V/at
voor
een bierbrouwersgeslacht
Kunst en Wetenschap deed
TOBIAS
De Deensche Carlsberg-fondsen en
hun beteekenis voor de cultuur
Onze Scandinavische medewerker schrijft:
Wie in Denemarken een glas bier drinkt des-
roods een kogelfleschje steunt daarmee in negen
van de tien gevallen wetenschap en kunst, want de
noote bierbrouwerijen tevens limonade- en spuit-
jvaterfabrieken keeren hun winst niet uit aan
aandeelhouders, maar aan de Carlsberg-fondsen en
3e concurreerende brouwerij Tuborg heeft hun
voorbeeld gevolgd en laat ook al een fonds voor
cultureele doeleinden van den dorst der Denen pro-
liteeren. Maar Carlsberg is toch nummer één, zoo
vel wat de grootte der brouwerijen betreft zij zijn
3e grootste in de Scandinavische landen en dat wil
vat zeggen als wat de beteekenis van de nu rond
vijftig millioen kronen bedragende fondsen-voor de
wetenschap, voor kunst en cultuur, of andors gezegd:
voor land en volk van Denemarken, aangaat.
Overal komt men den naam Carlsberg tegen en
jit niet alleen op de reclameborden van stadsche
cafés en landelijke kroegjes of op de feestelijk bon
tebierwagens met hun koetsiers onder een roodwit-
jstreepte metalen parasol en hun prachtige paar-
;n, die 's zomers kleurige strooien hoedjes op
tijgen. Men vindt dien naam in vergulde letters
op den gevel van een der beroemdste musea van
Üoord-Europa, Ny Carlsberg Glyptotek te Kopen-
kagen; men vindt dien naam voorin honderden, mis
schien al wel duizenden geleerde werken, die wel
licht nimmer geschreven waren of niet in dezen vorm
'uitgegeven hadden kunnen worden, wanneer het
Carlsbergfonds er niet met zijn millioenen achter
had gestaan; men vindt dien naam telkens weer op
bordjes, die museumbezoekers vertellen aan wei
hen goeden gever het museum dit schilderij dit
beeld, dit gobelin, dit antieke kruikje te danken
heeft. En als er niet Carlsberg staat, dan staat er
misschien de naam Jacobsen, „Brouwer Carl Ja
cobsen" of „Brouwer J. C. Jacobsen", want dit wa
ren de beide Kopenhaagsche burgers, die behalve,
dat zij elk hun Carlberg-fonds stichtten, ook nog op
andere wijze hun vaderland en hun geboorteland
aanzienlijke schenkingen voor allerlei doeleinden
deden.
Hoe de gerst in Kopenhagen kwam.
J. C. Jacobsen, de vader, maakte zijn fortuin
door Beiersch bier te brouwen. Bijna een eeuw ge
leden reisde hij naar München om daar, in de
hoofdstad van Beieren, persoonlijk de eerste gist te
halen. Hij reisde in den winter, hij had de gist, die
den grondslag leggen zou voor een vermogen van
vele tietallen millioenen in een blikken doos in zijn
hoedenkoffer en telkens als de diligence even bij
een posthuis stil stond, spoedde hij zich naar buiten
n de doos met haar kostbaren inhoud onder de
imp af te koeien. Zijn moeite werd rijkelijk be-
..ond, zijn brouwerij voor Beiersch bier, die hij,
naar zijn zoon Carl, Calrsberg doopte, kwam spoedig
tót grooten bloei. Ongetwijfeld was dat voor een be
langrijk deel te danken aan den arbeid van de we
tenschappelijke medewerkers wien Jacobsen een
Uitstekend geoutilleerd laboratorium ter beschikking
gesteld had. Hun ervaringen, hun resultaten wilde
ceoude heer Jacobsen niet voor zichzelf alleen hou
den, er werd bepaald, dat alle brouwerijen ter we
reld van het wetenschappelijk werk van de men-
schen van Carlsberg zouden kunnen profiteeren en
tenslotte werd zelfs het heele bedrijf in dienst van
de wetenschap gesteld in dien zin dat de winst van
de brouwerij geheel gebruikt werd om via het'Carls-
berg-fonds wetenschappelijken arbeid te steunen. De
vorstelijke woning van Jacobsen op Carlsberg is
eerewoning voor een man der wetenschap gewor
den tegenwoordig woont er de Nobelprijswinnaar
Noels Bohr en het Carlsberg-fonds verleent jaar
in, jaar uit aanzienlijke subsidies voor weten
schappelijke onderzoekingen, bekostigt de uitgave
van wetenschappelijke werken en de werkzaamhe
den van verschillende laboratoria en zendt expedi
tes uit, zooals die van Lauge Koch naar Groenland.
