Haarlem's Dagblad
59e JAARGANG No. 18008
X X
Uitgave Lourens Coster, MU. v. Courant-Uitgaven en Algem.
prokkerU N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, blik. Soenda-
plein 37. Postgiro 38810. Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. Telef.
Directie 13082, Hoofdred 15051, Redactie 10600. DrukkerU 10132,
Administratie 10724. 14825. Soendapleln 12230.
Oirecteur: P. W. PEEREBOOM
WOENSDAG 4 MAAR! 1942
Abonnement per week 0,28. per maand 1,15, per kwartaal
3,42, franco per post 3,73» losse nummer» 6 cent. Adverten-
tién: 1—5 regels 240 elke regel meer 0,42. Reclames 0,71
per regel. Contracttarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1—4
regels 0.72, elke regel meer 0.18. Groentjes 1—3 regels M
cent, elke regel meer 12 cent bU contante betaling.
De oppervlakte van Haarlem
1/3 Is grasland en tuingrond
In het jaarverslag van Haarlem vonden wij de mede-
deeling dat de kadastrale grootte der gemeente 2556,25
H A. is. of anders gezegd 25.562.500 M2.
De oppervlakte van het blijvend grasland was
739.83 H.A., van den tuingrond 123 94 H.A., waarvan
63.64 H.A. voor groente- en fruitteelt, 1 H.A. voor
boomteelt, 15.32 H.A. voor bloementeelt en 43.98 H.A.
voor bloembollenteelt.
In een vorig jaarverslag, dat iets meer gedetailleerd
was werd nog vermeld, dat er ook nog 14.50 H.A. par
ticuliere tuinen zijn waarvan dé opbrengst hoofdzakelijk
voor eigen gebruik dient.
Bij elkaar hebben het grasland en de tuingrond
dus een oppervlakte van 878.27 H.A., diJ# ruim 1/3 van
de grootte der gemeente.
Het grasland wordt blijvend genoemd. De totale op
pervlakte daarvan is dan ook al jaren onveranderd.
Ditzelfde kan niet gezegd worden van den tuingrond,
want die werd twee jaar geleden 9,5 H.A. grooter op
gegeven.
Het zou natuurlijk onjuist zijn uiWdeze gegevens af
te leiden dat bijna 2/3 van de oppervlakte van Haar
lem bebouwd is. Er moet namelijk afgetrokken worden
de oppervlakte van de wateren, de straten, pleinen,
begraafplaatsen, de parken, de Hout, sportvelden, rijp-
gemaakte bouwterreinen, enz.
Armenzorg te Haarlem
Verhouding tot andere groote gemeenten
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft cij
fers gegeven over de uitgaven aan Armenzorg over
het 4e kwartaal van 1941.
Te Haarlem werden in de maanden October, No
vember en December respectievelijk 1925, 2016 en
1989 gezinnen gesteund en 594, 556 en 590 alleen-;
wonende personen. De uitgaven bedroegen in to
taal f 330.690.
Er worden vergelijkingen gegeven met andere
gemeenten boven de 100.000 zielen.
Kosten per gemiddeld
1000 inwoners steunbedrag
Amsterdam 3684 9.77
Rotterdam 3624 9.12
's Gravenhage 3023 10.26
Utrecht „2171 „11.22
Haarlem 2318 9.96
Groningen 2198 7.74
Eindhoven 759 10.61
De uitgaven voor Armenzorg waren dus in de
drie grootste gemeenten des lands (Amsterdam,
Rotterdam en den Haag), omgeslagen naar het aan
tal inwoners het hoogst. Haarlem gaf in verhouding
iets meer uit dan Utrecht.
Velsen keerde uit f 66.900 of f 1366 per 1000 in
woners. Het gemiddelde steunbedrag was f 8.46.
Haarlemmermeer gaf uit f 33.450 of f 1040 per
1000 inwoners met een gemiddeld steunbedrag van
f 6.78.
Beverwijk f 24.650 of f 1115 per 1000 inwoners
met gemiddeld f 8.15 aan steun.
Uitreiking bonkaarten te Haarlem
De letters D en F.
Morgen Donderdag is het voor de uitreiking van
de nieuwe bonkaarten de beurt aan de letters D en
F. Niet alleen de stamkaart maar ook het daarbij
behoorende inlegvel dient te worden medegebracht.
Voor den Economischen Rechter
DRIE MAANDEN WEGENS CLANDESTIENE
SLACHTING.
Door den HaarlemsChen Economischen Rechter
werd Dinsdagmiddag de slager J. C. Burgering uit
Beverwijk, die in Heemskerk omstreeks Juli van
het vorige jaar een koe had geslacht, tot 3 maan
den gevangenisstraf veroordeeld. De stucadoor D.
van Diepen eveneens uit Beverwijk die bij de
slachting had geholpen hoorde dezelfde straf te
gen zich uitspreken.
Jaarvergadering Tuinbouw en
Plantkunde
De afdeeling Haarlem en Omstreken van de Ned.
Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde hield
Dinsdagavond haar jaarvergadering in hotel, „Lion
d'Or".
