8
ornioma
Kerstappèl 1941
SiWop
AGENDA.
Een Roos.
KORT NIEUWS.
Eigenaardigheden
Tfë. Emser-WaSer
HAARL. DAGBLAD, Vrijdag 19 Dec. 1941
in de Nieuwe Kerk fe Haarlem
Aan den speciaal tot de jonge lidmaten der
Ned, Herv. Kerk gerichten oproep, om zich in
twee bijzondere op 18 en 24 Dec. te houden Kerk
diensten voor het Kerstfeest van dit jaar voor te
bereiden, gaven zóó velen, waaronder ook vele
ouderen, gehoor, dat de Nieuwe Kerk Donderdag
avond stampvol was.
In het middelpunt van dezen bijzonderen Kerk
dienst stond een toesoraak van Ds. I. P. v. d. Waal.
die met een gloedvolle rede over het onderwerp:
„En toch zoeken wij God1" de jongeren opwekte
om juist in deze duistere tijden de Kerstgedachte
tot een levende werkelijkheid te maken.
Omlijst werd deze toespraak door een muzikale
uitvoering, waaraan mej. Lida Reyer als sopraan-
zageres. de heer Henk van Kempen als fluitist en
mevr. B. van Kempenvan Leeuwen en de heer
Henk Schouten als pianisten medewerkten.
Het uitgebreide programma hield slechts voor
een klein gedeelte direct verband met de Kerst
gedachte. Maar in muzikaal opzicht was het zeer
belangrijk. De meest omvattende taak had de heer
Schouten, n.l. als solopianist en als begeleider. Als
solostukken had hij gekozen de 1ste Partita van
Bach, het Intermezzo op. 118 no. 2 van Brahms
en het middendeel van Franck's Prélude Aria et
Final. Voorwaar geen gemakkelijke opgave. Zijn
vertolking toonde een goed inzicht in den stijl
der werken en warme muzikaliteit benevens een
flink ontwikkelde techniek. Dat de onwennigheid
van het optreden enkele malen zijn spel beïn
vloedde en dan tot eenige gejaagdheid aanleiding
gaf, is zefer te begrijpen: dq neer Schouten is geen
musicus van beroep, waar wel iemand die het
ernstig met de hem dierbare kunst meent. Zeer
goed was zijn begeleiding bij Aria's voor sopraan
met obligate fluit van Bach en Handel en bij
liederen van Dvorak („Geistliche Lieder"), Hugo
Wolf en Anton v. d. Horst.
Plenk van Kempen, eveneens geen vakmusicus,
doch bekend fluitist, droeg met zijn echtgenoote
een Flujtsonate in F van Bach met een verrukke
lijk Siciliano er in voor. Zijn intelligent fluit
spel is in deze kolommen reeds meermalen ge
prezen en ook nu gaf het reden tot lof. Bijzonder
mooi klonken twee deelen uit een Fluitsonate van
Ph. Gaubert, een werk, dat in vele opzichten aan
Debussy doet denken. Hef karakter van deze
sonate schijnt wat droomerig en in vage omtrek
ken gehouden, maar zij i,s zeer welluidend en ook
de pianiste had er een mooie partij in, die zij,
evenals die van Bach's Sonate, met smaak en goede
„techniek speelde.
Den zang van mej Lida Reyer hoorden we Don
derdagavond voor het eerst. Haar sopraanstem
klinkt vooral in de zachte nuances zeer mooi.
Enkele malen intoneerde zij iets te hoog, meestal
echter was haar zang zuiver. Ook bleek de adem
meerendeels goed beheerscht. Alle liederèn zong zij
uit het hoofd en zij wist de stemming ervan
voldoende weer te geven.
Met gebed, en gemeenschappelijken zang werd
cleze indrukwekkende Kerstbijeenkomst geopend
en gesloten.
K. DE JONG.
DANTE ALIGHIERI TE HAARLEM.
In de plaats van Prof. R. Guarnieri, die ver
hinderd is, zal Zaterdag a.s. voor de vereeniging
..Dante Alghieri" spreken Prof. G. Costeti over
de kunst van Giotto en Picasso. De lezing wordt
door lichtbeelden verduidelijkt.
Inlevering kaarten voor honden- en
kattenbrood
's' GRAVENHAGE, 18 Dec. Het rijksbureau voor
de voedselvoorziening in oorlogstijd maakt bekend,
dat alle tot dusverre uitgereikte distributiekaar
ten voor honden-»en kattenbrood voor 31 Decem
ber 1941 gezonden moeten worden naar de sectie
bijzondere diergroepen van genoemd rijksbureau.
Prins Hendrikplein 2, Apeldoorn. Aan de op te
zenden kaarten moeten aanwezig zijn de bonnen
no.'s 2, 3, 20, 21, 22, 24 en 25. Bij ontbreken van een
of meer van deze bonnen of bij inzending na 31
December, zal in geen geval een nieuwe kaart
worden uitgereikt. De bonnen no.'s 18 en 19 dient
men voor opzending van de kaart te verwijderen
en dus niet mee te zenden, aangezien deze bonnen
geldig zijn voor respectievelijk Januari en Fe
bruari 1942.
