Haarlems Dagblad Vijf Dooden. De nieuwe bonnen 59e Jaargang, No. 18064 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem. IJmuiden, Kennemerlaan 154. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooin Zaterdag 30 Juni 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: per week 31 cent, per kwartaal 4.-. Redactie 10600, Expeditie 14825. In de Rovertsche bosschen bij Goirle zijn de lijken gevonden van de eerste vijf gijzelaars, die op 15 Augustus 1942 vielen als slachtoffer van het Duitsche schrik bewind. Het bericht, toen het gisteren kwam, gaf mij een schok. Mijn gedachten beleef den weer dien nacht, waarin wij wakker werden door krakende Duitsche laarzen en lichtbundels uit electrische zaklan taarns: den nacht van den eersten moord. Wij wisten wat ons allen boven het hoofd hing Maar wij hadden het uit onze gedachten gebannen, ons wijsmakend dat zij dat niet zouden durven doen. Wij kenden hen nog niet. Een week tevoren hadden zij verklaard, dat als de daders aan den aanslag op het spoorwegviaduct in Rotterdam niet vóór 15 Augustus ge vonden waren, teruggegrepen zou worden op de gijzelaars. Even rees onheil over het kamp. Toen maakten wij ons meester van dat leelijke woord „teruggegrepen" en rekenden uit dat het allerlei andere din gen dan het ergste kon beteekenen. Zoo zóu het dan wel zijn. Vijfentwintig van ons in Gestel, vijfentwintig anderen in Haaren werden gefotografeerd. Maar wij zeiden: dat 'S te veel, het kan er dus niets mee te maken hebben. Wij schreven ge ruststellende brieven naar huis. Weinigen waren er somber onder. Het kamp leefde op den goeden geest. Dat was een geest! Op ons blok, blok IV, behoorde Van Sti- rum tot de meest opgewekten. Hij wa5 er van het eerste oogenblik van overtuigd, dat ze nooit zoover zouden gaan. Er wa ren menschen, die het moeilijk met zich zelf kregen, die 's nachts niet meer kon den slapen. Ook hij sprak met hen, wekte hen op, goot hun nieuwen moed in. Tegen het eind van die week was het kamp den korten schok volkomen te boven. Op den dag, waarop de termijn afliep, werd er nauwelijks meer over gesproken. Ieder was weer in zijn werk verdiept. Aan tafel werd druk gepraat over het oorlogsnieuws. Toch was er dien dag een onverwacht appèl. Wij werden buiten in carré opge steld en moesten man voor man langs de Duitschers loopen. Het werd onverschillig en met minachting gedaan en wekte geen bijzonder alarm. Van Stirum was mijn 0"erbuurman aan tafel. Dien avond vertelde hij mij van zijn beroep. Hij was als substituut-officier van justitie in Arnhem ontslagen na een con flict met den procureur-generaal, een N. S.B.'er, waarin hij onbuigzaam bleef. Hij was menschenvriend. die zijn werk geheel als sociale taak opvatte. Hij zei: Wij moe ten helpen. Het is makkelijk veel dag vaardingen te schrijven. De meeste zijn eenvoudig genoeg. Maar het mooie werk is, de menschen op den goeden weg te helpen en niet op te sluiten. Dat dient de maatschappij. Het is mooi en moeilijk. Ik •heb zooveel met de reclasseering samen gewerkt en met de medici! Er komen tel kens teleurstellingen, maar je moet vol houden. De gevangenis is voor mij nood zaak in hopelooze gevallen. Begrijp mij goed: ik wil niet week zijn. De misdadiger moet bestraft worden. De samenleving moet beveiligd worden. Maar de gevange nis verbetert de menschen niet en zij komen er vaak uit met wrok. Dan begin nen zij opnieuw. Ik heb zooveel gevallen niet vervolgd; veel meer dan je zou den ken. Hij noemde voorbeelden. Wij spraken er een uur of langer over. Hij zei: Het is jammer dat je in ons beroep bij latere promoties heelemaal bureauman wordt. Dan verlies je je contact met de menschen. Ik ben pas even in de veertig en ik heb mijn beste werk al achter mij. Na den oorlog zal ik wel gepromoveerd worden. Maar dienzelfden nacht werd hij ver moord. Door de Duitschers vermoord, samen met den jongen mr. Baelde, van wien veel verwacht werd en die mij pas gezegd had, dat hij later in de journali stiek wilde gaan. Met Bennekers, den energieken hoofdinspecteur van den Vreemdelingendienst