De voorzitter, de heer J. F. C. Dix, sprak een weU
komstwoord. Hij verzocht de aanwezigen, even van
hun zitplaats op te staan, waarna hij mededeelde,
dat de heer M. J. F. Bolderdijk, de oud-secretaris,
in den leeftijd van 89 jaar overleden is. De heer
Dix wijdde waardeerende woorden aan zijn nage
dachtenis.
De heer R. M. van der Hart deelde mede, dat de
cursus in groenteteelt a.s. Donderdag begint in ho
tel „Hof van Holland" aan de Groote Markt. Ook
zal weer een cursus in het snoeien van heesters en
boomen gehouden worden, in samenwerking met
de afdeeling Bloemendaal.
De secretaris, de heer R. M. van der Hart, bracht
het jaarverslag uit.
De afdeeling telt nu 160 leden en twee eereleden.
Dit verslag werd onder dankzegging en applaus
goedgekeurd, evenals het financieel verslag van de
penningmeesteresse, mej. J. Teunis. Uitgegeven
werd f 507.68; de inkomsten bedroegen f 499.54. Er
is dus een nadeelig saldo vanu f 8.14.
De wisselbeker, beschikbaar gesteld door den Ned.
Bond van oud-leerlingen, werd in 1941 gewonnen
door de firma C. G. van Tubergen; de heer D. Smit,
die den beker het jaar te voren won, kreeg een her
inneringsmedaille.. geschonken door de Volkstuin-
vereeniging „Ons Buiten". Vervolgens werden uit
gereikt de prijzen, behaald bij het toekennen van
punten bij de onderlinge tentoonstellingen.
Hoe kan men van 600 M2 tuin een
gezin van vijf personen een rond jaar
van aardappelen en groenten voor
den?
Tenslotte hield de heer G. Post uit Haarlem een
rede over het onderwerp: „Hoe kan men van 600 M2
tuin een gezin van vijf personen een rond jaar van
^aardappelen en groenten voorzien?" Dit was ook
het onderwerp voor een prijsvraag, uitgeschreven
door den Ned. Bond van Oud-leerlingen der Tuin-
bouw-wintercursussen, waaraan spreker had deel
genomen.
Voor een gezin van vijf personen moet men voor
het wecken beschikken over pLm. 25 flesschen
van 1 liter, 50 van lt-2 en 25 van 2 1/2 liter. Het
is noodzakelijk, dat de grond diep wordt losgewerkt.
Ook moet voor een behoorlijke afwatering worden
gezorgd en voor een goede bemesting. In de practijk
is het gebleken, dat in een gezin éen dag per week
geen aardappelen worden gegeten; 'dan eet men
erwtensoep, bruine boonen of iets anders. Dan heeft
men per week noodig ongeveer 18 K.G. aardappe
len. Voor de aardappelteelt is een oppervlakte grond
van 400 M2 noodig. Voor de groenten blijft dan 200
M2 over. Een gedeelte er van moet bestemd worden
voor zomergroenten, zooals spinazie, wortelen, kro
ten, enz: verder een gedeelte voor boonen en erwten
en tenslotte een gedeelte voor kool; het gedeelte
dat van de vroege aardappelen vrij komt, kan
voor boerenkool en winter-andijvie bestemd wor
den.
Spreker deelde tot in de kleinste détails mede. hoe
de verschillende soorten groenten moeten worden
behandeld en hoe geweckt moet worden.
De lezing van den heer Post werd met groote
aandacht gevolgd. Na afloop werden eenige vragen
gesteld, die door hem beantwoord werden. De
voorzitter bracht hem een woord van dank.
ONTROUWE EXPEDITEUR.
In den nacht van Maandag op Dinsdag heeft de
politie te Haarlem aangehouden een 28-jarigen ex-,
pediteur, die zich tusschen 24 en 4 uur op straat
bevond. Bij fouilleering bleek hij in het bezit te
zijn van een bedrag aan geld; hij bekende, dat dn
een gedeelte was van een hoeveelheid, die hij als
expediteur voor een firma te Haarlem had ont
vangen en ten nadeele van deze firma had ver
duisterd. Tegen den man is proces-verbaal opge
maakt.
„Polyhymnia" organiseert
een zangersfeest
In de Meimaand
Op 1 Juni 1940 was het veertig jaar geleden, dat
hei gemengd koor „Polyhymnia" te Haarlem werd
opgericht. Op 1 Augustus 1941 was de bekende
koorleider Willem Hespe gedurende vijf eri twin
tig jaren als dirigent aan het koor verbonden. Van
wege de bijzondere omstandigheden, waarin ons
land zich sedert Mei 1940 bevindt, werden deze
beide feiten, hoewel zij in de vereeniging niet on
opgemerkt zijn voorbijgegaan, nog steeds niet in
het openbaar herdacht. Thans is echter besloten ter
viering van deze jubilea een zangersfeest te orga-
niseeren met medewerking van de oudere zuster
verenigingen te Haarlem.