Carl Jacobsen, die door de vorstelijke schenkin-
<tn zijns vaders geenszins onterfd was, die naast
krlsberg een nieuwe brouwerij, Ny Carlsberg
bouwde, welke al evenzeer tot bloei geraakte, en die
door zijn groote veelzijdigheid veel had van som
mige renaissancevorsteri, stichtte veertig jaar gele
den het Ny Carlsbergfonds, dat sedertdien telken
jare eenige tonnen heeft uitgegeven voor beeldende
kunst; van de 337.940 kronen van 1941 zijn monu
menten, wandschilderingen in openbare gebouwen,
enz. bekostigd ten bedrage van ruim 175.000 kro
nen, hebben musea in heel Denemarken kunstwer
ken gekregen voor een kleine 100.000 kronen en is
tuim 50.000 kronen besteed om de uitgave van
boeken op kunstgebied te steunen. Sinds 1925 zijn
alleen al voor een bedrag, ongeveer overeenko
mend met goed een kwart millioen gulden, werken
van levende Deensche kunstenaars aangekocht voor
plaatsing in de musea in de provincie die telken-
jare op de beurt af hun keuze mogen doen ten
tinde ook de visschers van Skagen en de boeren
van Tonder en de burgers van de kleine „koop
sleden" in contact te brengen met de hedendaag-
sche kunst van hun land.
Een herdenkingstentoonstelling.
Deze maand is het een eeuw geleden, dat Carl,
Jacobsen geboren werd. Uit heel het Deensche land
hebben dë musea hun schoonste en kostbaarste be
zittingen, die zij aan hem of aan het Ny Carls
bergfonds te danken hebben, naar Kopenhagen
gestuurd, waar er in de toch ontruimde zalen van
het Kunstmuseum een tentoonstelling van is inge
richt, een tentoonstelling, waar Rembrandt en
Frans Hals, Titiaan en Tintoretto vertegenwoordigd
zijn, waar Perzische tapijten gloeien in hun oude
dracht, waar men voor het eerst sedert dertig oor
logsmaanden weer oude, vertrouwde werken van
Deensche schilders en beeldhouwers bewonderen
kan. Het Nationalmüseum richt zijn eigen ten
toonstellingen in van oudheden en ethnografica,
welke door Carl Jacobsen geschonken zijn of met
geld van zijn fonds gekocht of verzameld of opge-
gaven konden worden. Evenzoo doet Ny Carlsberg
lyptotek, het museum van antieke en moderne
beeldhouwkunst, dat deze bierbrouwer stichtte en
dat hij tot zijn dood in 1914 toe persoonlijk leidde
met hulp van vakmenschen ofschoon hij zelf der
mate deskundig was. dat een Grieksche antiquair
hem geen valschen kop van Praxiteles kon aansme
ren en dat hij de hieroglyphen op oud-Egyptische
beelden kon ontcijferen, toen hij daarvan den ca
talogus opmaakte.
En nog andere instellingen huldigen de nagedach
tenis van dezen maecenas, van dezen grooten bur
ger van Kopenhagen, die het eereburgerschap niet
aanvaarden wilde, omdat het hem belet zou hebben
vrijelijk zijn oordeel uit te spreken over daden der
vroede vaderen, die hem niet aanstonden, maar die
meer tot de verfraaiing van zijn vaderstad heeft
bijgedragen dan iemand anders sedert koning
Christiaan IV. Hij heeft standbeelden geschon
ken en monumenten en zooals zijn vader het groote
kasteel Frederiksborg na een brand liet herbou
wen en het als nationaal-historisch museum den
staat schonk, zoo schonk Carl Jacobson Kopenha
gen verscheidene van zijn torens en torenspitsen,
waardoor de stad aan de Sont de stad van de schoone
torens geworden is.
C. G. B.
Tergend borende pijn zonder
ophouden, morgen naar den
tandarts, doch neem nu dade
lijk "AKKERTJES", die de
pijn verdrijven. Ge leeft dan
weer op binnen een kwartier.
Neem'n.AKKERTJE
De Nederlandsche Pijnstiller
HAAIU, DAG3LAD, Dinsdag 1/ Maart 1942 [r# Mussert sprak in de hoofdstad
Teraardebestelling van acht
Engelsche vliegers
APELDOORN. 14 Maart. Op de begraafplaats
Hoidebof te Ugchelcn. gcmec-ire Aucldoorn. wer
den gistermorgen acht Engelsche vliegers, die na
bij Apeldoorn den dood vorden. met Duitsche
militaire eér ter aarde besteld.
Acht kisten met de stoffelijke resten van de
Engelsche militairen waren naast elkaar voor af
zonderlijke graven gezet, ieder overdekt met een
zwart kleed. Een vuurpeloton stelde zich terzijde
op. Vele belangstelldenen hadden zich rond de
graven geschaard. Een Duitsche veldprediker hield
een toespraak, waarin hij het als den waren Duit-
schen aard en overeenkomstig den Christelijker
geest schetste, den eerlijken tegenstander achting
toe te dragen en te betuigen, ook bij zijn dood.
