Jtailf
AGENDA
Krulletters.
OOK U SUKKELT
W. ZOÜN - Kleermakerij
De vroege Middeleeuwen
in Holland.
TOBIAS
In Art is.
Van dik hout zaagt men planken. Een der woudreuzen in het Vondelpark te
Amsterdam, die het tegen den storm heeft moeten afleggen, wordt een kopje
kleiner gemaakt. (Pax-Holland-De Haan-m)
HAARL. DAGBLAD, Donderdag 23 Oct. 1941
Eerste zitting
in Haarlem
van den vrederechter
Vele politieke delicten berecht
De Amsterdamsche vrederechter heeft "Woensdagmiddag
in een zitting te Haarlem een aantal zaken van dit arron
dissement behandeld. Hel. eerst stond een 22-jarige dienst
bode uLJ Santpoort terecht, die bij een oploop' in de Halte-
straat te Zandvoort tegen een dame gezegd zou hebben
„loop Jij maar door landverrader". De verdachte ont
kende. Twee getuigen hadden het echter wel gehoord. De
Officier eischte f 20 boete of 10 dagen De vrederechter
achtte eenige verzachtende omstandigheden aanwezig en
wilde daarom nog geen gevangenisstraf opleggen. Vonnis
f 25 of 25 dagen.
Een juffrouw uit Zandvoort die een andere juffrouw
geslagen had hoorde f 15 of 15 dagen tegen zich eischen.
De verdediger pleitte clementie, doch de vrederechter
overwoog in zijn vonnis dat de verdachte niet eisen rech
ter had mogen spelen. Hij achtte het derhalve noodzakelijk
dat verdachte gestraft werd overeenkomstig den elsch
van den Officier. Een 19-jarig meisje uit Haarlem had
tegen een bakkersbediende gezegd: „Ik bemoei me niet
met landverraders". Ter terechtzitting vèrklaarde zijdat
de bakkersbediende haar telkens aanriep op straat e*i dat
zij daardoor geïrriteerd deze woorden had gesproken. Zij
had er wel spijt van. De Officier requireerde een geld
boete van f25 of 10 dagen en de vrederechter veroordeelde
conform Een caféhouder uit Haarlem had in de Smede-
straat een jongeman eenige klappen gegeven omdat die
gezegd had: „Hij draagt twee speldjes". De caféhouder
vertelde dat de jongeman ook nog beleedigende woorden
had gesproken doch de Jongeman, een student uit Delft,
die als getuige optrad, ontkende dit, De Officier achtte
de mishandeling bewezen en vroeg mede in verband met
het feit, dat verdachte reeds wegens mishandeling was
.veroordeeld, drie weken gevangenisstraf. De vrederechter
veroordeelde den caféhouder tot f 50 boetè of 90 dagen.
Een jeugdige landbouwer uit de Haarlemmermeer had een
kompaan van den Nationalen Jeugdstorm op den Aalsmeer-
derweg ernstig mishandeld. De kompaan reed met eenige
meisjes en liet naar de .vei'daahte vertelde, andere fietsers
niet passeeren. De kompaan verklaarde echter, dat hij wsl
voldoende ruimte om te passeeren open had gelaten. De
Officier vond het een ernstig geval en eischte een ge
vangenisstraf van 10 dagen. De vrederechter vond de zaak
mede in verband mét de afgelegen plaats van de mis
handeling eveneens ernstig en veroordeelde den verdachte
tot 14 dagen gevangenisstraf.
Een hopman van de W. A. had op 22 April van dit Jaai
opdracht gekregen alle rood-wit-blaüwe en oranje aan
duidingen uit de étalages van winkels te verwijderen. Bij
een kunsthandel in de Groote Houtstraat was hét echter
tot een vechtpartij gekomen omdat de 20-jarige kunst
handelaar eerst wel de g^vraakte voorwerpen uit zijn
étalage verwijderde doch zejater weer uitstalde. Daarbij
had de hopman den kunsthandelaar eenige klappen toe
gediend. De hopman verklaarde dat de kunsthandelaar
aanstalten maakte hem te lijf te gaan en, dat hij toen
eerst geslagen had. De Officier vond dat er geen enkele
1-eden voor zulk een optreden was geweest en eischte f 30
boete of 30 dagerv De vrederechter stelde vast dat de
grpns van het toelaatbare door het optreden van den ver
dachte w;as overschreden. De W. A. moet zich houden aan
orde, recht eri tucht. Die grondslagen mogen niet in het
tegendeel veranderd worden. Het vonnis luidde f30 boete
-of 25 dagen.
