Wat
voor
een bierbrouwersgesiacht
Kunst en Wetenschap deed
TOBIAS
De Deensche Carlsberg-fondsen en
hun beteekenis voor de cultuur
Onze Scandinavische medewerker schrijft:
Wie in Denemarken een glas bier drinkt des-
joods een lcogelfleschje steunt daarmee in negen
?an de tien gevallen wetenschap en kunst, want de
poote bierbrouwerijen tevens limonade- en spuit-
traterfabrieken keeren hun winst niet uit aan
,andeelhouders, maar aan de Carlsberg-fondsen en
ie concurreerende brouwerij Tuborg heeft hun
voorbeeld gevolgd en laat ook al een fonds voor
ultureele doeleinden van den dorst der Denen pro-
iteeren. Maar Carlsberg is toch nummer één, zoo-
iel wat de grootte der brouwerijen betreft zij ziin
je grootste in de Scandinavische landen en dat wil
*at zeggen als wat de beteekenis van de nu rond
vijftig millioen kronen bedragende fondsen voor de
wetenschap, voor kunsten cultuur, of andors gezegd:
joor land en volk van Denemarken, aangaat.
Overal komt men den naam Carlsberg tegen en
fit niet alleen op de reclameborden van stadsche
pfés en landelijke kroegjes of op de feestelijk bon
iebierwagens met hun koetsiers onder een roodwit-
reepte metalen parasol en hun prachtige paar-
die 's zomers kleurige strooien hoedjes op
rijgen. Men vindt dien naam in vergulde letters
ep den gevel van een der beroemdste musea van
Jfoord-Europa, Ny Carlsberg Glyptotek te Kopen-
jagen; men vindt dien naam voorin honderden, mis-
ichien al wel duizenden geleerde werken, die wei
ght nimmer geschreven waren of niet in dezen vorm
•jitgegeven hadden kunnen worden, wanneer het
Carlsbergfonds er niet met zijn millioenen achter
had gestaan; men vindt dien naam telkens weer op
bordjes, die museumbezoekers vertellen aan wel
ven goeden gever het museum dit schilderij dit
beeld, dit gobelin, dit antieke kruikje te danken
heeft. En als er niet Carlsberg staat, dan staat er
jusschien de naam Jacobsen, „Brouwer Carl Ja
cobsen" of „Brouwer J. C. Jacobsen", want dit wa
ren de beide Kopenhaagsche burgers, die behalve,
jat zij elk hun Carlberg-fonds stichtten, ook nog op
indere wijze hun vaderland en hun gebooi-teland
janzienlijke schenkingen voor allerlei doeleinden
deden.
Hoe de gerst in Kopenhagen kwam.
J. C. Jacobsen, de vader, maakte zijn fortuin
door Beiersch bier te brouwen. Bijna een eeuw ge
leden reisde hij naar München om daar, in de
hoofdstad van Beieren, persoonlijk de eerste gist te
halen. Hij reisde in den winter, hij had de gist, die
den grondslag leggen zou voor een vermogen van
vele tïetallen millioenen in een blikken doos in zijn
hoedenkoffer en telkens als de diligence even bij
een posthuis stil stond, spoedde hij zich naar buiten
om de doos met haar kostbaren inhoud onder de
ip af te koelen. Zijn moeite werd rijkelijk be>
„..id, zijn brouwerij voor Beiersch bier, die hij.
aaar zijn zoon Carl, Calrsberg doopte, kwam spoedig
;ot grooten bloei. Ongetwijfeld was dat voor een be-
hngrijk deel te danken aan den arbeid van de we-
snschappelijke medewerkers wien Jacobsen een
uistekend geoutilleerd laboratorium ter beschikking
steld had. Hun ervaringen, hun resultaten wilde
oude heer Jacobsen niet voor zichzelf alleen hou
den, er werd bepaald, dat alle brouwerijen ter we
reld van het wetenschappelijk werk van de men-
ichen van Carlsberg zouden kunnen profiteeren en
tenslotte werd zelfs het heele bedrijf in dienst van
de wetenschap gesteld in dien zin dat de winst van
ce brouwerij geheel gebruikt werd om via het Carls-
berg-fonds wetenschappelijken arbeid te steunen. De
vorstelijke woning van Jacobsen op Carlsberg is
eerewoning voor een man der wetenschap gewor
den tegenwoordig woont er de Nobelprijswinnaar
Noels Bohr en het Carlsberg-fonds verleent jaar
in. jaar uit aanzienlijke subsidies voor weten
schappelijke onderzoekingen, bekostigt de uitgave
van wetenschappelijke werken en de werkzaamhe
den van verschillende laboratoria en zendt expedi
ties uit, zooals die van Lauge Koch naar Groenland.