Deze teraardebestelling der acht Engelsche solda-
tx is geen holle nhrase. maar diep menschelijk
medeleven met het eeuwige soldatenlot. Bij deze
laattste rustplaats zullen geen vijandelijke woorden
gesproken worden maar de handen tot God worden
opgeheven in wiens naam spreker de zieien van
deze gestorvenen aanbeval. Spr. wees op het voor
beeld. dat deze Engelsche militairen met de ver
vulling van hun plicht ook aan de Duitsche mili
tairen hebben gegeven. Hel eeren van de dapper
heid van den tegenstander doen wij, aldus spreker,
in het waarachtige geloof, dat God ons uitveF-
koren heeft in dezen strijd overwinnaar te zijn.
maar daarbij past, volgens spr. den Duitscher een
geloovige en bescheiden houding. Duitsche sol
daten zullen voortaan waken, dat de eer van deze
Engelsche soldaten niet wordt aangetast. De veld
prediker bad ten slotte het Onze Vader. Ver
volgens werd een krans op de graven neergelegd,
waarna de plecJs-ige beaarding geschiedde. Ten
slotte loste het vuurpeloton drie salvo's, waar
mede deze indrukwekkende plechtigheid ten einde
was.
MEESTER CYCLUS: v. d. PAS—FLIPSE.
Op Dinsdag 24 Maart zal het bekende Nederlandsche
pianoduo v. d. PasFlipse optreden in de Gem. Con
certzaal te Haarlem. Het programma bevat werken
voor twee piano's van: J. C. Bach, Clementi, Tarenghi.
Debussy, Infante.
De speldjes,
welke deze week
verkocht zullen
worden ten bate
van Winterhulp
tjjdcns de groote
collecte, die
Vrijdag en Za
terdag zal wor
den gehouden.
UITGAAN
Heden DINSDAG 17 MAART.
Gem. Concertgebouw: Paedagogisch Volkscon
cert H. O. V. 7.30 uur.
Stadsschouwburg: Revue „Elck wat wils", 7.30
uur.
Gebouw Haarl. KegelbondCabaret-revue
«Daar knap je vast van op", 7.30 uur.
Luxor Theater: „Heimkehr", 2.30, 6.30
8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Ich kenn' dich nicht und
liebe dich", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Kembrandt Theater: „De moderne blauwbaard",
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Moviac: Gevarieerd programma, o.a. „Rose Marie
lokt niet meer", van 12 uur af.
Palace: „De getemde draak", 2.6.30 en 8.45
UUr.
WOENSDAG 18 MAART.
Stadsschouwburg: Revue „Elck wat wils". 7.30
Uur.
Bioscooptheaters: Voorstelling des middags en des
ivonds.
Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op Zon
dag) geopend:
Th. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69, Tel.
11569.
Grijseels en Van Hees, L. Veerstraat 19. Tel.
11000.
Frans Hals Apotheek, Frans Halsplein 1. Tel.
Lil 80.
Te H e e ms t e d e is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98. Tel.
18197.
Haarlemsche Politie Muziek
Vereeniging
Door de welwillendheid der theaterdirecties
kon -de Haarl. Pol. Muz. Ver. haar 2de uitvoering in
dit seizoen binnen drie maanden tijds geven.
Maandagavond had die plaats ditmaal in het
Craema Palace. De voorzitter der Muziekvereem-
ging betuigde daarvoor zijn dank aan den directeur
van dit bioscoop-theater. Hij verwelkomde ook de
aanwezige autoriteiten, in de eerste plaats den
burgemeester en deelde voorts o.a. mede dat de
vereeniging wegens ziekte van enkele harer leden
met de hulp van invallers moest concerteeren.
Of het hieraan lag dan wel aan den betrekkelijke
korten voorbereidingstijd sedert de vorige uit
voering het musiceeren was ditmaal niet zoo goed
als in het Frans Hals Theater, hoewel de
podium ruimte van Cinema Palace veel beter is.
Het openingsnummer, de K.L.M.-Marsch, ja, die
klonk voortreffelijkdie werd. stram en zuiver
gespeeld, gelijk van aanzetten en van afbreken
daar zat pit in. En in de volgende nummers kwa
men goede momenten voorin de Ouverture
„Les Saltimbanques" van L. Ganne een door de
bugle gespeelde melodie in de Fantasie over „Die
lustige Witwe" van Léhar een mooi klinkende
cornet-solo, die bijwijlen door de sopranino-saxo-
foon (een belangrijke aanwinst voor de vereeni
ging!) versterkt werd; en zoo ook in „Heinzel-
mannohens Wachtparade" van Noach, de Wals
„Wem, Weib und Gesang" van Joh. Strauss en de
van ouds bekende Marsch „Frei weg" van Lathan.
