Haarlems Dagblad
De Rotterdamsche
Staking.
Kort en bondig.
Balikpapan een geheel verwoeste stad.
Inlevering
vreemd geld.
Havenstaking
te Rotterdam geëindigd.
Hef woord is aan
Het L.O. te Haarlem,
De bonnen voor de week van 8 tot 14 Juli.
59c Jaargang, No. Ï8969
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem,
IJmuiden, Kennemerlaan 154.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 6 Juli 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: per week 31
cent. per kwartaal 4.-
Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825.
Gisteravond, kwam het bericht, dat de
wilde staking in de Rotterdamsche haven
is geëindigd. Er werd aan toegevoegd dat
de eenheidsvakbeweging als eisch had ge
steld, dat de eischen der arbeiders vóór
26 Juli moeten worden ingewilligd. Ge
beurt dat niet, dan zal zij zich gedrongen
zien opnieuw een staking, ditmaal een
landelijke, te proclameeren.
Het conflict is dus nog niet opgelost. Ik
herinner eraan dat van arbeiderszijde
twaalf eischen waren gesteld, dat de
loonsverhooging reeds was ingewilligd en
dat tot de overige behoorde, dat de
arbeiders allen tot de eenheidsvakbe
weging zouden toetreden. Door den minis
ter-president is de onaanvaardbaarheid
van dien eisch in het licht gesteld. Ieder
heeft de vrijheid tot de organisatie toe te
treden, die hij verkiest.
Er is over de andere eischen, die tot de
werkgevers gericht zijn, ook nog geen
overeenstemming. Maar de wilde staking
is van de baan en het overleg, waarmee
men had moeten beginnen eer het tot een
staking kwam, kan nu gehouden worden.
Dit is het resultaat van het vastberaden
optreden van de regeering. De radio-rede
van den minister-president had geen on
middellijke uitwerking, daar de volgende
stap van overheidswege wel. Toen burge
meester Oud vrijwilligers uit de bevolking
opriep om de schepen te lossen, was het
uit. Daarbij had de Unie van samenwer
kende vakorganisaties een dringend be
roep op de stakers gedaan, om weer aan
het werk te gaan.
Er is geen twijfel aan dat de oproep
van vrijwilligers succes zou hebben gehad.
Niet alleen omdat de voedselvoorziening
door deze wilde staking in gevaar werd
gebracht, maar ook omdat wij niet den
dwang van deze of gene minderheid wil
len aanvaarden. Het was voor de regee
ring, al binnen een week na haar eerste
optreden, een beslissend moment. Haar
houding heeft bewezen dat zij inderdaad
zal regeeren en het gevolg moet in den
lande de rustgevende zekerheid wekken,
dat er een vastberaden centraal gezag is.
De na de bevrijding ingetreden gezags
crisis heeft daar steeds sterker naar doen
verlangen. Te verwachten is dat het nu
verdere bevestiging zal vinden in volledige
ordening van bevoegdheden. Als, hopelijk
binnen weinige weken, het Noodparle-
ment zal kunnen optreden, zal voorts een
controlemiddel op het regeeringsbeleid
zijn ingesteld, dat onontbeerlijk is voor
de verzekering van een democratisch be
leid
Het ingrijpen van de regeering in Rot
terdam heeft tevens getoond, dat het
haar ernst is haar plannen tot het
scheppen van rechtvaardige sociale ver
houdingen. Zij heeft de daad bij het woord
gevoegd en zoowel tot de werkgevers als
tot de arbeiders duidelijke taal gesproken.