Een 20-jarige studente uit Leiden, fietste met een vrien
dinnetje voorbij het huis van een advocaat aan de Spar
renlaan te Bentveld waar eenige plakkaten van de N. S.
B. hingen. De advocaat, zijn vrouw en de dienstbode
zaten in den tuin. De studente had toen geroepen: Land
verraders, rotzakken. De advocaat zelf had het woord
landverraders niet gehoord doch wel hel woord rotzakken,
zijn vrouw en de dienstbode hadden beide uitdrukkingen
gehoord. De verdachte verklaarde dat zij reeds opgewonden
was en dat zij bij het zien van de plakkaten nog-opge
wondener was geworden.' Daardoor waren haar de ge
wraakte woorden ontvallen. De Officier achtte het gebruik
van het woord landverraders niet bewezen daar de advo
caat dit ook niet gehoord had. Niettemin blijft de belee-
diging zeer ernstig. Het stuit mij echter tegen de borst,
aldus spreker, direct een meisje met een blanco straf
register naar de gevangenis te sturen. De Officier eischte
derhalve ,een geldboete van f 25 of 25 dagen. De verde
diger kwam na een uitvoerig pleidooi op juridische gron
den tot de conclusie dat de vrederechter onbevoegd was
van deze zaak kennis te nemen.
De vredèrechter verwierp dit pleidooi echter en ver
klaarde zich wel bevoegd, daar het hier een politiek
delict betrof waarvoor de Haarlemsche Rechtbank zich ook
reeds onbevoegd had verklaard. Spreker nam aan dat de
verdachte wel den opzet had gehad den advocaat te be-
leedigen. Hij vond dit een zeer ernstig feit en veroordeel
de de verdachte tot 5- dagen gevangenisstraf.
VRIJDAG 24 OCT., des avonds om S uur in de
luinzaal v. h. Concertgebouw houdt
een lezing over haar beide laatste boeken.
Toegangsbewijzen a 0.40 alléén verkrijgbaar bij
BOEKHANDEL H. DE VRIES, Ged. O. Gracht 27
(Adv Ingez Med.)
Heden:
DONDERDAG 23 OCTOBER..
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Paketboot „De
Volharding" door de Tooneelgroep „Het Masker"
7.30 uur.
Zuiderkapel, Zuiderstraat 15: Rede J. Sevensma,
7 uur.
Frans Hals Theater: „Proces met gesloten sdeu-
ren", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Heisses Blut", 2.30, 6.30 en 8.45
uur.
Palace: „Gescheiden op stap" 2, 6.30 en 8.45
uur.
Rembrandt Theater: „Prima Donna". 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Moviac Theater: Doorloopende voorstellingen
1223 uur.
Frans Halsmuseum: Groepstentoonstelling „Kunst
Zij ons 'Doel". 104 uur.
VRIJDAG 24 OCTOBER.
Concertgebouw (Tuinzaal)Lezing Mary Pos, 8 uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Frans Halsmuseum: Groepstentoonstelling „Kunst
zij ons Doel", 104 uux.
Nachtdienst Apotheken' i
De volgende apotheken te Haarlem rijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Firma C. G. Loomeijer en Zn., Barteljorïsstraat
11. Tel. 10175.
Park Apotheek. Kleverparkweg 13, Tel. 11793.
Teyler Apotheek. Teylerplein 79, Tel. 17946.
Te H e em's t ede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98, TeL
28197.
(Dameskappers in Amerika hebben
als nieuwste snufje een kapsel be
dacht, waarvan eenige lokken zoo
danig over het voorhoofd vallen, dat
zij de initialen van de draagster
vormen
Iets nieuws weer. wat anders in vrouwlijke haren.
Niet al te lang doorgaan in 't sjelfde gedoe,
De wereld moet ons voor bijzonder verklaren
En of het wat raar is. dat doet er niet toe
Da's blijkbaar de leus van de Amerikaansche
Die altijd vooruit wil, vooruit op haai- tijd,
En op haar gedeelte van ons on^ermaanschb
Vindt zij maar wat gaarne de kappers bereid.
Die hebben bedacht om een kapsel te bouwen,
Dat zich niet alleen maar tot hoofdtooi beperkt,
Het vormt als hét ware „geletterde vrouwen"
hebben die daar dan .ook nooit voor gewerkt.
Zij toonen op 't voorhoofd in sierlijke krullen
ï-laaT na,men in blond of in zwart of in goud,
Als lettors het hoofd van het vrouwtje niet vullen
Hangt zij ze eryóor en 't verschil laat haar koud.