Tot medewerking aan dit zangersfeest, het welk in
de maand Mei a.s. in de Gemeentelijke Concert
zaal te Haarlem zal worden gehouden, hebben zich
bereid verklaard de veréenigingen: Liedertafel
„Zang en Vriendschap", liedertafel „Haarlem's
Zanggenot", Mannenkoor „Caecilia", Mannenkoor
„Proza en Poëzie", Postaal Mannenkoor, Haar
lem's a capellakoor, Doopsgezind Zangkoor.
Door elk dezer vereenigingen en door de jubi-
leerende vereeniging zullen twee koornummers
worden uitgevoerd. Het ligt voorts in de bedoeling,
dat zoowel door de mannenkoren als door de ge
mengde kot-en ook gezamenlijk een koorwerk ten
gehoore zalNvorden gebracht.
De oprichter-secretaris der vereeniging „Poly
hymnia", de heer Jac. Bos. heeft de functie van
secretaris tot heden onafgebroken vervuld.
De moord in de Van Hilligaertstraat
Man gearresteerd
AMSTERDAM, 3 Maart. De recherche van het
politiebureau Pieter Aertzstraat is erin geslaagd,
een spoor te ontdekken in de moordzaak in de Van
Hilligaertstraat, waar drie y/eken geleden een al
leenwonende man om het leven was gebracht.
Zij heeft nl. een 28-jarigen arbeider, wonende in
Zuid, in het bezit gevonden van de fiets, gemerkt
Discus, welke aan het slachtoffer toebehoorde en na
het misdrijf verdwenen bleek te zijn.
De man wordt ervan verdacht, ook den moord te
hebben gepleegd, doch heeft dit tot nu toe nog hals
starrig ontkend.
OPMERKINGEN VAN LEZERS.
HET OPRUIMEN VAN SNEEUW VAN DE TROTTOIRS.
Een lezer klaagt over de slechte wijze waarop, vooral
ln de buitenwijken en in het Kleverpark, door de bewo
ners de trottoirs worden schoongemaakt en over het wei
nige strooien van zand en asch bij gladheid. Hij stelt de
vraag of het niet tergend is, dat niet gedacht wordt aan de
ouden van dagen of aan hen, die slecht ter been zijn en
die gedwongen zijn een weg over de onopgeruimde trottoirs
te zoeken. Zijns inziens zou de politie in wintertijd ook toe
zicht moeten houden op het naleven van de bepalingen,
DIEFSTAL GEPLEEGD OM ONDERDAK
TE KRIJGEN
Door de recherche te Haarlem is aangehouden en
aan de justitie overgegeven een 27 jarige wever uit
Rotterdam, die te Haarlem en rijwiel had gestolen
en daarna verkocht. Van de opbrengst was hij naar
Den Haag gereisd, waar hij- zich bij de politie had
gemeld. Hij verklaarde den diefstal te hebben ge
pleegd om ondérdak te krijgen.
DE MOORDAANSLAG TE HAARLEM.
Wij vernemen dat de toestand van de vrouw,
op wie in den nacht van Zaterdag op Zondag in
een logement te Haarlem door een koopman een
moordaanslag werd gepleegd, naar omstandigheden
goed is. Er bestaat geen levensgevaar.
ZANGUITVOERINGEN.
Het Christ. Geref. Evang. Zangkoor hoopt binnenkort
'eer 2 zanguitvoeringen te geven, namelijk op 7 Maart
in het St. Elisabeth Gasthuis te Haarlem en 12 Maart ln
Stichting „Meer en Bosch" te Heemstede.
Medewerkenden: A. Pape, bariton, A. Lenaarts, viool.
Leen Krammer, piano.
PERSONALIA.
Bij den P. T. T.-dienst is verplaatst de adjunct-commies
J. A. Klinkenberg van Heemstede naar Haarlem, eveneens
verplaatst is de besteller J. H. B. van den Dool van
Monster naar Haarlem.
BEZOLDIGING EN VERZORGING PERSONEEL
VOORMALIGE ZEE- EN LANDMACHT.
GRAVENHAGE 3 Maart. Naar aanleiding van hel
onder bovenstaand hoofd in de dagbladen op 2 Maart j.l.
verschenen bericht inzake een wijziging van de bepalingen,
regelende het toepassen van kortingen op de aan het mili
tair- en burgerlijk personeel der voormalige Nederland-
sche zee- en landmacht, toe te kennen pensioenen, zijn
bij het commissariaat voor de belangen van de voormalige
Nederlandsche weermacht van belanghebbende zijde vra
gen binnengekomen omtrent de beteekenis van deze wij
zigingen.
Deze is de volgende:
Daar tot dusverre slechts korting op de pensioenen kon
worden toegepast, indien een nieuwe overheidsbetrekking
was aanvaard na het ontslag uit den militairen dienst,
opent dit besluit de mogelijkheid om de cumulatiebepa-
llngen tevens toe te passen, indien de nieuwe overheids
betrekking is aanvaard gedurende non-activiteit of verlof,
onmiddellijk voorafgaande aan het ontslag. Er is hier dus
geen sprake van een algemeene korting op de pensioenen,
zoodat er in dit opzicht ook geen reden tot ongerustheid
behoeft te bestaan.