Zij had gehoopt, dat werkgevers en werk
nemers rondom de tafel zouden zijn gaan
zitten om te overleggen welke mogelijk
heden er waren, om tot menschwaardige
toestanden te geraken. Van werkgevers
zijde werd evenwel de oude methode van
voortwerken, totdat er van arbeiderszijde
bezwaren waren ingebracht, toegepast. Er
werd geprobeerd hoever men kon gaan;
er werd geweigerd en daarna toch toege
staan, wat de loonen betrof. Dit critiseer-
de de regeering scherp. Zij noemde het
zwak beleid. En zij verweet den arbeiders,
dat zij evenmin den juisten weg hadden
gevolgd en door toepassing van dwang,
zonder zich eerst tot bevoegde zijde te
wenden, hun eischen trachtten af te dwin
gen. Daarbij werd in dit geval bijzonder
onverantwoordelijk gehandeld, doordat
de voedselvoorziening des lands ermee in
gevaar werd gebracht
Laat ons hopen dat dit Rotterdamsche
stakingsconflict zegenrijke gevolgen voor
ons volk zal hebben. Het heeft de gelegen
heid geboden om den weg te wijzen naar
nieuwe sociale verhoudingen. Die gelegen
heid is te baat genomen. En wat ook ont
breken moge in dezen tijd, er is geen ge
brek aan aandacht. De openbare meening
luistert scherper dan ooit te voren. Er is
een drang naar herstel en vernieuwing,
een drang naar betere verhoudingen. Dit
verklaart de intense belangstelling voor
het Rotterdamsche conflict. Als er ooit
een tijd geweest is, waarin nieuwe op
vattingen baan kunnen breken en haar
pleit blijvend winnen, dan is het wel deze.
Het is een moeilijke overgangstijd, vol
verwarring en ontwrichting. Maar de vel
den zijn wit om te oogsten. R. P.
ROOFMOORD TE ENSCHEDé
Achter een woning in de Zwanensteeg te
Enschedé zijn begraven gevonden de lijken
van twee zusters en een broer van Beek,
menschen van 55 tot 65 jaar. Zij zijn 10
weken geleden vermoord. Twee mannen zijn
aangehouden; de hoofddader, een 29-jarige,
heeft een bekentenis afgelegd. De moorde
naars hebben f 3000 gestolen. De misdaad
bleef zoo lang verborgen doordat de buren
dachten dat het gezin afwezig was.
Wekelijksch radiokwartier
min. president.
Het ligt in het voornemen van den mi
nister-president binnenkort te beginnen
mét des Vrijdagsavonds van 9 uur tot kwart
over 9 voor de radio het woord te voeren
tot het Nederlandsche volk en daarbij vraag
stukken van regeeringsbeleid te bespreken
en toe te lichten.
De Australiërs hebben Manggar, een vlieg
veld op 10 mijl ten N.O. van Balikpapan
veroverd. Andere Australische afdeelingen
rukken het binnenland in en zijn doorgedron
gen in de Japansehe verdedigingswerken in
het gebied der Pandenserai olieraffinaderij
ten Noord-Westen van Balikpapan. De troe
pen werden gesteund door Amerikaansche
en Australische vliegtuigen, die zoowel van
het land als van vliegdekschepen opstegen.
De geallieerde vloot heeft de Japansehe
stellingen in het binnenland beschoten. De
Japansehe hoofdmacht is langs de kust naar
het Noorden teruggetrokken onder druk van
tanks en artillerie naar het laatste olieveld
op Borneo, dat nog in Japansehe handen is.
Bommenwerpers en jagers hebben bij een
vlucht over Zuid Kioesjoe drie watervlieg
tuigen vernield zonder eenige tusschen-
komst van Japansehe zijde. In Juni is een
Japansehe scheepsruimte met een inhoud
van 164.800 ton tot zinken gebracht of erns
tig beschadigd door de luchtblokkade.
De Amerikaansche luchtmacht opereert
thans tegen het Japansehe moederland van
Okinawa af.
BALIKPAPAN UITGESTORVEN.
De stad Balikpapan is thans een kerkhof
gelijk aldus een speciale A.N.P.-Aneta-cor-
respondent en het is moeilijk te gelooven,
dat hier temidden van deze ruïnes en wrak
stukken en puinhoopen van de prachtige
Mohammedaansche moskee, eenmaal een der
levendigste centra uit het Verre Oosten
stond. In nog geen vier weken tijds is hier
door vriend en vijand meer verwoest dan de
Nederlanders in tientallen jaren hebben
kunnen opbouwen. Deze verwoeste stad
leek veria tener en nog intenser beschadigd
dan de martelaarsstad Manilla, waar althans
nog eenige overlevenden de stad verleven
digden.
