Haarlem's Dagblad
Vernietiging van bij Wjasma ingesloten
Sovjetstrijdkrachten.
De Engelsche luchtaanvallen op Rotterdam
59e JAARGANG No. 17891
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgeven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Bulten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendapleln 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeur: P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
DINSDAG 14 OCTOBER 194Ï
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.18,
per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regelt
2.—, elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel mee»
0.17&. Groentjes zie rubriek.
Een nieuwe Nederlandsche
Staatsleening.
f 500 millioen a 3J- pCt.
Een stok achter de deur.
!De uitgifte wordt aangekondigd van een nieuwe
Staatsleening van vijfhonderd millioen gulden.
De koers van uitgifte bedraagt 97J/2 pet.; de
rente ls 3 pet. per jaar; de looptijd is gesteld op
ten hoogste twintig jaar.
Ook debze Staatsleening zal er een zijn „met den
stok achter de deur". Dit beteekent, dat indien
niet het volle bedrag van f 500 miliioen wordt in
geschreven, een gedwongen leening tegen minder
gunstige voorwaarden volgt, in welke leening die
genen zouden moeten deelnemen, die niet op de
thans aangekondigde leening voor een voldoend
bedrag zullen hebben ingeschreven. Wat in dit ver
band onder een voldoend bedrag is te verstaan, blijkt
uit de maatstaven, welke in het prospectus der lee
ning zijn aangegeven.
Daarnevens is bepaald, dat lichamen, vallende on
der het Besluit op de Winstbelasting, om voor een
aanslag in de gedwongen leening gevrijwaard te
zijn, In de vrijwillige leening zullen moeten deel
nemen voor 3 pet. van hun zuiver vermogen en dat
deze deelneming voor levensverzekeringsmaat
schappijen en pensioenfondsen 3 pet. van de geza
menlijke waarde hunner bezittingen beloopt.
Nieuw ls de bepaling, dat ingeval de gedwongen
leening wordt uitgeschreven, de bedragen waar
voor men dan zal moeten deelnemen, verdubbeld
worden!
Als het tot een gedwongen leening zou moeten
komen wordt dit een 21/2 pet. 40-jarige annuïteits-
leenlng. x
Luitenant-Generaal Berenschot
om het leven gekomen.
Commandant van het Ned. Indische
leger.
BATAVIA, 13 October (A.N.P.) Hedenmiddag is
de commandant van het Indische leger, luitenant-
generaal Berenschot, bij een vliegtuigongeval om het
leven gekomen. Generaal Berenschot, die vanmor
gen een onderhoud had gehad met den Britschen op
perbevelhebber in het Verre Oosten, Sir Robert
Popham, aanvaardde om drie uur aan boord van een
Lockheed-vliegtuig de terugreis naar Bandoeng. Om
streeks vijf minuten nadat het vliegtuig van het bur
gerlijk vliegveld Kemajoran was opgestegen, zag de
wacht van den toren van het vliegveld, dat het
vliegtuig naar beneden stortte en vervolgens in
brand vloog. De brandweer die onmiddellijk gewaar
schuwd werd kon niet meer voorkomen, dat de pas
sagiers en de bemanning in de vlammen omkwamen.
In het toestel bevonden zich behalve generaal Be
renschot nog een „Wing commander" van de Engel-
sche luchtmacht en twee officieren van het Indische
leger. De bestuurder van het vliegtuig was, voor zoo
ver bekend, de kapitein-vlieger Knapp.
Het vliegtuig heeft bij het neerkomen ook nog een-
santal iriheemsche woningen in brand gezet, waarbij
8 6 inheemschen den dood hebben gevonden.
Voor het Parklierstellingsoord
te Haarlem
Collecte voor het Nederlandsche Roode Kruis
op Zaterdag 25 October
Het bestuur der afdeeling Haarlem en omstreken
van Jiet Nederlandsche Roode Kruis deelt ons mede:
De jaarlijksche collecte van het Nederlandsche
Roode Kruis zal in ons geheele land gehouden wor
den op Zaterdag 25 October a.s.
De opbrengst dezer collecte komt ten goede aan
het maatschappelijke doel van het Nederlandsche
Roode Kruis in I-Jaarlem, Bloemendaal en Heem
stede;. in het bijzonder aan het Parkherstellingsoord
aan den Zijlweg.
Nog steeds voorziet het P. H. O. in een behoefte
an wordt .het gerekend tot de erkende verplegings-
Inrichtingen in de gemeente Haarlem.