Maar vaak liet de stiptheid van het samenspel iets
te wenschen over niet zelden ook was de klank
scherper en harder dan noodig geacht mocht
worden. Ook was er te weinig verscheidenheid in
het karakter, der stukken, waarin marschrythmen
domineerden. Een of twee stukken van meer mu
zikale waarde en ernstiger aard zouden zeker wel
kom zijn geweest.
Het is te hopen det de Pol. Muz. Ver. bij een
volgende uitvoering niet met tegenslag te kampen
heeft. De kennis en de ijver van haar directeur
Feeters en de toewijding en de vaardigheid harer
leden waarborgen dan een grooter muzikaal genot.
K. DE JONG
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen te bekomen aan het Politiebureau, Smede-
strnat te Haarlem, tusschen 11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: Bureau van Politie, Smedestraat
9. autoped: Frederiks, Engelszstraat 10. étui met inhoud
Bureau van Politie. Smedestraat 9, étui met inhoud: Zee
land. Bisschop Ottostraat 18. handschoen; Nijssen. Rijks
straatweg 541, hond; Sleffers, Obistraat 10. handschoen;
Goebert. Badelochstraat 30, kar: Bureau van Politie. Sme
destraat 9, leeskaart; Lamoree. Reitzstraat 95. portemohnaie
met inh.; Bureau van Politie. Smedestraat 9. portemonnaie
met lnh.; v. d. Kroft. Perseusstraat 13. pakje met inhoud:
v. d. Voort. Koolsteeg 14. pet: Timmermans, Dunkler-
straat 52. portemonnaie met inh.; Berlemon. Voorzorg-
straat 7 rood, schoentje; Visser, Roosveldstraat 29. schoen-
"tje; Verheem, Ged. Schalkburgergracht 18. schoen; Boek
hoven, Noorder Tuindorplaan 72. wandelstok; Bureau var
Politie. Smedestraat 9, schoentje; Holzapfel, Gasthuislaan
127, tasch: Bureau van Politie, Smedestraat 9, iasch met
inh.; Paschier, Helsteijnstraat 11 rood. taschje: Wijnincks.
Obistraat 8, vulpotlood; Wagenmaker, Waarderweg 30.
wantje; Lohmann, Bataviastraat 3, wantje; Vos, Kweek
tuinstraat 54, wantjes.
OPWEKKINGSSAMENKOMSTEN.
Op Donderdag 26 Maart a.s. zal de heer J. A. Bruvn
uit Wassenaar een tweetal lezingen houden in de Zui
derkapel aan de Zuiderstraat no. 15 te Haarlem. Des
middags op 3 uur spreekt hij over; ,.De liefde van
Christus" (Efeze 3) en des avond om half 8 is het on
derwerp: „Wij gaan op naar Jeruzalem" (Marcus 10).
ALLE-DAG-KERK.
Bij den kerkdienst van de Alle-Dag-Kerk te Haarlem
op Woensdag 18 Maart des middags te 2.30 uur zal
'r. Bep Missetvan Andel eenige liederen zingen.
Voorganger bij dien dienst is ds. Vermeulen.
REDE DR. VV. R. M. NOORDHOFF.
Dr. W. R. M. Noordhoff, Remonstrantsch predikant
te Haarlem, zal in een vergadering van moderne theo
logen, die op 14 en 15 April te Amsterdam wordt ge
houden, de dogmatische zijde der Christologie behan
delen.
Beste Kinderen
„NEKKIERAFcAPIE SNUIF"
In het 22e avontuur iiaat Raf zijn
reisverhalen aan de menschen ui de
Cafeteria-Cafeteria in Rotterdam ver
tellen. Maar ver komt hij er niet mee,
want door een misstap geraken ztf»
armen en beenen vol met dat heerlijke
ijsdat jullie zoo graag lusten.
Kom deze uieek eens van een ijsje
smullen in onderstaande zaak, dan
ontvang je dit grappige avontuur gratis.
Het kleurrijke Inplakboek f5 cent
en aanvraag kaar ten voor ontbrekende
avonturen blijven steeds verkrijgbaar
Bufetarid
Kruinceg 22-24, HAARLEM
Enthousiaste vergadering in het Concertgebouw
AMSTF.RDAM, 16 Maart De groote zaal van het
Concertgebouw was dermate met bezoekers over
laden, dat alle deuren gesloten werden en tientallen
belangstellenden naar huis moesten terugkeeren. Reeds
van den aanvang af zat er stemming in deze bijeen
komst waarin de leider der Nationaal Socialistische
Beweging. ïr. Mussert. hedenavond het woord zou
oeren
Rooae tulpen omboorden het podium, waarop de
kleuren van de princevlag in breede banen omlaag
golfden. Tal van zwart roode vlaggen, ten deele met
het N S B.-embleem, ten deele met het wolfsangel-tee-
ken. tooiden de zaal.