In Balikpapan was het eenige teeken van
leven een uitgehongerd nog door het bom
bardement verdoofd hondje dat uit de wrak
stukken van een Japansehe militaire auto
kroop. Woensdag was er tenminste nog
levendig geknetter van vlammen, terwijl
zwarte rookwolken uit de brandende olie
opstegen, maar nu ligt de stilte als een tijk-
Beschikking van den Militairen Commis
saris in de provincie Noord-Holland d.d. 6
Juli 1945.
De Militaire Commissaris in de provincie
Noord-Holland, mede uitoefenende de be
voegdheden, toegekend aan het Militair Ge
zag in het vorengenoemde deel van het in
bijzonderen staat van beleg verkeerende
grondgebied van het rijk in Europa.
Gelet op de desbetreffende bepalingen van
besluit registratie vreemd papiergeld (K. B.
E. 91) en van het besluit inlevering vijan
delijk vreemd papiergeld (K. B. E. 92).
Besluit te bepalen als volgt:
De ingevolge boverfgemelde Koninklijke
besluiten verplichte aanbieding ter registra
tie van vreemd papiergeld en inlevering van
vijandelijk vreemd papiergeld dienen door
houders, wonende of verblijf houdende in
Noord-Holland, onder vertoon van een be
hoorlijk legitimatiebewijs, te geschieden
binnen het tijdvak van 9 Juli tot en met 20
Juli 1945 bij een der bankinstellingen in
deze provincie.
Amsterdam, den 6en Juli 1945.
De Militaire Commissaris in de
provincie Noord-Holland,
de Luitenant-Kolonel
C. W. A. SCHURMANN
TOELICHTING:
1. Registratie van vreemd papiergeld:
De registratieplicht heeft slechts betrek
king op niet vijandelijk vreemd papiergeld.
De registratie omvat dus wel papiergeld van
geallieerde en neutrale landen en o.a. niet
marken en lires. Bij de registratie moet het
vreemde papiergeld aan de bank worden ge
toond en moet door deze worden gecontro
leerd of het voorgelegde geld in waarde en
coupures overeenstemt met de aangifte.
2. Inlevering van vijandelijk vreemd pa
piergeld.
De inleveringsplicht heeft betrekking op
muntbiljetten en bankbiljetten, uitgegeven
door of vanwege mogendheden, waarmede
het Koninkrijk der Nederlanden zich te
eeniger tijd na 10 Mei 1940 in staat van oor
log bevindt of heeft bevonden, of welker ge
bied met vijandelijk gebied op een lijn is
gesteld, te weten van de navolgende mo
gendheden: Duitschland, Italië, Japan, Slo
wakije. Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Fin
land, Thailand, Indo-China.
Onder vijandelijk vreemd papiergeld val
len mede reichskreditkassenscheine en tij
dens de bezetting van Duitschland door de
geallieerde legers in omloop gebrachte
marken.
Voor de registratie en inlevering moet ge
bruik gemaakt worden van de daartoe be
stemde formulieren, welke bij de bankin
stellingen, genoemd in de desbetreffende be
schikking van provinciaal militaire commis
sarissen d.d. 6 Juli 1945. verkrijgbaar zijn.
De formulieren moeten duidelijk en in
drievoud worden opgemaakt. Het örigineele
exemplaar wordt door de bank ingeleverd
bij de Nederlandsche Bank, welke de formu
lieren namens den militairen commissaris
van Noord-Holland in bewaring neemt.
Het tweede exemplaar blijft bij de bank be
rusten. Het derde exemplaar wordt, door de
bank geteekend. aan den registrant en aan
hem, die inlevert, overhandigd.
De omstandigheid, dat vreemd bankpapier
reeds is aangemeld krachtens de deviezen-
voorschriften, die tijdens de Duitsche bezet
ting hebben gegolden, ontheft de tegen
woordige houders in geenen deele van den
plicht tot «gistratie.
Strafbepalingen
1. Opzettelijke overtreding, niet nako
ming, verhindering of belemmering van de
uitvoering van bij of krachtens dit besluit
gegeven voorschriften wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren
of geldboete van ten hoogste tienduizend
gulden.