Carl Jacobsen, die door de vorstelijke schenkin-
»n zijns vaders geenszins onterfd was, die naast
Carlsberg een nieuwq brouwerij," Ny Carlsberg
bouwde, welke al evenzeer tot bloei geraakte, en die
door zijn groote veelzijdigheid veel had van som
mige renaissancevorsten, stichtte veertig jaar gele
den het Ny Carlsbergfonds, dat sedertdien telken
Ke eenige tonnen heeft uitgegeven voor beeldende
nst; van de 337.940 kronen van 1941 zijn monu
menten, wandschilderingen in openbare gebouwen,
enz. bekostigd ten bedrage van ruim 175.000 kro
nen, hebben musea in heel Denemarken kunstwer
ken gekregen voor een kleine 100.000 kronen en is
ruim 50.000 kronen besteed om de uitgave van
boeken op kunstgebied te steunen. Sinds 1925 zijn
alleen al voor een bedrag, ongeveer overeenko
mend met goed een kwart millioen gulden, werken
an levende Deensche kunstenaars aangekocht voor
plaatsing in de musea in de provincie die telken-
jare op de beurt af hun keuze mogen doen ten
einde ook de visschers van Skagen en de boeren
van Tonder en de burgers van de kleine .koop
steden" in contact te brengen met de hedendaag-
K'ne kunst van hun land.
Een herdenkingstentoonstelling.
Deze maand is het een eeuw geleden, dat Carl,
Jacobsen geboren werd. Uit heel het Deensche land
hebben de nausea hun schoonste en kostbaarste be
zittingen, die zij aan hem of aan het Ny Carls
bergfonds te danken hebben, naar 'Kopenhagen
gestuurd, waar er in de toch ontruimde zalen van
het Kunstmuseum een tentoonstelling van is inge
richt, een tentoonstelling, waar Rembrandt en
Frans Hals, Titiaan en Tintoretto vertegenwoordigd
zijn, waar Perzische tapijten gloeien in hun oude
dracht, waar men voor het eerst sedert dertig oor
logsmaanden weer oude. vertrouwde werken van
Deensche schilders en beeldhouwers bewonderen
kan. Het Nationalmuseum richt zijn eigen ten
toonstellingen in van oudheden en ethnografica,
welke door Carl Jacobsen gesohonken zijn of met
geld van zijn fonds gekocht of verzameld of opge
graven konden worden. Evenzoo doet Ny Carlsberg
Glyptotek, het museum van antieke en moderne
beeldhouwkunst, dat deze bierbrouwer stichtte en
dat hij tot zijn dood in 1914 toe persoonlijk leidde
met hulp van vakmenschen ofschoon hij zelf der
mate deskundig was, dat een Grieksche antiquair
hem geen valscnen kop van Praxiteles kon aansme
ren en dat hij de hieroglyphen op oud-Egyptische
beelden kon ontcijferen, toen hij daarvan den ca
talogus opmaakte.
En nog andere instellingen huldigen de nagedach
tenis van dezen maecenas, van dezen grooten bur
ger van Kopenhagen, die het eereburgerschap niet
aanvaarden wilde, omdat het hem belet zou hebben
vrijelijk zijn oordeel uit te spreken over daden der
vroede vaderen, die hem niet aanstonden, maar die
meer tot de verfraaiing van zijn vaderstad heeft
bijgedragen dan iemand anders sedert koning
Christiaan IV. Hij heeft standbeelden geschon
ken en monumenten en zooals zijn vader het groote
kasteel Frederiksborg na een brand liet herbou
wen en het als nationaal-historisch museum den
staat schonk, zoo schonk Carl Jacobson Kopenha
gen verscheidene van zijn torens en torenspitsen,
waardoor de stad aan de Sont de stad van de schoone
torens geworden is.
C. G. B.
Tergend borende pijn zonder
ophouden, morgen naar den
tandarts, doch neem nu dade
lijk "AKKERTJES", die de
pijn verdrijven. Ge leeft dan
weer op binnen een kwartier.
Neen,'n.AKKERTJE
De Nederlandsche Pijnstiller
HAARL. DAGBLAD, Dinsdag 17 Maart 1942
reraardcbestelliiïii van acht
hiigelsclie vliegers
APELDOORN, 14 Maart. Op de begraafplaats
Heidehof te Ugchelen, gemeen.e Apeldoorn, wer
den gislermorg' n acht Engelsche vliegers, die na
bij Apeldoorn den dood vonden, met Duitsdie
militaire eer ter aarde besteld.
Acht kisten met de stoffelijke resten van de
Engelsche militairen waren naast elkaar voor af
zonderlijke graven gezet, ieder overdekt met een
zwart kleed. Een vuurpeloton stelde zich terzijde
op. Vele belangsteridénen hadden zich rond de
graven geschaard. Een Duitsche veldprediker hield
een toespraak, waarin hij het als den waren Duit-
schen aard en overeenkomstig den Christelijken
geest schetste, den eerlijken tegenstander achting
toe te dragen en te betuigen, ook bij zijn dood.