Tevens wordt medegedeeld, dat de voedselpositie
het noodzakelijk maakt, dat de aanfok voor honden
zooveel mogelijk achterwege blijft. Derhalve zal
voor pups in het jaar 1942 in het algemeen geen
voederkaart worden uitgereikt.
PRIJZENBUREAU VOOR ONROERENDE
ZAKEN.
Vaststelling huurprijzen.
Met ingang van 18 December 1941 zijn ter uitvoe
ring van het Huurprijsbesluit 1940 Prijzenbureaux in-
Deze winter is wérkelijk geenhöestwinter
Opvallend deze winter, vrijwel nooit meer
zieke kinderen. Geen boodschappen als: „Juf
frouw, broertje hoestte zoo, moeder heeft hem
maar een dagje in bed gehouden."
Want de moeders weten, dat SIROOP BON-
NEMA al die beginnende hoestkwaaltjes in, de
kiem smoort en niemand beter dan wij kunnen
de resultaten beoordeelen en toejuichen!
SIROOP BONNEMA bevat het werkzame
Narceïne-aethylester „Bonnema" en heeft een
samenstelling die aan de hoogste eischen voldoet.
hoest het maakt het slijm
los. doet de pijn bedaren en be-
irordcrt het ulthoesten
MET NARCEINE-AETHYLESTER
Fa. BONNEMA - APELDOORN
FABRIKANTE DER „ZWITSAL" PRAEPARATEN
(Adv. Ingez. Med.)
Voor het ambtsgebied Haarlem is aangewezen de
Directeur, van het Bouw- en Woningtoezicht te Haar
lem. kantoor Kruisstraat no. 45. Dit ambtsgebied om
vat de volgende Gemeenten: Aalsmeer, Benneb roek,
Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerlïede,
Haarlemmermeer, Heemskerk, Velsen en Zandvoort.
Aanvragen om .vaststelling of wijzigin| van huur
prijzen van onroerende zaken moeten schriftelijk
worden ingediend bij het Prijzenbureau voor Onroe
rende Zaken, Kruisstraat no. 45, alwaar ook inlichtin
gen verstrekt worden op alle werkdagen, des morgens
van 1012.30 uur.
BOEKHANDEL H. DE VRIES
organiseert Zondag 21 Dec. 3 uur in de
Muziekzaal van Rest. Brinkmann,
Gr. Markt een r
Matinée, gewijd aan
FRIEDEMANN BACH
De spreker, Dr. ED. REE SER, licht deze
causerie, toe aan den vleugel.
Toegangsbew. ad 0.60 alleen verkr. bij de
adm. Ged. Oude Gracht 27, Telefoon 10785
(Adv. Ingez. Med.)
Heden:
VRIJDAG 19 DECEMBER.
Stadsschouwburg: I-Iet Residentie Tooneel: „De
vier compagnons". 7.30 uur.
Gem. Concertzaal: Ledenconcert H.O.V.. Mozart-
herdenking. 7.30 uur.
Frans Hals Theater: Nedorlandsch Kerstprogram
ma: een film-variété 7 x 7, 2.30, 8.30 en S.45 uur.
Luxor Theater: „Er gibt nur eine Liebe", 2.30,
6.30 en S.45 uur.
Rembrandt Theater: „Wittebroodsweken". 2.30.
6,30 en S.45 uur.
Palace: Benjamino Gigll zingt in „Ave Maria".
2., 8.30 en S.45 uur.
Moviac: „Welterusten" en actualiteiten van 12
uur af.
Boekenwurm, Kruisweg 3S: Expositie van schil
derwerken, 106 uur.
ZATERDAG 20 DECEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: „Maria Stuart"
door Het Noderlandsch Tooneel, 7.15 uur.
Literaire Club, Gebouw 1-Iaarl. Jongemannenver-
eèniging, Lange Margarethastraat 13: „Romeo en
Julia", voor -te dragen door Eduard Verkade, 7.30
uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Nachtdienst Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Fa. Duym en Keur. Keizerstraat 6. Tel 10378,
Firma Begeman en Sn eitjes. Kruisweg 315, Tel
10043.
Marais Apotheek, Marnlxstraat 65, Tel. 23525.
Te Heemstede ls geopend:
Heomsteedsche Apotheek, Binnenweg 9S, Tel.
J8197.
Strijd op Malakka verloopt gunstig
voor de Japanners
BANGKOK, 19 Dec. (D.N.B.) De gevechten in
het Noorden van Malakka verloopen buitengewoon gun
stig voor de Japanners. De Japansche troepen hebben
het geheele Sultanaat Kedah en de provincie Wellesley
bezet en oefenen de controle uit over het geheele
Noordwestelijke depl van Malakka en over een kust
strook van 160 kilometer aan den Indischen Oceaan.