2. Ni et-opzettelijke overtreding, niet na
koming, verhindering of belemmering van
de uitvoering van bij of krachtens dit be
sluit gegeven voorschriften wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste een jaar of
geldboete van ten hoogste vijfduizend
gulden.
wade over de stad. Een stilte, die slechts nu
en dan onderbroken wordt door het gekef
van onze artillerie.
Het is duidelijk te zien dat de Japanners
allen tijd hebben gehad om te evacueeren
en de geheele inheemsche bevolking van
vijfendertigduizend personen voor zich uit
te drijven naar de krachtig versterkte stel
lingen ten Noord-Oosten der stad waar wij
spoedig contact met hen zullen maken.
De aanvallen op Japan en Korea gaan
ononderbroken door.
GEDISTILLEERD
In de pers zijn berichten verschenen dat
spoedig meer gedistilleerd verkrijgbaar zou
zijn. Men verzekert ons evenwel dat dit on
juist is. Tot eind 1946 wordt slechts 1/4
verstrekt van het geleverde in 1939 en daar
van moeten dan nog verschillende verplichte
leveringen af, o.a. voor de geallieerde troe
pen, de koopvaardijvloot en export. Voor
verkoop in winkels en cafés is dus slechts
een beperkte hoeveelheid beschikbaar.
Naar men ons mededeelt, is de staking in
de Rotterdamsche haven geëindigd. De een
heidsvakbeweging heeft echter bij deze be
ëindiging als voorwaarde gesteld, dat de
eischen der arbeiders vóór 26 Juli dienen te
worden ingewilligd. Zoo niet, dan zou men
zich gedrongen zien, opnieuw een staking
en wel van landelijken aard te procla
meeren.
Heden werd uit Rotterdam geseind:
Vanmorgen zyn alle havenarbeiders weer
aan het werk gegaan.
Omtrent den afloop van de staking wordt
nog het volgende medegedeeld: Op Donder
dag 5 Juli des namiddags om vijf uur heeft
een vertegenwoordiging van de stakingslei
ding zich bij den burgemeester vervoegd en
hem medegedeeld, dat in de des namiddags
gehouden openluchtvergadering was beslo
ten de staking op te heffen. De burgemees
ter heeft zich daarop bereid verklaard den
minister-president te verzoeken de betrok
ken vertegenwoordiging in audiëntie te ont
vangen. De burgemeester heeft er daarbij
op gewezen, dat het uit den aard der zaak
was uitgesloten, dat aan de regeering een
tijdslimiet kon worden gesteld. De vertegen
woordiging verklaarde dit te begrijpen.
WILDE STAKING OP DE STAATSMIJN
MAURITS.
Op de Staatsmijn Maurits te Lutterade is
Dinsdag een wilde staking uitgebroken.
Slechts 28 mijnwerkers daalden af.
Het werk is ook neergelegd op de cokes-
fabriek, waardoor de fabriek met de gas
productie moest ophouden.
Op de mijn Oranje Nassau te Heerlen
heeft ook een staking gedreigd, maar daar
werd besloten het resultaat der conferen
ties af te wachten.
In een persconferentie zei de directeur
der Staatsmijnen en beheerder der particu
liere mijnen Ir. Groothoff. dat hij omtrent
de motieven der stakers in het duister tast.
De staking bepaalt zich tot het bedrijf der
Maurits; zij omvat 3000 a 4000 man. Ir.
Groothoff zal aan de regeering vragen een
revisie-commissie te benoemen, die de ges
te der mijndirecties gedurende de. bezet
ting zal hebben te beoordeelen.
De staking is begonnen zonder de afkon
diging van de vakbonden der mijnwerkers.
Deze vakbonden, de R.K., de Neutrale, de
Christelijke en de Eenheidsvakbeweging
hebben zich Donderdag uitdrukkelijk tegen
de staking uitgesproken en door middel van
aanplakbiljetten de stakers opgeroepen het
werk onmiddellijk te hervatten.
Minister van Schaik is Woensdag in Heer
len aangekomen ten einde 3 dagen bespre
kingen te voeren met mijnbesturen, vak
bonden en militair gezag. Deze reis was
reeds vastgesteld voor de staking begon.