Deze teraardebestelling der acht Engelsche solda-
tx is geen holle phrase, maar diep menschelijk
medeleven met het eeuwige soldatenlot. Bij deze
laattste rustplaats zullen geen vijandelijke woorden
gesproken worden maar de handen tot God worden
opgeheven in wiens naam spreker de zieien van
deze gestorvenen aanbeval. Spr. wees op het voor
beeld, dat deze Engelsche militairen met de ver
vulling van htm plicht ook aan de Duitsche mili
tairen hebben gegeven. Het eeren van de dapper
heid van den tegenstander doen wij, aldus spreker,
in het waarachtige geloof, dat God ons uitver
koren heeft in dezen strijd overwinnaar te zijn,
maar daarbij past, volgens spr. den Duitscher een
geloovige en bescheiden houding. Duitsche sol
daten zullen voortaan waken, dat de eer van deze
Engelsche soldaten niet wordt aangetast. De veld
prediker bad ten slotte het Onze Vader. Ver
volgens werd een krans op de graven neergelegd,
waarna de pleci-iige beaarding geschiedde. Ten
slotte loste het vuurpeloton drie salvo's, waar
mede deze indrukwekkende plechtigheid ten einde
was.
MEESTER CYCLUS: v. d. PAS—FLIPSE.
Op Dinsdag 24 Maart zal het bekende Ncderlandsche
pianoduo v. d. PasFlipse optreden in de Gem. Con
certzaal te Haarlem. Het programma bevat werken
voor twee piano's van: J. C. Bach, Clementi, Tarenghi,
Debussy, Infante.
De speldjes,
welke deze week
verkocht zullen
worden ten bate
van Winterhulp
tydens de groote
collecte, die
Vrijdag en Za
terdag zal wor
den gehouden.
UITGAAN
Heden DINSDAG 17 MAART.
Gem. Concertgebouw: Paedagogïsch Volkscon
cert H. O. V. 7.30 uur.
Stadsschouwburg: Revue „Elck wat wils", 7.30
Uur.
Gebouw Haarl. KegelbondCabaret-revue
iiDaar knap je vast van op", 7.30 uur.
Luxor Theater: „Heimkehr", 2.30, 6.30 en
8,45 uur.
Frans Hals Theater: „Ich kenn' dich nicht und
liebe dich", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Rembrandt Theater: „De moderne blauwbaard",
2,30, 6.30 en 8.45 uur.
Moviac: Gevarieerd programma, o.a. „Rose Marie
lokt niet meer", van 12 uur af.
Palace: „De getemde draak", 2.6.30 en 8.45
uur.
WOENSDAG 18 MAART.
Stadsschouwburg: Revue „Elck wat wils", 7.30
uur.
Bioscooptheaters: Voorstelling des middags en des
avonds.
Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op Zon
dag) geopend:
Th. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69, Tel.
11569.
Grijseels en Van Hees, L. Veerstraat 19, Tel.
11000.
Frans Hals Apotheek, Frans Halsplein 1. Tel.
11180.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98. Tel.
14187,
Haarleuische Politie Muziek
Vereeniging
Door de welwillendheid der theaterdirecties
kon de Haarl. Pol. Muz. Ver. haar 2de uitvoering in
dit seizoen binnen drie maanden tijds geven.
Maandagavond had die plaatsditmaal in het
Cinema Palace. De voorzitter der Muziekvereni
ging betuigde daarvoor zijn dank aan den directeur
van dit bioscoop-theater. Hij verwelkomde ook de
aanwezige autoriteiten, in de eerste plaats den
burgemeester en deelde voorts o.a. mede dat de
vereeniging wegens ziekte van enkele harer leden
met de hulp van invallers moest concerteeren.
Of het hieraan lag dan wel aan den betrekkelijke
korten voorbereidingstijd sedert de vorige uit
voering het musïceeren was ditmaal niet zoo goed
als in het Frans Hals Theater, hoewel de
podium ruimte van Cinema Palace veel beter is.
Het openingsnummer, de K.LjVI.-Marsch, ja, die
klonk voortreffelijkdie werd stram en zuiver
gespeeld, gelijk van aanzetten en van afbreken
daar zat pit in. En in de volgende nummers kwa
men goede momenten voorin de Ouverture
„Les Saltimbanques" van L. Ganne een door de
bugle gespeelde melodie in de Fantasie over „Die
lustige Witwe" van Lehar een mooi klinkende
cornet-solo, die bijwijlen door de sopranino-saxo-
foon (een belangrijke aanwinst voor de vereeni
ging versterkt werden zoo ook in „Heinzel-
mannchens Waöhtparade" van Noach, de Wals
„Wem, Weib und Gesang" van Joh. Strauss en de
van ouds bekende Marsch „Frei weg" van Lathan.