Misschien is het mooi, maar dat durf ik niet zeggen,
Is 't leelijk, dan is dat niet iets dat haar schokt.
Het feit dat haardient om mee eer in te leggen
Is. eind lijk de lok die ook „Tetter"lijk lokt.
Maar afgezien nog van het toch wel wat rarê,
Van al deze letters, valt dit haar niet in,
Het aloude, dat wie gekruld is van haren
Nog eer met die letters gekruld lijkt-van „zin"
P. GASUS.
MET UW TEXTIELPUNTEN
Alles verbruikt en toch heeft U eigenlijk een
nieuwe JAS of MANTEL noodig. Heeft U al eens
gedacht over het keeren van Uw kleeding?
LAAT HET DAN NU DOEN; wij verzekeren U dat
Uw kleeding als nieuw terugkomt. r
SPECIALITEIT IN HET KEEREN VAN WINTER
JASSEN EN -MANTELS
ZIJLWEG 84
TELEFOON 1836"
(Adv. lngez. O/led.)
„KUNST ZIJ ONS DOEL".
De vijftiende Groepstentoonstelling in het Frans
'Hals Museum te Haarlem van werken der Haarlem
sche schilders en beeldhouwers mag zich in een
groote belangstelling verheugen. Tot nu toe werden
•jjf werken verkocht. Zondag a.s. h,eéft de sluiting
plaats. -
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen te bekomen aan het Bureau van Politie
an" de Smedestraat te Haarlem, tusschen-11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: Bureau van Politie, Smede
straat 9, bril; v. d, Laan, Teylerstraat 51, boorband; Blok,
•Nieuwe Gracht 112. boek; Antonisse, Cederstraat 13, cape.
Houtgraaf, Bl'daalscheweg 124 A, Santpoort-station, étui;
Bureau van Politie, Smedestraat 9, bankpapier; Elfrink.
Beukenstraat 16. horloge; Outshoorn, Santpoorterstraat
1 B, hondje; Heemskerk, Havikstraat 53, hoed; Gunning.
Vijverweg 8f~ Bloemendaal, horloge; Steeman, Prinsesse-
kade 14, handschoenen; Hoorn, Atjehstraat 34, handschoe
nen; Martens, A'damschevaart 77 zwart, hoed; v. Wage-
ningen, Bakenessergracht 55 rood, handschoenen; Tenzen.
Haarlemmerliedestraat G, hoed; Spierenburg, Leidsche-
plein 10 rood, hoed; Stolvoort, Olycanstraat 25. hoed;
Bureau van Politie. Smedestraat 9, hoed; jurk; Feits. K.
Onnesstraat 66, koker met inhoud; Westerbeek, Jüno-
plantsqen 25, kousen; Bureau van Politie, Smedestraat b,
kam; kousen; paraplule; Hooft, J. F. Helmerstraat 20,
pijpen; v. d. Brand, Merovlngenstraat 58, pijp; Visser, P.
Kiesstraat 14 rood, parapluie; Kitsero, Slachthuisstraat 14
pakjp met inhoud; Peper, Dr. Schaepmanstraat 3, regen
pijp; Rutte, Kleverlaan 70. schoentje; Carels, Barteljörïs-
straat 35, sleutel; Lijnzaad, Mr. Joostenlaan 10, schoentje-
Kan, Rijnstraat 48, schoen; Medembl'ik, Türfsteeg 2 A
rood, schoentje; v. Slooten, IC. Poellaan 15 rood, schoen;
Beishuizen. Minahassastraat 43, shawl; v. Genningen,
Oranjestraat 66, tasch; Jonkman, Bleekenbergstraat 5,
vulpen; Lammers, Rustenburgerlaan 83, vulpen; v. Boe
ken. 'Wouwermanstraat 89, vulpotlood; Pleissiers, Rijks
straatweg 9, Bennebroek, vleeschwaren; Slufter, 2e Voor
uitgangstraat 2, zadelkussen; Geutkens, Sinnevelölaan 22,
Santpoort-station, boek; Yfs, Spaanschevaartstraat 12,
beurs met inhoud; Bauer, Gen. Crpnjéstraat 59, étui ipet
inhoild; Westerman, Damiatestraat 28, bankpapier; Nelis,
Madoerastraat 32, handschoenen; Hollander, Korte Hout
straat 5 A, na 6 uur n.m., horloge; Soetenga, Lijsterstraat
41, jas; Steenbergen, Ged. Oude Gracht 21 rood, kaart;
Voorneveld. Klohpersingel 191, lap stof; IClaassen, Rettz-
straat 93, portemönnaie met inhoud; Kriettemeijer, Mid
denweg 44, rozenkrans; Riep. Rustenburgerlaan 97, ro
zenkrans; Boorkerk, Leidscbe Zijstraat 14 rood, rozenkrans;
Slenters, Scheepmakersdijk 59, ring; Kooimans, Rui ter
plein 16, schaar.