Uit den aard der zaak hebben wij daar met finan-
eieele moeilijkheden te kampen: de eischen van een
goede verpleging blijven onveranderd.
Versterking der geldmiddelen is noodzakelijk en
sinds jaren is de opbrengst" der collecte cfns daarbij
tot grooten steun.
Moge het dit,jaar ook weer zoo zijn.
Wij vertrouwen dat er in Haarlem en omgeving
wederom velen bereid zullen zijn ons te steunen met
een gift in de collectebus of anderszins; het is ook
noodzakelijk dat velen zich aanmelden om te collec
teeren.
Met het aantal en de animo der collectanten staat
en valt het resultaat eener collecte. Bij vorige gele
genheden is dit ten duidelijkste gebleken.
Het bestuur doet dan ook een beroep .op allen,
die in staat en bereid zijn ons op 25 October daar
mede te helpen.
Men kan zich opgeven aan de volgende adressen:
Wagenweg 40, Anegang 17 (bij den heer F. J.
Rohlfs), Groote Houtstraat 39' (bij de firma
Mathot V
Vergoeding van reiskosten
Voor bezoek aan graven van gesneuvelde
Nederlandsche militairen
's-GRAVENHAGE, 13 October. Het hoofd van het
afwikkelingsbureau van het departement van Defensie
heeft in de Staatscourant bekend gemaakt, dat na
bestaanden van gesneuvelde Nederlandsche militairen
desgewenscht vergoeding kunnen verkrijgen voor het
bezoeken van het graf van den gesneuvelde. Een ver
goeding van reiskosten kan worden gegeven voor het
bezoek door ouders, pleegouders, stiefouders, voog
den, echtgenoote, kinderen boven den leeftijd van
tien jaar en schoonouders van den gesneuvelde.
Zoodanige vergoeding wordt aan denzelfden per-
ioon in 1941 en 1942 één keer per kwartaal toege
kend voor een reis in de laagste klasse van openbare
middelen van vervoer.
Verblijfkosten worden niet vergoed. Aanvragen die
nen van te voren te geschieden door tusschenkomst
van de burgemeesters. (A.N.P.)
Een waarschuwing
Vliegtuigonderdeelen moeten worden ingeleverd
De burgemeester van Haarlem vestigt met nadruk
de aandacht op liet volgende.
1. Alle uit vliegtuigen afkomstige of tengevolge
van oorlogshandelingen hier aangetroffen voorwer
pen of deelen daarvan zijn eigendom van de Duit-
ache weermacht. Ily. die zulke voorwerpen vindt en
voor zichzelf behoudt of bewaart zonder daartoe be
voegd te zijn, is strafbaar.
2. In geen geval mag het dus voorkomen, dat bo
venbedoelde voorwerpen door onbevoegden worden
medegenomen of bewaard, of dat onbevoegden met
deze voorwerpen gaan experïmenteeren.
Van alle vondsten moet met den meesten spoed
worden kennis gegeven aan de politie. In den toe
stand, waarin de voorwerpen zijn aangetroffen
mag geen verandering worden gebracht. Een ieder,
die dergelijke voorwerpen of deelen daarvan reeds
in zijn bezit heeft, is verpüoht een en ander on
middellijk te deponeeren op het Hoofdbureau van
politie aan de Smedestra.at no. 9 alhier.
VERDUISTEREN
Van 18.49 tot 8.04
Maan 14 Oct onder 15.51,15 Oct. op 1.27
Carel van Hees f
(Archief H.D.)
Gisteravond is in den ouderdom van 68 jaar Carel
van Hees plotseling gestorven. Dit bericht zal zeker
vele Haarlemmers treffen, want Van Hees had zich
hier in de jaren, dat hij directeur van onzen Stads
schouwburg was en ook later zeer vele vrien
den gemaakt.
Van den eersten dag af, dat hij zijn betrekking als
directeur had aanvaard, heeft hij getracht Haarlem
mer te worden, zijn publiek te begrijpen en t,e ver
staan. De betrekking van schouwburgdirecteur was
niet altijd dankbaar; hij kon onmogelijk een ieder
voldoen. Maar zonder ooit naar goedkoope popula
riteit te streven, is hij toch in den betrekkelijk kor
ten tijd van zijn directeurschap in den goeden zin
van het woord een populaire persoon in HaaHem
geworden.