Maar vaak liet de stiptheid van het samenspel iets
te wenschen overniet zelden ook was de klank
scherper en harder dan noodig geacht mocht
worden. Ook was er te weinig verscheidenheid in
het karakter der stukken, waarin marschrythmen
domineerden. Een of twee stukken van meer mu
zikale waarde en ernstiger aard zouden zeker wel
kom zijn geweest.
Het is te hopen det de Pol. Muz. Ver. bij een
volgende uitvoering niet met tegenslag te kampen
heeft. De kennis en de ijver van haar directeur
Peeters en de toewijdmg en de vaardigheid harer
leden waarborgen dan een grooter muzikaal genot.
K. DE JONG
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen te bekomen aan het Politiebureau, Smede-
straat te Haarlem, tusschen 11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: Bureau van Politie, Smedestraat
9, autoped; Fredenks, Engelszstraat 10. étui met inhoud;
Bureau van Politie, Smedestraat 9. étui met inhoud; Zee
land. Bisschop Ottostraat 18, handschoen; Nijssen. Rijks
straatweg 541, hond; Sieffers. Obistraat 10. handschoen;
Goebert, Badelochstraat 30. kar; Bureau van Politic. Sme
destraat 9. leeskaart; Lamoree, Reitzstraat 95. portemonnaie
met inh.; Bureau van Politie. Smedestraat 9, portemonnaie
met inh.; v. d. Kroft, Perseusstraat 13. pakje met inhoud;
v. d. Voort, Koolsteeg 14, pet; Timmermans, Dunkier-
straat 52, portemonnaie met inh.; Berlemon. Voorzorg
straat 7 rood, schoentje; Visser, Roosveldstraat 29, schoen-
tie; Verheem, Ged. Schalktaurgergracht 18, schoen; Boek
hoven. Noorder Tuindorplaan 72, wandelstok; Bureau van
Politie, Smedestraat 9, schoentje; Holzapfel, Gasthuislaan
127, tasch; Bureau van Politie, Smedestraat 9. tasch met
inh,; Paschïer, Helsteijnstraat 11 rood, taschje; Wijnincks,
Obistraat 8, vulpotlood; Wagenmaker, Waarderweg 30,
wantje; Lohmann, Bataviastraat 3, wantje; Vos, Kweek
tuinstraat 54, wantjes.
OPWEKKINGSSAMENKOMSTEN.
Op Donderdag 26 Maart a.s. zal de heer J. A. Bruyn
uit Wassenaar een tweetal lezingen houden in de Zui
derkapel aan de Zuiderstraat no. 15 te Haarlem. Des
middags op 3 uur spreekt hij over: „De liefde van
Christus" (Efeze 3) en des avond om half 8 is het on
derwerp: „Wij gaan op naar Jeruzalem" (Marcus 10).
ALLE-DAG-KERK.
Bij den kerkdienst van de Alle-Dag-Kerk te Haarlem
op Woensdag 18 Maart des middags te 2.30 uur zal
mevr. Bep Misset—van Andel eenige liederen zingen.
Voorganger bij dien dienst is ds. Vermeulen.
REDE DR. W. R. M. NOORDHOFF.
Dr. W. R. M. Noordhoff, Remonstrantsch predikant
;e Haarlem, zal in een vergadering van moderne theo
logen, die op 14 en 15 April te Amsterdam wordt ge
houden, de dogmatische zijde der Christologie behan
delen.
Beste Kinderen
„NEKKIE RAF <-n APIE SNUIF"
ln het tZe avontuur gaat Rat ziin
reisverhalen aan de mrnschen tn de
Cafeteria-Cafetnria tn Rotterdam ver
tellen. Maar ver komt hii er niet mee.
want door een misstap geraken z\)n
armen en beenen vol met dat heerlijke
ijs, dat jullie zoo graag lusten.
Kom deze week eens van een ijsje
smullen tn onderstaande zaak, <ian
ontvang je dit grappige avontuur gratis.
Eet kleurrijke Inplakboek d 25 cent
en aanvraagkaarten voor ontbrekende
avonturen blijven steeds verkrijgbaar
in
Bufetaria
Kruisweg 22-24, HAARLEM
Ir. Mussert sprak in de hoofdstad
Enthousiaste vergadering in het Concertgebouw
AMSTERDAM. 1"6 Maart De groote zaal van het
Concertgebouw was dermate met bezoekers over
laden, dat alle deuren gesloten werden en tientallen
belangstellenden naar huis moesten terugkeeren. Reeds
van den aanvang af zat er stemming in deze bijeen
komst waarin de leider der Nationaal Socialistische
Beweging, ir. Mussert, hedenavond het woord zou
'oeren.
Roode tulpen omboorden het podium, waarop de
kleuren van de princevlag in breede banen omlaag
golfden. Tal van zwart roode vlaggen, ten deele met
het N S B.-embleem, ten deele met het wolfsangel-tee-
ken, tooiden de zaal.