in Rotterdam, met Ruys. den stoeren directeur van de Rot- terdamsche Lloyd, en met den jongen Schimmelpenninck, pas 26 jaar oud, dien wij 's avonds voor het eerst gezien had den. toen hij aankwam in het kamp. Ik zal dien luguberen nacht nooit ver geten: de lichtstralen uit de zaklantaarns, het laarzengekraak van de beulen, de ontzetting waarin wij achterbleven en het bleeke maanlicht door de hooge ramen. Dit was. wij begrepen het. een keerpunt. De groote moordpartij op een weerloos volk was begonnen. Wij wisten nog niet hoe massaal die zou worden. Maar in dien nacht groeiden in de kampen, en den vol genden dag in het land, minachting tot haat en onwil tot actief verzet. Om zes uur 's morgens hoorden wij het grint op het voorplein kraken onder de autowielen. Dus gingen zij- Er was een wanhopig ge voel van machteloos verzet. Zij hadden eenige uren respijt gekregen om een afscheidsbrief naar huis Ie schrij ven. Twee of drie hadden familieleden in het kamp.' Die werden gewekt om afscheid van hen te nemen. Zoo hoorden wij, hoe rustig en vastberaden zij in hun laatste uren geweest waren. In oen vroegen morgen was er weer een appèl De vier gewapende Duitschers. die het officieele bericht van hun misdaad kwamen mededeelen dorsten niet voor ons verschijnen eer wij door een cordon schildwachten omringd waren. Het kwade geweren sprak. ,,Ze zijn bang!" werd ge mompeld. Door het land ging een storm van ver- Zware druk op Japan. Geallieerde druk op Japan is weer toege nomen, zooals blijkt uit mededeelingen van geallieerde bevelhebbers in het Verre Oosten. Zware slagen werden den vijand toegebracht ter zee, in de lucht en te land. De voornaamste hiervan was weer een reus achtige aanval met brandbommen op vier belangrijke Japansche centra. Groote bran den woedden in Nobeoka op de oostkust van Kioesjoe en te Okayama op het Japansche eiland Honsjoe, toen een formatie van on geveer 540 tot vijfhonderd Amerikaansche supervestingen Vrijdagmorgen naar hun ba sis terugvlogen. De bommenwerpers hadden op hun doelen, waaronder ook de havens van Sasebo en Moji, drieduizend ton brand bommen geworpen. Sasebo op Noordwest- Kioesjoe is de laatste groote Japansche marinebasis die aangevallen is. Koere, Kobe en Yokasoeka zijn reeds door de Amerika nen gebombardeerd. Chineesche eenheden hebben het zuidelijk spoorwegstation in de westelijke buitenwij ken van Lioetsjou veroverd en vijandelijke tegenaanvallen in het noorden van de stad afgeslagen. Japansche strijdkrachten zetten hun terugtocht noordwaarts voort langs den kustweg in de provincie Tsjekiang meldde Tsjoengking. Mac Arthur's strijdkrachten voerden aan vallen uit te land en in de lucht tegen Ja panners op verscheidene ver van elkaar afgelegen punten op de kust van Borneo. Geallieerde schepen schoten in de Straat Makassar drie vijandelijke vliegtuigen neer Op Loezon ontmoetten Amerikaansche een heden hevig verzet van vijandelijke eenhe den die geïsoleerd werden door de aaneen sluiting van Amerikaansche colonnes in het Cagayandal op Woensdag. Groote Japansche voorraadplaatsen werden op Mindanao ver overd. Aanvallen bij dag en nacht zetten vernie ling voort van vijandelijke brandstofraïfi- naderijen op Formosa nabij Karenko en Toyohara en aan den waterkant van Katnn door bommenwerpers getroffen. Spoorweg installaties in Indochina en schepen ten oosten der kust van Malakka vormden even- pf-K doelen voor Mac Arthur's bommen werpers. t.iehte geallieerde vlooteenheden bescho ten door den vijand bezette gebieden nabij Jesselton op Borneo's Noordwestkust onge veer 120 km. benoorden de Broeneibaai waar voor kort Australische landingen uit gevoerd werden. Balikpapan werd opnieuw gebombardeerd en andere luchtaanvallen werden uitgevoerd tot Pontianak op de West kust ongeveer 850 km. verder. De zender Tokio heeft het Japansche volk medegedeeld, dat het voorbereid moet zijn op een mogelijke invasie uit het Noorden door een machtige formatie der negende Amerikaansche vloot, die haar kans af wacht. Van geallieerde zijde is bekend gemaakt, dat de