Bij Albert de Lange te Amsterdam verschijnt een
„Heemschutserie", boekjes, waarin, zooals dé naam
al doet vermoeden, onderwerpen worden behandeld
die van belang zijn voor de kennis van ons land en
onzen volksaard in heden en verleden.
Tot deze zeer interessante werkjes behooi*t ,|De
vroege middeleeuwen in Holland" een beschouwing
door Dr. G. N. Honig, die ip dit boekje diverse we
tenswaardigheden heeft veriameid, ontstaan, zooals
hij zelf in het voorwoord zegt, „uit tientallen of
honderden aanteekeningen, die door den verzamelaar
als een legkaart aanéén zijn gerijd."
Het is wel aardig Het een en ander aan dit boekje
te ontleenen. Moge het er toe bijdragen, dat men
zich tot de lezing er van zet. De inhoud is het waard.
Want is het u bijvoorbeeld bekend, dht zich in den
tijd van den Christen prediker Wülebrord ten zui
den van Leiden een groot woud uitstrekte, dat den
naam „Woud zonder genade" droeg? Daar vluchtten
de landsbéwonèrs heen om zich aan de kerstening te
onttrekken. Doch een storm velde op een kwaden
nacht de meeste boomen. en met'de schuilplaats was
het gedaan. Willebrord zag er begrijpelijkerwijs een
teelten des hemels in en stichtte uit dankbaarheid te
Utrecht een „Kerclt van Canoniken".
H§el wat vertelt de schrijver over den nimmer
eindigenden strijd van de bewoners der lage lan
den tegen het water, den erfvijand in deze streken.
Zoo hadden omstreeks Jvet midden der elfde eeuw
de monniken der Egmonder abdij zich genood
zaakt gezien, teneinde hun landerijen tegen over-
stroóming te vrijwaren, een dijk aan te leggen van
de duinen bij Noord-Bakkum tot Heiloo. Deze dijk,
die van zand werd opgeworpen is tot op, dezen dag
ter plaatse nog als „Zanddijk" aanwezig! Maar de
Castricummers en de Bakkummers vreesden, dat deze
dijk hen bij hoOgen waterstand in het perijkel zou
brengen en staken den dijk door, hetgeen natuurlijk
nogal wat wrijving met de getabberde heeren gaf.
Maar het slot, was toch, dat er door heel Holland de
noodige binnendijken werden aangelegd. De naam
Monnikendam kan het getuigen.
Ook omtrent, het wereldlijk gezag in die oude tij
den vertelt de schrijver merkwaardige dingen. Hoe
wel in de vroege middeleeuwen een -centraal, een
hoofdig gezag ontbrak, had toch menige groote
volksstam zijn koning, een echten volkskoning, die
geen eigenlijke macht bezat.. Zijn invloed was groo-
ter naarmate hij de vergaderingen van het volks-
ding met meer inzicht leidde en erin slaagde ver
deelde meeningen tot elkaar te brengen. Ook vorm
de de koning met zijn raadslieden een soort centra-
len raad, waarin vraagstukken, die den geheelen
stam betroffen, behandeld werden. Veelvuldig schijnt
het voorgekomen te zijn, dat de volkskoningen ook
het hoogste priesterlijk ambt in den heidenschen
godsdienst bekleedden. Doch dat aanzien ook zijn
schaduwzijden heeft bleek bijvoorbeeld in Skandi-
navië in tijden van misgewas, als een koning door
zijn stamgenooten wel eens geofferd werd als zijnde
het kostbaarste offer dat de stam kon brengen om
de goden gunstig te stemmen.
Het leven van het volk dier tijden was zwaar;
het was een voortdurende worsteling tegen de na
tuurkrachten, -waaraan met moeite eenige schamele
stukken weide en akkerland ontrukt konden wor
den. Veelal was het moeilijk om gedurende de lange
wintermaanden de menschen en het vee van voedsel
te voorzien. Menigmaal gebeurde het, als na mid
wintertijd de vorst te lang met felheid aanhield dat
het vee gedreven moest worden naar de bevroren
moerassen en de besneeuwde boschgronden, opdat
het eenig voedsel zoeken kon.