Vincent van Gogh:
Hoopvol uitzien naar beter
tijden moet niet louter ge
voel blijven. Het gevoel
moet zich omzetten in da
delijk doen.
Na de vacantie alles normaal.
Gedurende de oorlogsjaren heeft het on
derwijs te Haarlem veel geleden doordat
verschillende schoolgebouwen gevorderd
waren. Ook na de bevrijding nog. Gelukkig
is er nu al veel verbetering gekomen. Thans
zijn alle gebouwen voor het Middelbaar- en
Voorbereidend Hooger Onderwijs weer voor
onderwijs beschikbaar. Van de ruim 20 ge
bouwen van het lager onderwijs die in Mei
door de militairen en de B. S. gebruikt wer
den, zijn er nu nog slechts 5 over, namelijk
2 openbare en 3 ^bijzondere scholen. (In een
der bijzondere scholen is ook nog een voor
bereidende school gevestigd). Er wordt
moeite gedaan ook deze 5 gebouwen weer
zoo spoedig mogelijk voor het onderwijs
terug te krijgen. Een schoolgebouw waarin
nog Duitsche goederen geborgen zijn komt
ook weer vrij.
Het is, zoo werd ons verzekerd, aan
te nemen, dat de scholen te Haarlem als
de groote vacantie afgeloopen is, nor
maal zullen werken. Elke school zal dan
weer zijn eigen gebouw hebben, terwijl
ook de lesuren die voor den oorlog gol
den weer hersteld worden.
Wat den overgang betreft vernemen wij
dat de kinderen die eenigszuns kunnen, be
vorderd worden. In de hoogere klas zullen
zij dan den achterstand inhalen.
BINNENLAND.
De dichter Martien Beversluis is dezer
dagen in Friesland gearresteerd.
In den Haag zijn gedurende den oor
log 8000 woningen vernietigd, 4000 zwaar
en 13000 licht beschadigd. De woningen die
het minst geleden hebben zullen vermoede
lijk over een jaar hersteld zijn.
De S. H. A. E. F. heeft kosteloos 10
kranen voor Nederland beschikbaar gesteld.
Rotterdam krijgt er 8, Amsterdam 5, Vlis-
singen, Dordrecht en Delfzijl elk 1. De kra
nen hebben bij 'n blucht van 18 m. een hef
vermogen van 6 ton, bij een vlucht van 30
m. 2V-2 ton.
Begin September zal er genoeg voer
in ons land zijn om 1V> millioen varkens en
eenige millioenen kippen in het leven te
houden.
De beide eerste locomotieven van de
vijftig, die onlangs in Zweden voor Neder
land zijn besteld, zullen deze week Gothen
burg verlaten.
2000 N.S.B.-ers uit Utrecht, die in Sep
tember naar Duitschland gevlucht zijn, wer
den aangehouden en zijn nu in een kamp
bij Dusseldorf ondergebracht. Zij komen
naar Utrecht terug.
BUITENLAND.
Het officieele orgaan de „Iswestia"
schrijft: „Elke bespreking van het Tanger-
vraagstuk waaraan Sovjet-Rusland niefi
deelneemt, kan niet als rechtsgeldig worden
erkend. Het vraagstuk inzake Tanger moet
in samenwerking met de Sovjet-Unie onder
de oogen worden gezien".
3 weken geleden is een complot ontdekt
voor een revolutie in Finland, gesmeed door
den generalen staf. De daders zijn gearres
teerd. De opperbevelhebber was daarbij niet
betrokken, maar heeft vrijwillig ontslag
gevraagd.
Voor de week van 8 tot en met 14 Juli
zijn de volgende bonnen van de M. G. kaart
aangewezen
94 50 gram zeep
101 400 gram brood
102 400 gram brood
2)103 125 gram versch vleesch of 4 oz.
vleesch in blik of 4 oz. viscli in blik
(112 gr.)
3)104 4 oz. vleesch in blik of 4 oz. visch
in blik.