Amerikaansche zevende vloot thans opereert in de Straat van Makassar tusschen Borneo en Celebes. hetgeen een nieuwe be dreiging beteekent voor de Japansche posi ties in dit gebied. Roethenië wordt Russisch. LONDEN 29 Juni (Reuter). Radio Mos kou heeft Vrijdagavond gemeld, dat de re geeringen van de Sovjet-unie en van Tsjecho-Slovakije een overeenkomst hebben onderteekend, waarbij Subkarpathisch Rus land (Roethenië), de meest Oostelijke pro vincie van Tsjecho-Slovakije tot aan het uitbreken van den oorlog, bij de Sovjet Unie wordt ingelijfd. De overeenkomst werd onderteekend door dr. Flerlinger voor Tsje cho-Slovakije en door Molotov voor de Sovjet-Unie. In de overeenkomst wordt ver klaard, dat „Subkarpathisch-Rusland we derom m overeenstemming met den door de bevolking uitgedrukten wensch en op basis van een vriendschappelijke overeenstem ming tusschen de twee contracteerende partijen tot het oude moederland Oekraïne terugkeert en wordt opgenomen in de Oekrainsche Sovjet-socialistische republiek. De Belgische Koningscrisis. De Belgische Koning heeft thans met nog drie politieke persoonlijkheden overleg ge pleegd: Van Zeeland (voormalig premier, thans hooge commissaris voor de repatriee- ring). Devèze (liberaal afgevaardigde en minister van staat) en De Visscher (katho liek afgevaardigde, die deel uitmaakt van de Belgische delegatie ter conferentie van San Francisco). Intusschen zijn de voorzit ters der parlementsfracties, die Maandag morgen naar Salzburg waren vertrokken, weer in Brussel aangekomen. Het waren: Carton de Wiart, Noyersoen, Maistriau, Hen- ricot, Vinck, de voorzitter van de liberale partij, Motz, de oude socialistenleider, en Debrouckère. PRINSES JULIANA IN NEW YORK Prinses Juliana is op haar reis naar Ca nada, waar zij de prinsesjes gaat halen. Vrij dag te New York aangekomen aan boord van de Queen Elizabeth". ontwaardiging. De Duitschers verhoorden ons allen. Intimidatie moest blijken. Zij bleek niet. Op de vraag „Sind Sie deutschfeindlich?" werd in massa geant woord: „Ja!" en „Natürlich!" en op de vraag „Wat is uw politieke inzicht?": „Königstreu!" Trotsch en koppig. Dit wekte hun woede en wraakzucht, 's Nachts rolden dronken Duitschers een kamer binnen om paniek te wekken. An deren liepen onze slaapzaal op met hun zotte, dreunende stappen en lichtten met hun lantaarns in de bedden, om den moordnacht te imiteeren. Daarop haalden zij op een laten Zondagavond weer vijf man naar het voorgebouw om hen en ons in den waan te brengen, dat er opnieuw gemoord zou worden. Na een uur kwamen de vijf terug; er waren hun alleen wat nuttelooze vragen gesteld. Tenslotte kwam toch de tweede executie. Dit alles is nu jaren geleden. Wij zijn bevrijd. Wij moeten bouwen en het is ook de taak van de krant, volle aandacht aan herstel en vernieuwing te geven. Maar ik moest dat even onderbreken om deze Vijf Dooden te herdenken en de omgeving, waarin het noodlot hen trof. Zij stierven niet voor niets. Wij zijn hen niet vergeten. R. P. De ingeleverde radio's der Haarlemmers. Het is bekend, dat wan de 20.000 radio-toestellen, die te Amsterdam door de burgerij aan de Duitschers zijn inge leverd. een deel teruggevonden is. Deze toestellen worden aan de eigenaars terug gegeven. Hoe staat het zoo vraagt een lezer met de toestellen die in Haarlem in beslag genomen werden? Is daarvan iets terug gevonden en hebben de vroegere bezitters nog kans die terug te krijgen De kans daarop is uiterst gering. De goede toestel len zijn door de Duitschers meegenomen en met het overblijvende, van mindere kwaliteit, is zoo ruw omgesprongen, dat practisch niets bruikbaars is overgebleven. De massagraven onder Bloemendaal. Aan den Zeeweg zal een monument worden opgericht. In de laatste dagen werden er in de duinen onder Bloemendaal eenige nieuwe massagraven gevonden. Het aantal slacht offers van de Duitsche gewelddaden, dat hier is opgegraven, bedraagt nu reeds 550. Aanvankelijk werden de lijken voor- Ioopig overgebracht naar het Mausoleum te Haarlem, maar toen dit aantal zoo groot werd, moest