Het eiland Penang is volkomen afgesneden. De Japan
ners staan vier mijl van de haven Penang verwijderd.
De gevechten ontwikkelen zich thans vooral in de
provincie Pe.rak. De Japanners, die de rivier de
Kriam zijn overgestoken, dringen steeds verder in
zuidelijke richting door naar Ipoh, dat op het oogen-
blik hevige luchtaanvallen te verduren heeft. Bij
Ipoh hebben de Japanners een derde van den weg
van de Thailandsche grens naar Singapore afgelegd.
In Perak wordt melding gemaakt van gevechten in
de buurt van Srik halfweg tusschen den Indischen
Oceaan en Kalantan. Blijkbaar probeeren de Japan
ners zich te vereenigen met de strijdkrachten, die
van Kota Bahroe uit optrekken, hoewel als gevolg
van de met dicht oerwoud begroeide bergen groote
terreinmoeilijkheden overwonnen moeten worden.
Talrijke vluchtelingen uit het Noorden stroomen naar
Singapore.
Winterïiulpwerk in Gennep
Vervaardiging van W.H.N.-insignes opent
perspectieven tot herstel van handwerk
GENNEP. 18 December. Winterhulp Nederland
heeft een opdracht tot vervaardiging van mil-
lioen Winterhulp-insignes in 'Smeets' vereenigde
werkplaatsen voor kunst en ambacht te Gennep
gegeven. Met het plaatsen dezer opdracht
sloeg W.H.N. drie vliegen in een klap. In de eerste
plaats werd een goed insigne gekregen, karakteris
tiek handwerk, ten tweede een groot aantal men
sehen vond gedurende een half jaar werk en bijver
dienste en ten derde het Gennepsche houtdraaier;
werk is nagenoeg gered, daar de draaiers weer vast
werlt vinden in het maken van goede gebruiks- en
rvoqrwerpèn, waarvoor door radio, 'flim en pers
belangstelling is gewekt, zoodat afzetgebied" is ge
vonden.
De insignes worden stuk voor stuk met de hand
gedraaid uit de ruwe schijfjes iepen en kersenhout,
yaarvan in totaal voor deze opdracht 45 M3 is ver-
verkt. Daarna worden ze gedraaid en na het draaien
jvordt in de rand een gaatje geboord, waar het rood-
lijden koordje door moet. Vijf verschillende figuur
tjes worden er op gebrand, waarna ze worden ge
kleurd met penseel in twee kleuren. Hierbij werd de
huisindustrie te Gennep volledig ingeschakeld. Het
doel dat bij W.H.N. dus mede voorzat n.l. werkver
ruiming werd bereikt, wat moge blijken uit de na
volgende cijfers: het werk werd 'begonnen met 2
draaiers, 6 werklieden en 3 jongens; dit aantal
groeide in de volgende maanden tot resp. 33, 50, 5S
0 man vast personeel. Voor het kleuren, lakken
en rijgen werd in circa 100 gezinnen met ruim 373
man enkele maanden gewerkt, terwijl aan loonen
een bedrag van circa f 25.000 werd uitbetaald.
ITet voornaamste resultaat dezer opdracht ligt
echter in de mogelijkheid, dat hieruit de herge
boorte kan voortvloeien van het handwerk en de
volkskunst. (ANP)
•s-GRA.VENHA.GE/ IS Devember. In het Ver
ordeningenblad is opgenomen een besluit waarbij
wordt bepaald, dat hij. die een bouwwerk, dat inge
volge punt 8 van het besluit van -den opperbevel
hebber van land- en'zeemacht van 21 Mei 1940 be
treffende den wederopbouw I (staatsblad no. O.
550) niet mag worden ondernomen of voortgezet
zonder goedkeuring van of vanwege' den regeerings-
commissaris voor den wederopbouw (thans genaamd
algemeen gemachtigde voor "den wederopbouw),
zonder zoodanige goedkeuring onderneemt of voort
zet. wordt gestraft met een der straffen, genoemd in
artikel 8, lid 1. van het besluit no. 4/1941 betreffende
de bouwnijverheid.
Dit besluit treedt heden in werking.
Viering der Midwinterzonnewende
•s-GRAVENHAGE, 17 December. Het A.N.P. meldt
Op vele plaatsen in ons land zal ide W.A. gezamen
lijk met de Jeugdstorm plechtig de midwinterzonne
wende vieren. Bij de viering wordt een inleiding ge
geven over de betcekenis van het Midwinterfeest,
terwijl dan tegen de schemering het vuur ontstoken
wordt. Hierbij wordt een declamatorium uitgespro
ken.
In het Midwinterfeest is het lichtfeest, dat in oude
tijden is ontstaan en nu voortleeft in dén voryn van
het Kerstfeest.
De zin van deze viering, die op 20 December zal
plaats hebben, is verdieping, bezinning op het volks-
eigene, op de plichten, die wij hebben tegenover onze
volksgenooten. Tegelijk is het een uiting van ons
Godsvertrouwen en van een vast geloof in de toe
komst van ons volk.