Groot was de. vreugde, wanneer na den donke
ren wintertijd de zon wéder hooger en hooger, aan
den hemel steeg en haar voor j aars warmte de belofte
bracht van den naderenden zomer. Dan laaiden de
vreugdevuren op ter eere van het groote. hemelsehe
licht, dat ook ditmaal weer had gezegevierd.
Na de verovering van Gallië door de-Germanen
komt dan een Frankisch heerschersgeslacht naar
voren, dat met medewerking van kerk en geeste
lijkheid er in slaagt orde te brengen' in de anarchie,
waaftoe men allengs is vervallen en een centraal ge
zag te vestigen. In dit Frankische rijk, hoe weinig
verheffend zijn geschiedenis ook moge zijn, werd
de grondslag gelegd voor die merkwaardige ver
menging van Germaansche mentaliteit en Latijnsche
cultuur, die wij thans als de rijk geschakeerde West-
Europeesche beschaving kennen. Wat het koning
schap betreft, vele goederen, die aan de gemeen
schap of aan aanzienlijke geslachten die zich tot
het uiterste tegen de indringers verzet hadden, be
hoord hadden, werden eigendom van de Kroon: ook
werden visch- jacht- en boschkaprechten voor den
kqning opgeëischt. De koning stelde in verschillende
districten graven aan die grootendegels behoorden tot
tot het Christendom bekeerde deel van den volks-
adel. Deze graven vertegenwoordigden den koning.
Zij kregen tot taak te zorgen voor de voltrekking
van de op het ding (de landdag) gevelde vonnissen
en, wat' belangrijker was, het vastgestelde contin
gent weerbare mannen te leveren, waarmee
's konings leger versterkt moest 'worden.
Het zijn vooral de krijgsdiensten geweest, welke
het vrije volk tot hoorigheid brachten. Hierdoor
werd de grondslag van de oude Germaansche sa
menleving aangetast en de weg geëffend, die leiden
zou tot de standen-maatschappij der middeleeuwen.
Ook verrijzen in dezen tijd de kloosters als middel
punten van beschaving. Niet alleen de gx-avén, ook
de abten der kloosters hadden hun contingent voor
het leg^r te leveren.
Interessant is de beschouwing, dié de schrijver
wijdt aan den leeuw, dien de graven van Holland als
wapenteeken hebben gekozen Hieromtrent be
staan verschillende overleveringen. Volgens één
daarvan zouden de Merovingische vorsten den leeuw
hebben gekozen in navolging van de koningen van
het klassieke Trojë. Een andere overlevering ken
merkt den Hollandschen leeuw als zinnebeeld van
den leeuw van Juda, die tijdens de kruistochten
de overwinning op de Saracenen zou behalen.
Beide voorstellingen verwerpt de schrijver, die er
aan herinnert dat de Vikingen bij voorkeur voor
stellingen van draken op hun schilden voerden. Hij
acht het thans mogelijk, dat de ridders, die den wa
penhandel hadden beoefend onder leiding van deze
Vikingen deze drakenfiguren iets anders hebben ge
modelleerd en ze 'leeuwen hebben genoemd.
Het slot van het werkje is gewijd aan den gra
ventijd, waaromtrent alweer menige bijzonderheid
wordt medegedeeld en. die tenslotte leiddde tot span
ningen, die het einde van het tijdperk der middel
eeuwen inluidden. Een nieuwe tijd brak aan.
Moge uit het. bovenstaande gebleken zijn, well?
een voortreffelijk perkje ons hier is bezorgd. Hem die
omtrent een uiterst belangwekkend gedèelte van
onze landshistorie een goeden indruk wenscht, zij
het ter lezing aanbevolen.
Verzoek betreffende Groentjes
Wy veroorloven ons, hun die een „Groentje",
(kleine advertentie van Vraag en Aanbod) in Haar
lem's Dagblad wenschen te plaatsen, vriendelijk te
verzoeken, zoo eenigszins mogelijk ons* steeds een
dag tevoren den tekst te geven. Hierdoor krygen
wy gelegenheid de steeds in aantal toenemende op
drachten tydig tc verzorgen en wordt het ook ons
onaangename uitstellen lol een later nummer, dan
waarin plaatsing gewenscht wordt, zooveel moge
lijk vermeden.
MEER VOORTBRENGEN En DE VOORTBRENGSELEN
MEER ECONOMISCH GEBRUIKEN.