Het binnentreden van den leider werd het sein tot
een grootsche ovatie van toejuichingen en hou-zee-ge-
roep.
Ir. Mussert, zijn rede aanvangende, wist reeds direct
zijn toehoorders met een klaar en overtuigend betoog
te boeien. Wij zijn, aldus spr., in een dieptepunt in
onze geschiedenis. 14 Mei 1940 bracht de bezetting van
Nederland, kort daarop .volgde Curasao, toen Suriname
en tenslotte ia het voorjaar van 1942 de overgave van
Indië.
Ons volk verkeert in lichamclijken nood, maar meer
dan deze, is de geestelijke nood van dezen tijd. Een
groot deel van ons Nederlandsche volk wil geen onge
lijk erkennen en toch ware het wel goed, als het dat
deed.
In weinige woorden schetste spreker daarop den toe
stand van ons volk, dat zich in somberheid, in een ge
voel van onmacht, verbittering en haat stuurloos laat
drijven en geen blijheid meer kent.
Nog nooit aldus vervolgde ir. Mussert is ons
volk zoo voor den gek gehouden als in de periode
Setember 1939 tot Mei 1940. Men maakte ons wijs, dat
onze bewapening uitstekend was en toen eenmaal de
oorlog over onze grenzen kwam, was het in 4 ',2 da.6
afgeloopen. Terwijl honderden vielen voor de verdedi
ging van ons vaderland, knepen de schuldigen er tus-
schenuit. Er kwam een kort oogenblik van bezinning;
24 uur raakte men het geloof in de dierbaren kwijt,
maar toen begon het weer. Met bijtend sarcasme
striemde spr. de regeerders, die naar Engeland uit
weken, omdat „ze voor ons moesten zorgen". Koffie,
thee, chocolade en tal van andere heerlijkheden hebben
ze voor ons opgeslagen, want ze willen niet met leege
handen terugkomena 1 s ze komen! (Luid applaus).
Na 15 Mei 1940 zoo ging spreker voort begint
het nieuwste tijdvak: ons land als bezet gebied. Het is
niet prettig, maar laten degenen die kankeren, twee
dingen bedenken: ook de Duitsche soldaten, die huis
en goed, vrouw en kind hebben achtergelaten, vechten
niet voor hun plezier. Als z ij er niet waren, zou En
geland zijn gekomen en dan zou het er heusch niet
prettiger uitzien.
Zoo kwam spreker tot, wat hij noemde, de groote
misdaad: het verlies van Indië. Precies als destijds in
Nederland zijn ook daar degenen die op deze cata
strophe hebben aangestuurd, juist een dag tevoren
ervan door gegaan. Ir. Mussert uitte zijn respect voor
den gouverneur-generaal; wat men ook van hem moge
zeggen, hij is ten minste gebleven (applaus).
Ik heb het aan zien komen met Indië, reeds twee
jaar lang, zoo zette spr. zijn beschuldiging voort. Alles
wat er gedaan werd, geleek als twee druppels water
op wat hier vóór Mei 1940 geschied was. De publieke
voorlichting was in handen van Engelsch-Ameri-
kaansch-Joodsche ophitsers. Op instigatie van Engeland
werden de economische onderhandelingen met Japan
anderhalf jaar gerekt en alles werd gedaan om Japan
tegen Indië in het harnas te jagen.
Spr. wees de verantwoordelijkheid voor wat er ge
beurd was. af. Niet w ij zijn het, die de schuld hier
van dragen. Immers, wij werden overal uit geweerd.
Integendeel, wij hebben sinds 1931 nimmer opgehou
den. ons volk te waarschuwen. Slechts één veront
schuldiging heeft ons volk: het is te goed van vertrou
wen geweest.
Op de vraag, van beteekenis voor ons allen, hoe
komen we uit den put, wil spreker allereerst antwoor
den. hoe het niet moet zijn. Er zijn er velen, die
maar steeds blijven „afwachten". Engeland wint tóch,
is hun parool. Dan wordt het mooi: de Duitschers gaan
weg, we hangen groote guirlandes aan de boomen en
alle N.S.B.-ers slaan we dood. Willen deze menschen
weten, wat de werkelijkheid dan zou zijn: niet Engeland
zou winnen, maar het bolsjewisme, het Joodsche kapi
taal uit Amerika. Indien er geen natïonaal-socialisme
en geen fascisme waren geweest, zou er nu geen Europa
ieer zijn. (Daverend applaus).
Wij moeten de zaken groot zien. Het is niet gemak
kelijk voor ons, die in dezen grooten tijd leven, alles
goed te overzien. Deze wereldrevolutie beteekent het
einde van het kapitalistische tijdvak, het einde van
de Fransche revolutie, het ontwaken der volken en de
aaneensluiting van Europa.
