Haarlem's Dagblad 59e JAARGANG No. 17985 X X Uitgave Loarens Coster, MU- v. Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bi)k. Soenda- plein 37. Postgiro 38810. Drukkerij; Z. B. Spaarne 12. Telef. Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, Administratie 10724. 14823. Soendaplein 12230. Directeur: P. W. PEEREBOOM DONDERDAG 5 FEBRUARI 1942 Abonnement per week ƒ0.26, per maand ƒ1.15, per kwartaal ƒ3,42, franco per post ƒ3,73, losse nummers 6 cent. Adverten- tiSn: 1—5 regels 2,10 elke regel meer 0.42. Reclames 0.72 per regel. Contracttarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4 regels 0,72. elke regel meer 0,18. Groentjes 1—3 rogcis 36 cent. elke regel meer 12 cent bij contante betaling. Dr. J. Weener overleden Na een langdurige ziekte is Woensdag in zijn wo ning aan den Kleine Houtweg te Haarlem in den ouderdom van 68 jaar overleden Dr. J. Weener, emeritus-predikant bij de Ned. Herv. Gemeente. Hij werd 15 Februari 1873 te Zuilen geboren; stu deerde aan het gymnasium en de rijksuniversiteit te Utrecht en werd in 1896 candidaat in Zeeland. Op 15 Augustus 1897 bevestigde ds. Verhagen van Zui len hem te Ter Aa in zijn eerste gemeente, waaraan dr. Weener zich verbond sprekende over 2 Cor. 4:5. Op een dissertatie getiteld: „Schepping en Voorzie nigheid" promoveerde hij tot doctor in de theo logie. Dr. Weener ver trok in 1901 naar Wa- r irrvir-ii-.u geningen, welke stand- vMBSS plaats hij in 1904 met Haarlem verwisselde. Op 26 Juni van dat jaar werd hij door Ds. A. J. Montijn te Haarlem be vestigd. Dr. Weener had voor zijn intreepreek als tekst gekozen Joh. 6 63. Tal van jaren was dr. Weener lid van het hoofdbestuur van het Dr. J. Weener Java-comité, alsook van (cliché Haarl. Dagbl.) de Evangelische Allian tie, die hij als secretaris heeft gediend. Vele jaren was hij praeses van het classicaal bestuur van Haarlem: lid van het Prov. Kerkbestuur van Noord-Holland; ook is hij scriba archivaris van den kerkeraad geweest. Verder was dr. Weener scriba van den ring Haarlem, waarvan hij ook voorzitter is geweest. Hij had voorts zitting in het bestuur van de afdeeling Haarlem van de Evangelische Maatschappij en was voorzitter van het bestuur der Noord-Holl. Predikantenvereeni- ging en lid van het Provinciaal College van Toezicht op de kerkelijke goederen en fondsen. Dr. Weener maakte deel uit van de Commissie van Toezicht op het M.O., waarvan hij voorzitter was. Ook was hij godsdiensleeraar aan de Nutskweekschool voor on derwijzeressen te Haarlem en aan de Rijkskweek school voor Onderwijzers. De overledene was ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De teraardebestelling zal plaats hebben a.s. Maan dagmiddag twee uur op de Algemeene Begraaf plaats te Heemstede. Gereformeerde kerk te Heemstede 25 jaar geleden geconstitueerd Het zal in April a.s. 25 jaar geleden zijn dat de Gereformeerde kerk te Heemstede tot openbaring kwam. De Gereformeerde kerken bestonden voor dien tijd wel te Haarlem. leden een feestgave te vragen o.a. voor den bouw eerst gehouden in een bollenschuur op een terrein aan den Bronsteeweg. Reeds spoedig breidde het ledental zich sterk uit, zoodat het mogelijk was over te gaan tot den bouw van de kerk aan de Koediefslaan. In de laatste jaren wordt nu ook dienst gehouden in een houten hulpkerk aan de Camplaan. Er is een commissie benoemd tot herdenking van dit zilveren jubilé. Het is de bedoeling van de leden een feestgave te vragen o.a. voor de bouw van een steenen kerk aan de Camplaan. Eén jaar en drie maanden tegen fietsendief geëischt Verdediger vraagt vrijspraak Op elke rol van de strafzitting van de Haarlemsche Rechtbank vormen fietsendiefstallen het hoofdbestanddeel en dus is het begrijpelijk dat de straffen tegen deze ver dachten steeds hooger worden. Ook in de zaak tegen een Haarlemsehen kapper, die ervan beschuldigd werd een damesfiets te hebben gestolen, was de elsch lang niet malsch, namelijk 1 jaar en 3 maanden gevangenisstraf. De kapper ontkende echter hardnekkig de fiets te hebben gestolen. Hij vertelde dat hij het rijwiel gekocht had van een onbekende, die bij hem in den winkel was ge komen. Hij had er echter geen oogenblik aan gedacht, dat de fiets wel eens gestolen zou kunnen zijn. Bij huiszoe king had men echter bij hem eenige rijwielonderdeelen o.a. een electrische lantaarn en een stuur gevonden. De kap per hield vol dat hij deze onderdeelen later had gekocht. Pres.: Waarom heb je dan de merken van