Het binnentreden van den leider werd het sein tot
een grootsche ovatie van toejuichingen en hou-zee-ge-
roep.
Ir. Mussert, zijn rede aanvangende, wist reeds direct
zijn toehoorders met een klaar en overtuigend betoog
te boeien. Wij zijn. aldus spr., in een dieptepunt in
onze geschiedenis 14 Mei 1940 bracht de bezetting van
Nederland, kort daarop volgde Curasao, toen Suriname
en tenslotte in het voorjaar van 1942 de overgave van
Indië.
Ons volk verkeert in lichamelijken nood. maar meer
dan deze, is de geestelijke nood van dezen tijd. Een
groot deel van ons Nederlandsche volk wil geen onge
lijk erkennen en toch ware het wel goed, als het dat
deed.
In weinige woorden schetste spreker daarop den toe
stand van ons volk, dat zich in somberheid, in een ge-
■oel van onmacht, verbittering en haat stuurloos laat
drijven en geen blijheid meer kent.
Nog nooit aldus vervolgde ir. Mussert is ons
volk zoo voor den gek gehouden als in de periode
Setember 1939 tot Mei 1940. Men maakte ons wijs, dat
onze bewapening uitstekend was en toen eenmaal de
oorlog over onze grenzen kwam. was het in 4V2 dag
afgeloopen. Terwijl honderden vielen voor de verdedi
ging van ons vaderland, knepen de schuldigen er tus-
schenuit. Er kwam een kort oogenblik van bezinning:
24 uur raakte men het geloof in de dierbaren kwijt,
maar toen begon het weer. Met bijtend sarcasme
striemde spr. de regeerders, die naar Engeland uit
weken, omdat „ze voor ons moesten zorgen". Koffie,
thee, chocolade-en tal van andere heerlijkheden hebben
voor ons opgeslagen, want ze willen niet met leege
handen terugkomena 1 s ze komen! (Luid applaus).
Na 15 Mei 1940 zoo ging spreker voort begint
het nieuwste tijdvak: ons land als bezet gebied. Het is
niet prettig, maar laten degenen die kankeren, twee
dingen bedenken: ook de Duitsche soldaten, die huis
en goed, vrouw en kind hebben achtergelaten, vechten
niet voor hun plezier. Als z ij er niet waren, zou En
geland zijn gekomen en dan zou het er heusch niet
prettiger uitzien.
Zoo kwam spreker tot, wat hij noemde, de groote
misdaad: het verlies van Indië. Precies als destijds in
Nederland zijn ook daar degenen die op deze cata
strophe hebben aangestuurd, juist een dag tevoren
ervan door gegaan. Ir. Mussert uitte zijn respect voor
den gouverneur-generaal; wat men ook van hem moge
zeggen, hij is ten minste gebleven (applaus).
Ik heb het aan zien 'komen met Indië, reeds twee
jaar lang, zoo zette spr. zijn beschuldiging voort. Alles
wat er gedaan werd. geleek als twee druppels water
op wat hier vóór Mei 1940 geschied was. De publieke
voorlichting was in handen van Engelsch-Ameri-
kaansch-Joodsche ophitsers. Op instigatie van Engeland
werden de economische onderhandelingen met Japan
anderhalf jaar gerekt en alles werd gedaan om Japan
tegen Indië in het harnas te jagen.
Spr. wees de verantwoordelijkheid voor wat er ge
beurd was, af. Niet w ij zijn het, die de schuld hier
van dragen. Immers, wij werden overal uit geweerd.
Integendeel, wij hebben sinds 1931 nimmer opgehou
den, ons volk te waarschuwen. Slechts één veront
schuldiging heeft ons volk: het is te goed van vertrou
wen geweest.
Op de vraag, van beteekenis voor ons allen, hoe
komen we uit den put. wil spreker allereerst antwoor
den, hoe het niet moet zijn. Er zijn er velen, ale
maar steeds blijven „afwachten". Engeland wint tóch,
is hun parool. Dan wordt het mooi: de Duitschers gaan
weg, wc hangen groote guirlandes aan de boomen en
alle N.S B.-ers slaan we dood. Willen deze "menschen
weten, wat de werkelijkheid dan zou zijn: niet Engeland
zou winnen, maar het bolsjewisme, het Joodsche kapi
taal uit Amerika. Indien er geen nationaal-socialisme
en geen fascisme waren geweest, zou er nu geen Europa
meer zijn. (Daverend applaus).
Wij moeten de zaken groot zien. Het is niet gemak
kelijk voor ons. die in dezen grooten tijd leven, alles
goed te overzien. Deze wereldrevolutie beteekent het
einde van het kapitalistische tijdvak, het einde van
de Fransche revolutie, het ontwaken der volken en de
aaneensluiting van Europa.