Het is Van Hees, die altijd in zijn hart kunstenaar
is gebleven, in het begin wel eens moeilijk gevallen,
zijn verlangen naar de planken, dat telkens weer
boven kwam, te onderdrukken. Een schouwburgdi
recteur is een provinciestad is nu eenmaal in de eerste
plaats administrateur. Van Hees paste zich echter
vlug aan en gaf zich geheel aan zijn nieuwe functie.
Hij deed alles voor een zoo zuinig mogelijk beheer
zonder daarbij ooit uit het oog te verliezen, dat het
tooneel ook een cultureele taak heeft te vervullen.
Hij hield rekening met den smaak van het publiek,
maar trachtte zelf ook leiding te 'geven door wan
neer hij daarop zijn invloed kon uitoefenen stuk
ken te laten spelen, waarvan hij zelf de artistieke en
tooneelwaarde erkende.
Tooneelspeler was hij gebleven in zijn hart, maar
hij vergat nooit, dat hij als directeur in de eerste
plaats voor de belangen van de stad had op te ko
men en hij heeft dit gedaan op voorbeeldige wijze.
Zijn verhouding met de artisten, het publiek en zijn
personeel is altijd uitstekend geweest. Het personeel
vooral had zijn hart en de wederzijdsche genegen
heid van allen, die aan den schouwburg waren ver
bonden en Van Hees, is ook in de jaren, nadat hij
zijn ambt heeft moeten neerleggen, gebleven tot op
den laatsten dag van zijn leven.
Van Hees kwam niet uit een tooneelspelers- ook
niet uit een artisten-milieu. Zijn vader was predi
kant en zijn stiefvader geneesheer te Delft. Hij
bracht dus toen hij bij het bekende gezelschap van
Le Gras en Haspels voor het eerst de planken betrad
evenals Jan C. de Vos, Royaards, Ternooy Apel,
Van Warmelo en Verkade de eruditie van een ont
wikkeld milieu en een aangeboren liefde voor de
tooneelspeelkunst mee. Een kunstgevoelig beschaafd
jongmensch, dat zich volkomen aanpaste bij het Rot-
terdamsch gezelschap, dat in zijnsamenspel op een
zoo hoog, beschaafd peil stond.
Van Hees was een zijn kunst toegewijd tooneel
speler, die bescheiden, maar met grooten ernst en
zeer consciëntieus altijd zijn mooie werk deed. Hij is
zijn heele loopbaan door voornamelijk ensem
ble-speler geweest en hoe zijn talent juist in het en
semble gewaardeerd werd, blijkt wel hieruit, dat Van
Hees bijna uitsluitend in voortreffelijke, eerste rangs
gezelschappen Le Gr4s èn Haspels, Van Eysden,
Royaards, Heijermans, Comoedia en Het Vereenigd
Tooneel gespeeld heeft.
Ook was Van Hees een der eerste tooneelspelers,
die in 1904 met Brondgeest 'naar Oost-Indië trok
om er de Hollandsche tooneelspeelkunst te brengen.
En na de Oost ging hij naar de West met het eerste
tooneelgezelschap, dat ,West-Indië bezocht. 1-Iij had
zijn kunst lief als weinigen en hij heeft ze lief ge
had tot. het laatst van zijn leven. Vreugde deed het
hem, dat hij nu en dan nog tooneel-amateurs regis-
seeren mocht, o.a. het gezelschap van de Van
Nelle-Fabriek te Rotterdam en op zijn 65sten ver
jaardag Cremer zooals hij het vroeger reeds het
Delftsche studenten-tooneel en de Rotterdamsche On
derwijzers bij hun voorstelling van Esmoreit
had gedaan. De liefde voor zijn kunst bleek ook uit
de sappige, wijze Van Hees was een voortreffelijk
imitator waarop hij over het tooneel kon spreken
Ja, velen en vooral zijn vrienden, waaronder ook
ik mij mocht rekenen zullen hem missen om zijn
hartelijkheid, zijn warmte, zijn artistiek temperament,
zijn innerlijke beschaving en zijn gevoel voor humor
en aan hem blijven denken als aan een wei-kelijk
goed, beminnelijk mensch. J. B. SCHUIL.
KINDERVERLAMMING TE GRONINGEN.
GRONINGEN, 13 October. Te Groningen zijn
eenige gevallen van kinderverlamming voorgekomen.