Inspecteur-generaal der Engelsche
luchtmacht treedt af
STOCKHOLM, 4 Maart (ANP) De Engelsche lt.-gen.
vlieger Sir Arthur Longmore is gisteravond te Gran
tham (Lincolnshire) candidaat gesteld voor de tusschen-
tijdsche Lagerhuisverkiezing, naar de Britsche Nieuws
dienst meldt.
Tevens werd bekend gemaakt dat hij zijn ontslag
neemt bij de luchtmacht „om de promotie van jeug
dige officieren te bespoedigen". Longmore, die sedert
vorig jaar inspecteur-generaal der luchtmacht is, was
tevoren opperbevelhebber der luchtstrijdkrachten in
het Midden Oosten.
Engelsche aanval op Parijs
BERLIJN, 4 Maart (D.N.B.) Britsche bommen
werpers hebben in den afgeloopen nacht, naar van
militaire zijde verluidt, het gebied van Groot-Parijs
met brand- en brisantbommen aangevallen. De bur
gerbevolking leed aanzienlijke verliezen aan dooden
en gewonden. Met de hulp der bezettingstroepen .werd
onmiddellijk na den aanval een begin gemaakt met de
opruimingswerkzaamheden.
Welke bonnen zijn thans geldig?
Van 1 tot en niet 8 Maart:
~r°°2 J ran.ts- Brood of gebak
11B Brood Yt rants.
HA Vleesch 1 rants. Vleeseh of
11B VI.waren H rants. vleeschwaren
13 A Aardappelen lti K.G. Aardappelen
11B Aardappelen }4 K.G. Aardappelen
Van 22 Febr. tot en met 21 Maart:
213 Algemeen 1 K.G. Suiker v
10C en, 10D res. 50 gr. Cacao
214 Algemeen 250 gr. Koffiesurrogaat
215 500 gr. Jam
221-224 1 rants. Bloem brood of gebak
11D, 12D res. 250 gr. Rijst
225 Algemeen 250 gr. Peulvruchten
226 250 gr. Gort
227 100 gr. Vermicelli of maizena
216-220 100 gr. Kaas
10A-13A Molk I Zy3 L. Melk
10B-13B Melk I 1^ L. Melk
Bonnen 06-09 Melk zijn verlengd tot en niet 7 Maart.
(Bonnen 204-208 (Kaas) zijn verlengd tot en met
Zaterdag 7 Maart 1942)
10 Februari tot en met 16 Maart:
08 Boter 125 gr. Boter
08 Vet 125 gr. Boter zonder reductie
of margarine
Van 17 tot en met 25 Maart:
13 Boter 250 gr. boter of
200 gr. rundvet
Bonnen voor vet inleveren tot en met .28 Februari.
Van 19 Februari tot en met 16 Maart:
09 Boter 125 gr. Boter of
100 gr. Rundvet
09 Vet 125 gr. Boter of margarine
Van 28 Februari tot en met 16 Maart:
11 Boter en Vet 125 gr. Boter of margarine of
100 gr. Vet
12 Boter en Vet 125 gr. Margarine of vet
Voorts:
Petroleum: Bon 15 Petroleum: 2 L. tot 31 Maart
1942. Bon 26: 2 L. tot 31 Maart.
Zeep Bon 228 Algemeen en Bon II Zeep der Zeep-
kaarten 1 rantsoen zeep. Bon H toiletzeep 75 gram
toiletzeep 80 pCt. t.m. 31 Maart. Bon L Textiel
(Mannen) 50 gram scheerzeep t.m. 30 April.
De geldigheidsduur van bon 211 Bonkaart Alge
meen en de met Zeep G gemerkte bon is verlengd
t.m. 31 Maart.
Brandstoffen: Bonnen 13 HK en 17 HK van de
brandstoffenkaarten J en K 1 eenheid vaste brand
stoffen per bon. Bonnen 23 CV t.m. 28 CV van de
brandstoffenkaart L 1 eenheid vaste brandstof per
bon. Bonnen Brandstoffen één eenheid zevende
periode en éénheid achtste periode 1 eenheid per
bon. Alles van Jan. t.m 30 April.
Fransch schip getorpedeerd
Vermoedelijk door.een Engelsche duikboot
GENèVE, 4 Maart (D.N.B.) Volgens Radio-
Lyon heeft de Fransche Admiraliteit het volgende
bekend gemaakt:
Een Fransche boot is op weg van Sfax naar Tunis
1 Maart 's middags om 6 uur getorpedeerd door
een ondergedoken duikboot, vermoedelijk van
Britsche nationaliteit. Het schip voer onder escorte
van lichte Fransche strijdkrachten ter zee. Het
werd door twee torpedo's getroffen.
Het persbureau OFI meldt dat het Fransche schip
de vrachtboot PLM 20 is, dat de Fransche ken-
teekenen zichtbaar droeg. Van de bemanning wor
den negen leden vermist, n.l. vijf Fransche marine-
menschen, twee Indo-Chineezen en twee Arabie
ren. De rest der bemanning 32 koppen, kon veilig
naar Tunis, de haven van vertrek, worden ge
bracht. Het schip had een lading fosfaat aan
boord, bestemd voor den Franschen landbouw.