de fiets ge haald? Dat vind ik een leelijk ding. Verd,.: Ja maar ik wilde er een mooier merk opzetten. De verdediger Mr. F. van Blerkom concludeerde na een uitvoerig pleidooi dat de ten laste gelegde diefstal noch de heling bewezen was en hij vroeg dan ook vrijspraak met onmiddellijke invrijheidstelling van den verdachte. Dit verzoek werd echter door de Rechtbank afgewezen. Uitspraak Donderdag 19 Februari. Uitspraken Haarlemsche Rechtbank KAPPER VEROORDEELD. Een Haarlemsche werklooze kapper, die een bakker bij het opplakken van distributiebonnen had geholpen en zich daarbij zelf eenige honderden bonnen had toegeëigend werd tot 5 maanden gevangenisstraf veroordeeld. De eisch was zes maanden. De kapper zal van dit vonnis in hooger beroep gaan. Naar men ons mededeelt zijn de orgelconcerten in de Gemeentelijke Concertzaal te Haarlem wegens ver warmingsmoeilijkheden voorloopig afgelast. H. O. V. CONCERT UITGESTELD. Het H.O.V. leden-concert, dat Vrijdagavond in de Gemeentelijke Concertzaal zou worden gegeven, is uitgesteld tot Vrijdag 27 Februari a.s. JUBILEUM ZUSTER SPIJKER. Ons wordt verzocht mede te deelen, dat de hoofd zuster Catrien Spijker, die 11 Februari in het Haar lemsche Diaconessenhuis haar zilveren jubileum viert, niet werkzaam is bij de rustende zusters in het ge bouw aan het Wilsonsplein, maar op den zuidvleugel In het Diaconessenhuis. PRIJZEN VOOR GEZOUTEN GROENTEN. 's-GRAVENHAGE. 5 Febr. Voor gezouten froenten zijn thans ook prijzen vastgesteld. In de taatscourant van heden is een beschikking gepubli ceerd, waarin de prijzen, welke door fabrikanten, grossiers en winkeliers mogen worden gevraagd, zijn bekend gemaakt. Voor nadere bijzonderheden wordt naar de officieele publicatie verwezen, welke dezer dagen in de bladen zal verschijnen. Afscheid S. Metz Dinsdagmiddag heeft de heer S. Metz onderwijzer aan de Bornwaterschool te Bloemendaal, wegens het bereiken van den pensioengerechtigden leeftijd af scheid van het onderwijs genomen, na de gemeente Bloemendaal 26 jaren te hebben gediend. Het hoofd der school, de heer J. B. Klein Poelhuis, deelde mede, dat de inspecteur van het L.O. de heer H. van de Weyer wegens ongesteldheid ver hinderd was, het afscheid bü te wonen. Wegens plaatsgebrek waren alleen de kinderen der 6e klasse aanwezig. Tineke van Essen droeg een gelegenheidsgedicht voor, dat vervolgens dor alle kinderen den schei denden onderwijzer werd toegezongen. Namens den burgemeester nam wethouder A. Cassee het woord. „Gij hebt", zei hij, „26 jaar lang uw beste krachten gegeven ten bate van de Bloemendaalsche jeugd, als goed onderwijzer. Nu gaat gij heen, maar uw beeld zal bij de jeugd blijven leven. In uw leven, dat niet zonder moeite en zorgen was, hebt gij uw evenwicht bewaard. Wij danken u voor alles wat gij voor de gemeente hebt gedaan; moge gij nog lang van uw rust genieten". De voorzitter der Oudercommissie, de heer P. J. Boudewijn, dankte namens de ouders, die hun kinderen gaarne aan den heer Metz toevertrouwden. Spreker bood namens de Oudercommissie een fraaie bloemenmand aan. De heer J. B. Klein Poelhuis sprak namens per soneel, kinderen en zichzelf; hij wees op de pret tige wijze, waarop zij als collega's hebben mogen samenwerken. „Voor de kinderen was hij een vaderlijke vriend, die gegeven heeft, wat hij heeft kunnen geven". Namens de collega's bood spreker een boekwerk aan en aan mevr. Metz eén Azalea en namens de kinderen een fraaie boekenkast. De heer Metz dankte allen, die bij dit afscheid blijken van belangstelling hadden gegeven. DIEFSTAL VAN RIJWIELBANDEN. Bij de politie te Heemstede is kennis gegeven van diefstal van een binnen- en buitenband van een rij wiel dat geborgen was in een ongesloten schuurtje aan de Javalaan. Merk buitenband Dunlop, merk bin nenband Hevea. Myron Taylor's opdracht bij het Vaticaan In een A.N.P. bericht uit Lissabon wordt gezegd dat Paus Pius XII geweigerd heeft den oorlog tegen het nationaal-socialisme voor rechtvaardig te verklaren, zooals president Roosevelt gewild had. Via de Ameri- kaansche pers zijn berichten tot de openbaarhéid door gedrongen die den sluier van de opdracht van Myron Taylor bij Paus Pius XII hebben weggenomen. Het Spaansche weekblad „Signo" heeft op 10 Maart 1941 het bericht afgedrukt dat de regeering Roosevelt, die over de vorming van den Raad der Hispaniteit en over de mogelijke imperialistische plannen van Spanje in Amerika reeds uitermate opgewonden was, een mededeeling heeft