Onmiddellijk zijn maatregelen genomen tot bestrij
ding van dit gevaar o.a. zijn alle bewaar
scholen in de stad tot nader order gesloten.
Welke bonnen zijn thans geldig?
van 12 tm. 18 October:
39-4 Brood
39 Brood
39 Vleesch
39 AT.waren
39' Melk
3'9A Reserve
39B Reserve
4 rants,
'/a rants.
1/2 rants.
1 rants.
1 3/4 L.
1 S/4 K.G.
'/2 K.G.
(Brood of gebak
Vleesch of
vleesch war en
Melk
Aardappelen
Aardappelen.
van 5 Oct. t.m. 1 Nov.:
121 Algemeen 1 K.G, Suiker
1.22 250 gr. Koffiesurrogaat
123 500 gr. Jam
124-127 Bloem 1 rants. Bloem, brood of gebak
D en E' Rijst 250 gr. Rijst
128 Havermout 250 gr. Havermout
129 Algemeen 250 gr. Gort
130 100 gr. Vermicelli of maizena
131 t.m. 134 Kaas 100 gr. Kaas
van 14 Oct. t.m. 1 Nov.:
40 Vet
250 gr. Boter
250 gr. Boter met reductie of
200 gram vet.
250 gr. Boter met reductie
Voorts:
Petroleum: Bonkaart MenO Bon 14 (2 1.) tot 27Dec.
Zeep Bon 120 en Bon C Zeep der Zeepkaarten P en
Q tot 31 Oct., Scheerzeep Bon J (Textielkaart) t.m.
31 December.
Eervol ontslag van K. J. J. Lotsy
Als gevolmachtigde voor de sport
's-GRAVENHAGE, 14 October.' De secretaris-ge
neraal van het departement van Opvoeding, Weten
schap en, Cultuurbescherming heeft den heer K. J.
J. Lotsy op diens verzoek eervol en onder dankzeg
ging voor de vele bewezen diensten ontslag verleend
uit zijn functie als gevolmachtigde voor de sport.
Het door den heer Lotsy gevraagde ontslag houdt
verband met zijn zeer drukke werkzaamheden.
Deze maand zal de heer Lotsy echter nog aan de
werkzaamheden van het college van gevolmachtig
den voor de sport deelnemen.
Van 1 November a.s. af zal de heer J. de Valk Jr.
te Amsterdam, nu de heer H. A. Stuling afwezig is,
alleen als gevolmachtigde voor de sport optreden.
Secretaris blijft dr. J. Miedema aan wien alle
voor den gevolmachtigde voor de sport bestaande
correspondentie dient te worden toegezonden. Het
adres van het secretariaat luidt: Jan van Nassau-
straat 50, 's-Gravenhage, tel. 721000.
De opening van het Moviac-tlieater
Naar wij vernemen zul'len de eerste voorstellin
gen in het Moviac Theater op de Groote Markt Vrij
dag- om 12 uur beginnen. Er wordt eiken dag va.n
12 tot 23 uur gedraaid. Des Zondags van half twaalf
af. Wij waren hedenmorgen in dc gelegenheid te
constateeren, dat de nieuwe geluidsinstallatie uit
stekend voldoet. Het interieur van het theater heeft
een grondige restauratie ondergaan'en alles ziet er
frïsch en verzorgd uit.
Sovjet spoorlijnen gebombardeerd.
Het D.N.B. meldt: In het kader van den grooten
vernietigingsslag in het centrale deel van het Oost
front hebben Duitsche afdeeüngen gevechts- en
jachtvliegtuigen den 12en Otctober wederom bijzon
dere successen behaalt!, Hevige aanvallen werden ge
daan op voor de Sovjets belangrijke ravitailleerings-
lijnen. Verscheidene spoorwegbaanvakken werden
méérmalen onderbroken. Acht treinen, waaronder een
munitietrein en twee treinen met benzinetankwagens,
alsmede acht locomotieven werden door bommen en
boordwapens in brand geschoten en vernietigd. Tij
dens het verder verloop der aanvallen liepen nog 41
treinen en tien stations zware beschadigingen op.
Aanzienlijke verliezen aan materiaal leden de bolsje
wisten bij de bestrijding van concentraties pantser
wagens en colonnes vrachtauto's die zich voor den
bommenregen der Duitsche gevechtsvliegtuigen niet
meer in veiligheid konden brengen.