Wijziging in de Amerikaansclie
legerleiding
Jonge generaals op de hooge posten
MADRID, 4 Maart (DNB) Naar uit Washington
wordt berfcht, heeft Roosevelt de volgende wijziging
in de aanvoering van het Amerikaansche leger bekend
gemaakt: generaal Arnold heeft de leiding der lucht
macht gp zich genomen, generaal Meneir het land
leger en generaal Sommerwell de hulpdiensten.
Naar Roosevelt dienaangaande verklaarde. _wordt
hiermee beoogd jeugdige, energieke generaals m~t veel
aanpassingsvermogen aan het hoofd te stellen, die tot
taak hebben den oorlog naar vijandelijk gebied over
te brengen.
Groote luchtaanval op het gebied >5111
het Suezkanaal
Opslagplaatsen en benzinedépots gingen
in vlammen op
BERLIJN. 3 Maart (D.N.B.) Naar het opperbevel
der weermacht mededeelt, hebben Duitsche gevechts
vliegtuigen in den afgeloopen nacht binnen het be
stek van een groote actie militaire installaties in het
gebied van het Suez-kanaal aangevallen.
Toen de totale maansverduistering afliep bereik
ten de vliegtuigen de aangegeven doelen en bestook
ten vooral het vliegveld El Kabrit aan den Zuidelijken
oever van het groote Bittermeer met bommen van
zwaar kaliber. De Britsche afweer werd volkomen
verrast. Bij helder licht van de volle maan en een
wolkenloozen hemel konden de bemanningen van de
Duitsche vliegtuigen de installaties van het vliegveld
nauwkeurig zien. De groote vliegtuigloodsen van het
Westelijke deel van het vliegveld kregen verscheidene
voltreffers. Na de ontploffingen der bommen kwamen
krachtige explosies, die branden deden ontstaan, welke
op grooten afstand zichtbaar waren. Dichte rookwol
ken stegen op. Op vier plaatsen kon waargenomen
worden dat vliegtuigen in brand stonden. Ook twee
groote materiaalopslagplaatsen gingen na getroffen te
zijn in vlammen op. Verscheidene benzinedepóts ont
ploften met hooge steekvlammen. De bijzonder effec
tieve aanval duurde niet langer dan een half uur.
Na middernacht waren ook haveninstallaties van
Port Said met bommen bestookt. Treffers in de on
middellijke nabijheid van de electrische centrale van
Port Said richtten groote vernielingen aan.
Eeri vliegveld in de Nijldelta bij Tanta werd even
eens door de Duitsche luchtaanvallen verrast. Het
gelukte den Duitschen toestellen ongemerkt bun doel
te naderen en op de loodsen en de startbaan voltref
fers te plaatsen.
Kruisers „De Ruyter" en
„Java" verloren gegaan.
Ook de ondergang van de „Tromp"
gemeld.
TOKIO, 3 Maart (Domei) Volgens medcdeeling
van het Japansche hoofdkwartier is de geallieerde
vloot in de zeeslagen bij Soerabaja en Batavia vrijwel
vernietigd. Het communiqué van het hoofdkwartier
zegt dat 6 kruisers, 8 torpedojagers, 7 duikbooten, een
kanonneerboot en een mijnveger vantden tegenstander
tot zinken zijn gebracht.
De 6 tot zinken gebrachte kruisers zjjn: de zware
Amerikaansche kruiser „Houston" (9.050 ton), dc
zware Britsche kruiser „Exeter" (8.390 ton), de
lichte Australische kruisers ..Perth" (6.830 ton) en
..Hobart" (6.980 ton) en de lichte Nederlandsche
kruisers „De Ruyter" (6.450 ton) en ..Java" (6.670
ton). Van de 8 torpedojagers zijn er twee gestrand.
De zware Amerikaansche kruiser, die bij den zee
slag van eenigen tijd geleden vernietigd werd gemeld,
blijkt de „Augusta" (9.050 ton) te zijn geweest en de
Nederlandsche kriffter „De Ruyter", welks ondergang
werd gemeld, was de „Tromp" (3.350 ton). Het commu
niqué zegt: „Hoewel gemeld werd dat vier kruisers
zwaar beschadigd waren in den slag bij Soerabaja,
werd later medegedeeld, dat twee kruisers bij Batavia
tot zinken waren gebracht, terwijl de beide andere een
torpedojager en een kanonneerboot waren, die men
in de duisternis voor kruisers had aangezien."
Een Japansche mijnenveger is tot zinken gebracht,
een Japansche torpedojager licht beschadigd.
Generaal Wavell terug in
Britsch-Indië
Java ernstig geschokt door het besluit tot
ontbinding van het gemeenschappelijk
opperbevel
STOCKHOLM, 3 Maart. (D.N.B.) De Britsche
Berichtendienst meldt uit New Delhi dat generaal
Wavell in Britsch-Indië is aangekomen.
Naar de Britsche Berichtendienst uit Bandoeng
meldt, heeft het bericht van het vertrek van ge
neraal Wavell en de ontbinding van het gemeen
schappelijke A.B.C.D.-opperbevel op Java een
schok teweeggebracht. De gemiddelde Nederlander
heeft daarop onmiddellijk gereageerd met de over
weging dat het geallieerde opperbevel het Javaan-
sc'ne schip verlaat, daar het vreest dat het zou kun
nen zinken.