daarvan worden afgezien. Nu worden, nadat eerst alles gedaan is om de identiteit vast, te stellen, alle slacht offers afzonderlijk begraven in een duin vallei aan het begin van den Zeeweg. Voor dii doel is een terrein van 20 H.A. afge staan. Het ligt in de bedoeling dat op deze plaats later een monument wordt opge richt. Onder de lijken der slachtoffers die te Bloemendaal gevonden zijn, is ook het stoffelijk overschot van het Haarlemsche jongemeisje dat in de Haarlemsche onder- grondsche actie de rol van een heldin heeft vervuld. Versterking der Haarlemsche politie. Tenminste 100 man hulppolitie. Door het ontslag van N.S.B.'ers en het buiten dienst stellen van inspecteurs en agenten, waarover klachten zijn ingediend bij de zuiveringscommissie, is het aantal dienstdoende politiemannen te Haarlem verminderd. Van het tegenwoordige corps wordt dan ook een bijzondere inspanning van alle krachten gevorderd, om aan de eisc'hen van den dienst te kunnen voldoen. Uitbreiding van het corps is noodig. Het ligt in de bedoeling zoo spoedig mogelijk 100 a 150 man als hulppolitie aan te stel len. Toen sollicitanten waren opgeroepen, meldden zich 700 man aan.Een voorloopige schifting leidde er toe, dat er 250 werden opgeroepen om aan een examen te wor den onderworpen. Zij die aan de eischen voldaan hebben, moeten nu nog medisch gekeurd worden. In elk geval zullen tenminste 100 man worden aangesteld. Ook ligt het in de bedoeling spoedig over te gaan tot promotie voor het politie personeel. Er zal een rang ingesteld wor den tusschen de hoofdagenten en de ad junct-inspecteurs. De Militaire Commissaris voor het district Haarlem, majoor dr. C. Krijgsman deelt mede, dat de klachtentermijn voor de meeste gemeente- en politiediensten in het district Haarlem een einde heeft genomen, met ingang van 1 Juli a.s. wordt het zuiveringsklachtenbureau opgeheven. Prins Bernhard in Haarlem In het kader van den tocht, welke de Prins der Nederlanden gisteren op zijn verjaar dag door het Westen van het land heeft ge maakt. Is ook een bezoek gebracht aan Haarlem. Hoewel aan het bezoek, dat vol komen onofficieel was en door den Prins uitsluitend gebracht werd als luitenant-ge neraal. bevelhebber der B. S.. geen rucht baarheid was gegeven, had het publiek toch wel aan de voorbereidingen gemerkt da: er iets op til was. Daarom waren er meer men schen dan gewoonlijk op straat en klonken er toch overal nog hartelijke toejuichingen toen men Prins Bernhard in de kleine stoet van 6 jeeps en enkele motorrijders van de Militaire Politie ontdekte, zijn eigen wagen besturend. Om precies drie uur arriveerde het gezelschap op de Groote Markt, waar een groote menigte bijeen was en politie en padvinders voor een afzetting zorgdroegen. De toejuichingen klonken luide op. Op het stadhuis werd Z. K. H. verwel komd door den Commissaris der Koningin, dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk. door den burgemeester, den heer M. A. Reinalda, de vier adviseurs der gemeente, de heeren A. van Driel, D. J A. Geluk. A. J M. An- genent en F. S. Noordhoff, den Militairen Staten, mr. M. A. Stuifkens. den gemeente- 'secretaris, mr. A. Wesstra.den Militairen Commissaris, dr. C. Krijgsman, den Gewes telijk Commandant der B. S en zijn adju dant, de heeren van Vollenhoven en C. L de Vries. De Prins, die 's morgens om S uur was vertrokken en in Wassenaar de lunch had gebruikt, onderhield zich met de heeren en bleek volkomen op de hoogte te zijn van den toestand der bevolking in de Westelijke provinciën. Om half vier vertrok de Prins naar Alkmaar. Opgewekt en lachend nam hij de daverende toejuichingen in ontvangst. Voor het vertrek werden hem nog door een meisje bloemen aangeboden. Het detachement 5e bataljon der B. S. Haarlem en het detachement Halfweg der B. S. onder commando van commandant J. Ph. Goedvolk vormden een eerewacht. De Prins heeft Vrijdag een heele reeks bezoeken afgelegd. De tocht liep over: UtrechtRotterdamDelft (waar een krans op het graf van Willem de Zwijger gelegd werd) Den Haag—Haarlem—Alkmaar- Zaandam en