doen toekomen aan den H. Stoel, waarin de eisch werd gesteld dat hèt denkbeeld van de Hispaniteit door de katholieke kerk voor kettersch verklaard zou worden. De desbetreffende Pauselijke Congregatie heeft dezen absurden eisch niet alleen van de hand gewezen, doch ook de hoop tot uiting gebracht dat de regeering der Vereenigde 3%'en zich niet zou verzetten tegen de verbreiding van ee* leer, die tegenover Spanje uitdrukking geeft aan zulk een gerechtvaardigde en schoone sympathie, als die der Zuid-Amerikaansche landen, welke trotsch gaan op hun afstamming. Op 17 September 1941 publiceerde de New-York Times" een bericht van zijn correspondent te Rome, Herbert Matthews, over de boodschap, welke Z.H. Paus Pius XII had verstrekt in antwoord op de jong ste mededeeling van president Roosevelt, welke door Myron Taylor was overgebracht. Daarin wordt ge zegd dat het antwoord van den Paus een voorzichtig uitgedrukt „neen" was en dat men geloofde dat Roosevelt o.a. den Paus heeft verzocht te verklaren dat de oorlog tegen het nat socialisme een rechtvaar dige oorlog is. De regeering der Ver. Staten beloofde den Paus. dat indien hij aan haar verzoek gevolg zou geven, zij alles in het werk zou stellen om Rusland na den oor log tot het verleenen der godsdienstvrijheid te be wegen. „Evenwel, naar men mij van betrouwbare zijde me dedeelde", zoo verzekerde Matthews, „hebben derge lijke vriendschappelijke wendingen slechts het eene doel uiting te geven aan het vaste, zij het ontwij kende besluit van den H. Stoel, zich temidden van de oorlogvoerende landen volkomen neturaal te houden". De luchtaanval op Soerabaja BATAVIA, 3 Februari. (A.N.P.) Naar men uit Soerabaja meldt, zijn bij den luchtaanval van 3 Februari aan Nederlandsch-Indische zijde aanzienlijke verliezen geleden. Verscheidene watervliegtuigen wer den beschadigd. Het luchtalarm duurde van 10.10 tot 12.30 uur. Behalve de reeds genoemde plaatsen in den Oosthoek van Java, heerschte ook activiteit boven het eiland Madoera, alsmede boven de plaatsen Toeban en Grissee. Uit een bericht van United Press uit Batavia blijkt dat bij den Japansehen luchtaanval op' Soerabaja personen in de nabijheid van de marinebasis gedood of gewond zijn. Omtrent den eersten Japansehen aanval op ver scheidene plaatsen in Oost-Java waarvan op 3 Fe bruari in een bericht uit Batavia melding is gemaakt meldt het Japansche keizerlijke hoofdkwartier vol gens een bericht van Domei, dat de Japansche lucht macht, die opereert over het Zuidwestelijke gebied van den Stillen Oceaan, op 3 Februari een massalen aanval heeft gedaan op de vlootbases van Soerabaja en de luchtbasis van Malang op Java. In totaal werden 85 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten of op den beganen grond vernield. Omtrent zes vijandelijke toe stellen is de vernietiging nog niet bevestigd. Naar verluidt heeft de Japansche luchtactie tot de feitelijke vernietiging van de geheele vijandelijke luchtmacht geleid. Drie Japansche vliegtuigen worden vermist, terwijl een machine binnen de vijandelijke stellingen is neergestort. Het communiqué voegt hieraan toe dat de Japansche luchtmacht gedurende drie dagen van patrouilleeren in het Westelijke deel van de Javazee. dus op 1, 2 en 3 Februari, met bommen een vijande lijk schip van 6.000. een van 3.000 en een van 2.000 tOn tot zinken heeft gebracht. Volksgenooten, helpt elkander! Steunt de Winterhulp, Nederland! Giro Winterhulp Nederland 5—55 Amsterdam en Den Haag aan de spits. AMSTERDAM, 4 Februari. De secretaris van de Centrale Propaganda-Commissie voor de Weldadig heidspostzegels schrijft: Gisteren was het veertien da gen geleden, dat de verkoop der weldadigheidspost zegels beëindigd werd. Hoewel het uit den aard der zaak nog niet mogelijk is, de totale opbrengst te mel den, zijn tot heden o.m. wel bekend geworden de voorloopige cijfers van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag. Utrecht, Groningen, Eindhoven en Arnhem. De toeslag op de verkochte zegels bedroeg in Amsterdam f 57.557,30 (v. j. f 40.490,22'/;) zoodat dus ditmaal de opbrengst f 17.067.67V2 hooger was. Rotterdam had een opbrengst van f 15.676,14 (v. j. f 12.312,19), Den Haag f 38.802,09 (v. j. f 21.088,10). Te Utrecht bedroeg de toeslag f 11.323,37 (v. j. f 9369,82), te Groningen f 5.036,92'/» (v. j. f 5.107.20), te Eindhoven: f 2.352,80 (v. j. f 1.415,77'/'), Arnhem: f 2.590,42. (v.j. f 2.235.79V2). Telt men* de cijfers dezer zeven steden bijeen, dan komt men tot het volgende: de opbrengst bedroeg ver leden jaar f 92.019.10y2. dit jaar f 133.339,64',;. Er werd dus ruim f 41000 meer behaald dan tijdens de actie 1940—1941. In Den Bosch liep de opbrengst terug van f 2.257,94 tot f 1.114.02. Maastricht bracht op f 2.383.88 (v. j. f 2.264,611/2). Bussum f 1.583.41''; (v. j. f 1.259,75 1/2). Apeldoorn f 1.556 93 1/2 (v. j. f 1.158.03). Leeuwarden f 2.075,32 (v. j. f 2.799,72) en Middelburg f 583,71 (v. j. f 838,95'/;). Welke bonnen zijn thans geldig? Van 1 tot cn met 7 Februari: 07A Brood 4 rants. Brood ot bak 07B Brood y. rants. 