Ir. Mussert eindigde zijn gloedvolle rede met een be
roep op de N.S.B.-ers. Onze taak is het, ons volk, niet
tegenstaande alles wat het tegen ons misdaan heeft,
dit alles bij te brengen, het ontvankelijk te maken voor
een Germaansch, voor een Europeesch bewustzijn, onder
leiding van den door God geroepen leider. Ons volk
zal ten volle zijn kans krijgen, zijn toekomst te maken,
als wij maar onze plicht hebben gedaan. Spr. stelde
daarbij de strijders tegen het bolsjewisme ten voor
beeld. Niet goud bepaalt onze toekomst, maar de eigen
schappen van ons volk. Deze moeten zijn: waarachtig
socialisme, offervaardigheid, geloof, discipline, dienst
vaardigheid en offerbereidheid.
Er zal komen een nieuw Nederland in een nieuw
Europa. Ik weet, dat ik aldils besloöt spreker -
u kan rekenen, want wij weten, dat wij strijden voor
de eer en de toekomst van ons volk. Houzee!
Een daveren applaus was het antwoord der aan
wezigen op het betoog van den leider.
Nadat het zesde couplet van het Wilhelmus was ge
zongen en ir. Mussert onder herhaald houzee-geroep
de zaal had verlaten, hieven de aanwezigen spontaan
het lied „Wij zijn de zwarte soldaten" aan. waarna de
zaal langzaam leegstroomde. (ANP)
LOONEN IN DEN TUINBOUW.
's GRAVENHAGE, 14 Maart. De voorlich
tingsdienst van het departement van sociale zaken
schrijft: Het komt bij herhaling voor, dat in den
tuinbouw hoogere dan bij collectieve- arbeids
overeenkomsten of van overheidswege vastgestelde
loonen worden betaald. De aandacht zii er daar
om op gevestigd, dat ter zake het verbod geldt
van de verordening 217 1940 van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche gebied be
treffende de totstandkoming van regelingen in
zake loonen, salarissen en andere arbeidsvoor
waarden en dat het toekennen van loonsverhooging
zonder vergunning van het college van rijksbe
middelaars strafbaar is gesteld.
LIEDERENPRIJSVRAAG VAN „DE MISTHOORN-
AMSTERDAM, 13 Maart. Eenigen tijd geleden
richtte de redactie van „De Misthoorn" het verzoek
tot haar lezers eigen gemaakte marsch-, strijd-, sol
daten- en volksliederen toe te zenden ter uitbreiding
van den niet al te ruimen voorraad, dien het Neder
landsche volk bezit. De belangstelling voor dezen
oproep, zooals die, zoowel van overheids- als van par
ticuliere zijde werd betoond, heeft de redactie aan
leiding gegeven breedere lagen van het volk in de ge
legenheid te stellen aan deze liedereninzameling deel
te nemen. In het jongste nummer van de Misthoorn
wordt een prijsvraag uitgeschreven voor de beste oor-
spronkelijk-Nederlandsche marsch-, strijd- en solda
ten liederen, volksliederen en -liedjes en volkspoëzie.
De jury, welke de beoordeeling der inzendingen op
zich heeft genomen, is samengesteld uit de heeren
Steven Barends, letterkundige te Amsterdam. Piet
Heins. toonkunstenaar te Amsterdam, George Kettman
jr., letterkundige te Amsterdam, dr. P. Molenbroek,
redacteur „De Misthoorn", den Haag, Melchert Schuur
man Jr., tookunstenaar te Alkmaar.
Inzendingen moeten vóór 1 Juni 1942 in bezit zijn
van de stichting de Misthoorn. Prinsengracht 346 te
Amsterdam, waar tevens nadere inlichtingen over de
voorwaarden van inzending te verkrijgen zijn. Er zijn
prijzen uitgeloofd, een van f 150, een van f 50 en twaalf
van f 10.
Limburgsche kaas.
DS. L. DE HAAN.
Ds. L de Haan, predikant bij de
Bapt. Gemeente te Haarlem, staat
op het drietal bij de Bapt. gemeente
te Delflzijl (Gron.).
„TOONEELHTJWELIJK" OP
ZONDAGAVOND.
Op Zondagavond 22 Maart. U
halfacht, wordt in den Stads
schouwburg te Haarlem de eerste
opvoering te dezer slede gegeven
van „Tooneelhuwelijk", blijspel in
3 bedrijven van Kurt Scllnick in
de vertaling van Jan van Ees.
„Tooneelhuwelijk" treden op de
dames Tllly Périn Bouwmeester,
Myra Ward, Marie Faassen, Aline
Markus en de heeren Henri Eerens
en Jan van Ees. Het décor is
Karei Bruckman. Deze op\'oering
wordt gegeven tegen Zondagavond-
prijzen.