Uit Batavia wordt vernomen dat generaal Wavell,
alvorens Java te verlaten, een boodschap gericht
heeft tot de bevolking van Nederlandsch-Indië
waarin hij naar het ontvangen bevel verwijst, vol
gens hetwelk „met het oog op de jongste gebeurte
nissen het bevel over de geallieerde troepen op
Java aan Nederlandsche bevelhebbers wordt over
gelaten". Laatstgenoemden zouden, naar Wayell
verder verklaart, „alles doen wat menschelijkerwijze
mogelijk is voor de verdediging van Java". Deze
verandering in het oppelbevel zal echter niet fae-
teekenen, zoo beloofde Wavell, dat de toevoer van
vliegtuigen en ander oorlogsmateriaal voor de ver
dediging van Java zou ophouden. Tenslotte richtte
generaal Wavell tot de bevolking van Nederlandsch-
Indië zijn „oprechte wenschen voor een gelukkigen
afloop van den huidigen strijd".
Blijkens mededeeling van den Londenschen Be
richtendienst is majoor Sitwell benoemd tot com
mandant van de onder bevel van den Nederlandsch-
Indischen opperbevelhebber staande Britsche troe
pen.
0 „VERRAAD AAN INSULINDE".
BERLIJN, 3 Maart (D.N.B.) De Berlijnsche
avondbladen plaatsen uitvoerige commentaren op de
door Londen genomen beslissing generaal Wavell
te ontheffen van zijn opperbevel over het reeds ver
loren gegane Malakka en over Nederlandsch-In
dië. Zij doen dit onder opschriften als „Engeland
verraadt thans ook de Nederlanders", „Churchill's
en Roosevelt's bedrog", „Wavell - trekt zich naar
Britsch-Indië terug" en „Engeland verraadt Insu-
linde".
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft: „Na
Polen, Noorwegen, België, Nederland in Europa,
Frankrijk, Joego-Slavië en Griekenland treft
thans eenzelfde lot van het Britsche verraad de Ne
derlanders in de koloniën in den Stillen Oceaan".
Het blad noemt de terugroeping van Wavell een
bekentenis van de Britsche nederlaag in den Stillen
Oceaan en een nieuw verraad van de perfide Engel
sche politiek aan een bondgenoot, die door Chur
chill's catastrofale strategie een nieuw offer van
Groot-Brittannië geworden is.
De Berliner Börsenzeitung kenmerkt de terug
roeping van Wavell als typisch voor de Britsche op
vatting van trouw en geloof en voor de mate van
waarheid van Britsche beloften tot hulpverlee
ning. Engeland geeft daarmede toe dat Neder-
landsch-Indië verloren is en zijn^eenige zorg is als
steeds zich tijdig in veiligheid te brengen. Het blad
oppert het vermoeden dat men thans ook in Canber
ra begrijpen zal, wat het beteekent, indien Enge
land „de laatste verdedigingspost voor de kust van
Australië op de verliesrekening schrijft fen zijn
hielen licht".
BERLIJN OVER DEN TOESTAND OP
JAVA.
BERLIJN, 3 Maart. De A.N.P.-correspondent
meldt: Het sensatiorfeelste bericht uit Batavia is
wel het aftreden van generaal Wavell als opper
bevelhebber voor den Zuid-westelijken Pacific en
de benoeming van generaal Ter Poorten tot opper
bevelhebber in Nederlandsch-Indië. Men kan hierop
in Berlijn verschillende commentaren hooren. Aller
eerst wees men op het precedent met admiraal Hart,
die door admiraal Helfrich werd vervangen. Men
meent dat Wavell, evenals Hart, heeft gefaald, waar
op men van Nederlandsche zijde de zaak beu werd
en zelf weer de verantwoording op zich nam. An
deren zijn van meening dat Wavell nu nog gelegen
heid heeft om naar Britsch-Indië te ontkomen en
dus zijn laatste kans waarneemt. Opmerkelijk is dat
deze verandering in opperbevel door Wavell op
eigen verantwoording moet zijn aangebracht en
dat zijn Amerikaansche plaatsvervanger door hem
ten gunste van generaal Ter Poorten is gepasseerd.
Men wijst hier op de vele verschillende mutaties in
Wavell's commando's en besluit daaruit de radeloos
heid van de geallieerde oorlogvoering.
VERDUISTEREN van 19.24 tot 8.19
Maaa 4 Maart op 21.24, 5 Maart onder 9.29
In ©en
Dnltseh
opleidings
kamp
achter het
Oostfront,
Met ski's
en sneeuw-
mantels
staat eon
compagnie
aangetre
den om
zich te
oefenen
voor de
groote taak.
welke haar
straks
wacht.
Transatlan-
tic-Recla
P.K.
Haustein
Duitschland strijdt ooor Europa.