07A Vleesch 1 rants. Vleesch of 07B Vl.waren rants. vleeschwaren 07A Aardappelen K.G. Aardappelen 07B Aardappelen Yt K.G. Aardappelen (De aardappelbonnen 06A en 06B blijven tot en met 7 Februari geldig.) Van 25 .Januari t.m, 21 Februari: 197 Algemeen 1 K.G. Suiker 05Cen 05D res. 50 gr. Cacao 198 Algemeen 500 gr. Jam 199-202 1 rants. Bloem brood of gebak en 07 reserve 250 gr. Rijst 203 Algemeen 250 gr. Havermout of Peulvruchten 250 gr. Gort 210 100 gr. Vermicelli of maizena 204-20S 100 gr. Kaas 06A-09A Melk I VA L. Melk 06B-09B Melk I L. Melk Van 1 t.m. 9 Februari: 0G Boter 125 gr. Boter 06 Vet 125 gr. Boter met reductie 07 Boter 125 gr. Boter 07 Vet 125 gr. Boter of margarine 19 t.m. 27 Februari: 09 Boter 125 gr. Boter of 100 gr. Rundvet (Voor het vet moet de bon 09 Boter t.m. 5 Februari ingeleverd worden bij den leverancier.) Van S Januari t.m. 21 Februari: 195 Algemeen 250 gr. Peulvruchten Van 8 Januari t.m. 7 Februari: 04B, 04C, 04D Reserve 1 el Van 28 December t.m. 21 Februari: 19 3 Algemeen 250 gr. Kofflesurrogaat Voorts: Petroleum: Bon 15 en 23 Petroleum: 2 L. tot 21 Maart 1942. Bon 26: 2 L. tot 14 Februari. Zeep Bon 211 Algemeen en Bon G Zeep der Zeep- kaarten 1 rantsoen zeep. Bon G toiletzeep 75 gram toiletzeep SO pCt. t.m. 28 Februari. Bon L Textiel (Mannen) 50 gram scheerzeep t.ni. 30 April. Brandstoffen: lïonnen 13 HK en 17 HK van de brandstoffenkaarten J en K 1 eenheid vaste brand stoffen per bon. Bonnen 23 CV t.m. 28 CV van de brandstoffenkaart L 1 eenheid vaste brandstof per bon. Bonnen Brandstoffen één eenheid zevende periode en éénheid achtste periode 1 eenheid per bon. Alles van Jan. t.m. 30 April. Vergeefsche pogingen tot ontlasting van Leningrad Bolsjewistische divisies lijden ernstige verliezen Sedert weken hebben, naar aan het D. N. B. van bevoeg de zijde wordt gemeld, de bolsjewisten met sterke troe penmassa's getracht op te rukken teneinde de in Leningrad ingesloten bolsjewisten te ontlasten. De Duitsche alweer, door Oldenburgsche en Holsteinsche troepen, heeft ech ter tot volledig succes geleid. De bolsjewisten werd de mogelijkheid ontnomen om het ingesloten Leningrad te ontlasten. De artillerie van het Duitsche leger zet de be schieting van voor den oorlog belangrijke doelen in de be legerde stad nog steeds voort. De troepenmassa's der bols jewisten hebben 123 maal in de afgeloopen weken storm geloopen op de Duitsche linies en zijn 123 maal met be bloede kopen teruggeslagen. Bij een koude van vaak 30 graden onder nul deden de Duitsche infanteristen in zware gevechten van man tegen man de bolsjewistische aan valsgolven stianden. Het vuur van het Duitsche geschut verstikte elf andere aanvallen van den vijand reeds tijdens de voorbereiding. Bij de steeds weer herhaalde bestor mingen hebben vijf bolsjewistische divisies en twee bolsje wistische brigades bijzonder zwaar geleden. Voor de Duitsche linies liggen 7000 doode bolsjewisten. Er werden 975 gevangenen gemaakt, terwijl de bolsjewisten 2100 ge wonden niet meer met zich mede konden nemen. De ge hangenen deelden mede dat het aantal bevrorenen enorm geweest moet zijn, daar de bolsjewisten zonder beschutting ln de sneeuw en koude voor de Duitsche stellingen lagen Aan materiaal verloren de bolsjewisten 33 pantserwa gens, 121 stukken geschut, 28 granaatwerpers, 47 machine geweren en een groot aantal andere infanteriewapens, die alleen in 't gebied van een divisie in den tijd van vier we ken werden buitgemaakt of vernietigd. Voorts meldt het D. N. B. dat Dinsdag 58 Sovjet-vlieg tuig en vernietigd zijn, terwijl drie Duitsche toestellen tuigen vermist. De aanvallen van het Duitsche luchtwa- pen waren gericht op colonnes op marsch, spoorwegen en industrieele installaties aan de Midden-Wolga. Wijzigingen in het Britsche kabinet Lord Beaverbrook minister voor oorlogs productie en lid van het oorlogskabinet STOCKHOLM, 