De inhoud van. de viering is een herdenking van
de helden die oiis volk heeft, voortgebracht en die
juist in dezen tijd van strijd sterk in ons voortleven.
Uit deze herdenking komt dan voort een aanvaarden
van den strijd waarvoor ons geslacht zich gesteld ziet.
Een strijd voor vrijheid, waardig aan het groote ver
leden van ons volk.
DE LOONEN IN HET BOUWBEDRIJF.
•s-GRAVENHAGE, 17 December Het college van
rijksbemiddelaars heeft afwijzend beschikt op een
verzoek van bouwarbeidersbonden, strekkende tot het.
bindend vaststellen van loonen en andere arbeids
voorwaarden voor het stucadoorsbedrijf. Het college
heeft daarbij overwogen, dat het dringend noodzake
lijk moet worden geacht, dat meer eenheid tot stand
komt in de loonen, die voor de verschillende onder
deden van het bouwbedrijf gelden. Vóór het verstrij
ken van de collectieve arbeidsovereenkomst in het
bouwbedrijf, dient daarom elke maatregel achterwege
te blijven, welke het bereiken van meer eenheid zou
kunnen schaden. (A.N.P.)
(In Cahjornië is. volgens een krant
bericht: eeih roos gekweekt van 30
centimeter doorsnee en een gewicht
■van 200 gram. Dit zou de grootste
roos ter wereld zijn)
Een roos van zulk een gi'oot formaat
Is een bijzonder resultaat
Dat feit kan men niet tegenspreken
En menig kweeker lukt het niet.,
Laat staan een leek op dit gebied,
Om zulk een reuzenroos te kweeken.
Het bloemig nieuwtje zegt erbij:
't Producit van deze kweekerij
Is wel de grootste roos op aarde;
Geen mensch die dat ontkennen zal
En ik voor mij in elk geval.
Wil dat ook als een feit aanyaarden.
Maar men spreekt slechts in het bericht
Over de grootte en 't gewicht
Van dezen reus onder de rozen;
En wordt nou eiglijk ooit een bloem
Om d' eigenschappen die ik noem
Door bloemvereerders uitgekozen?
Ik vraag maar: heeft die roos ook geur
Heeft zij, vooral, een mooie, kleur,
Waarop de kweekerij kan sloffen.
Waarmee zij neus en oog verkwikt?
Zoo niet, dan is te hoog gemikt.
En niet de ware roos getroffen.
P. GASUS.
Haarl. Politierechter
Do bekentenissen van den beruchten inbreker G. L.
uit IJmuiden en zijn helpers hebben tot gevolg gehad
dat ook verschillende fietsendiefstallen, die door an
deren waren gepleegd aan het licht kwamen. Zoo
stond Vrijdag- voor de Haarlemsehe Rechtbank te
recht wegens fietsendiefstal W. A. S. te Amsterdam
tegen wien de Officier drie maanden vorderde. C. R.
uit Zaandam had van Aprih af niet minder dan 25
fietsen gestolen. Bovendien had hij nog gecolporteerd
voor het DorUs Rijkersfonds en het: geld voor zichzelf
gehouden. Hij bekende alles. De Officier vond dezen
man net zoo gevaarlijk als G. L. zelf en eisqhte vijf
jaar. gevangenisstraf. Mr. A. van Leyenhorst pleitte
clementie.
Twee jaar requireerde de Officiertegen E. v. R.
uit Velsen eveneens wegens fietsendiefstal. Een jaar
was de eisch tegen H. H. uit Beverwijk. Deze ver
dachte had een fiets van v. R, gekocht. D. T. uit
Zaandam die de gestolen fietsen in bewaring had ge
nomen; hoorde twee, jaren tegen zich eischen.
JUBILEUM BIJ „DE EENDRACHT".
Gisteren was het 25 jaar geleden, dat de heer
H. J. Scholten, Grdaf Willemstraat 52, bij de
Coöperatie „De Eendracht" te Haarlem in dienst
trad als kruideniersbediende. Thans is hij daar
werkzaam als chef van het Centraal Magazijn. De
heer Scholten en zijn echtgenoote werden in de
bestuurskamer ontvangen door bestuur èn commis
sarissen en een groot deel van het personeel. De
jubilaris-werd achtereenvolgens toegesproken door
den voorzitter namens het bestuur, door den secre
taris, die een warm persoonlijk woord tot hem
richtte, door den heer Waalewijn, bedrijfsleider,
den heer Bijster namens het personeel en door den
heer A. v. d. Vecht, chef-baklcer, als oudste per
soneelslid. Allen roemden den jubilaris om zijn- ge
trouwe plichtsbetrachting, zijn ijver en accuratesse,
zijn bereidwilligheid en zijn steeds betoonde hulp
vaardigheid.