Ir. Mussert eindigde zijn gloedvolle rede met een be
roep op de N.S.B.-ers. Onze taak is het, ons volk, niet
tegenstaande alles wat het tegen ons misdaan heeft,
dit alles bij te brengen, het ontvankelijk te maken voor
een Germaansch, voor een Europcesch bewustzijn, onder
leiding van den door God geroepen leider. Ons volk
zal ten volle zijn kans krijgen, zijn toekomst te maken,
als wij maar onze plicht hebben gedaan. Spr. stelde
daarbij de strijders tegen het bolsjewisme ten voor
beeld. Niet goud bepaalt onze toekomst, maar de eigen
schappen van ons volk. Deze moeten zijn: waarachtig
socialisme, offervaardigheid, geloof, discipline, dienst
vaardigheid en offerbereidheid.
Er zal komen een nieuw Nederland in een nieuw
Europa. Ik weet, dat ik aldus besloot spreker op
u kan rekenen, want wij weten, dat wij strijden voor
de eer en de toekomst van ons volk. Houzee!
Een daveren applaus was het antwoord der aan
wezigen op het betoog van den leider.
Nadat het zesde couplet van het Wilhelmus was ge
zongen en ir. Mussert onder herhaald houzee-geroep
de zaal had verlaten, hieven de aanwezigen spontaan
het lied „Wij zijn de zwarte soldaten" aan, waarna de
zaal langzaam leegstroomde. (ANP)
LOONEN IN DEN TUINBOUW.
's GRAVENHAGE, 14 Maart. De voorlich
tingsdienst van het departement van sociale zaken
schrijft: Het komt bij herhaling voor, dat in den
tuinbouw hoogere dan bij collectieve arbeids
overeenkomsten of van overheidswege vastgestelde
loonen worden betaald. De aandacht zij er daar
om op gevestigd, dat ter zake het verbod geldt
van de verordening 217'1940 van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche gebied be
treffende de totstandkoming van regelingen in
zake loonen, salarissen en andere arbeidsvoor
waarden en dat het toekennen van loonsverhooging
zonder vergunning van het college van rijksbe
middelaars strafbaar is gesteld.
LIEDERENPRIJSVRAAG VAN „DE MISTHOORN".
AMSTERDAM, 13 Maart. Eenigen tijd geleden
richtte de redactie van „De Misthoorn" het verzoek
tot haar lezers eigen gemaakte marsch-, strijd-, sol
daten- en volksliederen toe te zenden ter uitbreiding
van den niet al te ruimen voorraad, dien het Neder
landsche volk bezit. De belangstelling voor dezen
oproep, zooals die, zoowel van overheids- als van par
ticuliere zijde werd betoond, heeft de redactie aan
leiding gegeven breedere lagen van het volk in de ge
legenheid te stellen aan deze liedereninzameling deel
te nemen. In het. jongste nummer van de Misthoorn
wordt een prijsvraag uitgeschreven voor de beste oor-
spronkelijk-Nederlandsche marsch-, strijd- en solda
ten liederen, volksliederen en -liedjes en volkspoëzie.
De jury. welke de beoordeeling der inzendingen op
zich heeft genomen, is samengesteld uit de heeren
Steven Barends, letterkundige te Amsterdam. Piet
Heins. toonkunstenaar te Amsterdam, George Kettman
jr., letterkundige te Amsterdam, dr. P. Molenbroek,
redacteur „De Misthoorn", den Haag, Melchert Schuur
man Jr., tookunstenaar te Alkmaar.
Inzendingen moeten vóór 1 Juni 1942 in bezit zijn
van de stichting de Misthoorn, Prinsengracht 346 te
Amsterdam, waar tevens nadere inlichtingen over de
voorwaarden van inzending te verkrijgen zijn. Er zijn
prijzen uitgeloofd, een van f 150, een van f 50 en twaalf
van f 10.
Limburgsche
DS. L. DE HAAN.
Ds. L. de Haan, predikant bij de
Bapt. Gemeente te Haarlem, staat
op het drietal bij de Bapt gemeente
te Delftzijl (Gron.).
„TOONEELHUWELIJK"
ZONDAGAVOND.
OP
Op Zondagavond 22 Maart,
halfacht, wordt in den Stads
schouwburg te Haarlem de eerste
opvoering te dezer stede gegeven
van „Tooneelhuwelijk", blijspel in
3 bedrijven van Kurt Sellnick in
de vertaling van Jan van Ees. In
„Tooneelhuwelijk" treden op de
dames Tilly Périn Bouwmeester,
Myra Ward, Marie Faassen, Aline
Markus en de heeren Henri Eerens
en Jan van Ees. Het décor is van
Karei Bruckman. Deze opvoering
wordt gegeven tegen Zondagavond-
prijzen.
Siroop Bonnema in geconcentreerde
vorm. Ideaal voor op reis!