4 Februari (A.N.P.) Volgens den Britschen Berichtendienst is te Londen officieel de volgende wijziging in het kabinet bekend ge maakt: Lord Beaverbrook heeft het ministerie voor oorlogsproductie, Sir. Andrew Duncan dat voor voorziening en kolonel J. J. Liewellin dat voor handel overgenomen. Lord Beaverbrook zal als minister voor oorlogs productie ook deel uitmaken van het oorlogskabi net. Verder zijn, eveneens volgens den Engelschen Berichtendienst, nog de volgende wijzigingen aan gebracht in het Engelsche ministerie: tot parle mentair onderstaatssecretaris van koloniën werd benoemd Mac Millan, tot parlementair secretaris van het ministerie van voorziening Ralph Ashton. tot parlementair secretaris van het ministerie van arbeid Calcolm Mc. Coryuddalle en tot parlementair secretaris van het ministerie voor oorlogstranport P. J. Noel Baker. Verder werden maatregelen voorbereid tot scheiding van de functies van parlementair en fi nancieel secretaris der admiraliteit. Sir Victor Garrandere zou tot parlementair secretaris en G. H. Halls tot financieel secretaris benoemd worden, zoodra de noodzakelijke maatregelen genomen zijn, De politieke correspondent van Reuter schrijft omtrent het feit dat Sir Stafford Cripps bij de Eneglsche kabinetswijziging geen portefeuille heeft gekregen, dat Cripps voor het geval dat hij minister van voorziening zou worden voorwaarden heeft gesteld en bevoegdheden geëischt die de premier niet kon inwilligen. De samenstelling van het oorlogskabinet staat nog niet vast. De premier zal hierover in het Lagerhuis nadere mededeelingen doen. De correspondent schrijft vour's dat de combi natie Beaverbrook-Duncan-Llewellin bij den pre mier en Beaverbrook blijkbaar in den smaak valt. maar thans staat nog niet vast of deze groepeering evenals de afwezigheid van Cripps alle critici zal bevredigen. VERDUISTEREN vall 15.33 tot 9.16 Maan 5 Febr, op 23.36, 6 Febr. onder 10.58 Voor Lenin grad. Een afdeeling van een infanterie divisie op mnrscli naar haar stellingen. Munitie en voorraden voor manschappen en paarden worden mee gevoerd. Hoffmann- Stapf- P.K. Schmidt Algemeen offensief op Singapore. TOKIO. 5 Februari. (D.N.B.) Het algemeene offensief op Singapore is Woensdagavond om 6 uur geopend. TOKIO, 5 Februari. (D.N.B.) Het algemeene of fensief op Singapore begon, naar Domei uit.Johore Bahroe meldt, tijdens een stroomenden regen. De Ja pansche zware artillerie opende over de duizend meter breede straat van Johore heen een oorverdoo- vend bombardement, waar van het gedreun tot ver in den omtrek werd gehoord. Tot dusver is nog niet bekend geworden of de Ja- j panners gelijktijdig landingsoperaties hebben onder- nomen of dat zij voornemens zijn den vijand eerst door een lang aanhoudende beschieting murw te ma ken. Naar voorts uit Stockholm volgens een bericht uit Londen in de „Goeteborgs Posten" wordt gemeld, hebben „duizenden Indische communisten" zich bij de verdediging van Singapore aangesloten. Deze commu nisten hebben van de autoriteiten verlof gekregen om wapens te dragen. TOKIO, 4 Februari. (D.N.B.) In een speciaal be richt uit Johore Bahroe geeft een vertegenwoordiger van Domei zijn laatste indrukken weer van de vesting Singapore. Boven het Noordelijk deel der eiland vesting, aldus het bericht, hangen dikke zwarte rook wolken, want van de 26 groote petroleumtanks in Singapore branden er vijf. Met een verrekijker kan men in de oorlogshaven een gezonken kruiser zien. die nog met het voorschip boven water uitsteekt. De gebouwen van het Britsche hoofdkwartier, die zich daar achter verheffen, schijnen uitgestorven te zijn Ook de straten zijn volkomen levenloos, vooral in het Noordelijk deel van het eiland.'Slechts hier en daar ziet men zwaar beladen vrachtwagens in dc straten tusschen de marinehaven en de stad Singapore. De stilte wordt nu en dan onderbroken door vliegtuigen die van het vliegveld Selatar opstijgen en in de rich ting Batavia verdwijnen. Geen enkel vijandelijk ge vechtsvliegtuig of bommenwerper, aldus het bericht verder, valt te bespeuren. Of de vijandelijke lucht macht, die in Singapore was gestationneerd, is volko men vernield of zij werd naar de vliegvelden ïn Ne- derlandsch-Indië overgebracht. De tegenstander heeft de laatste dagen op de straten en terzijde daarvan nieuwe verdedigingswerken aangelegd met front naar Johore Bahroe. Deze herinneren er aan dat de groote strijd om Gibraltar van het Oosten, ondanks het vreedzame beeld, binnenkort