Fa.A.A.BONNEMA. APELDOORN
Alle vak- en standsorganisaties van
den middenstand in liquidatie
's GRAVENHAGE 16 Maart. De organisatiecommissie
voor het bedrijfsleven, gelet op artikel 2 sub 1 b van het
.Eerste Uitvoeringsbesluit Organisatie Bedrijfsleven
1940"', heeft in overeenstemming met den secretaris-gene
raal van het Departement van Handel. Nijverheid en
Scheepvaart besloten, over tc gaan tot liquidatie van alle
stands- en vakorganisaties van ondernemers in detail
handel, ambacht en kleine nijverheid, daaronder begre
pen vereeniglngen, federaties en organen van samenwer
king van deze stand- en vakorganisaties, alsmede haar
afdeellngen en instellingen van niet-commercieelen aard.
Naar liet A. N. P. meldt, omvat bovenstaand besluit
alle middenstandsbonden en vakvereenigingen van onder
nemers. welke op ditzelfde terrein of een deel daarvan
werken, ook al voeren zij den naam „middenstand" niet.
De organisatie-commissie, welke thans binnen zeer af-
zienbaren tijd over zal gaan tot het oprichten van de vak
groepen op het gebied van kleinhandel en ambacht, heeft
dit besluit genomen, ten einde de lio.uldatie der bestaande
bonden te doen geschieden gelijkloopend met den opbouw J
der nieuwe organisatie en om op die wijze er voor tc kun
nen zorgen, dat de taken, die door de middenstandsbon
den worden waargenomen, op de naar haar oordeel juiste
wijze geleidelijk door de nieuwe organisatie kunnen
worden overgenomen.
Voedingsgewassen in eigen tuin
Wat. ook uw siertuln kan voortbrengen.
Iedere tuin, die voldoende teelaarde bevat en genoeg
zaam in de zon ligt, is geschikt voor de voortbrenging van
voedingsgewassen. Dit geldt lent alleen voor 'n moestuin of
volkstuin, doch thans evenzeer voor een siertuln.
Evenals in den wereldoorlog van 1914—1918 worden In de
huidige periode van voedselschaarschte alom ook weer de
siertuinen benut voor de teelt van voedingsge%vassen voor
eigen gezinsgebruik Ter plaatse van het keurig, groen
grastapijt van voorheen zullen dit Jaar in monigen tuin
aardappelen, bruine boonen of andere gewassen groeien.
Diezelfde bodem, welke tot dusver uitsluitend het gras en
de bloemen In de perken voedde, zal door menigeen thans
ook worden benut voor de voeding van zijn gezin, cn dat
getuigt inderdaad van een Wijs beleid
Men houde er intusschen wel rekening mede. dat niet
maar lukraak iedere willekeurige plek van een siertuln in
een moestuin kan worden veranderd.
In de eerste plaats moet de grond uit goede tuinaarde
bestaan, in geval van twijfel raadplege men een tuinman.
Daarnevens moeten de gronden, welke men voor voe
dingsgewassen gaat bestemmen In de zon en niet in de
schaduw liggen. Plekken, die door boomen. muren of
schuttingen worden overschaduwd, zijn niet geschikt voor
de teelt van aardappelen, bruine boonen of andere voe
dingsgewassen. Het zijn hoofdzakelijk de grasvelden of
andere zonnige open plekken, die voor deze teelt kunnen
worden benut.
In het nu werkelijk de moeite waard om hiervoor een
mooi grasveld om te spitten? Inderdaad loont het in dezen
tijd volkomen de moeite, ook nog wanneer de oppervlakte
eenlgszins beperkt ls.
Indien een grasveld ter grootte van 50 M2. voor de teelt
van voedingsgewassen is omgespit, kunnen daarop bij een
goede verzorging der gewassen gemiddeld 100 kilo aard
appelen of 10 12'£ kilo droge bruine boonen of 50 kilo
doperwten worden voortgebracht. Wanneer deze opper
vlakte voor de helft met tulnboonen èn voor de andere
helft met stamslaboonen wordt beteeld. kan de opbrengst
60 kilo tuinboonen en 30 kilo slaboonen bedragen. Boven
dien kan dan op het met tuinboonen beteelde gedeelde in
de tweede helft van Juli of begin Augustus nog een teelt
van andijvie of boerenkool volgen. Uit deze cijfers blijkt
wel ten duidelijkste, dat het zeker de moeite loont om een
beperkte oppervlakte van eenige tientallen M2. grasveld
van een siertuln productief te maken, mits de betreffende
voedingsgewassen de verzorging krijgen, waarop deze
aanspraak mogen maken. Hoe grooter de oppervlakte van
een siertuln is. hoe meer deze het zijne kan bijdragen tot
de productie van eigen voedsel. Bovendien kan men langs
een zonnige houten schutting ook zeer goed pronkbocfncn
en klimmende erwten telen.