•Fa.A.A.BONNEMA. APELDOORN
Alle vak- en standsorpanisaties van
den middenstand in liquidatie
's GRAVENHAGE 16 Maart. De organisatiecommissie
zoor het bedrijfsleven, gelet op artikel 2 sub 1 b van het
..Eerste Uitvoeringsbesluit Organisatie Bedrijfsleven
1940", heeft ln overeenstemming met den secretaris-gene
raal van het Departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart besloten, over te gaan tot liquidatie van all®
stands- en vakorganisaties van ondernemers in detail
handel, ambacht en kleine nijverheid, daaronder begre
pen vcreenigingen, federaties en organen van samenwer
king van deze stand- en vakorganisaties, alsmede haar
afdeellngen en instellingen van nlet-commercleelcn aard.
Naar het A. N, P. meldt, omvat bovenstaand besluit
alle middenstandsbonden en vakvcrccnlgingen van onder
nemers, welke op ditzelfde terrein of een deel daarvan
werken, ook al voeren zij den naam „middenstand" niet.
De organisatie-commissie, welke thans binnen zeer af-
zienbaren tijd over zal gaan tot het oprichten van de vak
groepen op het gebied van kleinhandel en ambacht, heeft
dit besluit genomen, ten einde de liquidatie der bestaande
bonden te doen geschieden gelijkloopend met den opbouw
der nieuwe organisatie en om op die wijze er voor te kun
nen zorgen, dat de taken, die door de middenstandsbon
den worden waargenomen, op de naar haar oordeel Juiste
wijze geleidelijk door de nieuwe organisatie kunnen
worden overgenomen.
Voedingsgewassen in eigen tuin
Wat ook uw siertuin kan voortbrengen.
Iedere tuin, die voldoende teelaarde bevat en genoeg-
_.iam ln de zon ligt, is geschikt voor de voortbrenging van
voedingsgewassen. Dit geldt ient alleen voor 'n moestuin of
volkstuin, doch thans evenzeer voor cen siertuin.
Evenals in den wereldoorlog van 1914—1918 worden ln de
huidige periode van voedselschaarschte alom ook weer de
siertulnen benut voor de teelt van voedingsgewassen voor
eigen gezinsgebruik. Ter plaatse van het keurig, groen
grastapijt van voorheen zullen dit Jaar in menlgen tuin
aardappelen, bruine boonen of andere gewassen groeien.
Diezelfde bodem, welke tot dusver uitsluitend het gras en
de bloemen in de perken voedde, zal door menigeen thans
ook worden benut voor de voeding van zijn gezin, en dat
getuigt Inderdaad van een wijs beleid.
Men boude er intusschen wel rekehing mede, dat niet
maar lukraak iedere willekeurige plek van een siertuin ln
een moestuin kan worden veranderd.
In de eerste plaats moet de grond uit goede tuinaarde
bestaan, in geval van twijfel raadplege men een tuinman.
Daarnevens moeten de gronden, welke men voor voe
dingsgewassen gaat bestemmen in de zon en niet ln de
schaduw liggen. Plekken, die door boomen. muren of
schuttingen worden overschaduwd, zijn niet geschikt voor
de teelt van aardappelen, bruine boonen of andere voe
dingsgewassen. Het zijn hoofdzakelijk de grasvelden of
andere zonnige open plekken, die voor deze teelt kunnen
worden benut.
In het nu werkelijk de moeite waard om hiervoor een
mooi grasveld om te spitten? Inderdaad loont het in dezen
tijd volkomen de moeite, ook nog wanneer de oppervlakte
eenigszins beperkt is.
Indien een grasveld ter grootte van 50 M2. voor de tecit
van voedingsgewassen is omgespit, kunnen daarop bij een
goede verzorging der gewassen gemiddeld 100 kilo aard
appelen of 10 a 12iA kilo droge bruine boonen of 50 k-.lo
doperwten worden voortgebracht. Wanneer deze opper
vlakte voor de helft met tuinboonen en voor de andere
helft met stamslaboonen wordt beteeld, kan de opbrengst
60 kilo tuinboonen en 30 kilo slaboonen bedragen. Boven
dien kan dan op het met tuinboonen beteelde gedeelde in
de tweede helft van Juli of begin Augustus nog een teelt
van andijvie of boerenkool volgen. Uit deze cijfers blijkt
wel ten duidelijkste, dat het zeker de moeite loont om een
beperkte oppervlakte van eenige tientallen M2, grasveld
van een siertuin productief te maken, mits de betreffende
voedingsgewassen de verzorging krijgen, waarop deze
aanspraak mogen maken. Hoe grooter de oppervlakte van
een siertuin is, hoe meer deze het zijne kan bijdragen tot
de productie van eigen voedsel. Bovendien kan men langs
een zonnige houten schutting ook zeer goed pronkbooncn
en klimmende erwten telen.