zal beginnen Naar de „Tokio Asahi Sjimboen" schrijft zal slechts de strijd over het lot van Singapore beslissen. Het blad waarschuwt er voor te meenen dat de Engelschen gedwongen zouden zijn wegens gebrek aan water en levensmiddelen de vesting na eenigen lijd zonder strijd over te geven. De verhoudingen zijn hier an ders dan bijv. te Hongkong, waar inderdaad het wa tergebrek tot de overgave heeft gedwongen, nadat de reservoirs bij de beschieting vernield waren. In Sin gapore bevinden zich twee of drie groote waterreser voirs. Bovendien is het eiland rijk aan grondwater Als het dus alleen om het water gaat. zoo verklaart het blad. dan kan Singapore het minstens zes maan den vol houden. Wat de voedselvoorziening betreft kan door rantsoeneeringsmaatregelen de voorwaarde geschapen worden voor een langen weerstand ondanks de door de vluchtelingen sterk toegenomen bevol- kl"n Engeland begint men reeds te wijzen op dc groote moeilijkheden waarvoor men bij de verdediging komt te staan. Indien de Engelschen derhalve besloten heb ben, zoo merkt het blad tenslotte op, Singapore hard nekkig te verdedigen, dan is dit meer een prestige kwestie dan de hoop met kans op succes weerstand te kunnen bieden. Nieuwe luchtaanval op Rangoon. Vliegveld Toengoo tweemaal gebombardeerd. TOKIO, 4 Februari. (D.N.B De Japansche lucht macht heeft gisteren tweemaal een aanval gedaan op het vliegveld Toengoo, dat op 300 kilometer ten Noorden van Rangoon is gelegen. Daarbij heeft zij vier vijandelijke jagers en een groot vliegtuig op den grond vernield. Onder gebruikmaking van den hel deren maannacht is. naar verder Bekend wordt, Ran goon door andere formaties van de Japansche lucht macht verscheidene malen met succes aangevallen, zonder dat aan Japansche zijde verliezen werden ge- DE JAPANNERS OP MALAKKA. Markies Zogoezawa. die benoemd is in een be langrijke functie voor het Zuidzeegebied, zal volgens de „Japan Times and Advertiser" civiel-adviseur op Malakka zijn De Markies, die sedert vier jaar be vriend is met den Sultan van Johore. en die niet alleen de Maleische staten maar ook Java goed kent. heeft een toespraak gehouden, waarin hij het oanknoopen van betrekkingen met de vorsten van Malakka en de cultureclc hervorming van Malakka zijn belang rijke taak noemde. De traditie der bevolking van Malakka moet geëerbiedigd worden, aldus zeide hij. maar de militaire en politieke controle over het land moeten in Japansche handen zijn. SPECIALE ORDER AAN DE TROEPEN VAN GENERAAL WAVELL. STOCKHOLM, 4 Februari. (A.N.P.! De Britsche opDerbevelhebber in het Zuidwestelijk deel van den Stillen Oceaan, generaal Wavell. heeft, naar de Brit sche Berichtendienst mededeelt, een specialen order tot zijn troepen gericht met betrekking tot de verde diging van Singapore. Daarin zegt hij dat het hun plicht is tijd te winnen voor het zenden van verster kingen, waartoe Engeland en de Vereenigde Staten het voornemen hebben Verder wordt in dezen spe cialen order gezegd: „Wij moeten Azië redden door de Japanners te bevechten. Gij moogt geen duim gronds zonder taaien strijd prijsgeven en niets on ver nield achterlaten dat den vijand ook maar in het ge ringste van nut zou kunnen zijn". Japanners bezetten Paan in Birma Stad op 50 KJML ten Noorden van Moulmeïn JAPANSCHE BASIS. 5 Februari. (Domei). De Ja pansche troepen die langs de Salwien-rivier op trekken, hebben de Britsche strijdkrachten op den avond van 3 Februari verdreven en de stad Paan. gelegen aan de rivier de Salwien, 50 kilometer ten Noorden vnn Moulmein dat zich eveneens in Ja pansche handen bevindt bez.et Voorts hebben Japansche troepen het eiland Biloe- gyoen, alsmede andere kleine eilandjes voor de mon ding van de rivier de Salwien bezet, zoo wordt uit Rangoon gemeld. Met de bezetting van het eiland Bi- loegyoen zijn niet alleen de Britsche stellingen aan den Westelijken oever van de rivier de Salwien be dreigd, doch hierdoor valt ook het scheepvaartver keer van en naar Rangoon meer en meer onder Ja pansche controle. Naar verder uit Tokio wordt gemeld hebben forma ties Japansche bommenwerpers van het leger het vliegveld van Toungoo in Birma voor den tweeden keer op twee opeenvolgende dagen aangevallen. Zij vernielden verscheidene jachtvliegtuigen op den grond alsmede vlicgtuighangars. Alle Japansche vliegtuigen zijn naar hun steunpunten teruggekeerd. Dipliteriegevallen in Noord-Brabant ROOSENDAAL, 5 Februari. Verschillende ge meenten in West-Brabant