Vergeefsche bolsjewistische aan
vallen in Knm- en Donetzgebied.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER. 3 Maart
(D.N.B.) Het opperbevel der weermacht maakt
bekend:
Op de Krim en in het Donetzgebied zijn krachtige
aanvallen van den vijand, gesteund door tanks, in
verbitterde gevechten afgeslagen. Door onze lucht
aanvallen op de stad Kertsj en een haven in de buurt
ontstonden branden van vrij grooten omvang. Ook
in de overige sectoren van het Oostelijk front mis
lukten talrijke vijandelijke aanvallen. Eigen offen
sieve ondernemingen brachten plaatselijke succes
sen.
In Noord-Afrika hebben Duitsche Stuka's en
lichte gevechtsvliegtuigen succesvolle aanvallen ge
daan op Britsche autoparken en tentenkampen ln
Marmarica.
De haven La Valetta op Malta is door Duitsche
gevechtsformaties voortdurend met bommen be
stookt. Voltreffers op de installaties veroorzaakten
omvangrijke verwoestingen en uitgestrekte branden.
De vliegvelden van het eiland werden overdag en
's nachts gebombardeerd.
Tijdens een gewapende zeeverkenning zijn in de
Engelsche wateren ten Oosten van Dundee twee vrij
groote koopvaarders door voltreffers zwaar bescha
digd.
Van Engelsche zijde geeft men als reden voor de
isseling in opperb^rel op dat de verbindingen
tusschen Java en Birma toch definitief verbroken
zijn en dat Wavell zijn oorspronkelijke en gewich
tigste taak weer op zich moest nemen, nl. het op
perbevel over Indië en Birma in nauwe samen
werking met China.
De toestand op Java is thans, naar men van En
gelsche zijde toegeeft, ernstig. Een groote Japan
sche vloot moet weer in aantocht zijn met nieuwe
versterkingen.
Te Batavia heeft men, gezien het oprukken
der Japanners, eenerzijds door Indramajoe
en anderziids door het Bantamsche naar de
hoofdstad, die aldus in een tangbeweging wordt
genomen, verscheidene installaties vernield.
Welke deze precies zijn, is moeilijk na te gaan,
doch daarbij behoort waarschijnlijk het fraaie
K.N.LL.M.-landingsveld Kemajoran in het
centrum en het vliegveld Tjililitan ten Zuid
oosten van Meester-Cornelis.
Van Amerikaansche zijde helpt men weer met
verklaringen als van admiraal King en generaal
Marshall, met groote credieten door den Senaat
toegestaan en met fabelachtige getallen over wat
men wel zou gaan doen, In ait geval de bouw
van 16 millioën ton schepen in een jaar. Intus-
sohen staat, volgens Wavell's "laatsten oproep, aan
de geallieerde troepen in Java, „het laatste bolwerk
der democratie in den Zuid-Westelijken Pacific op
het spel, waarom men nu niet meer verdedigen,
doch aanvallen moet". Als steeds is men ook hier
mee weer te laat.
Ned.-Indische regeering verplaatst
haar zetel naar Bandoeng
STOCKHOLM, 3 Maart. Naar de Britsche
Nieuwsdienst meldt, heeft de regeering van Neder-
landsch-Indië Dinsdag Batavia „wegens de groote
kwetsbaarheid van de hoofdstad" verlaten. De re-
geering heeft zich naar Bandoeng begeven, waar
zich reeds het militair centrum bevindt.
Verbinding der fronten op Java
verbroken.
Spoorlijn Batavia-Bandoeng
door de Japanners bezet
TOKIO, 4 Maart (D.N.B.) Radio-Tokio
meldt dat de Japanners den spoorweg Batavia-
Bandoeng geheel hebben bezet, waardoor de
verbinding tusschen de fronten van den tegen
stander is verbroken.
Volgens den Britschen Nieuwsdienst is Ban
doeng door 60 of meer Japansche bommenwerper»
en jagers aangevallen. Over de resultaten is
nog niets bekend. De Nieuwsdienst vervolgt
dat de weinige vliegtuigen der geallieerden heb
ben geprobeerd den aanval te weerstaap.
Uit Sjanghai verneemt het D. N. B.: Aan de
noordkust van Java gelande Japansche troepen
dringen voortdurend verdér het land in, zoo wordt
van het Japansche front gfmeld. Sterke afdeelingen
zijn van de Baai van Indramajoe uit in Zuid-Wes
telijke richting opgetrokken naar Bandoeng, waar
zich nog enkele dagen geleden het hoofdkwartier
van generaal Wavell bevond. Na een marsch van
twee dagen, waarin bijna 100 K.M. over moeilijk
terrein werd afgelegd, bereikten Japansche troe-
Êen Maandagavond de onmiddellijke nabiiheid van
iandoeng, waarmede beide spoorwegverbindingen
tusschen Oost- en West-Java verbroken zijn
Volgens een speciaal bericht van de „Nitsji-
Nitsji" heeft de voorhoede der Japansche strijd
krachten een niet nader genoemd punt in het ge
zicht van Bandoeng, het militair hoofdkwartier in
Ned. Indië bereikt.
Tijdens een ondanks stormachtig weer uitge-
voerden aanval op een vliegveld ten Westen van
Bandoeng hebben Japansche legervliegtuigen, naar
Domei meldt, twee Buffalo's tijdens luchtgevechten
neergeschoten en op den grond tien groote en mid-
delgroote vliegtuigen vernield.