ÖU!T$CHL&HD VERMEERDERT
SZDN ÊKJEM VbORZIEHIfKJ M€T
rCatgSUBDElEN SEDERT 1933
VAH 67 TOT SA
(Foto Polygoonv. Bilsen)
Belangrijke order voor „Beynes"
500 goederenwagens voor de
Ned. Spoorwegen
Elders in dit nummer vindt men een bericht, vol
gens hetwelk de Ned. Spoorwegen belangrijke or
ders hebben* geplaatst bij de Nederlandsche In
dustrie. Naar wij vernemen is een belangrijk deel
van deze opdracht bij de Firma J. J. Beynes
te Haarlem terecht gekomen en wel een orde tot
het leveren van 200 gesloten groentenwagens van
20 ton en van 300 platte wagens van Yiy2 ton. j
-Het spreekt vanzelf, dat deze opdracht genoemde
fabriek voor geruimen tijd van werk voorziet. Voor
hoelang valt met het oog op de huidige omstandig
heden bezwaarlijk te zeggen. Uitbreiding van per
soneel zal niermede verrpoedelijk niet gepaard
gaan, aangezien de bezetting momenteel al is opge
voerd in verband met werkzaamheden, die op het
oogenblik nog loopende zijn.
„Beynes" toch werkt op het oogenblik aan de le
vering van 75 personenrijtuigen, waarvan er .thans
21 gereed zijn. Het zal dus nog wel even duren,
voordat dit aantal compleet is en men aan de nieuwe
opdracht zal kunnen beginnen.
JUBILEUM BTJ DE POLITTE TE HAARLEM.
Heden is de heer P. Preijer 25 jaar in dienst van
het politiekorps te Haarlem. Vanmorgen half elf
werd hij ten Stadhuize gecomplimenteerd door den
burgemeester den heer S. L. A. Plekker, die hem
het gebruikelijke geschenk van de gemeente over
handigde.
Ten huize van den jubilaris aan het- Spaarne
61 rood werd <5ok veel belangstelling getoond. Daar
werd hij o.a. gelukgewenscht door hoofdinspecteurs,
inspecteurs^ oud-inspecteurs, hoofdagenten en col
lega's. Van vele zijden ontving de heer Preijer fraaie
bloemstukken, ook' van .de buren oh van den Alg.
Ned. Bond van Politiepersoneel. Zijn collega-ordon
nansen lieten een prachtig bloemstuk' vergezeld gaan
van een geestig gedicht.
Collecte Nederlandsche Roode Kruis
25 October
Hulpverleening bij rampen
De leden der transportcolonnes van het Neder
landsche Roode Kruis, de z.g. helpers, speciaal op
geleid en geoefend in het verleenen van eerste hulp
bij ongelukken en het transport van zieken en ge
wonden, hebben tijdens de oorlogsdagen in vele
plaatsen van ons land, dikwijls met gevaar voor
eigen leven, hulp verleend aan zieken en gewonden,
bij de evacuatie van de burgerbevolking, enz. In
veie plaatsen in Nederland vervullen de transport-
colonnisten een,rol bij de geneeskundige hulpploe
gen van de luchtbescherming. Bij bominslagen rulc-
_ken ook thans de Roode Kruismannen uit.
In vredestijd staan niet alleen de helpers van de
transportcolonnes, maar ook do helpsters van de
verpleegcolonne, gereed om bij eersten oproep hulp
te bieden wanneer een groot onheil plaats vindt, een
spoorwegramp, een overstrooming, een mijnramp,
een stormramp enz.
Op drukke dagen patrouilleeren de mannen van
het Roode Kruis bij gevaarlijke kruispunten op de
groote wegen om direct hulp te kunnen bieden bij
groote en kleine ongevallen, waarbij alle verband
en hulpmateriaal en alle hulp gratis wordt verstrekt.
Niet iedereen is in staat bij rampen hulp te ver
leenen. Maar wel kan' iedereen de collecte van het
Nederlandsche Roode Kruis op Zaterdag 25 October
steunen.
MOGELIJKHEID TOT INLEVERING VAN
STIERK ALVEREN.
's-GRAVENI-ÏAGE, 22 October. In een pfflcleele
publicatie van het departement van landbouw en
visscherij is medegedeeld, dat de mogelijkheid is
opengesteld, om in plaats van één rund van tenmin
ste 350 KG dat ingevolge de verplicht veelevering
vöór 1 December a.s. aan de Nederlandsche Vee
houderijcentrale geleverd moet worden, twee of drie
stierkalveren in te leveren van een In de publicatie
aangegeven minimum gewicht.
Voor bijzonderheden wordt naar genoemde publi
catie verwezen.
AFLEVERING EN PRIJZEN VAN
TABAKSPRODUCTEN.