worden reeds geruimen tijd geplaagd door een hardnekkige diphterie- epidemie, waarop tot dusver alle bestrijdingspo- gingen van overheidswege zijn afgestuit. Vooral te Etten-Leur en omgeving lijkt deze epidemie zich te hebben vastgezet. Inenting en herinenting der schoolkinderen heeft de ziekte niet kunnen ver jagen. zoodat in den loop der laatste weken weer verschillende personen, oudere zoowel als jongere, naar de barakken van Breda en Oudenbosch moes ten worden overgebracht. In die gemeente, zoomede in de dorpen Sprundel en St. Willebrord, hebben zich verschillende gevallen met doodelijken afloop voorgedaan. De ziekte heeft ook te Baarle-Nassau en te Baarle-Hertog verontrustende afmetingen aangenomen. Nadat daar de scholen wegens de vele gevallen van diphterie waren gesloten, heeft de epidemie zich intusschen nog uitgebreid. Reeds een vijftal kinderen is eraan bezweken. Duitschland strijdt mor Earopa. Indische strijdkrachten in Noord- Afrika teruggedrongen. HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER. 4 Fe bruari. (D.N.B.) Het opcrbevel der weermacht maakt bekend: „Aan het Oostelijk front levendige gevechtsacti- viteiL Gevechtsvliegtuigen hebben in den afgeloo pen nacht havenwerken in Zuidwest Engeland ge bombardeerd. In Noord-Afrika werden Indische strijdkrachten, die den Britschen terugtocht moesten dekken, ver slagen en teruggedrongen. Duitsche gevechtsvlieg tuigen hebben autocolonnes in het gebied om To- broek alsmede vijandelijke opslagplaatsen van ma teriaal nabij Mersa Matroeh met bommen bestookt. Dc luchtaanvallen op vliegtuigsteunpunten, lucht afwcerstellingen en andere militaire werken op de eila'nden Malta en Gozo werden voortgezet". Na den val van Benghazi en Cyrene DuitschItaliaansche opmarsch naar het gebied van Derna. ROME, 5 Februari. (Stefani). De „Popoio dl Roma" schrijft dat de troepen van do as in Noord- Afrika hun opmarsch ijlings voortzetten. Nu Benghazi Cyrene heroverd zijn, trekken de pantsercolonnes de infanterie op naar het gebied van Derna. De vijand, die poogt den opmarsch van dc Italianen en Duitschers te belemmeren, is door dc snelheid van onze manoeuvre ontwricht. De zware verliezen aan menschcnlevens en materiaal noodzaken hem om zich onder den beslissenden druk der strijdkrachten van de as op den achtergrond te houden. De geheele stra tegie van Churchil is bezig ineen te storten. De droom Churchill om op te trekken naar Tripolis en de grens van Tunis is vervlogen. Voor de tweede maal hebben Italianen en Duitschers de geallieerde colonnes van de Britsche democratie de Egyptische woestijn ingejaagd. in een beschouwing over de gebeurtenissen in Noord-Afrika schrijft het Engelsche blad „Daily Mail" o.a „Het is geen geheim meer dat wij enorme hoe veelheden benzine, munitie en andere oorlogsvoorra- den voor ons offensief naar de voorste linies gebracht hadden. Het meeste daarvan heeft Rommel buit ge maakt. Dc snelheid van den Duitschen tegenaanval verschaft de zekerheid dat thans een groot, aantal Duitsche voertuigen op Engelsche benzine rijdt en dat een deel der troepen van de asmogendheden gevoed wordt uit de Engelsche voorraden". Zwitserland in den derden oorlogswinter. Ook hier rantsoeneering. (Van onzen correspondent te Genèvc). In Zwitserland is de algemeene toestand in dezen derden oorlogswinter eigenlijk niet veel anders dan hij tijdens den eersten en den tweeden oorlogswinter was. Het leven is duurder geworden en men moet zich steeds meer eenige genoegens en gemakken ont zeggen. De temperatuur in de woningen moet lager gehouden worden en men moet thans ook bij de elec trische verlichting zuinigheid betrachten. Dc industrie moet zich aan steeds meer ingrijpende regeerings- maatregeien onderwerpen. En toch handhaaf ik ten volle wat ik voorop stelde: de algemeene toestand is vrijwel nog hetzelfde ge bleven. Want hoe klein zijn tenslotte al die verande ringen, stuk voor stuk op zich zelf beschouwd ee ook alle tezamen in hun geheel genomen, in vergelijking tot de groote alles beheerschende omstandigheid dat voor Zwitserland de vrede nog is behouden gebleven. Bij alle materieele offers, die thans ook van de Zwit sers gevraagd worden is dit toch het groote feit dat allen hier met innige dankbaarheid vervult én dat aan het geheele Zwitsersche leven zijn eigen karaktertrek, van de toestanden elders in Europa sterk, afwijkend, is blijven geven. Bij alle politieke discussies, die met de verwijde ring van het directe