Amsterdam. Overal juichende menschen, bloemen en geschenken In Slo ten stond het kleine vliegtuig van den Prins waarmede hij tenslotte vertrok VLIEGTUIGONGELUK BIJ ENSCHEDE Boven het vliegveld Twenthe kwamen twee vliegtuigen van de R.A.F met elkaar in botsinga. Een toestel stortte neer. De 59- jarige boerin R. en haar 25-jarlge dochter kwamen om het leven. Ook de 3 inzittenden van het vliegtuig werden gedood Het Nederlandsche leger n wording. Voorloopig 55.000 man. Eind September van dit jaar zal voldoen de kleeding en uitrusting op het Europee- sche vaste land zijn aangekomen om 55.000 jonge Nederlanders van hun noodige te voorzien en na een intensieve training te hebben ondergaan zullen zij daar worden ingezet waar generaal Eisenhower dit nood zakelijk acht. Aldus een officier van S.H A.E.F. tijdens een onderhoud dat een verslaggever van A.NP.-Aneta met hem had. Van de hierboven genoemde 55.000 Nederland sche soldaten zijn er tot nu toe reeds 20.000 volledig uitgerust en hebben ook hun oplei ding ontvangen. Een groote moeilijkheid waa tot nu toe het ontbreken van geschikte lege ring voor de manschappen. Na de bevrijding van het westen if deze moeilijkheid thans echter vrijwel opgelost. Uit de 55 000 Nederlandsche jongemannen zullen o.a. worden gevormd. 33 lichte infan- teriebataljons. (hiervan zijn er reeds 9 ge vormd. terwijl er acht in oprichting zijn), 4 pioniergroepen (2 gevormd. 1 in oprich ting). 13 algemeene transportcompagnieën (6 gevormd, 2 in oprichting). De Nederlandsche soldaten zullen gekleed worden In Britsche uniformen, terwijl ook het materiaal voor het grootste gedeelte Britsch zal zijn. De opleiding zal geschieden door Nederlandsche instructeurs, die in Engeland werden geschoold, alsmede door speciale Britsche en Amerikaansche ..trai ningsteams" Er zal naar gestreefd worden de officieren zooveel mogelijk te doen voort komen uit de manschappen zelf en hierbij zal minder worden gelet op academische vorming, dan op karakter, moed. intelligen tie en aanleg om leiding te geven. De volgende bonnenlijst geldt voor den kring Haarlem en omliggende gemeenten: Geldig tot en met 7 Juli 81 400 gram brood 82 400 gram brood 83 >/g liter soep in blik 84 125 gram versch vleesch of zoo dit niet mogelijk is 4 oz vleesch in blik of 4 oz. visch in blik (112 gram) 85 4 oz. vleesch in blik of 4 oz visch in blik. 86 100 gram. vet 87 100 gram vet 88 125 gram suiker 89 1 tablet- of 55 gram gebroken chocolade. 90 100 gram kaas. 91 2 liter melk 92 1 K.G. nieuwe aardappelen. 93 50 gram zout. 97 400 gram brood. 98 600 gram biscuits. 99 4 oz. vleesch in blik of 4 oz. visch in blik. 100 1 K.G. nieuwe aardappelen. Rood D 04 300 gram biscuits. Blauw D 04 250 gram rijst of rijstebloem, afhankelijk van den voorraad bij de winkeliers R 17 125 gram suiker. R. 18 4 liter melk. Tabakskaart R 14 20 stuks cigaretten, (verkrijgbaar in de Roode Kruis- winkels). Reeds aangewezen en nog geldige bonnen. Tot 7 Juli 32 50 gram zout. 34 50 gram zeep. 50 50 gram zeep. R 5 250 gram kindermeel of bloem. Ndkrt IVe serie 440 50 gram zeep. Tot 14 Juli Inlegvel B 08 8 liter melk. Inlegvel C 08 8 liter melk. Bovengenoemde bonnen, met uitzonde ring van die voor melk, mogen eerst bij aflevering van de goederen aan de winke liers worden afgegeven; ongeoorloofde vóór-inlevering kan tot misbruik ten na- deele van het publiek aanleiding geven. In den loop van de week zullen de op bovengenoemde bonnen aangewezen arti kelen in de winkels verkrijgbaar zijn Het is derhalve onnoodig rijen te vormen voor de winkels. Men wachte af tot de winke liers in hun etalages bekend maken, dat de artikelen aanwezig zijn Zelfverzorgers moeten op het Distributie kantoor, Zijlstraat 62, inleveren: graan: 81, 82. 97. 98 en D 04 rood: vleesch: 84, 85, 99 melk: 91, R 18; aardappelen 92, 100. Bij deelneming aan de warme maaltij den van de Centrale Keuken moeten al daar bij den kaartverkoop op Dinsdag 3 Juli a.s. de bonnen 85 voor 4 oz. vleesch of visch in blik worden ingeleverd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1