Namens de vereeniging werd den jubilaris de
gewone enveloppe met inhoud geschonken. Ook
van het jubileum-fonds van het personeel mocht
hij een dergelijk geschenk ontvangen, om het be
drag naar eigen goedvinden té besteden. Mevrouw
Scholten ontving een bloemenhulde. Na dat de
jubilaris de verschillende sprekers had bedankt voor
de vriéndelijke woorden, tot hem gericht, werden
de heer en mevrouw Scholten weer per taxi naar
hun woning teruggebracht, waar nog velen in den
loop van den dag hen kwamen complimentfeeren.
Te Bolsward is gisteravond overleden de heer A.
Alt,organist van de Ned. Herv. Gem. De heer Alt
heeft in het heele land bekendheid verkregen door
zijn lezingen over opera's.
De 57-jarige C. M. S. is op de Mient ih Den
Haag ter hoogte van de Berenstraat door een tram
wagen van lijn' 5 aangereden. Zijn linkerbeen werd
vefbrijzeld.
Een 48-jarige ploegbaas van de Ned. Spoorwegen
is op den onbèwaakteri overweg aan den Lageweg te
Amersfoort door een trein'aangereden en op slag ge
dood.
De 16-jarige A. v. Mill uit Gemert is toen hij
zich door een vrachtauto liet voorttrekken komen te
vallen en zoo leelijk terecht gekomen, dat hij vrijwel
op slag dood was.
Te Rijswijk is op 59-jarigen leeftijd overleden
de violist J. C. Rasch, die eenige jaren eerste concert
meester van het U.S.O. Is geweest.
Met goedkeuring van den wnd. secretaris-generaal
van het departement van financiën zijn als beurs-
vacantiedagen vastgesteld: Zaterdag 27 December en
Woensdag 31 December a.s.
De hoofdopsteller van „De Zwarte Soldaat", het
blad der W.A., onderbanleïder J. J. v. d. Hout, is.
naar de persdienst van de N.S.B meldt, naar de Waf-
fen S.S. om zich te voegen bij den commandant der
W.A., mr. A. J. Zondervan.
VOEL U WEER KRACHTIGER -
Méér FIT ENVRI3 VAN PIJNEN
Juist nü moet ge zorgen voor weerstandsvermo
gen en hebt ge behoefte aan een versterkings
middel. Daarom begint vandaag nog de be
roemde Kruschen-kuur. Kvusch'en Salts is door
zijn samenstelling het bloedzuiverende verster-
kings-middel bij uitnemendheid. De zes mine
rale zouten waaruit Kruschen is samengesteld
werken als een tonicum, ze oefenen een actieve,
aansporende werking uit op lever, nieren en in
gewanden. Reeds bij een kort maar regelmatig
gebruik van Kruschen kunt U dat merken; Uw
spijsvertering wordt beter, ge voelt U krachtiger,
jeugdiger, ook meer fit envrij van Rheuma-
tische pijnen! Kruschen - het oude beproefde
recept sinds 1889. Bij alle Apoth. en Drog. 1.47,
0.76, 0.41. N.V. Rowntree, Amsterdam.
(Adv. Ingez. Med.)
De nieuwe verkeersregelen
VOEQTUIOEN /AOGEOl NI EX" WoC^DELC-l
VOOqje.EDUV(D DAM INDIEN HL
LADING OP EEN ZOODANIGE WlJZ-E IS
GEPLAATST, DAT DE E.Ee>TUURPEiqjvJAAQ
Voren EEN VRIJ UITZJO-. .- HEEFT."
DE.NK. DAAq AAN
AOT7 'WEGENN/EC^KE.eC^SqEOeLING.
-
(PolygooD-Scyui)
Vredegereclitsïiof
Dp aanslag op kolonel
Rost i?an Tonningen
's-GRAVENHAGE. 19 December. (A N.P.) Tijdens
de oorlogsdagen in Mei 1940, en wel op den tweeden
Pinksterdag, speelde zich in en nabij de consistorie
kamer van de Ned. Herv. Kerk te Durgerdam een
drama af. Een 36-jarige kapitein van de mariniers
had daar binnen een revolverschot op zijn chef, den
kapi1ein-ter-7.ee (kolonel) N. A. Rost van Tonningen,
gelost en had daarna in het wilde weg op straat twee
burgers doodgeschoten en twee andere gewond. Ko
lonel .Rost van Tonningen bleek ernstig-aan het hoofd
getroffen te zijn; de kogel was dwars door de neus
holte gegaan.
De dader, kapitein P. J. van der Ende, bleek zeer
overspannen tc zijn en enkele nachten achtereen niet
geslapen te hebben. Hij scheen in het feit, dat de ko
lonel een broer was van den bekenden nationaal-
socialist, aanleiding tot wantrouwen te hebben ge
vonden in diens persoon en in de defensieve organi
satie ter plaatse, waarvaff kol. Rost van Tonningen
de leiding had: niemand vertrouwde hij daar meer.