Tenslotte houde men er tevens rekening mede, dat het
hier een tijdelijke gedaanteverandering van den slertuin
en geen blijvenden moestuin betreft. Daarom moet men
een smaakvol aangelegden siertuln niet op ruwe, onoor
deelkundige wijze In een moestuin trachten te veranderen.
Fraaie heestergroepeeringen enz. late men volkomen In
tact. Zoodra weder normale tijden 2ijn ingetreden, kan de
tuin dan zonder veel moeite cn kosten in zijn ouden luister
worden hersteld. Een reden te meer om dit werk des
kundig of door een vakman te laten verrichten.
FAILLISSEMENTEN.
Opgegeven door afd. Handelsinformaties v. d. Graaf en
Co. N.V.. Amsterdam.
UITGESPROKEN:
12 Maart L. Altink. zaak drijvende onder den naam.
Altlnk s Algemcene en Kantoorboekhandel, wonende te
Amsterdam. St. Jansstraat 21. Recht. Comm. Mr. H. J.
Hütschler. Cur. Mr. J. Kalff. Rokln 103, Amsterdam.
12 Maart W. L. Melai, verzekeringsagent, te Den Haag,
van Speykstraat 217. Recht. Comm. Mr. F. Donker Cur-
tius. Cur. Mr. E. A. van Nieuwenhoven Helbach, Den
Haag.
12 Maart. H. J. Sieman. te Den Haag, Frankenslag 131.
Recht. Comm. Mr. J. H. van Laer. Cur. Mr. A. van Os. Den
Haag.
12 Maart, M. A. Kunkeler, zonder beroep. Den Haag,
Mesdagstraat 22. Recht. Comm. Mr. J. H. Marlnus. Cur.
Mr. F. W. Nanning, Den Haag.
12 Maart. A de Vries, koopman, Den Haag. van Brakcl-
straat 12. Recht. Comm. Mr. A. J. Paulus..Cur. Mr. D. J.
I. van den Oever, Den Haag.
In de week van 9 tot en met 14 Maart 1942 werden In Ne
derland 12 failllssemeenten uitgesproken.
OPGEHEVEN WEGENS GEBREK AAN BATEN:
Hendrik Roelof Wollerlch. landbouwer, te Vries.
13 Maart. K Hoogenkamp, Hoogkerk.
GDEPONEERDE UITDEELINGSLIJSTEN:
Wed. T. Wageveld—Heyndijk. Waalweg 2. Rockanje.
Geëindigd door het verbindend worden der eenige uitdcc-
•ingslijst.
10 Maart. H. Th. L. Derkzen. koopman en drukker. I.o-
bith gein. Herwen en Aerdi, thans de Didam. Geëindigd
door het verbindend worden der eenige uitdeellngslijst.
12 Maart. De Vennootschap „Reizigersbèlang" gevestigd
te Tilburg. Langestraat 3—5. Idem. Ultk. 0.7784
12 Maart. Jacoba Cremers, eehtgenoote van Laurentlus
Henricus van Amelsvoort, wonende te Tilburg, Lange
straat 5, als hoofdelijk aansprakelijke vennoote van de
Vennootschap „Reizigersbelang" gevestigd te Tilburg.
Idem. Ultk. 0 0645 *U.
12 Maart. Alphonsus Josephus Vincentlus van Amelsvoort,
wonende te Tilburg, Langestraat 5. als hoofdelijk aan
sprakelijk vennoot van dè Vennootschap Reizigersbelang
te Tilburg. Idem. Uitk. nihil aan conc. cred.
12 Maart. Jacobus Johannes Franclscus yan Amelsvoort,
wonende te Tilburg, als hoofdelijk aansprakelijk vennoot
van de Vennootschap „Reizigersbelang" te Tilburg. Idem.
Uitk nihil aan conc. cred.
13 Maart. A. J. W. ter Borg, Groningen. Geëindigd door
het verbindend worden der eenige uiideelingsltjst. Ultk.
nihil aan conc. cred.
AANMELDINGSPLICHT VOOR VEREENIGIXGEN VAN
LUCHTBUKSSCHUTTF.RS.
Het college van gevolmachtigden voor de sport brengt
ter algemcene kennis, dat alle in Nederland bestaande
vereeniglngen van luchtbuksschutters, zich vóór 1 April
a.s. schriftelijk dienen aan te melden bij den waarnemend-
secretaris van de vereeniging van Nederlandsche Scherp
schutters, den heer A. Verburgt, Utrechtscheweg 329, te
De Bilt.
Hetzelfde geldt voor kruisboogschutters gezelschappen.
WIJZIGING KUNSTMESTDISTRIBUTIE.
's GRAVENHAGE 16 Maart. Irs de Ned. Staatscourant
is opgenomen een wijziging van de kunstmestdistributle-
beschikking Iir. waardoor thans ook stichtingen en ver
eeniglngen tot exploitatie of beheer van school- of volks
tuintjes onder het begrip „kunstmestverbrulkers" valies