's-GRAVENI-IAGE, 2 3 October. Daar gebleken
is dat den laatsten tijd steeds meel* groothandelaren
in tabaksproducten aflevering aan hun regelmatige
afnemers weigeren en de ingekochte tabaksproduc
ten langs abnormale wegen tegen hoogere prijzen
dan geoorloofd afzetten, is bij in de Nederlandsche
Staatscourant gepubliceerde beschikking bepaald,
dat groothandelaren in tabaksproducten wekelijks
aan den gemachtigde voor de prijzen opgave moeten
doen van. begmvoorraden, inkoopen en verkoopen
en eindvoorraden. (ANP)
Hemd nader dan de rok....
Artis in den herfst.
Dat is altijd een beetje triest. En in dezen herfst
van 1941 schijnt het triester. De p'aden en grasperken
zijn vol bruine en vergeelde blaren en andere dalen
geruischloos uit de "boomen omlaag. Het is stil. De
hemel is grauw en de stemming van de dieren blijk-'
baar ook. De kameelen zien er bedroefd inplaats van
kwaadaardig uit en rekken maar loom hun halzen
over het water in hun vage hoop, dat wij iets voor
ze hebben. Wij hebben niets en alle ververschings-
tentjes toorien gesloten luiken. Drie leeuwen dolen
haastig en nerveus rond over het Kerbert-terras,
want het voedingsuur is nabij. Maar het valt op dat
een van hen zoo mager is. Een nerveuse, vermagerde
leeuwdat kan niet. Die ziet er niet uit als der
dieren Koning.
Er is wel veel herfstkleur in den duim Maar ik
mis de schelle kleuren van die uitbundige dubbele rij
papegaaien die ons allemaal, toen wij nog heel klein
waren, plachten te verschrikken met hun venijnig
heid-en ons tegelijk in griezelende spanning brachten
voor de wilde dieren die ons wachtten, 'achter de
.papegaaienlaan, in dien eindeloos langen tuin met de
zeeleeuwen als slotnummer en daarachter nog dat
'leelijke gebouw dat ware diepzee-sprookjes herbergt:
het Aquarium.
De beren geven niet thuis. De zeeleeuwen, die zulke
prachtige duiksprongen volvoerden en met zulke
logge behendigheid glibberige trappen beklommen
zijn gestorven, alle vier,'bijna gelijktijdig. Hun rotsen
en hun bassin zijn er nog, maar in het bassin staat
alleen wat vuil regenwater. Het ziet er groezelig en
verlaten uit. Heel Artis ziet er in deze herfstdagen
wat rommelig en groezelig uit. En niemand weet met
zekerheid te zeggen waaraan die vier zeeleeuwen ge
storven zijn.
Het is waar dat een* half dozijn pinguïns met on
verminderde plechtigheid en correctheid bijeenzit,
gelijk een commissie van ontvangst. Zij zijn nog altijd
in avondtoilet, zij maken den rok-en-witte-das-in-
druk die aan vroegere eeremoniëele gebruiken onder
de menschen herinnert. En zij schijnen te wachten op
een of ander officieel bezoek, wellicht van dr. Sunier,
den directeur van Artis. waarbij ongetwijfeld een
hunner namens alle dieren in den Tuin het woord tot
hem zal richten. Mij beschouwen zij met verveling.
..Weer zoo'n dagjesmensch" denken zij zichtbaar
Bezoekers zijn er anders niet veel. Slechts spaarzame
belangstellenden dwalen door Artis. En enkele jonge
leerlingen van een kunstacademie werken, op vouw
stoeltjes gezeten, aan de hersehcpping-op-papler van
het een of andere éenhoornlge dier.
Gelukkig is het nu voedertijd voor de roofdieren-
galerij en het Kerbert-terras en komt er meer levc-n
in de situatie. Tk houd trouwens mijn weemoedigen
kijk op dit herfst-Artis-1941 niet vol want ik ben in
gezelschap van mijn dertienjarigen zoon. Die ziet
zooveel dat leuk en grappig is dat wij ons beiden bij
zonder gaan amuseeren. En af en toe moeten wij een
bank opzoeken omdat hij aanteekeningen wil maken,
aangezien de afspraak is dat wij er allebei over zullen
schrijven. Dat is nu weer eens iets nieuws in de
krant: de journalist staakt plotseling zijn beschrij
ving en laat het vervolg aan zijn debuteerenden
jongsten zoon over.