105 100 gram vet
106 125 gram boter
107 125 gram suiker
108 1 tablet- of 55 gram gebroken cho
colade
109 2 liter melk
110 2 kg. aardappelen
117 400 gram brood
118 900 gram biscuits
119 4 oz. vleesch in blik of 4 oz. visch
in blik
1)R 21 250 gram rijst of kindermeel
R 22 125 gram suiker
U 23 4 liter melk
Reeds aangewezen en nog geldige bonnen:
50 50 gram zeep, tot 14 Juli
3)4) 70 groente, tot 4 Augustus
4) 71 fruit, tot 4 Augustus
Tot 14 Juli:
88 125 gram suiker
93 50 gram zout
96 versche-, gerookte- of zoute visch
R 17 125 gram suiker
B 08 inlegvel 8 liter melk
C 08 inlegvel 8 liter melk
R 14 Tabakskaart 20 stuks cigaretten.
OPMERKINGEN
A. Het koopen op de nieuwe bonnen mag
eerst met ingang van Vrijdag 6 Juli a.s., des
middags 12 uur geschieden.
B. Bovengenoemde bonnen, met uitzonde
ring van die voor melk, mogen eerst bij af
levering van de goederen aan de winkeliers
worden afgegeven: ongeoorloofde vóór-Inle
vering kan tot misbruik ten nadeele van
het publiek aanleiding geven.
C. Zelfverzorgers moeten op het Distribu
tiekantoor, Zijlstraat 62. inleveren: graan
101, 102. 117, 118: vleesch 103, 104, 119: melk
109, R 23: aardappelen 110
1). De levering van rijst of kindermeel ls
afhankelijk van den voorraad bij de winke
liers: de keuze berust derhalve niet bij het
publiek.
2). Op bon 103 zal zoo mogelijk versch
vleesch worden afgeleverd. Is dit niet moge
lijk. dan wordt vleesch In blik verstrekt.
3). Bij deelneming aan de warme maaltij
den van de Centrale Keuken moeten aldaar
bij den kaartverkoop op Dinsdag 10 Juli a.s.
de bonnen 104 voor vleesch en 70 voor
groente worden ingeleverd.
4). De bonnen 70 voor groente en 71 voor
fruit hadden vóór Vrijdag 6 Juli bij den
handel moeten zijn Ingeleverd.
De bevoorrading van de groentehandela
ren op bon ^6 is begonnen, zoodat de ver
schillende op deze bon beschikbaar gestelde
artikelen nog niet bij alle handelaren ver
krijgbaar zijn-
In aansluiting op het bericht in ons vo
rig nummer deelt men ons van de zijde der
groentehandelaren nog mede. dat van de
500 groenteboeren te Haarlem er misschien
•50 de toegewezen hoeveelheden groente voor
de periode 24 Juni3 Juli ontvangen heb
ben. De overigen kregen weinig of alleen
peen. Zij die hun artikelen nog niet ontvin
gen worden nog bevoorraad naar gelang de
aanvoer is. Vele groentehandelaren hebben
nog bonnen loopen ter bevoorrading op bon
416 van de oude Noodkaart voor kersen,
rhabarber, tuinboonen, peulen of doDoers.
Voor de deelnemers aan de Centrale Keu
ken geldt t.a.v. de groentebon no. 70, dat
deze bij den verkoop van de maaltijdenkaart
voor de Centrale Keuken op Dinsdag 10 Juli
a.s., dient te worden ingeleverd. Indien la
ter alsnog een regeling komt, dat deze bon
alsnog door deze categorie aan den groente
winkelier moet worden ingeleverd, zullen
maatregelen worden genomen, dat zulks kan
geschieden
DISTRIBUTIE MELK.
De directeur-generaal der voedselvoorzie
ning heeft bepaald, dat na 14 Juli geen
melk meer mag worden afgeleverd op vroe
ger ingeleverde bonnen.
DE OUDE AARDAPPELEN
Oude aardappelen mogen nu zonder bon
verkocht worden. In de laatste dagen was
er ln Haarlem en omgeving evenwel geen
voorraad. Er zijn er nog op komst. Heden
was een schuit met oude aardappelen aan
gekomen. Een deel daarvan was slecht, die
werden afgekeurd. De goedgekeurde zijn aan
den handel gegeven. Zaterdag wordt er weer
een schuit verwacht.