGSTERS
VERVALT VOORLOOPIG.
Het Vrijwilligerslegioen Nederland maakt be
kend, dat de oproep voor verpleegsters, welke deze
week gepubliceerd is, voorloopig als niet gedaan
moet worden beschouwd, aangezien het personeel
voltallig is. Het ligt in de bedoeling den oproep te
herhalen, zoodra de ambulance1 van het legioen naar
het Oosten zal zijn vertrokken.
KINDERVERZORGING EN OPVOEDING.
De afdeeling Haarlem en Omstreken van de Vereenlcing
tot bevordering van het Onderwijs en Kinderverzorging
en Opvoeding, gevestigd Lange Margarethastraat 19, organi
seert ook in het seizoen 1941—'42 vele cursussen o.a. in ver
zorging van de zuigeling, kleuterverzorging, psychologie,
opvoedkunde, handenarbeid, knutselen en volksdansen.
Op een nader vast te stelen datum In October zal een
poppenkastvoorstelling worden gegeven.
LEZINGENREEKS VAN DEN WERELDREIZIGER
DR. COLIVROSS.
's GRAVENHAGE 23 September. De bekende wereld-
reigizer der Colin Ross zal in ons land lezingen houden
over het onderwerp: „het Europecsch—Aziatjsche steppen-
continent van Dzjlngis Khan totStalin" en wel op de
data 1 tot en met 15 October ln volgorde, te: Den Haag.
Rotterdam. Haarlem, Amsterdam. Hilversum. Utrecht,
Amersfoort. Arnhem, Zwolle, Groningen, Leeuwarden.
Nijmegen, Eindhoven, Tilburg en 's Hertogenbosch.
Winter-voorzorg... zonder punten
Werken van Prof. H. J. Wolier
in de Kunstzalen Leffelaar.
De schilder Wolter heeft na zijn emeritaat nl9
hoogleeraar aan de Rijksakaaemie te Amsterdam,
mi enkele jaren geleden, als een jong en enthousiast
kunstenaar Italië en Frankrijk weer eens bereisd en
laat dc* resultaten daarvan, met eenlg vroeger werk
aangevuld, thans den Haarlemmers zien. Wie gedu
rende zijn professoraat iomjler zijn leiding gewerkt
hebben, weten dat hij, misschien meer nog dan pae-
dagoog."voor de jongeren een uitnemend mentor kan
zijn on wie deze uitgebreide verzameling zijner wer
ken beschouwt zal dadelijk den zeer begaafden, zeer
knappen kunstenaar in dat werk herkennen. Er zit
een plttlg-gozonde kant aan dat schilderen die er
niet minder otn Is, wanneer de vooropgezette nel-
ging een prettig schilderij te maken zich soms te
steek en de vaak doet gevoelen. Want er zullen
steeds dualiteiten aan te bewonderen zijn die het
boven de simpele aantrekkelijkheid der voorstelling
uitheffen. Zelfs waar het illustratieve karakter soms
de'zuiver picturale muzikaliteit dreigt te overwel
digen. wordt men toch weer getroffen door een
toets hier, een kleurnoot daar, die de schilderij van
alle banaliteiten ver verwijderd houden. En geheel
zichzelf, geheel artist is dp schilder Sn zijn kleinere
werkjes die er zoo geheel als voor eigen plezier ge
schilderd uitzien, die misschien voor den leek niet
de aantrekkelijkheid der doorgevoerde composities
hebben, maar toch voor velen het bewijs zullen zijn
van "Wolter's scherp oog. levendige geest en be
hendige penseel- en verfhanteering- Men zal zich
dat bijvoorbeeld ln het heel fijne ..Regen Es pa lion'*
nr. 20. in de „Baai Sanary" nr. 17. kunnen realisee-
ren. Heeft men de qualitelten daarvan eenmaal in
zich opgenomen, dan'kan men nog guller genieten
van een doek als de ..Haven van CamogH" (nr. 6)
dat wel een der meest geslaagde werken ter expo
sitie zal zijn, al zou ik, zoo het daarom ging, ook de
Piazza del popolo (12) het mooie „Pardon de Ste
Anne de la Paine" (21) of la CaUfornie (15) op mijn
verlanglijstje zetten. Een eigenaardig schilderij lijkt
mij dat mot de kegelaars op het strand van Sanary.
Ook in mijn herinering zl» ik het als een uit twee
onsamenhangende deelen bestaand werk. waarvan
de bovenste helft de onderste vernietigt. De groote
groep figuren die daar aan het kijken en kegelen
zijn In do schaduw, mist ieder contact met het
zonlicht der verte en maakt den indruk per onge-
geluk ln de schilderij verzeild te zijn geraakt. Van
de schilderijen van vroeger datum die hier tentoon
gesteld zijn, wijs ik ln het bijzonder op het zeer be
langrijke doek The Pool uit Wolter's Dondenschon
tijd waarin allerlei dualiteiten van groote schilder
kunst (Turner. Breltner en derg.) zich openbaren.