Van de hem toegebrachte verwonding is kol. Ro^t
van Tonningen genezen
De Haagsche rechtbank verleen.de bij uitspraak van
10 Juni ]l. ontslag van rechtsvervolging aan tien ver
dachte, op grond van ontoerekenbaarheid tijdens het
plegen van de daad, doch de Officier van Justitie,
die tien jaren gevangenisstraf geëischl had, ging in
hoqger beroep.
Het Vredesgerechtshof heeft dezer dagen die zaak
behandeld, onder -presidium van mr. H. A. Helb.
De procureur-generaal, prof. dr. R. van Genechten,
had zes getuigen gedagvaard, van wie twee als des
kundige.
De eerste getuige, C. G. Lens, toenmaal luitenant
bij de mariniers, verklaarde, dat een troep van een
kleine honderd soldaten in autobussen uit Den Helder
naar het Zuiden was gedirigeerd.
Kapitein van der Ende had de leiding. De reisroute
werd als gevolg van de ontvange# tegenstrijdige or
ders, onderweg eenige malen gewijzigd. Na drie dagen
rondzwerven kwam de troep te Durgerdam aan, in
den nacht van 12 op 13 Mei.
Het was getuige wel omgevallen, dat kapitein van
der Ende erg opgewonden en vreemd optrad tegen
verschillende personen. Tenslotte werd het getuige te
erg en hij raadde den kapitein aan, eenige rust te ne
men doch deze ontkende de noodzaak er van.
Toen kol. Rost van Tonningen die belast was met
het commando van de verdediging van het buiten IJ,
den kapitein" bij zich ontbood dacht getuige: daar
gaat iets gebeuren.
Inderdaad gebeurde er iels, maar dat had getuige
niet zoo verwacht: kapitein van der Ende schoot den
Jcolonel neer. Direct daarop rende de kapitein naar
buiten en schoot op eenige burgers.
Getuige heeft daarop den kapitein arrest gesteld,
waarbij deze zich niet ernstig verzette.
Proc.«generaal: Waarom hebt u den kolonel niet
gewaarschuwd, dat u een conflict met den overspan
nen ISapitein verwachtte?
Getuige: Achteraf is dat misschien fout van mij ge
weest, maar op dat moment heb ik het mij niet zoo ge
realiseerd.
Bij het verdere getuigenverhoor werd naar voren
gebracht, dat verd. niemand meer vertrouwde en dat
hij geloof hechtte aan de vreemdste geruchten, zooals
vergiftiging van onze soldaten door de burgerij,
zoodat hij weigerde voor den troep ter plaatsen voed
sel in te koopen, enz.
Luitenant ter zee F. S. Agema legde overeenkomstig
varklaringen af als de eerste .getuige.
Kol. Rost van Tonningen zei, dat hij een kapi
tein in de consistoriekamer had ontboden om een
werkverdeeling te treffen, doch nauwelijks was de
kapitein in de kamer of hij loste een schot uit de
revolver geheel onverwacht op het hoofd van ge
tuige. die kort daarna nog eenige andere schoten
hoorde. Getuige had tevoren in het geheel geen arg
waan gekoesterd jegens van der Ende, wel bemerkte
hij, dat deze vermoeid was.
De arrestatie van kapitein van der Ende heeft
getuige niet meer bijgewoond.
Luit ter zee eerste kl. N. B. Spoor kende ver
dachte van het instituut waar hij een stille, aarzelend
optredende jongen was.
Dr. D. J. D. J. Buining heeft den verdachte in de cel
kort na het gebeurde opgezocht. Verdachte kon alles
in logisch verband brengen en zei in Schellirigwoude
een toestand te hebben aangetroffen, die heelemaal
niet in den haak was en waardoor hij zich bedreigd
gevoelde. Getuige had hem verzekerd "dat aan de
goede trouw van den kolonel in geen enkel opzicht
behoefde te worden getwijfeld.
Prof. Carp herhaalde de conclusie van zijn psy
chiatrisch rapport over verdachte, die volgens hem
onderhevig wass aan waandenkbeelden.
Proc.gen.: „Zoo zijn er velen, wel millïoenen
in de wereld"".
Prof. Carp: „Maar bij van der Ende is boven
dien de rem, die anderen wel plegen te gebruiker,
losgeraakt.
Verdachte verklaarde nog dat hij zich ingesloten
en bedreigd gevoelde. Hij is thans volkomen over
tuigd,'dat zijn gevoel verkeerd is geweest.
De procureur-generaal prof. dr. van Genechten zette
uiteen, dat de feiten: insubordinatie jegens en poging?,
tot doodslag op kolönel Rost van Tonningen, zoomede
doodslag van twee burgers, vaststaan.
Verschil is alleen mogelijk over de vraag of ver
dachte moest worden ontslagen van rechtsvervolging.