Ook de afdeeüngen, die tot steun van het leger
in den strijd werden gebracht, grepen in den grooten
vernietigingsslag in, vernielden bunkers en veldstel-
lingen en stelden twee stukken geschut met langen
loop, drie batterijen afweergeschut, drie artillerie
stellingen en zeven mitrailleurnesten buiten gevecht,
329 vrachtauto's werden in brand geworpen of door
voltreffers volkomen vernietigd.
In clen loop van den 12en October en in den nacht
van den 12en op den 13en October schoten aan het
Oostelijk front in luchtgevechten Duitsche gevechts
vliegtuigen en jagers 45 Sovjetvliegtuigen neer.
Luchtafweergeschut vernietigde veertien Sovjet-
vliegtuigen Door bomtreffers op vliegvelden werden
veertig vliegtuigen op den grond vernield. In totaal
werden dus binnen 24 uur honderd Sovjetvliegtuigen
vernietigd.
Het. officleele Finsche Nieuwsbureau méldt: Zon
dag is het bombardement op de Moermansk-spoorlijn
voortgezet. Aan beide zijden van Karhumaki werden
voltreffers op twee treinen geplaatst. Op twee plaat
sen werd de lijn weer voor het verkeer onbruikbaar
gemaakt.
Hoe groot de verliezen der bolsjewisten zijn, bij
hun pogingen om uit de omsingeling bij Brjansk los
te breken blijkt uit een verslag dat het D.N.B. van
militaire zijde heeft ontvangen Langs een spoordijk,
welken een Duitsche divisie infanterie op 11 October
bestormde, werden over een breedte van slechts 300
meter 1600 doode bolsjewisten geteld. In dichte scha
ren zijn de bolsjewiki hier blindelings het vuur van
de Duitsche wapens ingejaagd. Twaalf politieke com
missarissen werden daarbij gedood of geraakten zwaar
gewond in Duitsche gevangenschap. Tal van vrouwen
en knapen van 12 tot 14 jaar oud waren bij deze po
ging om zich uit de omsingeling te bevrijden
welke niet de minste kans op succes bood in den
strijd gebracht. Zij werden door de commissarissen
met voorgehouden revolvers den strijd ingedreven.
De zware Duitsche artillerie, welke voor Leningrad
ii» stelling is gebracht, heeft gisteren opnieuw
scheepsdoelen ln de haven van Oranienbaum op doel
treffende wijze onder vuur genomen
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duitsch weermachtsbericht
Luchtaanvallen op Huil en Manchester.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 13
October (D.N.B.) Het opperbevel der weer
macht maakt bekend:
„De operaties aan het Oostelijk front verloo-
pen volgens de plannen. Bij de achtervolging
van de overblijfselen van den tegenstander, die in
den slag bij de Zee van Azof zijn ontkomen, ls
een Sovjetformatie achterhaalden vernietigd.
1100 gevangenen en 33 stukken geschut vielen
ons in handen. In het strijdgebied ten Oosten
van den Dnjepr heeft een Kroatlsch regiment de
vuurproef doorstaan. De vernietiging van de
strijdkrachten, die bij Wjasma zijn ingesloten,
staat voor de voltooiing. Bij Leningrad zijn her
haalde uitbraakpoglngen met zeer zware verlie
zen voor den tegenstander afgeslagen. Gevechts
vliegtuigen hebben in den afgeloopen nacht voor
den oorlog belangrijke installaties te Moskou
gebombardeerd.
In don strijd tegen Groot-Brittannië hebben
gevechtsvliegtuigen in den afgeloopen nacht het
industrie-centrum Manchester en 'de havenstad
Hull met succes aangevallen. Andere luchtaan
vallen waren gericht op haveninstallaties en vlieg
velden in Oost-en Zuidoost-Engeland.
Een gevechtsvliegtuig heeft ten Oosten van
Great Yarmouth een koopvaarder van 8000 t. tot
zinken gebracht.
Verdragend geschut van leger en marine heeft
de radioinstallatie van Dover met waargenomen
uitwerking beschoten.
In de Kanaalzóne hebben Duitsche jagers giste
ren zes en patrouillevaartuigen twee Britsche
vliegtuigen neergeschoten.
In Noord-Afrika hebben Duitsch-Italiaan-
sche troepen in den nacht van 9 op 10 October
een succesvollen plaatselijken aanval uitgevoerd.