Van een doek als Oxford-circus zal Wolter's knappe
leerling Schutte te zijner tijd wel gesmuld hebben.
Ook een der liggende naaktfiguren is een picturale
prestatie waaraan men den in leder opzioht knappen
artist horkent.
Bij de gekleurde teekeningen zijn er een aantal
buitengewoon aantrekkelijk. Daar ls weer zoo'n
straatje Espalion (50) en een Hellend straatje (47)
die zeer suggestief zijn en een Poort in La Rochelle
(45) die alle wel zeer duidelijk de illustratieve nei
ging van Wolter's rijk talent ten toon spreiden. Van
de meer dan zeventig nummers noemden wij slechts
enkele, genoeg echter om te- doen zien dat het hier
gaat om prettig levende en kundige" kunst en een
aantrekkelijke expositie, die alleen misschien
een weinig overladen ls.
J. H. DE BOIS.
Hef Nederlandsch Tooneel speelt
„MARIA STUART".
Van de vele treurspelen van Schiller is Maria
Stuart in ons land het meest gespeeld. Het was vroe
ger in de vertaling van J. .T. L. ten Kate een
vast repertoire-stuk van ons tooneel en actrices als
mevr. Klcine-Gartman, Theo Mann-Bouwmeester,
Betty Holtrop van Gelder, Catharina Beersman, Sophie
de Vries en later Alida Tartaud-Klein en Marie van
Eysden-Vink hebben er triomfen in gevierd. In den
tijd van het naturalisme en realisme durfde men
hier dit treurspel blijkbaar niet aan; althans, ik zag
het in al die jaren, dat ik met het tooneel ln contact
sta, /lechts ééns, in een Duitsché opvoering cn nooit
zelfs in. het Hollandsch. Wanneer men het treurspel
ziet spelen, kan men. zich daarover slechts verwon
deren, want Maria Stuart is een werk van groote
speelkracht men denke aan de beroemde tuinscène,
een der sterkste speelscènes, ooit geschreven en
Schiller stelde in Maria Stuart en Elisabeth twee
vrouwenkarakters tegenover elkander, wier strijd
niet alleen een hoogst boeiend dramatisch conflict
vormt, maar die ook aan ras-actrices prach
tige uitbeeldings- en speelkansen bieden. Hoe nuchter
lijken ons de historische drama's van de moderne
auteurs, die wij de laatste jaren op de planken zagen,
vergeleken bij deze wel is waar nu en dan rhetorl-
sche en romantische, maar toch bloedwarme en men-
schelijke Maria Stuart!
Het is dat menschelijke en bloedwarme, dat ook in
de door Cor van der Lugt Melsert geregisseerde voor
stelling van Het Nederlandsch Tooneel boeide eri mee
sleepte. vooral in het spel van Charlotte Kohier en
Magda Janssens, die de twee hoofdrollen Vervulden.
Scherp was de tegenstelling tusschen deze twee ko
ninginnen. Maria Stuart, gracieus in de prachtig ge
speelde scène in III, waarin zij geniet van haar her
kregen vrijheid in het park, gevoelig, zacht, argeloos,
vroom en met een ondanks het zware leed van
jaren gevangenschap nog altijd smeulend tempera
ment dat uitbarst aan het slot der tuinscène in III.
Elisabeth, koud. kil, geraffineerd, hooghartig en grillig,
als koningin tegenover haar hovelingen, sterk en
heerseheres. als vrouw stuurloos en zwak.
Doordat ik de voorstelling niet tot het einde kon
bijwonen, wil ik met mijn uitvoerige kritiek wachten
tot na de opvoering te Haarlem, die ons o.a. bij de
Vereeniging Geloof en Wetenschap te wachten
staat. Laat Ik daarom voor ditmaal hiermee mogen
volstaan dat de voorstelling tot de pauze zeer boeide
en meesleepte, niet alleen door het spel der twee
vrouwelijke hoofdpersonen, maar ook door de over
het algemeen sterke bezetting der andere rollen, van
wie mij Frits van Dijk trof door zijn krachtig en
hartstochtelijk spel als Mortimer, Louis van Gasteren
als een koele, stroeve Burleigh, Henri Eerens als een
bijzonder knap gespeeld^, Leicester en Caroline van
Dommelen als een gevoelige Hanna Kennedy. Elsen-
sohn is te veel een realistisch speler voor een werk
als Maria Stuart en zijn Paulet viel dan ook door zijn
ai ^e groote nuchterheid en gemoedelijkheid uit den
toon.
Een Schiller-opvoering, die ook door de zeer
mooie, stijlvolle décors van Jacques Snoek de al-
gemeene belangstelling verdient, omdat zij ons weer
eens in de vertaling van Anton van Duinkerken
mmIt.
SCHUIL.
VOOR DE RADIO.
's-GRAVF.NHAGE. 25 September (A.N.P.) Max
Blokzijl spreekt hedenavond over den zender Hilver-o
sum 2 over het onderwerp „De ophitser» zijn gewaar
schuwd."