De feiten dwingen tot de meening. dat hij volkomen
onder invloed van bepaalde geruchten heeft gehan
deld, doch geenszins, dat hij lijdende was aan sto
ring van zijn geestvermogens, want vrijwel onmiddel
lijk na het gebeurde kon hij een redelijke uitlegging
er van geven. Alleen in het rapport'van prof. Carp
wordt van zulk een ziekelijke storing gewaagd. Niets
ware zoo eenvoudig voor het openbahr ministerie, als
het doen uitbrengen van een contra-rapp'ort, doch
spreker acht het niet noodig. Het Hof is er niet om
theoretische psychiatrische raadsels' op te lossen. Men
kan van 99 pet. der misdrijven wel zeggen, dat zij
werden begaan door menschen met dergelijke wilsbe-
paling. Ook de Geer had waandenkbeelden, toen hij
21 eerzame burgers liet- opsluiten doch hij is gevlucht
en teruggekeerd en wil hier nu wel rustig als verge
ten burger leven.
Waandenkbeelden hadden ook de beide officieren,
die verleden week terechtstonden wegens moord.
De generaal, die binnen afzienbaren tijd zal terecht
staan, had blijkbaar eveneens^ last van waandenk
beelden, evenals tientallen officieren, die hun plicht
niet hebben gedaan, doch wel de duizenden opgesloten
burgers prikkelden.
Deze verdachte, aldus spr., heeft zich door dwaze
ophitsingen in de war laten brengeri met het gevolg,
dat twee personen door hem werden neergeschoten
en kol. Rost van Tonningen hoogst ernstig werd ge
wond.
Spreker zou op grond van art. 117' juncto 120 Mil.
Strafwetboek de doodstraf kunnen eischen, of in
gevolge art. 287 W. van Str. vijftien jaar gevange
nisstraf, vermeerderd met een derde. Hij staat ech
ter niet op het standpunt der vergelding en acht
het voldoende, indien verdachte uit de maatschap
pij wordt verwijderd, totdat de nieuwe maatschap
pij tot rust zal zijn gekomen. Spreker concludeert
tot vijftien jaar gevangenisstraf met ontzegging van
het recht om bij de gewapende macht te dienen.
pleidooi
In een uitvoerig pleidooi beriep mr. ,T. H. Rolan-
dus Hagedoom zich op de objectiviteit onzer recht
spraak. Deze brengt er toe rekening te houden met
de sfeer in de Mei-dagen, die velen te machtig wer
den. omdat zij geloof hechtten aan allerlei klets
praat. Verd. had als militair te aanvaarden wat van
hoogerhand werd betoogd en verlangd. Hij was bo
vendien-drie dagen niet uit de kleeren geweest en
had geen rust genoten.
PI, hoopte, dat het Hof het vonnis (ontslag van
rechtsvervolging) zou bevestigen subs, dat- verdach
te voorwaardel ijk onder toezicht zou worden gesteld.
Het hof zal Dinsdag 30 December uitspraak doen.
Ongecorrrigeerd)
ZWERVENDE DIEREN.
Een wenk van „Dierenbescherming".
In het maandblad Dierenbescherming vraagt
een abonnée te Zandvoort aandacht voor het toene
mend aantal zwervende honden en katten. „Her
haaldelijk al heb ik", schrijft zij. „den laatsten tijd
hier op den weg Haarlem-Zandvoort zwervende
honden opgenomen die kennelijk wel tot voor kort
een huis gehad moeten hebben. Het komt mij voor,
dat, wanneer men „geen eten" meer voor zijn hond
of kat heeft, men het dier maar op de straat zet.
zonder zich af te vragen wat zijn verdere lot zal zijn.
Dan is er nog iets. Onder het toenemende aan
tal jonge zwervers vindt men ook altijd heel jonge
dieren. Zou het in dezen voedselschaarschen tijd
niet heel nuttig zijn en bovendien heel wat jonge
stumpers veel leed besparen, indien de dierenhou-
ders er voor zorgden dat er geen jonge honden en
katten geboren werden? Als ieder zijn hond of kat
onder behoorlijk toezicht houdt is er heel wat te
voorkomen. Waarom moeten er zooveel, dieren óf
voor een afmakingsdood dadelijk na de geboorte, óf
voor het spoedig zwerven geboren worden?
in Haarlem en omgeving;
HET RONDE HUIS.
Wel zeker, zegt ge, het Ronde Huis. Dat staat aart
het elrtfle van den Zeeweg.
Nu ja, maar er zijn meer ronde huizen en een daar
van vertoonen wij u hier als een eigenaardigheid,
zijnde het overblijfsel van wat eens eeo molen was,
een poldermolen ln den Waarderpolder, genaamd „De
jonge Willem".
Daar staat hij Jusschen de weilanden en steeks zijn
ruigen kop omhoog. Ge ziet het: die kop is gefatsoe
neerd. De kap is er af en de vier ouwe wijven, die
elkaar niet krijgen konden zijn al lang tot brandhout
HET RONDE HUIS.