Ik heb nu gemerkt dat hot heel wat anders is pm
op een der spitsuren in Artis.te zijn dan op Dinsdag
middag, Het was er stil en verlaten, maar dat deed,
enkele uitzonderingen daar gelaten, niets af aan de
schoonheid en beweeglijkheid van de dieren. In Artis
aankomend verwachtten wij nog luid krijschende pa
pegaaien, die ons aan den ingang zouden verwelko
men. maar dat werd een ontgoocheling want er was
niets in de zoo bekende papegaaienlaan. Hierdoor
begonnen we pas bij het 'hoefdierenveld waar obk
een raar dier met witten kop en vooj'pooten en bruin
lijf en achterpooten liep, maar aangezien het niet
spuugde en in den prospectus geen duidelijke aanwij
zing stond wisten we niet of het een soort lama of
het watoessirund was. Bovendien liep hier een ka
meel rond wiens bulten scheef naar links overhelden.
De andere waren rechtbultig. Van hier gingen we
naar de apenrots waar het niet druk bezet was, maar
waar door de opklapbare deuren steeds meer 'apen te
voorschijn kwamfen, hetgeen met een luid gepiep van
de deuren gepaard ging. Ze waren weer vol vecht
en eetlust.
Bij de rendierenrots stond heel onvormelijk een ibex-
ibex midden in den etensbak en daaromheen dartelde
een heele schare van kleine ibex-ibexjes over en onder
elkaar heen.
De olifant kroop bij onze komst gauw in zijn hok,
zoodat we van dit toch zoo mooie dier niet veel meer
kregen te zien dan het achterste deel. Radiah was bij
mijn vorige bezoek levendig genoeg, zoodat ik hem
deze absentie -niet erg kwalijk nam. ïk kan me begrij
pen dat een dier wel eens genoeg krijgt van dien
eeuwigen mode-show. Maar het speet mij'erg dat de
zeeleeuwen overleden zijn; het .was anders altijd zoo
leuk om ze naar hun maal te zien duiken.
De gier dacht blijkbaar ook: het is vandaag Zondag
voor mij, en hij gaapte zonder zijn klauw voor zijn
bek te houden. Bovendien zagen we toen we achter
dit hok keken nog een wonderlijk dier in Artis. U
raadt het nooithet was een paard!
Op,het Kerbert-terras liepen eenige leeuwen woedend,
rond en brulden, tenminste dat vermoedden we, om
vleesch. Dat kregen ze dan ook. maar dan in een on
gewone maat. namelijk ongeveer een halve meter
hij 20 cm dikte. Bij verdere beschouwing bleek bet
heele roofdierengezelschap: van leeuwen tot poema's,
van tijgers tot panters aan 't eten, hetgeen vergezeld
ging van een verheerlijkt geknor.
Het. nijlpaard was binnenshuis. Ter vergelijking
bleek er voor het hok van het nijlpaard een instrument
te staan waarop men zich ten koste van één cent kon
laten wegen. Bij het nijlpaard was haar vijf maanden
oude nïjlveulen maar dat leek mij toch ook wel een
paar honderd kilo's te wegen. Op den rand van het
bassin waren twee poezen aan 't krijgertje spelen, welk
spelletje in het water viel doordat het nijlveulen wilde
meedoen en de poezen niet van zulk nat gezelschap
gediend waren.
Van 't aquarium valt ook wel iets te vertellen. Het
heeft altijd al een bijzondere bekoring gehad door zijn
schemerachtige duisternis en de mooi verlichte bassins.
Ik houd niet van vissehen maar als je zulke alen kon
vangen als daar zwemmen beloonde het de geduldige
moeite toch wel. Ook zagen we hier de „onbeweeglijke
jjïerèn". zooals zeedahlia's en zeeanemonen en de dwaze
roggen, met oogen bovenop maar ook nog een angst
aanjagend gezicht van onderen. Men ziet er stilstaan
de snoeken en beweeglijke steuren.mooie zon nebaarzen
en gbudvisschen," leelijke zeeschildpadden.sehrikwek-
kendp kreeften en ongevaarlijke baarzen. En dan gaan
wij toch nog haar de papegaaien, die eigenlijk in het
begin hooren. Omdat ze op het oogenblik niet meer
aan den ingang wonen en bovendien omdat ze den
allergrootsten mond van alle dieren hebben kwamen
ze het laatst. Toen wij binnenkwamen werden we met
een hartelijk gekrijsch ontvangen maar de dieren ble
ken elkaar niets te gunnen want als men er een be
kijkt hoor je opeens een woedenden jaloerschen kreet
achter je en als je dan in je goedigheid er twee tege
lijk probeert te bewonderen begint de heele verdere
bende opeens te krijschen. Als je dan eindelijk weg
gaat is iedereen stil. Toen gingen we weer naar den
uitgang en stonden na twee prettige uren weer rustig,
of beter gezegd, niet rustig op straat. E. P.