DE VERDEDIGING VAN JAVA.
TOKIO, 3 Maart (D.N.B.) Omtrent de mili
taire *en strategische maatregelen, die in Ned.-Indië
fetroffen waren voor de verdediging van het eiland
ava, worden thans in Tokio eenige bijzonderheden
bekend gemaakt.
Java is in vier verdedigingssectoren gesplitst, met
Soerabaja, Semarang, Bandoeng en Batavia als
kernpunten. Buiten de genoemde centra beschikte
nog Tjilatjap over vrij sterke verdedigingsstellin
gen. Over heel Java liggen ongeveer 70 vliegvel
den verspreid, waarvan de grootste gelegen zj|n bij
Batavia, Bandoeng en Soerabaja. Voor het uit
breken der vijandelijkheden tusschen Japan en
Ned.-Indië werd Java verdedigd door een leger
ter stqrkte van ongeveer 50.000 man, dat inmiddels
door versterkingen uit Engeland en Australië tot
meer dan 100.000 man is aangegroeid.
Van de zes kruisers en tien torpedojagers, waar
over de Ned. Indisché vloot oorspronkelijk be
schikte, zullen na de vernietigende zeeslagen ter
hoogte van Soerabaja en Batavia wel even weinig
schepen nog gevechtsklaar zijn als van de zee
strijdkrachten, die Engeland en Amerika ter ver
sterking gezonden hebben. Hetzelfde zal wel ge
zegd kunnen worden van de Ned.-Indische lucht
macht. die bij het uitbreken van den oorlog geschat
werd op ongeveer 670 machines. De Japansche
verkenningsvliegtuigen hebben n.l. de laatste dagen
noch boven Sumatra, noch boven Java vijandelijke
vliegtuigen kunnen waarnemen.
Naar in Tokio verder verluidt, worden de Ja
pansche operaties na de landingen op Java zoo
voorgezet dat Bandoeng niet minder gevaar loopt
dan Batavia. Daar komt nog bij dat de op het
Oostelijk deel van het eiland verrichte landingen
de vlootbasis Soerabaja practisch waardeloos heb
ben gemaakt.
In Japan heerscht de algemeene opvatting dat
het lot van Java thans reeds als bezegeld beschouwd
kan worden.
Japansche luchtaanval
op Amerikaansch vlooteskader
LISSABON, 4 Maart (Domei) Uit Washington
wordt' gemeld dat het Amerikaansche ministerie van
Marine heeft medegedeeld dat twee formaties Japan
sche bommenwerpers een aanval bebben gedaan op een
Amerikaansch vlooteskader ten Westen van de Gilbert
eilanden. Het vlooteskader bestaat uit een vliegtuig
moederschip, kruisers en torpedojagers. In het com
muniqué wordt geen melding gemaakt van beschadiging
of verliezen.
DE SLAG OP DE JAVAZEE.
Volgens een bericht uit Batavia schrijft het te
Bandoeng verschijnende blad „Indiebode" in een
commentaar op den slag op de Javazee o.m.: „Eer
biedig groeten wij onze marine, die met alle haar
ter beschikking staande krachten volgens het bevel
van Helfrich bereid is te overwinnen of te sterven,
en die een vele malen sterkeren vijand heeft
aangevallen. Voor vele schepen beteekende dit
het einde en onze marine is uit den slag buiten
gewoon verzwakt te voorschijn gekomen, zoodat
zij, wanneer niet versterkingen in den vorm van
geallieerde oorlogsschepen snel arriveeren, niet
meer tot een groote actie in staat zal zijn."
Luchtaanvallen op Australische
havens
SJANGHAI. 3 Maart (D.N.B.) Volgens een
bericht uit Melbourne hebben Japansche vliegtui
gen Dinsdagochtend de Australische havens Broo
me en Wyndham aan de Noordwestkust gebombar
deerd. De aanvallen waren in hoofdzaak gericht op
vliegvelden. Toegegeven wordt dat in de beide
plaatsen eenige schade is aangericht. Het Australi
sche legerbericht maakt melding van het werpen
van bommen boven Broome en schrijft de te
Wyndham aan de golf van Cambridge aangerichte
schade toe aan kanon- en machinegeweervuur.
De Britsche Nieuwsdienst meldt uit Sydney, dat
volgens de „Sydney Herald" Dinsdagmiddag Japan
sche vliegtuigen van groote hoogte Port Moresby
op Papoea (Britsch-Nw.Guinee) hebben gebom
bardeerd. Het blad-schrijft dat de aangerichte scha
de niet ernstig is.
BRITSCHE BOMMENWERPER NEERGESCHOTEN.
BERLIJN. 4 Maart (D.N.B.) In den afgeloopen
nacht is, naar verluidt boven de Duitsche bocht een
Britsche bommenwerper neergeschoten. Door het doel
treffende afweervuur werd den Britschen vliegers be
let de doelen te naderen. Slechts een bom werd neer
worpen, waardoor een particulier huis licht bescha-*
digd werd, zonder dat hierbij slachtoffars viulua.