(Foto De Haas),
verstookt en de vang en de as en het rad werden op
nonactief gesteld. Dat gebeurde in 1925, maar al sinds
1913 kon de molen het buiten den wind stellen, om
dat hij geëelectrificeerd was, zoodat de molenaar
sindsdien door het onnoozel verzetten van eegn handle
het binnenwater in zijn polder beheerscht en er het
buitenwater uit houdt en geen zorgen heeft over
al wat gedaan of nagelaten moet worden als er wind
op den molen is.
Zoo heeft ook hier het oude vernuft concessie moe
ten doen aan de nieuwe techniek en men kan dat be
treuren of toejuichen. Wie het Hollandsche landschap
lief heeft houdt niet van molens zonder wieken, maar
practisch aangelegde geesten zullen u daarentegen
voorhouden, dat het verzetten van een knopje te ver
kiezen valt boven het zware molenaarswerlc en dat
dé electriciteit altijd ter beschikking staat en de wind
niet
Met dat al is „De jonge Willem" een Haarlemsehe
eigenaardigheid geworden. Waarvan acte.
Echt
Vermengd met warme melk het
van ouds beroemde middel bij
Hoest - Verkoudheid - Griep
Prijs thans SO cent per flesch
(Adv. Ingez. Med.)
Biljarten
KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND EERSTE
KLASSE KLEIN-BILJART.
Donderdagmiddag werd te Eindhoven onder leiding
van de afdeeling Victoria, welke dit jaar haar vijf
jarig bestaan viert, een begin gemaakt met het vier-
daagsche biljarttournooï om het kampioenschap van
Nederland eerste klasje klein-biljart, cadre 35/2. Voor
het kampioenschap hadden zich 8 spelers geplaatst.
ear. beurt, hoog- gemïd-
Gruythuysen
De Kok
Hoogland
Haberer
Schmidt
Beekhof
Geestman-
Brandts
Hoogland
De Kok
Gruythuysen
Haberer
Beekhof
Geestman
Schmidt
Brandts
400 16
ste serie delde
121
25
22.02
16.55
21.05
18.79
19.05
13.75
16
11.04
20
13.50
18.18
11.32
Handbal
EEN ZELFSTANDIGE BOND VOOR HANDBAL.
's GRAVENHAGE 16 December. Naar in het laatste
nummer van Het Turnblad officieel'wordt medegedeeld,
zal met ingang van 1 Januari a.s, handbal in ons land in
zelfstandig verband worden beoefend. De bonds handbal
commissie van het Nederl. Gymnastiek Verbond zal
worden geliquideerd, en met ingang van 1 Januari 1942
treedt het Nederlandsch Handbal Verbond (N. H. V.) in
werking.
BEVERWIJK
Ned. Herv. Pastorie uitgebrand
Donderdagmiddag omstreeks vier uur brak doordat
een rekje met waschgoed tegen de kachel was ge
vallen brand uit in de pastorie van de Ned. Hervorm
de Gemeente, Zeestraat 86 alhier, bewoond door Ds,
J. de Vries, predikant van die gemeente. De vlam
men grepen snel om zich heen. Direct na de ontdek
king werd de brandweer gewaarschuwd, die met het
oog op een eventueele uitbreiding van den brand met
de twee motorspuiten uitrukte en spoedig ter plaatse
was. Energiek werd het' vuur, dat vooral midden in
de pastorie woedde, bestreden. Reeds na korten tijd
Was het gevaar voor een grooten uitslaanden brand
geweken en was het blusschen van de vlammen nog
maar een kwestie van tijd. Nadat de brandweer ook
de vuurversehijnselen op de moeilijk bereikbare
plaatsen in de Villa onder de knie had werd. met een
lang op de waterleiding de nablussching ter hand
genomen.
Het vuur had echter in dezen korten tijd groot®
schade in het perceel aangericht, want vele vertrek
ken waren totaal uitgebrand. De waterschade was
eveneens aanzienlijk.
De politie zorgde op dit drukke punt voor een goede
afzetting, waardoor 'de brandweer ongehinderd het
vuhr kon bestrijden. Eenige autoriteiten sloegen het
blusschingswerk gade.
SANTPOORT
DE A. N. W. B. OVER ZIJN WERK.
Film en tentoonstelling.
De Toeristenbond A. N. W. B. komi op 22 December naar
Santpoort en zal bij die gelegenheid ln de zaal van
Jeugdhuis Nederl. Herv, Gemeente en op 23 December
te Beverwijk in het Kennemer Theater een z.g. Bonds-
avond organiseeren, welke zeer interessant belooft te
worden. Temeer omdat velen onvoldoende bekend zijn
met het prachtige werk, dat de Toeristenbond verricht.
BURGERLIJKE STAND.
HAARLEM 19 December.
Bevallen:
18 December: M. E. Lanfermeijer-Voorham, 7. M.
A. J. P Baggen-van Kessel, d. 19 Dec.: J. M. Piers-
van Halst, d- K. E. van den Berg-Ovcrbeek, z.
Overleden:
18 December: C. Flaat, 75 j., Rijksstraatweg. Sé
van Hoorn, 60 j., Olycanslraat.