Een door tanks ondersteunde Britsche tegenaanval
werd afgeslagen. In den nacht van Zaterdag op
Zondag werden de stad en de haven van Tobroek
gebombardeerd en in luchtgevechten vijf Brit
sche jagers neergeschoten.
In den afgeloopen nacht is een vrij groot aan
tal van Britsche bommenwerpers naar Noordwest-,
West- en Zuid-Duitschland gevlogen en heeft
op tal van plaatsen brisant- en brandbommen
uitgeworpen. Onder de burgerbevolking werden
menschen gedood en gewond. Op verscheiden
plaatsen werden gebouwen vernield en beschadigd.
Nachtjagers schoten negen, luchtdoelartillerie
vier Britsche bommenwerpers neer."
Twee rubberbooten doen dienst bij bet overbrengen vau versterkingen naar den
Oostelijken oever van de Dnjepr. Orbis-Holland
Wat het Nederlandsche emigranten
comité hierover heeft te zeggen
Van bevoegde zijde wordt ons de volgende uit
eenzetting toegezonden, zoo meldt het A.N.P.:
„Zooals reeds in de pers is bekend gemaakt heeft
de Engelsche omroep kortgeleden gepoogd
motieven te vinden ter verontschuldiging voor het
bombardement, dat in den nacht van 3 op 4 Octo
ber door het Engelsche luchtwapen op Rotterdam is
gepleegd. De beweringen die de Engelschen naar
voren bracht en ter motiveering van het feit, dat
honderden woonhuizen en verscheidene kerken door
de Engelsche bommen vernield of zwaar beschadigd
zijn en dat honderden menschen gedood of zwaar
gewond werden, klinken echter geenszins overtui
gend. De ongeloofwaardigheid van de genoemde
Engelsche verklaringen schijnt intusschen ook te
zijn ingezien in Nederlandsche emigrantenkringen
in Londen en een woordvoerder van de Nederland
sche emigranten-„regeering" heeft zich daardoor
gedwongen gezien in een van de in het Nederlandsch
uitgesproken uitzendingen van den Engelschen ory-
iroep eigener beweging een standpunt te bepalen ten
aanzien van het voor de Rotterdammers zoo fataal
en met zooveel verliezen verloopen Engelsche bom
bardement.
Reeds de omstandigheid, dat deze „Nederlandsche
regeeringsverklaring" zeer langademig is uitgevallen
en zeer ingewikkeld is geformuleerd, toont voldoen
de in welk een groote verlegenheid de aan Engeland
onderhoorige Nederlandsche kringen in Londen zijn
gebracht door het onmenschelijke en meedoogen-
looze optreden „der Engelsche vrienden" tegenover
de Nederlandsche burgerbevolking. Maar ook de
verschillende door den Nederlandschen spreker naar
voren gebrachte argumentent doen zoo weinig steek
houdend aan, dat zij het door hun opstellers ge
hoopte doel stellig niet zullen bereiken, maar veel
eer stof leveren voor een nieuwe aanklacht tegen de
in 'strijd met het volkenrecht zijnde en immoreele
methodes van de Engelsche oorlogsvoering. Qui
s'excuse, s'accuse, wie zich verontschuldigt, klaagt
zichzelf aan.
In de genoemde Nederlandsche radioverklaring
wordt ter inleiding openlijk toegegeven dat Rotter
dam „in den nacht van 3. op 4 October een aanval
van de R.A.F. te doorstaaft heeft gehad, waarbij
een aanzienlijk aantal burgerslachtoffers te betreu
ren was." Er wordt dan verder woordelijk gezegd:
„Weliswaar heeft de Duitsche berichtgeving de
gevolgen voor de burgerbevolking aanvankelijk
ernstiger v.oorgesteld dan zij in werkelijkheid wa
ren, maar wij willen aannemen, dat hun latere lezing
en dat kan de bevolking van Rotterdam zelf oon-
tröleeren niet overdreven was." Zooals men ziet
men er in Londen zeer goed van op de hoogte dat
de Engelsche luchtaanvallen talrijke slachtoffers
eischen onder de Nederlandsche bevolking en moet
men zelfs de bekentenis doen, dat het definitieve,
laatste Duitsche verslag over de ln Rotterdam aan
gerichte verwoestingen „niet overdreven" was. Des
ondanks speelt men het klaar op de vermelde be
kentenissen den door weergalooze huichelarij inge
geven zin te laten volgen: „Wij willen zelfs aanne
men, dat de Duitschers zelf geen bommen meer
op Rotterdam hebben geworpen."