oorlogsgevaar van dc Zwitser sche grenzen weer tal van meenlngsverschillen aan het licht brengen, is de door de Zwitsersche regeering gevolgde politiek van volstrekte neturaliteit dan ook nimmer een onderwerp van debat. De mecningsver- sehillen betreffen uitsluitend kwesties van binnen- landsch beleic: de al of niet opneming van sociaal democraten in de Zwitsersche regeering, de herzie ning der Grondwet, sociale hervormingen, de verdee ling der financieele lasten over de verschillende groe pen der bevolking, de wijze van ondersteuning der behoeftlgen in verband met de steeds duurder wor dende noodzakelijke levensmiddelen. Op het gebied der binnenlandsche politiek is, on danks het voortbestaan van deze meeningsverschillen, de rustige eendrachtige stemming blijven voortbe staan, ook al hebben eenige kantonale en gemeente lijke verkiezingen doen zien. dat de oude historische burgerlijke partijen een deel van haar traditioneelcn aanhang verloren hebben. Vooral Gottliod Duttweiler, de zeer dynamische leider der nieuwe partij der ,,on- afhankelijken". de succesvolle leider ook van de goed- koopere ..Migros"-warenhuizen, is in den laatsten tijd op den voorgrond getreden als de „nieuwe man", van wien memgeen redding uit de toenemende economi sche moeilijkheden verwacht. Het jaar 1941 is rijk geweest aan telkens nieuwe rantsoeneeringen van levensmiddelen. Werden bij het begin van den oorlog slechts enkele uit het buiten land komende levensmiddelen (rijst, suiker, meel, olie, peulvruchten en macaroni) gerantsoeneerd en volgde hierop een jaar later de rantsoenecring van boter, het janr 1941 bracht ons de rantsoenecring van koffie, thee, caeao, kaas en eieren, de contingcntoering van melk en de invoering van eerst twee, later drie vleeschlooze dagen per week. Bovendien maakte de invoering van „maaltijdcnbons" in het voorjaar ccn einde aan de mogelijkheid, om in restaurants en cafés gerantsoeneerde levensmiddelen te gebruiken zon der daarvoor een bon te behoeven afgeven (Koffie, thee en cacao zijn echter ook zonder bon nog in kof fiehuizen verkrijgbaar). Met deze maatregelen tot beperking van de vrijheid van verbruik van levensmiddelen zijn tal van regee- ringsvoorsehriften gepaard gegaan, om den voorraad industrieele grondstoffen zoolang mogelijk nog te kunnen rekken. Aan den vrijen aankoop van klee- dingstukken en andere textielwaren, van schoenen en van zeep is reeds geruimen tijd geleden een einde gemaakt. Textiel-, schoenen- en zeep-kaarten zijn ook in Zwitserland niet meer onbekend. De regeering heeft voorts zorg er voor gedragen, dat staal, ijzer, aluminium, rubber, cement, cacao en andere grond stoffen nog slechts op de doeltreffendste wijzen in de industrie zullen verwerkt worden en dat met de daar van vervaardigde artikelen niet lichtzinnig zal worden omgesprongen. Ondanks de beperkingen, die aan de industrieele bedrijvigheid moesten worden opgelegd in het be lang van een zuinig huishouden met de nog voor radige. doch slinkende grondstoffen, is de toestand ten opzichte van de werkloosheid nog steeds zeer gun stig Einde December 1941 waren in geheel Zwitser land nog slechts 15.580 personen als werkloozen bij de plaatsingbureaux aangemeld Aan het einde van het jaar 1940 had het aantal werkloozen hier 22.000 bedragen. Intusschen is de werkloosheid, die einde Mei bijna geheel verdwenen was, sinds dien weder aan het stijgen en wel in een versneld tempo. Tot ern stige ongerustheid geeft dit echter nog geen aanlei ding. Ook hierom niet, omdat de „productieslag" in het voorjaar de medewerking van 30 40.000 nieuwe arbeidskrachten in den landbouw noodig z.al hebben, opdat de oppervlakte bebouwd akkerland wederom met 40.000 hectaren vermeerderd worde en tot boven de 300.000 hectaren stijge! (In September 1939 diencicn slechts 189.000 hectaren voor den aanbouw van graan, aardappelen, groenten, enz.) Verontrustender was in het midden van het jaar 1941 de snelle prijsstijging van vele artikelen. Gelukkig is in de laatste maanden het tempo heel wat lang zamer geworden. Bij den aanvang van 1942 waren de kosten van levensonderhoud echter toch reeds 34 pet. hooger dan in September 1939! Het streven is dat alle arbeidsloonen ongeveer met 15 pet. verhoogd zullen worden en dat dan een etnde aan allo prijs-en-loon- stijgingen, die anders tot inflatie zouden leiden te maken zal zijn. B. DE JONG VAN BEEK EN DQNiL

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1942 | | pagina 1