Tenslotte houde men er tevens rekening mede, dat het
hier een tijdelijke gedaanteverandering van den siertuin
en geen blijvende» moestuin betreft. Daarom moet men
een smaakvol aangelegden siertuin niet op ruwe, onoor
deelkundige wijze in een moestuin trachten te veranderen.
Fraaie heestergroepeeringen enz. late men volkomen in
tact. Zoodra weder normale tijden zijn ingetreden, kan de
tuin dan zonder veel moeite cn kosten in zijn ouden luister
worden hersteld. Een reden te meer om dit werk des
kundig of door een vakman te laten verrichten.
FAILLISSEMENTEN.
Opgegeven door afd. Handelsinformaties v. d. Graaf en
Co. N.V.. Amsterdam.
UITGESPROKEN
12 Maart. L. Altink, zaak drijvende onder den naam,
Altink's Algemeene en Kantoorboekhandel, wonende te
Amsterdam. St. Jansstraat 21. Recht. Comm. Mr. H. J.
Hülschler. Cur. Mr. J. Kalff. Rokln 103, Amsterdam.
12 Maart. W. D. Melai, verzekeringsagent, te Den Haag,
van Speykstraat 217, Recht. Comm. Mr. F. Donker Cur-
tius. Cur. Mr. E. A. van Nieuwenhoven Hclbach, Den
Haag.
12 Maart. H. J. Sleman, te Den Haag. Frankenslag 131.
Recht. Comm. Mr. J. H. van Laer. Cur. Mr. A. van Os, Den
Haag.
12 Maart. M. A. Kunkeler, zonder beroep, Den Haag,
Mesdagstraat 22, Recht. Comm. Mr. J. H. Marlnus. Cur.
Mr. F. W. Nanr.ing. Den Haag.
12 Maart. A. de Vries, koopman. Den Haag, van Brakcl-
straat 12. Recht. Comm Mr. A. J. Paulus. Cur. Mr. D. J.
I. van den Oever. Den Haag.
In de week van 9 tot en met 14 Maart 1942 werden In Ne
derland 12 failllssemeenten uitgesproken.
OPGEHEVEN WEGENS GEBREK AAN BATEN:
Hendrik Roelof Wollerich, landbouwer, te Vries.
13 Maart. K Hoogenkamp, Hoogkerk.
GDEPONEERDE UITDEELINGSLIJSTEN
Wed. T. Wageveld—Heyndijk, Waalweg 2. Rockanje.
Geëindigd door het verbindend worden der eenige uitdee-
lingslljst.
10 Maart. H. Th. L. Derkzen. koopman en drukker, Lo-
bith gem. Herwen en Aerdt, thans de Dldam. Geëindigd
door het verbindend worden der eenige ultdeellngsltjst.
12 Maart. De Vennootschap „Relzlgersbelang" gevestigd
te Tilburg, Langestraat 3—5. Idem. Uitk, 0.7784
12 Maart. Jacoba Cremers, echtgenoote van Laurcntlus
Henricus van Amelsvoort, wonende te Tilburg, Lange
straat 5, als hoofdelijk aansprakelijke vennoote van de
Vennootschap „Reizigersbelang" gevestigd te Tilburg.
Idem. Uitk. 0 0645
12 Maart. Alphonsus Josephus Vincentlus van Amelsvoort,
wonende te Tilburg, Langestraat 5. als hoofdelijk aan
sprakelijk vennoot van de Vennootschap Reizigersbelang
te Tilburg. Idem. Uitk. nihil aan cónc. cred.
12 Maart. Jacobus Johannes Franciscus van Amelsvoort.
wonende te Tilburg, als hoofdelijk aansprakeltjk vennoot
van de Vennootschap „Reizigersbelang" te Tilburg. Idem.
Uitk. nihil aan cone, cred
13 Maart. A. J. W. ter Borg, Groningen. Geëindigd door
het verbindend worden der eenige ultdeelingslijst. Uitk.
nihil aan conc. cred.
AANMELDINGSPLICHT VOOR VEREENIGINGEN VAN
LUCHTBUKSSCHUTTERS.
Het college van gevolmachtigden voor de sport brengt
ter algemeene kennis, dat alle in Nederland bestaande
vereeniglngen van luchtbuksschutters, zich vóór 1 April
a.s. schriftelijk dienen aan te melden bij den waarnemend-
secretaris van de vereeniging van Nederlandsche Scherp
schutters, den heer A. Verburgt, Utrechtscheweg 329, te
De Bilt.
Hetzelfde geldt voor kruisboogschutters gezelschappen.
WIJZIGING KUNSTMESTDISTRIBUTIE.
's GRAVENHAGE 16 Maart. In de Ncd. Staatscourant
is opgenomen een wijziging van de kunstmestdistrlbutie-
beschikklng II!, waardoor thans ook stichtingen cn vcr
eenigingen tot exploitatie of beheer van school- of volks
tuintjes onder het begrip „kunstmestverbrulkers" vallejfe