Ofschoon men dus niet kan ontkennen, dat uit
sluitend Engelsche vliegers verantwoordelijk moeten
worden gesteld voor het groote leed dat de Neder
landsche burgerbevolking is toegebracht door de
herhaalde luchtaanvallen van de afgeloopen maan
den, wil men toch tegelijkertijd met doortrapte boos
aardigheid den Nederlanders suggereeren, dat hier
daar de Duitschers zelf bommen hebben kunnen
werpen op Nederlandsche plaatsen. Een dergelijke
bewering vormt niet slechts het hoogtepunt van ge-
meene verzinsels, maar tegelijkertijd een premie voor
lieden voor wie ook de meest dwaze beweringen nog
op eenigerlel wijze geloofwaardig voorkomen. Daarbij
komt, dat men in dezelfde „Nederlandsche" radio-
uitzending duidelijk heeft toegegeven, dat men door
het neerwerpen van talrijke bommen op Nederland,
behalve de „onvermijdelijke offers, die de Neder
landsche bevolking bij zulke gelegenheden aanvaar
den moet", juist de Duitschers hoopt te benadeelen.
Niemand, die tot verstandig waarnemen in staat is,
zal derhalve kunnen aanvaarden, dat de Duitschers
zoo onverstandig zouden kunnen zijn om door het
neerwerpen van Duitsche bommen op Nederlandsche
plaatsen eigen landslieden en Duitsche installaties
in gevaar te brengen. Het is integendeel duidelijk,
dat de Duitsche bezettingsoverheid er niet het ge
ringste belang bij kan hebben vreedzame, Nederland
sche burgers het slachtoffer te laten worden van
luchtaanvallen, welker gevolgen Immers juist met
Duitsche hulp later weer moeten worden opgeheven.
Hoe weinig Nederlandsch overigens de Neder
landsche emigranten „ï-egeering" in Londen denkt
en hoe oppervlakkig en koud zij onverschillig blijft
ten aanzien van het leed en de levensnoodzakelyk-
heid der Nederlandsche burgerbevolking, wordt
gekenmerkt door het feit, dat de Nederlandsche
radiospreker de beklagenswaardige Rotterdammers
getracht heeft te troosten met het Nederlandsche
spreekwoord: „Wat het zwaarst is. moet het zwaarst
wegen". Aangezien uiteraard voor de Nederland
sche emigranten in Londen de Engelsche belangen
het zwaarst wegen, wordt hiermede dus de Neder
landsche bevolking in droge bewoordingen te ver
staan gegeven, dat zij eenvoudig, zonder rekening
te houden met eigen, waarlijk Nederlandsche, be
langen, genoegen moet nemen met Engelsche lucht
bombardementen. De „eerste minister" van het
Londensche emigrantencomité, Gerbrandy, heeft
dit Zaterdag in een tweede Nederlandsctfe radio
toespraak, waarin de bevolking der bezette ge
bieden ertoe werd aangespoord om op het „derde
front" opnieuw haar leven voor Engeland op het
spel te zetten, nog met de volgende woorden ver
duidelijkt:
„Wat ook de kosten mogen zijn, wij willen onze
bijdrage leveren aan de oorlogsinspanningen van de
Engelschen, zelfs wanneer ons bestaan daarbij ten
Qui s'excuse, s'accuse
gronde gaat". Dit beteekent dus: de Nederlandsche
emigranten in Londen willen hun bijdrage leveren
aan de Engelsche oorlogvoering, waarbij het hun
onverschillig laat of do bevolking der Nederlandsche
gebieden daarbij te gronde gaat.
Opmerkelijk is ook nog, hoe het Nederlandsche
emigrantencomité in Londen de bekende roekeloos
heid en lafheid der op groote hoogte en in den nacht
opereerénde Engelsche bommenwerpers tracht te
verontschuldigen: „De ervaring van dezen oorlog be
wijst nu eenmaal steeds weer, dat de moderne oorlog,
hoe voortreffelijk de thans gebruikte oorlogswerk
tuigen ook mogen zijn geconstrueerd, zulke gevallen
onvermijdelijk maakt. Zelfs de best uitgerust moderns
batterij schiet meer naast dan op het doel. Het rich
ten wordt nog moeilijker wanneer de objecten niet
duidelijk zijn afgeteekend. Dan is het bijna onmoge
lijk om niet tegelijkertijd vele eigendommen te be
schadigen. Wanneer daar dan nog bij komt, dat het
afweergeschut vuurt, wordt het gevaar nog grooter".
Hier wordt dus onomwonden bekend, dat de Engel
sche vliegers en ook de Nederlandsche emigranten m
Londen er van te voren al rekening mee houden, dat
de Engelsche bommen het voorgenomen doel niet
treffen en inplaats daarvan groote vernielingen aan
richten onder de burgerbevolking. Dat echter „der
gelijke gevallen onvermijdelijk zijn" is een bewuste
verdraaiing der feiten. Het bewijs van het tegendeel
wordt geleverd door de strijdwijze van de Duitsche
Stuka's, die niet uit angst voor het vijandelijke af
weergeschut op stratosfeerhoogte blijven en ook niet,
zooals dat bij de Engelsche vliegers het geval Is, re
gelmatig, als dieven in den nacht verschijnen om
dan volkomen plotseling hun verderfzaaiende lading
lukraak neer te werpen op de slapende, vreedzame
bevolking.
Verder zal de bewering, dat ook de best uitgerust®
moderne batterij haar doel nauwelijks vermag te
treffen, wel uitsluitend van toepassing zijn op de
Engelsche weermacht. Opdat echter de Nederland
sche bevolking er niet toe, komen zou onprettige ver
gelijkingen op te stellen, heeft zij van den Neder
landschen radiospreker als het ware „bij wijze van
troost" nog de volgende verklaring te hooren ge
kregen: „Oorlog is nu eenmaal een meedoogenloos
bedrijf, De Russen betalen thans ook een hoogen
prijs en lijden nog meer. Niet alleen vernielt de
vy'and hun land maar tijdens de terugtocht en reeda
daarvoor vernietigen zij bovendien zelf nog alles,
wat den vijand van nut zou kunnen zijn". Moeten
soms de Rotterdammers de woonhuizen die nog zijn
blijven staan ook al van te voren vernielen, voordat
zij door Engelsche bommen worden getroffen?
Wanneer ten slotte in de genoemde ..Nederland
sche" radiouitzendingen nog beweerd wordt, dat al
dit leed de Nederlandsche bevolking bespaard zou
zijn gebleven, wanneer haar land ln het geheel niet
betrokken zou zijn geworden in den oorlog, dan ligt
de schuld daarvoor toch uitsluitend, bij het Londen
sche emigrantencomité en zijn Engelsche heeren.
Wanneer Engeland in den zomer van 1939 zich niet
verzet had tegen 't wederaansluiten van de oer Duit
sche stad Danzig hij het Duitsche Rijk. en wanneer
de Londensche kliek van oorlogsopruiers, niet de
Polen had opgehitst tegen de Duitschers, dan zouden
niet alleen den Nederlanders, maar geheel Europa
alle oorlogsverwarringen bespaard gebleven zijn. De
toenmalige Duitsche bereidheid tot overeenstem
ming werd echter, evenals het latere vredesaanbod
van den Führer door de kliek van Churchill hoo-
nend van de ha«td géwezen. Voor alle consequenties
die hieruit zfjn voortgevloeid zijn dus uitsluitend de
kliek van Ohurchill en alle lieden, die zich bevon
den ln het voorwater van haar politiek of die zich
daar nog ln bevinden, volledig verantwoordelijk,"
V Victorie - Duitschland wint
voor Europa op alle fronten
350.000 gevangenen bij
Brjansk en Wjasma.
Extra bericht van het Duitsche opperbevel.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER,
13 October. (D.N.B.) Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
„Het aantal gevangenen dat gemaakt Is in den
dubbelen veldslag van Brjansk en Wjasma is ge
stegen tct 250.000. Het aantal neemt nog voortdu
rend toe".
Stalin's eischen op de Moskousche
conferentie
NEW-YORK, 13 October. Het D.N.B. meldt: In
de „New-York Herald Mirror" schrijft de bekende
publicist Boake Carter: In welingelichte kringen
te Washington wordt verteld dat Stalin met den lei
der der Amerikaansche delegatie, Harrlman, en met
dien van de Britsche delegatie, Beaverbrook, tijdens
de Moskousche conferentie „zeer onverbloemd" ge
sproken heeft. Stalin zou het grootste deel van d®
Amerikaansche productie aan oorlogsmateriaal, als
mede de helft van de Britsche productie geëischt
hebben ©n wel terstond.